7186602907

Standard, ochrony praw podstawowych...

stawę prawną - wyraźną bądź też dorozumianą - do podejmowania działania wdanym zakresie. Obecnie ani Unia Europejska, ani Wspólnota Europejska nie posiadają wyraźnej kompetencji do podejmowania działań w zakresie ochrony praw człowieka¹. W związku z tym ETS sformułował opinię, iż kompetencja Wspólnoty Europejskiej co do ochrony praw podstawowych nie ma charakteru uniwersalnego, a dotyczy jedynie dziedzin powierzonych na mocy Traktatu Wspólnocie Europejskiej i regulowanych prawem wspólnotowym², w zakresie stosowania prawa wspólnotowego tak przez instytucje wspólnotowe, jak i państwa członkowskie. W tym ostatnim przypadku chodzi zarówno o sytuację implementowania prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie³, jak i korzystanie przez państwa członkowskie z dozwolonych przez Traktat wyjątków od stosowania prawa wspólnotowego w zakresie funkcjonowania wspólnego rynku⁴. Do tego zakresu ograniczona jest również jurysdykcja ETS.

Na pierwszy rzut oka wydaje się więc, że orzecznictwo ETS w zakresie ochrony praw podstawowych nie powinno budzić większych kontrowersji, ponieważ silą rzeczy musi odnosić się do kompetencji Wspólnoty, a te koncentrują się przede wszystkim wokół zagadnień gospodarczych. Okazuje się jednak, że również tak istotne zagadnienia, jak np. aborcja, które w powszechnym mniemaniu nie wiążą się z kwestiami gospodarczymi, są przedmiotem orzeczeń ETS-u. Trybunał w wyroku Grogan uznał bowiem, że aborcja jest usługą w rozumieniu art. 50 TWE i nie zajął się kwestią zgodności zakazu rozpowszechniania wiadomości o klinikach aborcyjnych w Wielkiej Brytanii ze wspólnotowym zakazem ograniczania swobody przepływu usług tylko dlatego, iż podmiot rozpowszechniający te wiadomości nie działał na zlecenie klinik brytyjskich⁵.

Ponadto, jak już wspomniano, w prawie unijnym brak jest wiążącego katalogu praw podstawowych, a Traktaty zawierają stosunkowo skromną regulację w odniesieniu do tychże praw - wymienia się tutaj przede wszystkim art. 12, 13, 141 TWE zawierające zasadę niedyskryminacji oraz prawa o charakterze ekonomicznym, zawarte również w Traktacie ustanawiającym WE⁶. Karta Praw Podstawowych nie ma charakteru prawnie wiążącego, podobnie jak Europejska

149

1

   P. Alston, J. H. H. Weiler, [w:] The EU and Humań Rights, red. P. Alston, (Mord 1999, s. 22.

2

   Opinia ETS 2/94, Zb. Orz. 1996, s. 1-1759; Orz. ETS C-299/95 Kremzow, Zb. Orz. 1997, s. 1-2629.

3

⁷ Orz. ETS C-5/88 Wachauf, Zb. Orz. 1989, s. 2609.

4

   Orz. ETS C-260/89 Elliniki Radiophonia Tileorassi AE, Zb. Orz. 1991, s. 1-2925.

5

   Orz. ETS C-159/90 Grogan, Zb. Orz. 1991, s. 1-4685.

6

^IJ Ze względu na rozmiar opracowania nie zostanie omówiony rozwój wspólnotowej koncepcji praw podstawowych oraz przepisy TWE i TUE dotyczące praw podstawowych, więcej na ten temat zob. np.: A. Wyrozumska, [w:] Prawo Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2003, s. 365 i n.; D. Kornobis-Romanowska, Europejska Konwencja Praw Człowieka w systemie prawa Wspólnot Europejskich, Warszawa 2001, s. 47 in.; A. Płachta, [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, red. A. Wróbel, Kraków 2005, s. 345 i n.