8473659558

106

Joanna Leszczyńska, Paweł Mazurek

lora lub posiadania własnej strony w serwisie spolecznościowym. Korzystanie z takich form komunikacji jest tym bardziej uzasadnione, im większa jest liczba znajomych osób, z którymi możemy się w ten sposób kontaktować.

* * *

Podsumowując powyższe rozważania teoretyczne oraz skrótowy - siłą rzeczy - przegląd badań, chcielibyśmy podkreślić kilka spraw, które prowadzą do precyzyjnego określenia naszych celów badawczych. Po pierwsze, badania dotyczące dostępu materialnego do Internetu są prowadzone najdłużej. W Stanach Zjednoczonych pojawiły się w połowie lat 90. XX w.¹⁷ Wydaje się też, co podkreślają liczni badacze, że kwestia ta jest dobrze rozpoznana i stosunkowo najmocniej obecna w świadomości decydentów politycznych. Po drugie, coraz więcej mówi się o kompetencjach i umiejętnościach potrzebnych do owocnego korzystania z Internetu¹⁸. Rozwiązania mające służyć rozwijaniu sprawności w posługiwaniu się nowym medium są implementowane w programach prowadzonych przez UE, MSWiA oraz na poziomie organizacji pozarządowych i władz lokalnych. Wciąż jednak stosunkowo słabo jest zbadana kwestia osób niebędących użytkownikami Internetu. Pytania, które się pojawiają, w naturalny sposób dotyczą przyczyn braku motywacji oraz - co leży niejako u fundamentów tej problematyki - obrazu Internetu w oczach tych, którzy go nie używają. Istotnym komponentem motywacji jest bowiem postrzeganie technologii: jej dostępności, atrakcyjności, możliwości uzyskania pomocy w jej użytkowaniu, związanych z nią obaw oraz spodziewanych korzyści.

Metoda badawcza

Punktem wyjścia było dla nas założenie, że Internet stanowi artefakt kulturowy¹⁹, a jego postrzeganie może być kształtowane nie tylko poprzez własne doświadczenie „bycia w sieci”, ale również na podstawie szeregu często sprzecznych przekazów: reklam dostarczycieli usług internetowych, wiadomości prezentowanych w tradycyjnych mediach (radio, telewizja, dzienniki, tabloidy), opinii znajomych, nauczycieli, przełożonych ilp. Badanie ma na celu poznanie procesu konstrukcji tego obrazu oraz porównanie wniosków z obecnymi w socjologii wyjaśnieniami dotyczącymi cyfrowego wykluczenia²⁰.

W Warszawie, w listopadzie 2006 r., przeprowadziliśmy dwa dwugodzinne zogniskowane wywiady grupowe. Osobami badanymi byli mieszkańcy Warszawy w wieku od 29 do 58 lat, którzy nigdy nic korzystali z Internetu. W pieiwszej grupie znaleźli się ci, którzy w kwestionariuszu rekrutacyjnym deklarowali brak chęci korzystania

National Telecommunications and Information Adinistration, 1995.

Por. E. Hargitlai, Second-Level Digital Divide: Differences in People’s Online Skills, „First Monday” 2002, nr 7(4); D. Batorski, Internet a nierówności jw.

Ch. Hine, ViiHtal Ethnograpliy, Sagę Publications, London 2000.

M. Warschaucr, Reconceptnalizing tlie Digital Divide, „First Monday” 2002, nr 7(7); J. van Dijk, Deepeing Divide..., jw.