9515745155

Znaczenie kapitału intelektualnego w zarządzaniu nowoczesnym przedsiębiorstwem 15

dia” na początku lat 90. nad sposobami mierzenia i wykorzystania w praktyce aktywów niematerialnych. Definicja ta jednocześnie identyfikuje składniki kapitału intelektualnego, a mianowicie:

Kapitał intelektualny = kapitał ludzki + kapitał strukturalny²² (intellectual Capital)    (haman Capital)    (s trudu rai Capital)

Różnorodność definicji oraz niejednoznaczność w opisie kapitału intelektualnego wymagają samodzielnego porządkowania zagadnień oraz przyjęcia określonego kierunku, dzięki któremu możliwe będzie prowadzenie badań literaturowych oraz empirycznych nad istotą kapitału intelektualnego. Wydaje się, że można to zrobić, dokonując analizy porównawczej składników kapitału intelektualnego.

Podstawowe różnice między opisami kapitału intelektualnego i sposobami zarządzania nim wynikają z różnego stopnia agregacji jego elementów. I wprawdzie każdy autor akcentuje rolę innych składników, to jednak wszystkie systemy klasyfikacji dokonują dość wyraźnego podziału na kapitał ludzki, wewnętrzny i zewnętrzny. Zestawienie składników kapitału intelektualnego, ich podstaw koncepcyjnych w formie modeli i metod oraz autorów prezentuje tabela 1.

Tabela 1. Rodzaje składników kapitału intelektualnego

Lp.	Autor	Koncepcja, model, metoda	Składniki
1.	Grupa Konrada (Sveiby i spółka)	Raport Konrada	kapitał intelektualny przypisany jednostce (kapitał indywidualny); kapitał intelektualny przypisany organizacji (kapitał strukturalny)
2.	Sveiby	Monitor Aktywów Niematerialnych	struktura wewnętrzna; struktura zewnętrzna; indywidualne kompetencje
3.	Kapłan, Norton	Zrównoważone Karty Punktowe	klienci; struktura wewnętrzna przedsiębiorstwa; procesy: uczenia się i innowacji; finanse
4.	Edvinsson (szwedzka firma ubezpieczeniowa „Skandia”)	Schemat wartości „Skandii” (podwalina dla Nawigatora)	kapitał ludzki; kapitał strukturalny
5.	Petrash, Edvinsson, Onge, Armstrong Bukowitz, Williams	Platforma wartości	kapitał ludzki; kapitał klientów (relacji); kapitał organizacyjny (strukturalny)
6.	Haanes, Lowendahl	Klasyfikacja zasobów niematerialnych	kompetencje; stosunki wzajemne
7.	Brooking	Identyfikacja komponentów kapitału intelektualnego	aktywa rynkowe; aktywa związane z czynnikiem ludzkim; aktywa dotyczące infrastruktury; wartość rynkowa
8.	Stewart	Identyfikacja komponentów kapitału intelektualnego	kapitał ludzki; kapitał strukturalny; kapitał związany z klientami
9.	Bratnicki, Strużyna	Drzewo wartości przedsiębiorstwa	kapitał społeczny; kapitał ludzki; kapitał organizacyjny
10.	Ross	Miary wartości intelektualnej przedsiębiorstwa	kapitał ludzki („aktywa myślące”); kapitał strukturalny („ aktywa niemyślące”)

²² Osbert-Pociecha G., Karaś M., Wykorzystanie koncepcji zarządzania zintegrowaną wiedzą pracowników (kapitałem intelektualnym) w reengineeringu przedsiębiorstwa, „Przegląd Organizacji” 1999, nr 3, s. 20.