870127041

Społeczność Głuchych w zmieniającej się rzeczywistości społecznej i kulturowej 19

się właśnie wokół języka migowego. W ich opiniach język migowy jest darem społeczności Głuchych, w którym wyrazić można wszystko czego wyrazić się nie da w języku mówionym. Specyfika języka migowego polega też na tym, że może on być stosowany ponadnarodowo, czego nie można powiedzieć o językach mówionych. Taki sposób rozumienia powoduje, że Głusi mogą czuć się prototypowymi obywatelami świata, bo język migowy jest ofiarowany niesłyszącym jako dar i dlatego ich życie stanie się pełniejsze i bogatsze. Niestety niemigający słyszący są osobami innymi, gorszymi, a nawet upośledzonymi umysłowo i społecznie, z uwagi na brak umiejętności posługiwania się językiem migowym.

W PJM są dwa odrębne określenia: głuchy kulturowo (Głuchy) i głuchy mówiący (głuchy), czyli identyfikujący się ze środowiskiem osób słyszących. Większość głuchych jest dwujęzyczna. Głusi starają się być dwujęzyczni, ale też żądają, żeby rozwój języka mówionego nie odbywał się kosztem języka migowego, który jest ich prawdziwym językiem. Zdaniem M. Czajkowskiej-Kisil [2006, s. 273] o pełnej dwujęzyczności w przypadku dzieci głuchych można mówić wtedy, kiedy dziecko biegle posługuje się językiem migowym i językiem narodowym w piśmie. Dwujęzyczność Głuchych oznacza, że potrafią dokonywać interpretacji tekstu polskiego na język migowy i odwrotnie. W odróżnieniu od innych mniejszości językowych naturalna aktywność językowa w społeczności Głuchych dostępna jest niewielkiej liczbie osób, które są Głuche i mają Głuchych rodziców. Zdecydowana większość osób głuchych (90%) rodzi się w rodzinach słyszących. Ich dostęp do języka migowego jest uzależniony od perspektywy, jaką przyjmą rodzice. Im perspektywa będzie bardziej medyczna tym większe szanse na to, że dziecko poddane zostanie leczeniu operacyjnemu (wszczepienia implantu ślimakowego), objęte wychowaniem audytywno-werbalnym i będzie realizować obowiązek szkolny w szkole ogólnodostępnej. Dlatego przeważająca część Głuchych dopiero w późniejszym wieku sama podejmuje decyzję o przyłączeniu się do Kultury Głuchych. Wiąże się to także z wyborem języka migowego jako podstawowego środka komunikacji. Jednym z pierwszych dokumentów, w którym podkreślono potrzebę wykorzystania języka migowego w edukacji dzieci niesłyszących i nauczanie ukierunkowane na kontekst kulturowy dla społeczności Głuchych były Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób z Niepełnosprawnościami (dokument ONZ z dnia 20 grudnia 1993 r.). W Polsce dokumentem o takim właśnie wymiarze ideologicznym jest ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o języku migowym i innych środkach komunikowania się. W myśl niniejszej ustawy to osoba uprawniona decyduje o tym w jakiej formie chce się komunikować z najbliższym otoczeniem. Ustawa daje możliwość autonomicznego wyboru osobie Głuchej między Polskim Językiem Migowym (PJM) a Systemem Językowo-Migowym (SJM).

Kolejnym wyznacznikiem przynależności Głuchych do społeczności jest godność. W ujęciu H. Lane [1996, s. 51] godność to poczucie, świadomość własnej