108
Joanna Leszczyńska, Paweł Mazurek
odrzucanych lub nieuświadamianych przez człowieka obszarów jego osobowości. W badaniach społecznych i marketingowych zastosowanie projekcji wiąże się z docieraniem raczej do nieuświadamianych sądów, poglądów, o których badani nie potrafią swobodnie mówić lub z których nie zdają sobie sprawy-1. W naszym badaniu projekcja wykorzystana w technice „planeta” (w instrukcji do ćwiczenia badani są proszeni o wyobrażenie sobie Internetu jako planety i jej szczegółowe opisanie) służyła wydobyciu wyobrażenia Internetu, obrazu rzeczywistości, której nie mogą znać z bezpośredniego doświadczenia. Analiza zebranych danych obejmowała przede wszystkim warstwę znaczeniową wypowiedzi.
Warto rozpocząć od uwagi, że nasi badani, a więc mieszkańcy dużego miasta, którzy nie korzystają i nigdy nie korzystali z Internetu, mają o nim dość rozległą wiedzę i stosunkowo ugruntowane wyobrażenie. Można powiedzieć, że Internet pojawia się w różnych aspektach ich życia: jest tematem przekazów w mediach tradycyjnych (gazety, telewizja, radio), jest używany przez domowników, znajomych, współpracowników. Internet nie jest może ważnym, lecz na pewno stałym elementem świata, w którym żyją nasi badani.
No, wszechobecny jest Internet, Nawet, jeśli się z niego nie korzysta, bo zawsze
ktoś gdzieś mówi: to załatwiłem w Internecie, to kupiłem, tu sobie pogadałem, więc myślę, że on jest obecny na co dzień w naszym życiu, nawet jeśli go nie używamy personalnie. [...] z najbliższego otoczenia, czyli współpracownicy, domownicy, rodzina najbliższa, znajomi, zawsze gdzieś, ktoś z tego Internetu koizysta.
Stąd też dość rozległa wiedza, do czego może być używany Internet. Było dla nas zaskoczeniem, że non-userzy potrafili wymienić nie tylko funkcje, ale również marki kojarzone ze sferą nowych mediów (Allegro, Gadu-Gadu, Skype, onet.pl). Zdaniem badanych, Internet jest zasobem wiedzy, służy też do rozrywki, handlu i komunikacji. Można znaleźć w nim ogłoszenia i szukać pracy, a także uprawiać seks.
[.../do kupienia samochodu jest bardzo wygodny Internet.
- A znam takich, co dużo na gadu-gadu sobie tam rozmawia. Ze to fajna sprawa, bo z koleżankami się umawiają.
f...j jak osoba chora czy nie może wyjść i sobie lam grają.
- Zakupy teraz to codzienność, zakupy przez Internet.
- Myślę, że w jakimś sensie zaczyna zastępować telefon.
21 D. Maison, Zogniskowane wywiady grupowe. Jakościowa metoda badań marketingowych, PWN, 2001.