6931257565

83

_gŁÓWNE nurty w niemieckiej nauce

2 Komunikowanie polityczne (politische Kommunikation)

Rozwój refleksji nad komunikowaniem politycznym jest skutkiem wcześniejszych podobnych refleksji w Stanach Zjednoczonych, wynika także z doświadczeń historycznych, iż ograniczanie demokracji i idące za tym podporządkowanie mediów władzy politycznej może prowadzić do nieobliczalnych skutków społecznych. Rozwój komunikowania politycznego, jako jednego z przejawów demokracji, wynika z konieczności porozumiewania się w systemie demokratycznym rządów, partii politycznych, grup interesów na wszystkich szczeblach (ogólnokrajowym, regionalnym, lokalnym) ze swoim elektoratem i sympatykami. W erze audiowizualnej i nowych mediów cyrkulacja informacji politycznej ma charakter ciągły i w coraz większym stopniu interaktywny. Inną cechą komunikowania politycznego jest jego internacjonalizacja zarówno w sferze przepływu informacji, jak i publiczności. Wzrost roli komunikowania politycznego wynika z wielu przyczyn, jednak łatwo zauważyć, iż jest jednym ze skutków rozwoju demokracji, coraz większego uczestnictwa w polityce ludzi zabiegających różnymi sposobami o głosy wyborców. Ogólnym zadaniem komunikowania politycznego jest odzwierciedlanie „głosu ludu” w demokracji.

Niemiecka refleksja naukowa w dziedzinie komunikowania politycznego uwzględnia analizę: (a) związków między demokracją a komunikowaniem politycznym (czynniki kształtujące opinię publiczną, (Óffentliche Me-inung), unaukowienie polityki i opinii publicznej, wpływ informacji, także przeciążenia informacyjnego, na procesy podejmowania decyzji politycznych oraz metodologiczne problemy badania opinii publicznej i demokracji bezpośredniej)¹⁵; (b) funkcjonowania instytucji komunikowania politycznego. (uczestnictwo i inicjatywy w procesie politycznym, politycy jako ko-munikatorzy treści politycznych oraz partie i grupy interesów jako kanały komunikacyjne; (c) prawnych podstaw komunikowania politycznego (krajowe i międzynarodowe prawne uwarunkowania wolności słowa i mediów oraz prawne podstawy funkcjonowania dualistycznego systemu mediów elektronicznych); (d) roli mediów masowych w komunikowaniu politycznym (polityczne funkcje mediów, obiektywizm informacji publicznej, zasady neutralności mediów w procesach politycznych; konkurencja w komunikowaniu politycznym, zwłaszcza w telewizji,¹⁶ skuteczność polityczna mediów, zwłaszcza w aspekcie możliwości zmian polityczno-systemowych, w tworzeniu politycznego „porządku dnia” i kształtowania wizerunku poli-

¹⁵    Szerzej zob. C. Mast: Politische Óffentlichkeit. Osnabruck 1978; O. Depenheuer (Hrsg.): Óffentlichkeit oder Vertraulichkeit. Theorie und Praxis der politischen Kommunikation, Wiesbaden 2001. Termin Óffentlichkeit (w dosłownym tłumaczeniu: jawność, upublicznianie czegoś) jest central-nym pojęciem komunikowania politycznego i działania politycznego. Dawniej Óffentlichkeit odnoszono tylko do sfery publicznej, dzisiaj często także do sfery życia prywatnego. A więc Óffentlichkeit i Yer-traulichkeit (poufność) przenikają się wzajemnie, coraz trudniej je rozdzielić w komunikowaniu politycznym. To z kolei rodzi nowe konsekwencje, szanse i zagrożenia w społeczeństwie informacyjnym (komunikacyjnym).

¹⁶    H. K. Rupp, W. Hec ker: Auf dem Weg zur Telekratie? Perspektiven der iMediengesellschaft, Konstanz 1997.