7481430732

Rozdział 3

niż ma to miejsce w warunkach naturalnych. Również można liczyć się z innym niż zwykle zachowaniem sternika w trakcie badań poligonowych, jeżeli nie będzie on uprzedzony, iż celem badań nie jest ocenianie jego sprawności. Tak więc gdyby takie badania miały na celu obiektywne ustalenie typowej dokładności utrzymania okrętu na kursie, to należy liczyć się z tym, że w ten sposób uzyskane wyniki mogą nie być obiektywne.

Uogólniając można powiedzieć, iż wszelkie metody obserwacji przydatne są do badań, w których nie chcemy lub nie możemy wpływać na ich przebieg.

3.2 Eksperyment

Eksperyment jest metodą bliską obserwacji i w pewnym sensie wywodzi się z niej, jednak w przeciwieństwie do niej nie tylko dopuszcza się, a nawet zakłada się ingerowanie w zjawisko. Istotą eksperymentu jest bowiem obserwacja skutków ingerowania w proces, zjawisko czy funkcjonowanie systemu. Przykładem może być badanie wpływu wiatru na dryf okrętu w zależności od prędkości okrętu. Eksperyment może polegać na tym, że będziemy wielokrotnie zmieniali prędkość okrętu i dokonywali pomiaru dryfu. Nie jest to więc prosta obserwacja, bowiem jest połączona z ingerowaniem (regulowaniem, zmianą) jednego z czynników wpływających na proces. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wykształcony nawigator wie, iż dryf będzie zależał od kursu okrętu względem wiatru, a ponadto jest odwrotnie proporcjonalny do prędkości okrętu. Oznacza to, że w miarę wzrostu prędkości okrętu dryf powinien maleć. Absolwent kierunku nawigacyjnego uczelni morskiej winien również wiedzieć jak ten dryf zmierzyć. Jednak w przypadku konkretnego okrętu nie znamy wartości liczbowych, które ten proces opisują. Jest to więc typowe zadanie inżynierskie, w którym należy zastosować wiedzę wyniesioną ze studiów. Jednak znalezienie nowej metody pomiaru dryfu, metody ekstrapolacji uzyskanych wyników na ten sam okręt

40