7097420244

w okresie zlodzenia nie jest proste, pomimo tego że zajmowało się tym wielu autorów (G. J. Wierieszczagin 1941; B. D. Zajkow 1955; S. N. Bułatów 1968; R. W. Donczenko 1971; K. M. Stewart 1972; A. A. Piwowarów 1972). Dlatego też zdecydowano się zasoby ciepła i średnie temperatury masy wodnej w okresie zlodzenia scharakteryzować tylko na podstawie wyników pomiarów. Obliczono dobowe przyrosty średniej temperatury masy wodnej.

W okresie 1969—1973 wykonano 42 „zdjęcia termiczne” jeziora Go-pło w różnych okresach roku — przeważnie w jednomiesięcznych odstępach. Maksymalny zasób ciepła w masie wodnej 1728,29 10⁸Mcal (8,02 kcal/cm²), przy średniej temperaturze 22,0°C, miał miejsce 28— 29 sierpnia 1972 r.; minimalny — 130,12 10⁸Mcal (0,61 kcal/cm²), przy średniej temperaturze masy wodnej 1,8°C, wystąpił 27—29 stycznia 1972 roku. Dla okresu bezpośrednio przed zlodzeniem, jak też dU pierwszych dni z pokrywą lodową zasoby ciepła wynoszą od 0,5 do 1,0 kcal/ /cm², zależnie od stopnia wychłodzenia masy wodnej i warunków atmosferycznych w momencie zamarzania.

Zakładając, że przyrost zasobów ciepła w jeziorze w okresie zlodzenia kształtuje się głównie pod wpływem wymiany ciepła z podłożem (osadami dennymi), z jednakowym natężeniem w ciągu całego okresu zlodzenia, obliczono dobowe przyrosty średniej temperatury masy wodnej. Zależnie od roku wynoszą one od 0,015 do 0,053^oC,dobę. Średnie dobowe przyrosty średniej temperatury masy wodnej oraz stwierdzone wartości zasobów ciepła posłużyły do obliczenia średnich miesięcznych zasobów ciepła dla okresu zlodzenia.

Największe obserwowane międzymiesięczne przyrosty zasobów ciepła występują między marcem a kwietniem. Na ten okres przypada najczęściej zanik pokrywy lodowej, co skrajnie zmienia warunki wymiany ciepła masy wodnej z atmosferą. Zjawisko to zaznacza się bardzo wyraźnie w przebiegu codziennych temperatur wody. Największe obniżenia zasobów ciepła zaobserwowano między sierpniem i wrześniem oraz między listopadem i grudniem.

W tabeli 12 przedstawiono zasoby ciepła odpowiadające średniej miesięcznej temperaturze masy wodnej. Obliczenie średnich miesięcznych z pięciolecia jest niemożliwe, ponieważ dla 1969 roku dane nie są pełne (w czasie zimy 1968/1969 nie prowadzono badań, brak danych wyjściowych). Polimiktyczny charakter masy wodnej jeziora decyduje o tym, że maksymalny średni miesięczny zasób ciepła przypada na ten sam okres, co maksimum średniej miesięcznej temperatury wody na głębokości 40 cm. Minimum zasobów ciepła przypada na okres powstania pokrywy lodowej. Jest to jedna z charakterystycznych cech płytkich jezior. Podobne zjawisko zaznacza się w Jezioraku (M. Bojanowicz