7293648360

Najkrócej zatem mówiąc - pisze on - obraz poety, wyłaniający się ostatecznie z rozważań Miłosza - i jeszcze bardziej z jego poezji - to obraz poety-presokratycznego mędrca (czytamy przecież w Prywatnych obowiązkach: „Poezja coraz bardziej staje się organem poznania, powracając jakby do czasów wczesnej Grecji, kiedy nie było innej filozofii niż poetycka”, poety-hermeneuty, czy wreszcie, używając terminu św. Augustyna i Giambattisty Vica, poety-teologa)⁴⁷.

Powracając więc, zgodnie z sugestią samego poety, do wczesnej Grecji przywołamy fragment Rozmowy o mówcy Cycerona, w którym Krassus mówi:

Nie tylko w tej, ale w wielu innych rzeczach, wielkość sztuk i nauk została przez podział na części i ich rozłączenie znacznie uszczuplona. Czy myślisz, że za czasu Hippokra-tesa z Kosu byli osobni lekarze, jedni od chorób, drudzy od ran, inni od bólu oczu? Czy myślisz, że geometrya za czasu Euklidesa i Archimedesa, muzyka w wieku Damo-na i Arystoxenesa, literatura za czasu Arystofana i Kalli-macha, tak była rozdrobniona, że nikt nie objął całej nauki, ale tylko każdy część jakąś dla pracowania w niej sobie wyłączył?⁴⁰

„Cala nauka”, o jakiej tu mowa w XIX-wiecznym przekładzie Rykaczewskiego, w oryginale łacińskim De oratore pojawia się jako genus uniuersum, co w bardzo dosłownym

⁴⁷    M. Stała: Trzy nieskończoności..., s. 140.

⁴⁸    M.T. Cyceron: O mówcy. W: Idem: Pisma krasomówcze i polityczne. Tłum. E. Rykaczewski. Poznań 1873, s. 220. Podaję brzmienie oryginału: Tum Crassus „non in hac" inąuit „una, Catule, re, sed in aliis etiam compluńbus distńbutione partium ac separatione magnitudines sunt artium deminutae. An tu existimas, cum esset Hippocrates Ule Cous, fuis-se tum alios medicos qui morbis, alios ąui uolneribus alios qui oculis mede-rentur? Num geometńam Euclide aut Archimede, num musicam Damone aut Aristo, num ipsas litteras Aristophane aut Callimacho tractante tam di-scerptas fuisse, ut nemo „genus uniuersum” complecteretur atąue ut alius aliam sibi partem, in qua elaboratet, seponeret? Zob.: M. Tu 11 i Cice-ronis: Scńpta ąuae manserunt omnia. Fasc. 3: De oratore. Ed. K.F. Ku-maniecki. Leipzig 1969, s. 312.

15 Od kołysanki... 225