6931257572

89

_gŁÓWNE nurty w niemieckiej nauce

te«o nurtu da się - zdaniem K. Mertena - sprowadzić głównie do trzech obszarów: a) niemożności odejścia od stereotypowego myślenia według klasycznego modelu bodziec-reakcja; b) trudności w mierzeniu skutków komunikowania; c) niedostatków w tworzeniu teoretycznych powiązań w całym nurcie, czyli określenia związków pomiędzy poszczególnymi teoriami. Cechą charakterystyczną niemieckich badań skuteczności jest dążenie do porządkowania problematyki i wiążąca się z tym systematyzacja kierunków refleksji, np. w obszarze „użytkowania i gratyfikacji”, „agendy--setting”, „selektywnego postrzegania”, „dysonansu poznawczego”, spirali milczenia”, „transakcji informacji” czy „modelu kontaktu”.

Niemieckich badaczy interesują także zagadnienia pornografii w telewizji, problem wpływu mediów na dzieci (socjalizacja, integracja, edukacja), skuteczność reklamy w prasie, radiu, telewizji, Internecie, skuteczność reklamy politycznej, dynamika zmian w opinii publicznej. Obraz tego nurtu jest pewną wypadkową podejść tradycyjnych i wprowadzanych innowacji w konkretnych studiach empirycznych. Nie brak też krytycznej refleksji nad niedostatkami prezentowanych wniosków i rozwiązań oraz słabością całego nurtu³².

7. Ekonomia i organizacja mediów (Okonomie und Organisation der Mfedien)

W tym wielowymiarowym nurcie można wyróżnić kilka pól badawczych, które są przedmiotem penetracji szczegółowej. Obszarem będącym stale pod lupą naukowców i polityków jest koncentracja w mediach. Na ten temat ukazało się setki prac teoretycznych oraz sprawozdań przedstawiających przebieg i stan procesów koncentracyjnych. Przypomnijmy, iż niemieccy medioznawcy wyróżniają kilka typów koncentracji: a) koncentracja ekonomiczna oznacza, iż na rynku medialnym zmniejsza się ilość przedsiębiorstw (nadawców) medialnych. Eliminowane są przedsiębiorstwa słabsze, a giganci przejmują coraz większe udziały w nakładach gazet lub elektronicznej produkcji medialnej (ten typ zwany jest też „koncentracją nadawczą”); b) koncentracja publicystyczna, zwana też koncentracją ofertową, oznacza zawężanie się tzw. „wielostronności publicystycznej” czyli prezentowania różnych punktów widzenia w komunikowaniu publicznym, w skrajnej postaci prowadzi do ograniczania konkurencji i kompetencji informacyjno-publicystycznep. Wyniki analiz i ekspertyz dotyczących koncentracji publikowane są stale w artykułach naukowych, książkach lub też w specjalnych raportach³⁴.

K. Mer ten: Wirkungen von Kommunikation. [w:] K. Mcrten, S. J. Schmidt, S. Weischenberg (Hrsg.): Dic Wirklichkcit der Medien..., s. 296.

M. Knoche: Ansatze und Methoden der Konzetrationsforschung im Pressebereich, Media Per-spektiven 1979, nr 5, s. 288-300.

Zob. np. Media Perspektiven 2001, Basisdaten. Daten zur Mediensituation in Deutschland Sonder-heft 2001; F. Bockelmann, K. Hesse: Wem gehórt der private Rundfunk? Konstanz 1996; F. Bockelmann: Wem gehóren die Zeitungen? Die Inhaber- und Beteiligungsvcrhaltnisse der Tages- und Wochenzeitungsverlage in Deutschland, Konstanz 2000.