9003499593

I. FILOZOFIA HERMENEUTYCZNA JAKO FILOZOFIA ROZUMIENIA 1. Pojecie rozumienia w filozofii Heideeeera

Refleksja autora Bycia i czasu koncentrowała się głównie wokół kwestii bycia, a konkretnie wokół kwestii różnicy ontologicznej między bytem a byciem bytu. Choć, jak wiadomo, Heidegger był uczniem Husserla, twórcy fenomenologii i choć sam także rozwijał filozofię fenomenologiczną, jego zainteresowania znacznie odbiegły od filozofii jego nauczyciela. Jak wskazuje Przyłębski, Heidegger, na pewnym etapie swego filozoficznego rozwoju uznał, że zarówno kantowskie oraz neokantowskie pytanie o podmiot transcendentalny a także fenomenologiczne podejście do podmiotu obciążone są subiektywizmem i jako takie, nie są wystarczające, tzn. nie są właściwym punktem wyjścia do

^ i

zrozumienia istoty bytu . Zdaniem Przyłębskiego, podstawą dla badań ontologicznych jest byt o wyróżnionym sposobie bycia, Dasein, a konkretnie: uchwycenie lub opis struktur egzystencjalnych Dasein, czyli ludzkiego bytu, którego istotą jest interpretujące odniesienie do rzeczywistości. To właśnie w owym rozumiejącym i interpretującym odniesieniu Dasein ujawnia się ontologiczny problem bycia bytu⁷⁵. Dzięki fenomenologicznemu opisowi ludzkiej egzystencji, którą Heidegger nazywa analityką Dasein, kwestia bycia ujawni się jako problem. Refleksja nad byciem musi zatem wychodzić od konkretnej sytuacji egzystencjalnej człowieka, od jego bycia-w-świecie, co w konsekwencji oznacza, że wszelki opis lub poznawcze ujęcie ludzkiego bytu, jego relacji do rzeczywistości, nie mogą być bezzałożeniowe. Przeciwnie, wszelka deskrypcja Dasein musi

nf\

uwzględniać ową wstępną perspektywę, która jest byciem-w-świecie . Jak stwierdza K. Michalski: „filozofia, skoro jest pytaniem o bycie, okazuje się zakorzeniona w potocznym życiu; co więcej, zakorzenienie to stanowi warunek jej własnej możliwości. Analiza egzystencji wypływa zatem z konkretnego życia, sama jest jego kontynuacją, przekształceniem, a nie oderwaną odeń aktywnością teoretyczną” (...). Jej punktem wyjścia a zarazem celem jej drogi jest konkretne życie Dasein"¹¹. Oznacza to, że początkiem wszelkiej refleksji dotyczącej bytu ludzkiego nie może być schemat: podmiot - przedmiot, leżący u ^ Ą

A. Przyłębski: Hermeneutyczny zwrot filozofii. Poznań 2005, s. 123.

⁷⁵    M. Heidegger: Bycie i czas. Tłum. B. Baran. Warszawa 1994, s. 20.

⁷⁶    Ibidem, s. 77.

77    *

K. Michalski: Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa 1978, s. 42.

34