Ćwiczenia 1 (21.02.2013)
Prawo handlowe  zespół norm prawnych regulujących stosunki cywilno-prawne z udziałem przedsiębiorców (stosunki
prawne związane z działalnością gospodarczą)
®ð dualizmu prawa cywilnego (odrÄ™bnoÅ›ci prawa handlowego i cywilnego)  przed II wojnÄ… Å›wiatowÄ… prawo handlowe w
Polsce było odrębną gałęzią prawa (uregulowane w Kodeksie handlowym z 1934 roku) Takie ujęcie było często
krytykowane w doktrynie prawa.
®ð jedność prawa cywilnego (prawo handlowe jest częściÄ… prawa cywilnego)  obecnie, tj. od wprowadzenia w 1964 roku
Kodeksu cywilnego (znoszącego Kodeks handlowy) w Polsce mamy jedność prawa cywilnego.
Wyrazem tej jedności prawa cywilnego jest art. 2 Kodeksu spółek handlowych  mówiący o odpowiednim stosowaniu
przepisów Kodeksu cywilnego w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie (tj. kph)
Prawo handlowe reguluje 3 segmenty zagadnień:
·ð pierwszy segment zagadnieÅ„ to: tworzenie, organizacja, funkcjonowanie, rozwiÄ…zywanie, Å‚Ä…czenie, podziaÅ‚ i
przekształcanie przedsiębiorców (por. art. 1 KSH)
·ð drugi segment zagadnieÅ„ to: tzw. umowy gospodarcze (umowy handlowe). SÄ… to czynnoÅ›ci prawne, której
przynajmniej jednÄ… stronÄ… jest profesjonalny podmiot gospodarczy.
Mamy umowy:
-ð jednostronnie handlowe (gdzie jest tylko jeden profesjonalny podmiot gospodarczy  umowa miÄ™dzy
przedsiębiorcą a osobą nie będąca przedsiębiorcą, np. umowa kredytu, umowa przewozu, umowa
leasingu)
-ð dwustronnie handlowe (stronami sÄ… przynajmniej dwa lub wiÄ™cej profesjonalne podmioty gospodarcze
 umowa między przedsiębiorcami, np. umowa agencyjna, umowa franczyzowa)
·ð trzeci segment zagadnieÅ„: reguluje otoczenie prawne przedsiÄ™biorcy (zarówno w zakresie prawa publicznego jak i
prawa prywatnego)
Głównym podmiotem (bohaterem) prawa handlowego jest ®ð przedsiÄ™biorca
Kto może być przedsiÄ™biorÄ…? Þð os. fizyczna, os. prawna i tzw. uÅ‚omna osoba prawna (czyli jednostki organizacyjne nie
będące os. prawnymi, którym ustawa przyznaje osobowość prawną)
Różnice między os. prawną i tzw. ułomną os. prawną:
osoba prawna tzw. ułomna osoba prawna
sposób działania os. prawna działa przez swoje tu: brak organów, ten podmiot nie
organy działa przez swoje organy
odpowiedzialność za działania osoby prawnej za działania tzw. ułomnej osoby
odpowiedzialność ponosi tylko prawnej odpowiedzialność ponoszą
ta osoba prawna wspólnicy, uczestnicy tego podmiotu 
jest to odpowiedzialność subsydiarna.
Definicja przedsiÄ™biorcy Þð jest ich wiele w polskich ustawach, m.in. w:
-ð Ustawie prawo upadÅ‚oÅ›ciowe i naprawcze
-ð Ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów
-ð Ustawie o swobodzie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej
-ð Kodeksie cywilnym
Definicje zawarte w dwóch ostatnich z wymienionych aktów prawnych są wiodące, ale też różnią się miedzy sobą!
Powstaje więc problem  jeżeli jakaś ustawa posługuje się pojęciem przedsiębiorcy, ale nie definiuje go, to którą z
dostępnych definicji stosować? (tu brak rozstrzygnięcia!)
Różnice między definicją przedsiębiorcy w k.c. i ustawie o swobodzie działalności gospodarczej:
Kodeks cywilny Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
Art. 431: Art. 4. ust. 1:
 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna  Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba
i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,
331 ż 1, prowadząca we własnym imieniu działalność której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca
gospodarczą lub zawodową. we własnym imieniu działalność gospodarczą.
WynikajÄ…ce stÄ…d wnioski i konsekwencje prawne:
1.  Prowadzenie działalności we własnym imieniu to nie to samo co  prowadzenia działalności na własny rachunek :
Prowadzić działalność we własnym imieniu = prowadzić działalność i ponosić za to odpowiedzialność!
2. W definicji przedsiębiorcy z Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w porównaniu z definicją
przedsiębiorcy
z Kodeksu cywilnego brak dodatku  lub zawodową  oznacza to, ze z definicji zawartej w kodeksie wynika, że
istnieje działalność zawodowa, która nie zawsze jest działalnością gospodarczą! (przedsiębiorczością  tu
konsekwencje niejednolitości definicji przedsiębiorcy!)
3. Uwaga! Þð ustawa o swobodzie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej przyznaje wspólnikom spółki cywilnej status
przedsiębiorców! (Art. 4. ust. 2: Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Definicja dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej Þð brak jej w k.c., ale jest w ustawie o swobodzie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej, zgodnie
z którą:
Art. 2  Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz
poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w
sposób zorganizowany i ciągły.
By dana aktywność mogła być określona działalnością gospodarczą musi to być działalność o charakterze:
*ð zarobkowym (nastawiona na zarobek, ale nie koniecznie przynoszÄ…ca dochody)
*ð ciÄ…gÅ‚a (prowadzona o okreÅ›lonym horyzoncie czasowym)
*ð zorganizowana (w jednej z dopuszczalnych form prowadzenia + może to być rozumiane jako materialne
zaplecze prowadzenia działalności gospodarczej = przedsiębiorstwo)
Definicja przedsiÄ™biorstwa Þð jest w Kodeksie cywilnym, zgodnie z art. 551 k.c.:
 Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do
prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa
rzeczowe do
nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z
nieruchomości
lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majÄ…tkowe prawa autorskie i majÄ…tkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Z definicji tej wykreślono zobowiązania  a więc obecnie zobowiązania nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa!
DziaÅ‚alność zawodowa Þð brak jej definicji w aktach prawnych! Cechy takiej dziaÅ‚alnoÅ›ci to:
®ð profesjonalizm
®ð odpowiednie wyksztaÅ‚cenie, kwalifikacje
®ð może jÄ… wykonywać tylko osoba fizyczna (tylko ona może mieć przecież odpowiednie wyksztaÅ‚cenie)
®ð jest poddana nadzorowi rad i korporacji zawodowych (rady adwokackie, rady architektów itp.)
®ð możliwość ponoszenia odpowiedzialnoÅ›ci dyscyplinarnej przez osoby prowadzÄ…ce takÄ… dziaÅ‚alność
®ð musi to buc dziaÅ‚alność osobiÅ›cie prowadzona przez takÄ… osobÄ™
PRAWO FIRMOWE (uregulowane w k.c. art. 432 - 4310)
Firma Þð brak definicji, ale jest to oznaczenie indywidualizujÄ…ce przedsiÄ™biorcÄ™, przedsiÄ™biorca dziaÅ‚a pod firmÄ… (art. 432
k.c.)
stąd = firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy, a nie przedsiębiorstwa!
Firma osoby fizycznej
Os. fizyczna działa pod imieniem i nazwiskiem = firmą os. fizycznej jest jej imię i nazwisko (art. 434 k.c.)
Øð Z czego skÅ‚ada siÄ™ firma osoby fizycznej:
rdzeń  część obligatoryjna: dodatek fakultatywny:
tu: imię i nazwisko os. fizycznej tu np.: pseudonim, oznaczenie przedmiotu działalności,
(zgodne z aktami stanu cywilnego) miejsca działalności oraz inne dowolne określenia.
Przykład: Jan Kowalski usług kulinarne.
Firma osoby prawnej i tzw. ułomnej osoby prawnej
Firma os. prawnej jest jej nazwa, czyli jej indywidualne oznaczenie ( art. 435 ż 1)
(tak samo chyba jest więc w przypadku tzw. ułomnej osoby prawnej)
Øð Z czego skÅ‚ada siÄ™ firma osoby prawnej i tzw. uÅ‚omnej osoby prawnej:
rdzeń  dowolnie fakultatywny: obligatoryjny dodatek:
tu: dowolna nazwa, może też być określenie tu: forma prawna prowadzenia działalności gospodarczej
przedmiotu lub miejsca działalności, może np.: spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością itp.
też tu być zawarte nazwisko lub pseudonim (może być podana w skrócie: S.A., sp. z o.o.)
osoby lub osób fizycznych
Oznaczenie firmy osoby prawnej i tzw. ułomnej osoby prawnej oraz dopuszczalne ustawowe skróty obligatoryjnego
dodatku w Kodeksie Spółek Handlowych:
dopuszczalny
kodeksowa zawartość firmy
rodzaj spółki ustawowy skrót
Art. 24. ż 1: Art. 24. ż 2:
Dopuszczalne jest
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy)
spółka jawna
używanie skrótu
wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo
sp. j.
kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna".
Art. 90. ż 1: Art. 90. ż 2:
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego Dopuszczalne jest
partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bÄ…dz
"i partnerzy" albo "spółka używanie w
spółka partnerska partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. obrocie skrótu
"sp.p."
UWAGA ®ð Art. 90. ż 3:
Firmy z oznaczeniem "i partner" bÄ…dz
"i partnerzy" albo "spółka
partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko spółka partnerska.
Art. 104. ż 1: Art. 104. ż 2:
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku Dopuszczalne jest
komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". używanie w
Art. 104. ż 3: obrocie skrótu
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej
"sp.k."
spółka
powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z
komandytowa
dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to
zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
UWAGA ®ð Art. 104. ż 4. Nazwisko komandytariusza nie może być
zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub
firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten
odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Art. 127. ż 1: Art. 127. ż 2:
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego Dopuszczalne jest
lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka używanie w
komandytowo-akcyjna". obrocie skrótu
spółka
Art. 127. ż 3: "S.K.A."
komandytowo-
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-
-akcyjna
akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby
prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie
wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą
fizycznÄ….
spółki osobowe
UWAGA ®ð Art. 127. ż 4:
Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w
firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy)
akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób
trzecich tak jak komplementariusz.
Art. 160. ż 1: Art. 160. ż 2:
spółka z
Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać Dopuszczalne jest
ograniczonÄ…
dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością". używanie skrótu
odpowiedzialnośc
"spółka z o.o."
iÄ…
lub "sp. z o.o."
Art. 305. ż 1: Art. 305. ż 2:
Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe Dopuszczalne jest
spółka akcyjna
oznaczenie "spółka akcyjna". używanie skrótu
"S.A."
Firma oddziaÅ‚u osoby prawnej ®ð zgodnie z art. 436 k.c. firma oddziaÅ‚u os. prawnej winna zawierać:
pełną nazwę tej osoby + określenie  oddział + wskazanie miejscowości, gdzie ten oddział ma siedzibę
np.: Bank Pekao S.A. oddział w Radomiu, albo Bank Pekao S.A. III oddział w Radomiu itp.
W Kodeksie cywilnym mamy pięć zasad prawa firmowego:
1. Zasada jednoÅ›ci firmy ®ð jeden przedsiÄ™biorca = jedna firma, czyli przedsiÄ™biorca może dziaÅ‚ać tylko pod jednÄ… firmÄ…!
2. Zasada jawnoÅ›ci firmy ®ð firma podlega ujawnieniu we wÅ‚aÅ›ciwym rejestrze (art. 432 ż 2 k.c.)
3. Zasada prawdziwoÅ›ci firmy ®ð firma nie może wprowadzać w bÅ‚Ä…d pozostaÅ‚ych uczestników obrotu handlowego,
zwłaszcza w kwestii osoby przedsiębiorcy, przedmiotu i miejsca jego działalności, z
ródeł zaopatrzenia,itp.(art.433ż2 kc)
np. określenie  bank prawo bankowe zastrzega do użytku tylko dla banków, podobnie jest z nazwami jednostek
samorządu terytorialnego  też mogą je używać tylko one same.
4. Zasada wyÅ‚Ä…cznoÅ›ci firmy ®ð firma przedsiÄ™biorcy musi siÄ™ dostatecznie odróżniać od innych firm przedsiÄ™biorców
działających na tym samym rynku (art. 433 ż 1 k.c.) Tu trzeba brać pod uwagę i przedmiot i terytorium działania.
5. Zasada ciÄ…gÅ‚oÅ›ci firmy ®ð oznacza możliwość zachowania brzmienia firmy zmian prawno-organizacyjnych po
stronie przedsiÄ™biorcy, pod warunkiem zmiany oznaczenia formy prawnej, jeżeli ulegÅ‚a ona zmianie (art. 437 k.c.) ®ð
jeżeli więc spółka przekształciła się z akcyjnej na z ograniczoną odpowiedzialnością, to trzeba w jej firmie umieścić
oznaczenie tej nowej formy prawnej.
Podobnie jest w przypadku utraty przez wspólnika członkostwa we spółce  jeżeli jego nazwisko było umieszczone w
firmie spółki, to spółka ta może nadal w swej firmie zachować nazwisko tegoż wspólnika, ale musi on na to wyrazić
pisemna zgodę (a jeżeli nie żyje to zgodę wyrażają jego małżonek i dzieci). Tak samo jest w przypadku
kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną, będącą jej następcą prawnym
(art. 438 ż 1 i 2 k.c.)
Firma jest niezbywalna! ®ð prawo do firmy jest prawem niezbywalnym (art. 439 ż 1 k.c.), ale przedsiÄ™biorca może
upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd (art. 439 ż 2 k.c.).
Czy prawo do firmy jest prawem majÄ…tkowym? ®ð w doktrynie sÄ… różne zdania na ten temat, jednak przeważa to jest to
prawo o charakterze majÄ…tkowym.
Prawo do firmy podlega ochronie prawnej:
Øð Art. 23 k.c. ®ð ochrona dóbr osobistych ®ð stÄ…d można wywieść ochronÄ™ prawna firmy.
Øð Art. 4310 k.c. ®ð tu uregulowane dwa przypadki:
1) zagrożenie prawa do firmy  w tym przypadku przedsiębiorca może żądać zaniechania działania zagrażającego
jego prawu do firmy, pod warunkiem, że jest to działanie bezprawne.
2) naruszenie prawa do firmy  tu przedsiębiorca może żądać zaniechania działania, naprawienia szkody na
prawach ogólnych, wydania korzyści osiągniętych z naruszenia prawa do firmy, złożenia oświadczenia o
określonej treści i formie oraz usunięcia skutków naruszenia.
spółki kapitałowe
Ćwiczenia 2 (28.02.2013)
PROKURA:
Przedsiębiorca nie zawsze musi działać sam, może działać przez przedstawiciela, któremu może udzielić pełnomocnictwa.
Mamy dwa rodzaje pełnomocnictwa:
PEA
NOMOCNICTWO
ZWYKA
E PROKURA
PROKURA (uregulowana w art. 1091 do 1099 k.c.):
Uwaga! ®ð Prokura to nie umowa! To jednostronna czynność prawna przedsiÄ™biorcy!!!
Kto może udzielić prokury?
·ð może jej udzielić tylko przedsiÄ™biorca podlegajÄ…cy obowiÄ…zkowi wpisu do rejestru przedsiÄ™biorców (a wiÄ™c można
udzielić prokury jeszcze przed wpisem!)
·ð nie może jej udzielić osoba fizyczna (ale co z art. 1097 ż 4 k.c., gdzie jest mowa, że Å›mierć przedsiÄ™biorcy nie
powoduje wygaśnięcia prokury  czy oprócz os. fizycznej inny podmiot prawa cywilnego może umrzeć?  tu jest
zgrzyt z art. 1091 k.c.)
Komu można udzielić prokury?
·ð tylko osobie fizycznej posiadajÄ…cej peÅ‚nÄ… zdolność do czynnoÅ›ci prawnych! (1092 ż 2 k.c.)
(podczas gdy pełnomocnikiem zwykłym może być również osoba prawna)
Forma udzielenia prokury:
·ð prokury udziela siÄ™ tylko w formie pisemnej pod rygorem nieważnoÅ›ci (1092 ż 1 k.c.)
Zakres umocowania prokurenta: (do czego jest uprawniony prokurent?)
·ð zakres tego umocowania wynika z ustawy (czyli z Kodeksu cywilnego)  a wiÄ™c prokurent jest uprawniony do
tego, do czego uprawniajÄ… go przepisy
·ð art. 1091 ż 2 k.c. mówi, że nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich (chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej)  oznacza to, że wszelkie ograniczenia prokurenta w działaniach odnoszą się do
zakresu wewnętrznego a nie zewnętrznego! Jeśli więc np. prokurent zawrze umowę o pracę z osobą trzecią  to
taka umowa będzie ważna!
·ð umocowanie do dziaÅ‚ania prokurenta jest bardzo szerokie, tzn. zgodnie z art. 1091 ż 1 k.c. może on dokonywać
wszelkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa (a czy są jeszcze
inne czynności?)
Ustawowe ograniczenia zakresu działalności prokurenta:
Zgodnie z art. 1093 k.c. ograniczenie to dotyczy następujących czynności prawnych:
1) zbycie przedsiÄ™biorstwa Þð do zbycia przedsiÄ™biorstwa wymagane jest dla prokurenta peÅ‚nomocnictwo szczególne,
w formie pisemnej z podpisem notarialnie potwierdzonym (zbycie to nie tylko sprzedaż, ale też zamiana,
przekazane itp.)
2) czynności prawne, w wyniku których prokurent oddałby przedsiębiorstwo do czasowego korzystania (najem,
dzierżawa itp.) Þð tu też jest wymagane dla prokurenta peÅ‚nomocnictwo szczególne
3) zbycie lub obciążenie nieruchomoÅ›ci przedsiÄ™biorcy Þð też wymagane jest peÅ‚nomocnictwo szczególne
Skutki przekroczenia przez prokurenta zakresu swojej działalności:
Jeżeli prokurent dokonałby czynności prawnej poza zakresem swego umocowania, to zgodnie z 103 ż 1 k.c.
przedsiębiorca, w imieniu którego taka czynność miałaby być zawartą, może ją potwierdzić lub nie. W przypadku
niepotwierdzenia przez przedsiębiorcę tej czynności jest ona nieważna, a prokurent ponosi odpowiedzialność
względem tej osoby trzeciej, z która zawarł tę czynność prawną.
Rodzaje prokury:
Rodzaj udzielonej prokury to druga forma jej ograniczenia! Mamy następujące jej rodzaje:
Prokura samoistna ®ð czyli jednoosobowa, udzielona jednej osobie
Prokura Å‚Ä…czna ®ð w przypadku, gdy prokura jest udzielana kilku osobom, to do dziaÅ‚ania zgodnego z wola
przedsiębiorcy wymagane jest wspólne (łączne) działanie określonej liczby prokurentów (jest to określone w akcie
prokury)
Uwaga! ®ð zgodnie z art. 1094 ż 2 k.c. oÅ›wiadczenia oraz kierowanie pism do przedsiÄ™biorcy przez osoby trzecie,
w przypadku, gdy mamy prokurę łączną udzieloną kilku prokurentom  mogą być kierowane tylko do jednego z
nich, aby były skuteczne (nie trzeba kierować ich do wszystkich prokurentów!)
Prokura Å‚Ä…czna nieprawidÅ‚owa ®ð jest to termin doktrynalny, polega to na tym, że jeżeli umowa spółki wymaga
łącznego działania członka zarządu i prokurenta, to mamy właśnie do czynienia z prokurą łączną nieprawidłową  bo w
tym przypadku to umowne ograniczenie w działaniu dotyczy tylko członka zarządu, natomiast sam prokurent (jeżeli jest
samoistny) tym ograniczeniem nie jest już związany!
Prokura oddziaÅ‚owa ®ð ograniczenie prokury do dziaÅ‚alnoÅ›ci oddziaÅ‚u przedsiÄ™biorstwa (art. 1095 k.c.)
Czas na jaki udziela siÄ™ prokury Þð nie ma przepisu zakazujÄ…cego udzielenia prokury na czas oznaczony, ale istnieje
przepis, mówiący o możliwości jej odwołania w każdym czasie (art. 1097 ż 1 k.c.)!
Wygaśnięcie prokury  ustawowe przesłanki:
Zgodnie z art. 1097 ż 2 i 3 k.c. następujące zdarzenia, powodują wygaśnięcie prokury:
®ð wykreÅ›lenie przedsiÄ™biorcy z rejestru
®ð upadÅ‚ość przedsiÄ™biorcy (nie upadÅ‚ość przedsiÄ™biorstwa!)
®ð likwidacja przedsiÄ™biorcy
®ð przeksztaÅ‚cenie siÄ™ przedsiÄ™biorcy
®ð Å›mierć prokurenta
+
®ð utrata przez prokurenta peÅ‚nej zdolnoÅ›ci do czynnoÅ›ci prawnych  przyczyna, która wynika z 1092 ż 2 k.c.
Zakaz przenoszenia prokury!
·ð Prokura jest nie przenaszalna! (art. 1096 k.c.) Prokurent nie może wiÄ™c udzielić dalszej prokury, ale może udzielić
pełnomocnictwa zwykłego  szczegółowego lub rodzajowego  do określonych czynności.
Prokura jest jawna!
·ð prokurenta należy ujawnić w rejestrze przedsiÄ™biorców (1098 ż 1 k.c.)
·ð czas na zgÅ‚oszenie prokurenta do rejestru (zÅ‚ożenie wniosku) to 7 dni od dnia udzielenia prokury
·ð wpis ten ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny
·ð wpisowi do rejestru podlega również wygaÅ›niÄ™cie prokury!
·ð Co jest uwidocznione w aktach rejestrowych:
Øð imiÄ™/imiona + nazwisko/nazwiska prokurenta/prokurentów + pesel + akt notarialny wzoru podpisu
prokurenta.
Uwaga!!! Þð Prokurent, tak jak peÅ‚nomocnik nie może dokonywać czynnoÅ›ci prawnych sam ze sobÄ…  chyba że jest to
umieszczone
w akcie prokury lub ze względu na treść czynności prawnej wyłączone jest naruszenie interesów mocodawcy prokurenta.
KRAJOWY REJESTR S
DOWY
Geneza KRS Þð poczÄ…tki to Å›redniowieczne spisy cechów rzemieÅ›lniczych  poczÄ…tkowo brak nadzoru paÅ„stwa, ale z
czasem coraz większe obciążenia państwa wobec cechów  stąd wzrost potrzeby kontroli państwa nad cechami.
XIX wiek  wykształciły się 2 modele rejestrów przedsiębiorców:
·ð model germaÅ„ski  tu wpisy o charakterze konstytutywnym
·ð model francuski  tu wpisy o charakterze informacyjnym
W większości państw europejskich tworzono pod tym względem rejestry mieszane
Różne są też rodzaje instytucji, które go prowadzą: sądy, jednostki organizacyjne, samorządy itp.
Są też kraje, gdzie brak jest obowiązkowych rejestrów przedsiębiorców (np. Wielka Brytania, USA, Irlandia)
KRS w Polsce Þð 1918 w Polsce w spadku po zaborach istniejÄ… aż trzy różne porzÄ…dki prawne!
1934  wprowadzenie Kodeksu handlowego, który wprowadzał tzw. Rejestr handlowy. Był on prowadzony w formie
papierowej i obowiązywał w latach 1934  2001(chociaż tak naprawdę to obowiązywał do 1939, bo po wojnie w czasach
komunistycznych w Polsce było mało prywatnych przedsiębiorców, których należałoby w nim rejestrować.
Sytuacja zmieniła się po 1989 roku, kiedy lawinowo zaczęło przybywać prywatnych przedsiębiorców i wówczas okazało
się, że dotychczasowy rejestr jest niewydolny (prowadzony w przestarzałym systemie papierowym, zawierał za mało
danych, a część danych była rozrzucona po innych rejestrach (istniało ich wówczas ponad 20!) Dlatego polski
ustawodawca podjął próby unifikacji rejestrów czego efektem jest uchwalona 20 sierpnia 1997 roku Ustawa o Krajowym
Rejestrze Sądowym (weszła w życie dopiero w 2001 roku)
Warte podkreślenia jest, że nasz rejestr przedsiębiorców (KRS) jest jedynym w Europie systemem obejmującym całość.
Definicja rejestru przedsiÄ™biorców Þð jest to prowadzony w systemie informatycznym urzÄ™dowy zbiór danych, które
ustawodawca uznał za ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu i których zgłoszenie nakazał w drodze ustawy, a
które dotyczą stosunków prawnych przedsiębiorców oraz innych podmiotów ustawowo zobowiązanych do wpisu do tego
rejestru.
KRS = 3 rejestry:
Zgodnie z art. 1 ust. 1 UoKRS Rejestr składa się z następujących rejestrów:
Øð rejestru przedsiÄ™biorców
Øð rejestru stowarzyszeÅ„, innych organizacji spoÅ‚ecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych
zakładów opieki zdrowotnej
Øð rejestru dÅ‚użników niewypÅ‚acalnych
Kto prowadzi rejestry przedsiębiorców?
W Polsce rejestry przedsiębiorców są prowadzone przez sądy rejestrowe  w każdym województwie jest jeden sąd
rejestrowy!
(Art. 2 ust. 1 UoKRS  Rejestr prowadzÄ… w systemie informatycznym sÄ…dy rejonowe (sÄ…dy gospodarcze), obejmujÄ…ce swojÄ…
właściwością obszar województwa lub jego część, zwane dalej "sądami rejestrowymi")
Obowiązki gminy względem KRS:
Zgodnie z art. 2 ust 2 UoKRS gminy wykonują jako zadania zlecone czynności związane z prowadzeniem Rejestru , które
polegajÄ… na zapewnieniu zainteresowanym:
1) wzglądu do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)
2) udostępnianie urzędowych formularzy wniosków wymaganych ustawą umożliwiających rejestrację spółek jawnych
3) dostęp do informacji o wysokości opłat , sposobie ich uiszczania oraz o właściwości miejscowej sądów rejestrowych.
(wątpliwości prowadzącego, czy powyższe punkty są obecnie potrzebne?!)
Centralna Informacja Þð utworzona przez Ministra SprawiedliwoÅ›ci i dziaÅ‚ajÄ…ca w tym ministerstwie. WzglÄ™dem KRS
ma następujące dwa zadania:
®ð zadania o charakterze technicznym (utrzymywanie systemu informatycznego pod wzgl. sprawnoÅ›ci technicznej)
®ð udzielanie informacji zgromadzonych w rejestrze osobom zainteresowanym
Kto podlega obowiÄ…zkowi rejestracji?
W Art. 36 UoKRS zawarty jest katalog (niezamknięty) podmiotów podlegających wpisowi do Rejestru przedsiębiorców.
SÄ… to:
1) spółki jawne
2) europejskie zgrupowania interesów gospodarczych
3) spółki partnerskie
4) spółki komandytowe
5) spółki komandytowo-akcyjne
6) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
7) spółki akcyjne
8) spółki europejskie
9) spółdzielnie
10) spółdzielnie europejskie
11) przedsiębiorstwa państwowe
12) instytuty badawcze
13) przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane
dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi"
14) towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
15) towarzystwa reasekuracji wzajemnej
16) inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym
mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2
17) oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
18) główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń
19) główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji
20) instytucje gospodarki budżetowej
Ponadto do Rejestru przedsiębiorców wpisuje się również podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do Rejestru
stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej wpisuje się także organizacje pożytku publicznego, jeżeli podmioty te podejmują działalność gospodarczą
UWAGA ®ðobowiÄ…zek ten nie dotyczy publicznych samodzielnych zakÅ‚adów opieki zdrowotnej (art. 50 UoKRS)
W Rejestrze przedsiębiorców są również podmioty, które nie są przedsiębiorcami.
Kto nie podlega wpisowi?
W rejestrze przedsiębiorców nie ewidencjonuje się wszystkich przedsiębiorców. Obowiązkowi wpisów do Rejestru nie
podlegajÄ…:
®ð osoby fizyczne bÄ™dÄ…ce przedsiÄ™biorcami!
®ð spółki wodne (rejestrowane sÄ… przez wÅ‚aÅ›ciwych starostów)
®ð wspólnoty mieszkaniowe
®ð wspólnoty gruntowe
Powyższe podmioty są przedsiębiorcami w świetle przepisów, ale wpisowi do KRS nie podlegają!
Ćwiczenia 3 (07.03.2013)
Funkcje KRS
2 funkcje dotyczÄ…ce wszystkich:
·ð FUNKCJA EWIDENCYJNA Þð zbieranie, gromadzenie danych, których zgÅ‚aszanie nakazuje ustawa
·ð FUNKCJA INFORMACYJNA Þð (najważniejsza!!!) każdy zainteresowany, bez koniecznoÅ›ci wykazywania
interesu prawnego może zażądać za opłatą udzielenia mu informacji
Centralna Informacja: udziela informacji w formie papierowej i elektronicznej (mają one moc dokumentów urzędowych)
(art. 8 a KRS Þð tu o katalogu elektronicznym i możliwoÅ›ci otrzymania danych z tego katalogu w formie elektronicznej,
ale dotyczy to tylko spółek: z ograniczona odpowiedzialnością, akcyjnych, komandytowo-akcyjnych i europejskich)
Rodzaje udzielanych informacji:
®ð odpisy: peÅ‚ne (zawierajÄ…ce wszystkie dane, Å‚Ä…cznie z wykreÅ›lonymi) i aktualne (tylko obowiÄ…zujÄ…ce dane)
®ð wyciÄ…gi: dane sÄ… tworzone pod numerem identyfikacyjnym KRS (10 cyfr) oraz sÄ… podzielone na 6 działów
 można wziąć wyciąg danych tylko z konkretnego interesującego nas działu (tak taniej, niż za całość!)
®ð zaÅ›wiadczenia: o wpisie do KRS itp.
3 funkcje dotyczące już tylko niektórych podmiotów:
·ð FUNKCJA PODMIOTOTWÓRCZAÞðwpis sp. os. do KRS=zdolność prawna tej spółki (uzyskanie podmiotowoÅ›ci)
·ð FUNKCJA NADAJ
CA OSOBOWOŚĆ PRAWN
Þð dotyczy spółek kapitaÅ‚owych i wiÄ™kszoÅ›ci innych
podmiotów (za wyjątkiem spółek osobowych i spółek jawnych) wpis do KRS = osobowość prawna
·ð FUNKCJA KONWALIDUJ
CA (UZDRAWIAJ
CA) Þð zgodnie z art. 21 ż 1 KSH sÄ…d rejestrowy może orzec
rozwiązanie spółki kapitałowej, jeżeli po jej wpisie do KRS ujawnią się braki przeszkadzające istnieniu tej spółki,
ale jednocześnie w ż 4 tegoż artykułu jest mowa o tym, że jeżeli upłynął okres 5 lat od wpisu spółki, to wówczas
nie może ona być już rozwiązana z powodu tychże braków  tu już sąd rejestrowy nie może orzec o rozwiązaniu
tejże spółki, czyli następuje konwalidacji (uzdrowienie) tychże braków!
Zasady prowadzenia rejestru przedsiębiorców:
1. ZASADA JAWNOÅšCI: FORMALNEJ i MATERIALNEJ
Jawność formalna Þð skÅ‚ada siÄ™ z 4 elementów:
I. Możliwość uzyskania danych będących w rejestrze przez każdy zainteresowany podmiot bez wykazywania interesu
prawnego
II. Dostęp do akt rejestrowych przez każdą zainteresowana osobę, bez konieczności wykazywania interesu prawnego
Są jednak ograniczenia w dostępie do tych akt rejestrowych, które mogą wynikać z następujących powodów:
®ð powód czysto fizyczny: trzeba siÄ™ udać do siedziby sÄ…du, który te akta gromadzi
®ð regulamin sÄ…du dotyczÄ…cy możliwoÅ›ci i czasu przeglÄ…dania tych akt: konieczność wczeÅ›niejszego zapisania siÄ™
®ð powód czysto prawny: ograniczenie dostÄ™pu do DziaÅ‚u IV rejestru przedsiÄ™biorców (zawiera on informacje o
zaległościach przedsiębiorcy)  dokumenty stanowiące podstawę wpisu do Działu IV nie są dostępne dla
wszystkich, a tylko dla samego podmiotu, który wpisu dokonał oraz dla jego wierzycieli! Pozostali chcący
mieć dostęp do dokumentów z tego działu, muszą uzyskać na to zgodę prezesa sądu i wykazać w tym celu
swój interes prawny!
III. ObowiÄ…zek ogÅ‚aszania wpisów w specjalnym publikatorze Þð  Monitor SÄ…dowy i Gospodarczy ! tu ustawa
przewiduje wyjątki danych, które nie podlegają ogłoszeniu, np. NIP, Regon  następuje to przy pierwszej
dokonywanej zmianie we wpisie
IV. Ten element jest wyrażony w art. 34 KRS  zgodnie z tym przepisem każdy podmiot rejestrowy zobowiązany jest
do umieszczania w oświadczeniach pisemnych kierowanych do innych podmiotów następującego minimum
danych zawartych w KRS:
*ð firmÄ™ lub nazwÄ™
*ð oznaczenie formy prawnej wykonywanej dziaÅ‚alnoÅ›ci
*ð siedzibÄ™ i adres
*ð numer NIP
*ð oznaczenie sÄ…du rejestrowego, w którym przechowywane sÄ… akta rejestrowe podmiotu oraz numer
podmiotu w Rejestrze
(UWAGA Þð w stosunku do spółki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… i spółki akcyjnej KSH poszerza jeszcze ten
katalog do kilku dodatkowych jeszcze informacji:
art. 206 ż 1 KSH  w pismach spółki z ograniczona odpowiedzialnością umieszcza się jeszcze dodatkowo info
o wysokości kapitału zakładowego lub info, że wymagane wkłady na kapitał zakładowy nie zostały jeszcze wniesione
art. 374 ż 1 KSH  w pismach spółki akcyjnej podaje się jeszcze dodatkowo wysokość kapitału zakładowego
i kapitału wpłaconego)
Jawność materialna Þð wyrażajÄ… jÄ… artykuÅ‚y 14, 15 i 16 KRS:
(Art. 14. Podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do Rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich
działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do Rejestru lub uległy wykreśleniu z Rejestru.
Art. 15. 1. Od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością
ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia
ogłoszenia podmiot wpisany do Rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że
nie mogła wiedzieć o treści wpisu.
2. W przypadku rozbieżności między wpisem do Rejestru a ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
obowiązuje wpis w Rejestrze. Jednak osoba trzecia może powoływać się na treść ogłoszenia, chyba że podmiot
wpisany do Rejestru udowodni, że osoba trzecia wiedziała o treści wpisu.
3. Osoba trzecia może się powoływać na dokumenty i dane, w odniesieniu do których nie dopełniono jeszcze
obowiązku ogłoszenia, jeżeli niezamieszczenie ogłoszenia nie pozbawia jej skutków prawnych.
Art. 16. Jeżeli wpis do Rejestru nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to nikt
nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w Rejestrze, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie
mógł wiedzieć o wpisie.)
1. Zasada jawności materialnej może być wyrażona w aspektach:
Pozytywnym  chroni podmioty rejestrowe przed działaniami podmiotów trzecich. Tu zgodnie z art. 15 KRS:
®ð od dnia ogÅ‚oszenia danych nikt nie może siÄ™ zasÅ‚aniać nieznajomoÅ›ciÄ… wpisanych danych
®ð a jeżeli wpis nie powodowaÅ‚ obowiÄ…zkowi opublikowania, to od momentu opublikowania wpisu
®ð rozbieżność miÄ™dzy publikacjÄ… a wpisem  w takim przypadku obowiÄ…zuje wpis!
(w dwóch pierwszych przypadkach ciężar dowodu spoczywa na podmiocie trzecim, w ostatnim przypadku
ciężar dowodu spoczywa na podmiocie rejestrowym)
Negatywnym  chroni podmioty trzecie przed działaniami podmiotów rejestrowych
2. ZASADA WIARYGODNOŚCI REJESTRU (najważniejsza z wszystkich zasad!!!)
Øð Zgodnie z art. 17 KRS istnieje domniemanie prawdziwoÅ›ci danych zawartych (wpisanych) w Rejestrze
(to domniemanie jest obalane!)
Øð Ustawodawca wyposażyÅ‚ podmioty prowadzÄ…ce rejestr w narzÄ™dzia egzekwowania obowiÄ…zku dokonywania wpisu:
®ð Termin: podstawowy czas na dokonanie wpisu to 7 dni od zdarzenia uzasadniajÄ…cego dokonanie wpisu (ale
przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy na dokonanie wpisu). Jeżeli w określonym terminie
podmiot złoży wniosek o dokonanie wpisu, to sąd rejestrowy rozpoczyna procedurę wpisu, ale jeżeli podmiot
złoży wniosek do dokonanie wpisu po terminie, to nie może powoływać się na te dane oraz grozi mu
odszkodowanie z tego tytułu wobec osób trzecich
®ð Jeżeli podmiot nie skÅ‚ada w ogóle takiego wniosku o dokonanie wpisu, to sÄ…d rejestrowy po powziÄ™ciu informacji
o tym, że na stąpiło zdarzenie uzasadniające taki wpis (np. powiadomi go o tym konkurencja, albo podmiot nie
składa sprawozdań finansowych itp.) rozpoczyna postępowanie przymuszające
POST
POWANIE PRZYMUSZAJ
CE Þð na poczÄ…tku sÄ…d rejestrowy wzywa podmiot do zÅ‚ożenia wniosku o
wpis i daje mu na to dodatkowy 7 dniowy termin, pod karą nałożenia grzywny. Jeżeli w tym czasie podmiot nadal
nie złoży takiego wniosku, to sąd rejestrowy może albo wyznaczyć na to kolejny termin (rzadko tak robi) albo
nakłada grzywnę (może nona być nakładana kilkakrotnie!) Jeżeli po nałożeniu grzywny podmiot nadal nie skład
wniosku o dokonanie wpisu, to w zależności od podmiotu sąd rejestrowy może (ale nie musi):
- w przypadku spółki osobowej orzec o jej rozwiązaniu i ustanowić dla niej likwidatora
- w przypadku innych podmiotów (np. osób prawnych) po nałożeniu drugiej grzywny sąd rejestrowy, nie może
takiego podmiotu rozwiązać, ale może ustanowić dla niego kuratora rejestrowego (maksymalnie na 1 rok)
Kurator rejestrowy  może nim być osoba, która: ma obywatelstwo polskie, nie jest skazana prawomocnym wyrokiem za
przestępstwa gospodarcze, posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz posiada wykształcenie wyższe prawnicze,
ekonomiczne lub administracyjne
Zadania kuratora rejestrowego:
- nie składa wniosku o rejestrację (nie może), ale musi doprowadzić do tego, by podmiot, dla którego został ustanowiony
sam taki wniosek złożył (tu np. kurator może doprowadzić do prawidłowego działania organów takiej osoby prawnej)
- jeżeli podmiot, dla którego został ustanowiony kurator rejestrowy nie składa podania o rejestrację, to kurator ma prawo
do złożenia wnioski do & . o likwidację takiego podmiotu 9takiej osoby prawnej
®ð Oprócz postÄ™powania przymuszajÄ…cego sÄ…d rejestrowy jest wyposażony w tym zakresie inne w instrumenty, może
więc jeszcze np. dokonać wpisu z urzędu (zgodnie z art. 12 KRS) jeżeli w Rejestrze znajdują się dane niezgodne z
przepisami prawa (np. kapitał zakładowy jest niższy, niż przewidują to przepisy)
®ð SÄ…d rejestrowy może również posiadajÄ…c dokumenty potwierdzajÄ…ce dany stan faktyczny  dokonać wykreÅ›lenia
nieprawidłowych wpisów.
3. ZASADA NIEUSUWALNOŚCI WPISÓW
Wpisy  to zarówno wpis pierwszy jak i każdy kolejny (dokonanie zmiany czy wykreślenie danych to także w wpis!)
Zasadą jest, że w rejestrze wpisy można wykreślać, ale się ich nie usuwa w sposób trwały!!! (nawet dane
wykreślone nadal są zawarte w Rejestrze) Na gruncie KRS wykreślenie = usunięcie !!!
4. ZASADA ZUPEA
NOÅšCI REJESTRU
Wyraża się ona w tym zakresie, że w KRS są zawarte wszystkie dane, których rejestrowanie nakazuje ustawa.
Postępowanie rejestrowe (obowiązują tu przepisy art. 6941 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego)
Jest to postępowanie nieprocesowe!
Art. art. 6941 k.p.c. Þð zawiera definicjÄ™ sprawy rejestrowej:
(ż 1. Przepisy zawarte w dziale niniejszym stosuje się do postępowania w sprawach o wpis w Krajowym Rejestrze
SÄ…dowym (sprawach rejestrowych).
ż 2. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do innych postępowań rejestrowych prowadzonych przez
sądy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.)
(Postępowanie to dotyczy wpisy w rejestrze. Nie każde postępowanie przed sądem rejestrowym jest sprawą rejestrową.
Postępowanie rejestrowe jest pojęciem & & )
Art. 19 KRS przewiduje zasadę formalizmu postępowania rejestracyjnego:
®ð wnioski skÅ‚ada siÄ™ na urzÄ™dowym formularzu
®ð obowiÄ…zek opÅ‚aty wniosku bez wezwania
Naruszenie obowiązku wniesienia wnioski na urzędowym formularzu, nieuiszczenia opłaty wniosku lub nieprawidłowe
wypeÅ‚nienie wniosku Þð skutkuje wydaniem postanowienia o zwrocie wniosku (tu w terminie 7 dni od dnia otrzymania
postanowienia podmiot może złożyć wniosek poprawny, bez konieczności ponownej opłaty wniosku). Każda inna wada,
jak np. brak wzoru podpisu Þð skutkuje wezwaniem do uzupeÅ‚nienia braków we wniosku.
Zasada jednego okienka:
Art. 19b KRS wprowadza obligatoryjny obowiązek składania w jednym miejscu (okienku) następujących danych  także
przy dokonywaniu ich zmian (wszystko w trzech egzemplarzach czyli 3 wnioski!!!):
1) wniosek o wpis albo zmianę wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej
(REGON);
2) zgłoszenie płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
3) zgłoszenie identyfikacyjne albo aktualizacyjne, o którym mowa w ustawie z dnia 13 paz
dziernika 1995 r. o
zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z póz
n. zm.1)) wraz
ze wskazaniem właściwego naczelnika urzędu skarbowego pod rygorem zwrotu wniosku. (czyli NIP)
WyjÄ…tki od tego obligatoryjnego obowiÄ…zku sÄ… dwa:
- gdy wnioskodawca składa wniosek o rejestrację w formie elektronicznej (w takim przypadku wnioskodawca wysyła
wnioski
i zgłoszenia samodzielnie, drogą elektroniczną)
- gdy wniosek składany dotyczy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych, spółek komandytowo-
akcyjnych i spółek europejskich (wnioskodawca składa wnioski i zgłoszenia bezpośrednio do właściwych organów)
Wcześniej (przez 2 lata) obowiązek składania wymienionych dokumentów w jednym miejscu był fakultatywny i wówczas
korzystało z niego ok. 5% przedsiębiorców. Wprowadzenie obligatoryjności tej zasady miało na celu uproszczenie i
przyśpieszenie procedury uzyskiwania wpisów, ale tak się jednak nie stało!!! (obecnie czas rejestracji się wydłużył!!!)
Ćwiczenia 4 (14.03.2013)
Ciąg dalszy o postępowaniu rejestrowym:
Postępowanie rejestrowe
Orzeka albo sędzia, albo referendarz sądowy  stąd mamy różne orzeczenia:
jeżeli orzeka sÄ™dzia ®ð postanowienie sÄ™dziego (w przypadku przyjÄ™cia wniosku i dokonania wpisu)
®ð zarzÄ…dzenie sÄ™dziego w sprawie odrzucenia lub zwrotu wniosku Þð Å›rodek odwoÅ‚awczy to apelacja
(termin na złożenie  14 dni)
jeżeli orzeka referendarz ®ð postanowienie referendarza (w przypadku przyjÄ™cia wniosku i dokonania wpisu)
®ð zarzÄ…dzenie referendarza w sprawie odrzucenia lub zwrotu wniosku Þð Å›rodek odwoÅ‚awczy to zażalenie
(termin na złożenie 7 dni)
Co do zasady sąd rejestrowy prowadzi rozprawy na posiedzeniach niejawnych  z urzędu są więc doręczane orzeczenia
wszystkim stronom, z urzędu również sąd rejestrowy uzasadnia swoje orzeczenia (o ile nie uwzględnia żądań stron)
Rodzaje wpisów do KRS (I podział) wpisy: na wniosek i z urzędu
Wpisy na wniosek Þð kto może być wnioskodawcÄ…? ®ð sam podmiot rejestrowy jest tu wnioskodawcÄ…, ale sÄ… od tego
wyjÄ…tki.
(choć jeżeli nawet wniosku nie składa sam podmiot rejestrowy to i tak uczestniczy w postępowaniu rejestrowym!)
Kto jeszcze oprócz podmiotu rejestrowego może złożyć wniosek rejestrowy?
-ð syndyk masy upadÅ‚oÅ›ciowej
-ð zgodnie z art. 27 KSH w przypadku spółki osobowej  Współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru
wzmianki o umowie, dotyczącej stosunków majątkowych miedzy małżonkami.
Wpisy z urzÄ™du Þð sÄ… dokonywane w wyjÄ…tkowych sytuacjach:
-ð art. 12 ust. 3 KRS  tu: wykreÅ›lenie przez sÄ…d rejestrowy z rejestru danych sprzecznych z przepisami prawa
-ð art. 24 ust. 3 KRS  tu: wykreÅ›lenie przez sad rejestrowy wpisu niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy
-ð wpis upadÅ‚oÅ›ci
-ð wpis likwidatora ustanowionego przez sÄ…d rejestrowy
Rodzaje wpisów do KRS (II podział) wpisy: konstytutywne i deklaratoryjne
Wpisy konstytutywne Þð z dokonaniem wpisu Å‚Ä…czy siÄ™ skutek materialno-prawny, np. wpis spółki osobowej =
uzyskanie osobowości prawnej, wpis spółki kapitałowej = uzyskanie zdolności prawnej, itp.
Wpisy deklaratoryjne Þð majÄ… jedynie charakter informacyjny wobec innych uczestników obrotu gospodarczego, np.
wpis prokurenta, wpis członka zarządu, itp.
W KRS mamy wpisy konstytutywne i deklaratoryjne  przykłady:
*ð jakakolwiek zmiana umowy spółki osobowej  wpis ma charakter deklaratoryjny
*ð zmiana treÅ›ci umowy bÄ…dz
statutu spółki kapitałowej  wpis ma charakter konstytutywny
*ð zmiana siedziby spółki kapitaÅ‚owej - wpis konstytutywny (ale jeżeli zmiana siedziby dotyczy tylko zmiany adresu,
ale miejscowość pozostaje ta sama, to wpis jest deklaratoryjny!)
*ð zmiana kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego  wpis konstytutywny
*ð zmiana formy dziaÅ‚alnoÅ›ci spółki kapitaÅ‚owej  wpis deklaratoryjny
Ćwiczenia 5 (21.03.2013)
OBRÓT GOSPODARCZY Þð brak definicji tego terminu w jakimkolwiek akcie prawnym. W doktrynie używa siÄ™ pojęć
obrót gospodarczy i obrót handlowy zamiennie (choć obrót handlowy jest węższy!)
Trzy ujęcia obrotu gospodarczego:
®ð zwiÄ…zane z dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… gospodarczÄ…  to ogół czynnoÅ›ci prawnych zwiÄ…zanych z prowadzeniem dziaÅ‚alnoÅ›ci
gospodarczej
®ð zwiÄ…zane z przedsiÄ™biorstwem  to ogół czynnoÅ›ci prawnych zwiÄ…zanych z prowadzeniem przedsiÄ™biorstwa
®ð zwiÄ…zane z przedsiÄ™biorcÄ…  to ogół czynnoÅ›ci prawnych zwiÄ…zanych z dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… przedsiÄ™biorcy Þð to ujecie
jest jak najbardziej pełne!!!
CzynnoÅ›ci prawne dokonywane w ramach obrotu gospodarczego nazywane sÄ… w doktrynie ®ð czynnoÅ›ciÄ… handlowÄ…
CZYNNOŚĆ HANDLOWA Þð obecnie brak jest definicji legalnej tego pojÄ™cia (ale w poprzedniej regulacji, tj. w
Kodeksie handlowym była to  czynność prawna kupca związana z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem 
obecnie, żeby stworzyć sobie definicję czynności handlowej wystarczy zamienić kupca na przedsiębiorcę  wówczas
możemy powiedzieć, że czynność handlowa to czynność prawna przedsiębiorcy związana z prowadzonym przez niego
przedsiębiorstwem. Oczywiście ów związek czynności przedsiębiorcy z przedsiębiorstwem musi być funkcjonalny  tzn.
zakup np. laptopa na cele prywatne nie będzie czynnością handlową!)
czynności handlowe
jednostronne dwu lub wielostronne
przedsiębiorca dokonuje ich samodzielnie te nazywane są umowami handlowymi
np. udzielenie prokury
UMOWA HANDLOWA Þð to dwu lub wielostronna czynność prawna przedsiÄ™biorcy zwiÄ…zana z prowadzeniem przez
niego przedsiębiorstwa
umowy handlowe
dwustronnie handlowe jednostronnie handlowe
tu: po obu stronach musza być tu: tylko jeden podmiot (jedna strona) jest profesjonalna
podmioty profesjonalne np. umowa kredytu, umowa leasingu, itp.
np. umowa agencyjna, umowa factoringu
umowa frenczajzingu (franszyzy), itp.
KLASYFIKACJE I TYPY UMÓW
Dwa podstawowe typy umów:
Typ normatywny Þð taki typ umowy, której modele zostaÅ‚y opisane przez ustawodawcÄ™, np. umowa sprzedaży, umowa
darowizny, umowa najmu, umowa kredytu itp. (sÄ… w k.c.)
Typ pozanormatywny Þð sÄ… typami empirycznymi, tzn. wyksztaÅ‚ciÅ‚y siÄ™ w trakcie obrotu i ustawodawca ich jeszcze nie
unormował albo nie chce unormować, np. umowa frenczajzingu, itp. (maja do nich zastosowanie tylko przepisy ogólne, a
nie konkretnej ustawy)
Ponadto w obrocie często też zawierane są (niestety) umowy mieszane  tu powstaje problem: jakie do nich stosować
przepisy? Czy tylko przepisy ogólne, czy może jeszcze jakieś przepisy konkretnej ustawy? W takim przypadku trudno dać
jednoznacznÄ… odpowiedz
  zawsze zależy to od konkretnej umowy i natężenia w niej elementów danego typu umowy.
! UWAGA ®ð tytuÅ‚ umowy nadany jej przez autora nie jest w żadnym razie wyznacznikiem jej typu  tu zawsze decyduje
treść umowy!
Klasyfikacja umów (łączenie typów umów w zależności od podziałów):
I.
a. umowy zobowiÄ…zujÄ…ce (jedno lub wielostronnie zobowiÄ…zujÄ…ce)
b. umowy rozporządzające (np. umowa sprzedaży)
c. umowy zobowiÄ…zujÄ…co-rozporzÄ…dzajÄ…ce
II.
a. umowy odpłatne
b. umowy nieodpłatne
III.
a. umowy konsensualne (dochodzÄ… do skutku przez samo zawarcie umowy)
b. umowy realne (ich ważność zależy od wydania rzeczy)
IV.
a. umowy adhezyjne (nienegocjowane)
b. umowy negocjowane
V.
a. umowy wzajemne (następuje tu ekwiwalencja świadczeń obu stron  świadczenia stron są sobie równe)
Po co jest klasyfikacja? ®ð od tego jak zakwalifikujemy dana umowÄ™, zależy jakie przepisy bÄ™dziemy do niej stosować!
Co oznacza: zawrzeć umowÄ™? Þð tu dwa aspekty tej czynnoÅ›ci:
Øð aspekt materialno-prawny ®ð co do zasady jest to zÅ‚ożenie zgodnych oÅ›wiadczeÅ„ woli, ale jest wyjÄ…tek ®ð art. 682
k.c. mówi o tym, że w stosunkach dwustronnie profesjonalnych do zawarcia umowy wystarczy nie złożenie
negatywnego oświadczenia woli (chodzi o tzw. milczące przyjecie oferty przez przedsiębiorcę  zmiana, która
weszła do k.c. do 14 lI 2003r.)
Øð aspekt proceduralny ®ð wypeÅ‚nienie pewnego trybu zawarcia umowy:
żð tryb normatywny: to np. oferta, negocjacje, przetarg (czyli tryby ustawowe)
żð tryb pozanormatywny: ponieważ obowiÄ…zuje zasada swobody umów, a wiÄ™c na tej zasadzie strony mogÄ…
przyjąć pozaustawowy tryb zawierania umów  może to polegać bądz
na modyfikacji któregoś z
ustawowych trybów, bądz
na stworzeniu zupełnie nowego trybu zawarcia umowy.
OFERTA Þð tryb ofertowy jest najczÄ™stszym sposobem zawierania umów  każdy z nas codziennie zawiera umowÄ™ w tym
trybie (kupując towar w sklepie za określoną na nim cenę  w ten sposób zawieramy umowę w trybie przyjęcia oferty!)
·ð Definicja oferty zawarta jest w ®ð Art. 66. ż 1. k.c.  OÅ›wiadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi
ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
Aby więc mówić o ofercie, muszą być spełnione następujące warunki:
®ð oferta to oÅ›wiadczenie woli zawarcia umowy okreÅ›lonego typu
definicja oÅ›wiadczenia woli Þð art. 60 k.c.  Z zastrzeżeniem wyjÄ…tków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonujÄ…cej
czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób
dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Stąd oferta może być
złożona w danej postaci, pod warunkiem, że to złożenie dostatecznie ujawnia treść oferty (wolę oferenta!)
®ð zÅ‚ożona drugiej stronie (strony oferty: oferent i oblat)
Kiedy oferta zostaÅ‚a zÅ‚ożona? Þðwówczas, gdy oblat miaÅ‚ okazje siÄ™ z niÄ… zapoznać (Art. 61. ż 1 k.c.  OÅ›wiadczenie woli,
które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego
treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej )
Możliwe jest złożenie oferty do nieograniczonej liczby oblatów (oblat nie musi być konkretnie zindywidualizowany)
®ð zawierajÄ…ca istotne postanowienia umowy
Aby można było mówić o ofercie, w oświadczeniu woli musza się znalez
ć istotne elementy  chodzi tu o istotne
elementy danej umowy (np. istotne elementy umowy sprzedaży to: oznaczenie rzeczy i oznaczenie ceny)
Powyżej mamy definicję ogólną oferty. Należy jednak pamiętać jeszcze, że:
·ð Art. 543 k.c.  Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa siÄ™ za ofertÄ™
sprzedaży. ®ð ten przepis dotyczy tylko sprzedaży rzeczy  nie może wiÄ™c dotyczyć sprzedaży usÅ‚ug!!!
·ð Wystawienie automatu do gry w miejscu publicznym  stanowi, zdaniem SN, ofertÄ™ sprzedaży w rozumieniu k.c.
·ð Gazetka reklamowa ®ð jeżeli nie zawiera informacji o tym, że nie stanowi ona oferty handlowej w rozumieniu k.c.
to nie można jej traktować jako oferty (chodzi o tzw. napisy z gwiazdką, zazwyczaj drobnym drukiem na dole
strony). Natomiast, gdy nie ma takiej informacji, to należy jeszcze pamiętać o art. 71 k.c.  Ogłoszenia, reklamy,
cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie
za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy.  traktujemy wówczas taka gazetkę jako zaproszenie do
zawarcia umowy, niż jako ofertę (choć to wątpliwe?)
Termin związania oferenta złożona ofertą (od kiedy i do kiedy jest nią związany?)
Øð Oferent może w treÅ›ci oferty wskazać termin od kiedy jego oferta obowiÄ…zuje (jeżeli go jednak nie wskaże, to
przyjmuje się, że oferta obowiązuje od momentu jej złożenia  czyli od zapoznania się z ofertą przez oblata)
Øð Oferent może też wskazać w ofercie termin, do którego oferta obowiÄ…zuje. Natomiast jeżeli tego nie uczyni, to
stosujemy art. 66 ż 2 k.c.  Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie
odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się
na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z
upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedz
wysłaną bez
nieuzasadnionego opóz
nienia.
Mamy tu dwie sytuacje:
1. Oferta jest złożona bezpośrednio przez oferenta oblatowi (w bezpośrednim kontakcie lub np. telefonicznie itp.)
Wówczas oferta przestaje obowiązywać, jeżeli nie zostaje przyjęta przez oblata niezwłocznie (niezwłocznie =
??? termin niedookreślony, trzeba go uzgodnić indywidualnie)
2. Oferta jest złożona przez oferenta oblatowi w inny, nie bezpośredni sposób (np. listownie)
Wówczas przestaje obowiązywać z upływem czasu, w którym oferent mógł w zwykłym toku czynności
otrzymać odpowiedz
wysłana przez oblata bez nieuzasadnionego opóz
nienia ®ð mamy tu 2 klauzule generalne,
które trzeba też oceniać indywidualnie do każdej sprawy.
W odniesieniu do terminu obowiązywania oferty należy jeszcze pamiętać o przepisie art. 67 k.c.  Jeżeli oświadczenie o
przyjęciu oferty nadeszło z opóz
nieniem, lecz z jego treści lub z okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie
właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek
opóz
nienia odpowiedzi poczytuje umowÄ™ za nie zawartÄ…. ®ð tu odpowiedz
o przyjęciu oferty została wysłana we
właściwym czasie, ale doszła z opóz
nieniem (mgr stanik nazywa to przepisem Poczty Polskiej :) ®ð w takim wypadku
umowa nie dojdzie do skutku, jeżeli oferent niezwłocznie sprzeciwi się zawarciu umowy.
Czy można odwołać ofertę?
!!!Uwaga ®ð pamiÄ™tać należy, że czym innym jest odwoÅ‚anie oÅ›wiadczenia woli nie bÄ™dÄ…cego ofertÄ…, a czym innym jest
odwołanie oświadczenia woli, które już jest ofertą!!!
Øð odwoÅ‚anie oÅ›wiadczenia woli niebÄ™dÄ…cego ofertÄ… Þð można je odwoÅ‚ać, jeżeli odwoÅ‚anie dojdzie do drugiej strony
wcześniej lub jednocześnie z odwoływanym oświadczeniem woli
Øð odwoÅ‚anie oÅ›wiadczenia woli bÄ™dÄ…cego ofertÄ… Þð zgodnie z art. 662 ż 1 k.c.  W stosunkach miÄ™dzy
przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało
złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.
Ale są dwa wyjątki od powyższej zasady, wyrażone w art. 662 ż 2 k.c.  Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli
wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.
Z powyższych przepisów wynika, że ofertę (poza wskazanymi dwoma wyjątkami) można odwołać jedynie w
przypadku stosunków dwustronnie profesjonalnych  czyli w stosunkach jednostronnie profesjonalnych nie
można odwołać oferty bez zgody oblata!!!
Zawarcie umowy w trybie ofertowym (w jaki sposób dochodzi do zawarcia umowy w tym trybie?)
TERMIN ZAWARCIA
·ð w razie wÄ…tpliwoÅ›ci czy umowa zostaÅ‚a zawarta (strony nie zawarÅ‚y w umowie terminu zawarcia oferty) ma
zastosowanie art. 70. ż 1  W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego
ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest
wymagane - w chwili przystÄ…pienia przez drugÄ… stronÄ™ do wykonania umowy.
·ð od terminu zawarcia umowy zależy reżim prawny  czyli stosowanie okreÅ›lonych przepisów do danej umowy.
Kiedy oświadczenie woli nie jest wymagane do ustalenia terminu zawarcia:
1. Przypadek tzw. milczącego przyjęcia oferty (art. 682 k.c.)  krytyka tego przepisu!
Aby uznać, że doszło do milczącego przyjęcia oferty, muszą być spełnione trzy przesłanki:
®ð sytuacja taka dotyczyć może tylko stosunków dwustronnie profesjonalnych (tylko miÄ™dzy przedsiÄ™biorcami!!!)
®ð przedsiÄ™biorcy, których taka sytuacja dotyczy, muszÄ… pozostawać ze sobÄ… w staÅ‚ych stosunkach gospodarczych
®ð oferta musi dotyczyć zakresu dziaÅ‚alnoÅ›ci tych przedsiÄ™biorców
W takim przypadku momentem zawarcia umowy będzie przystąpienie do wykonania umowy.
2. Przypadek tzw. konkludentnego przyjęcia oferty (art. 69 k.c.  Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach
zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie
jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa
dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie
oferta przestaje wiązać. )
Tu również momentem zawarcia umowy będzie moment rozpoczęcia jej wykonania.
MIEJSCE ZAWARCIA UMOWY
Jego określenie jest bardzo ważne  np. ze względu na akty prawa miejscowego obowiązującego w danym województwie.
Jeżeli strony nie oznaczyły w umowie miejsca jej zawarcie, to art. 70 ż 2 k.c.  W razie wątpliwości umowę poczytuje się za
zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego
ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu
zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.
Żeby doszło w trybie ofertowym do zawarcia umowy to w stosunkach jednostronnie profesjonalnych potrzebne jest
złożenie zgodnych (w całości) oświadczeń woli obydwu stron (bo każda zmian będzie złożeniem nowej oferty)
Natomiast w stosunkach miedzy przedsiębiorcami (dwustronnie profesjonalnych) zgodnie z art. 681 ż 1 k.c.  W stosunkach
między przedsiębiorcami odpowiedz
na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty
poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem
zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.
Art. 681 ż 2 k.c. przewiduje jednak od powyższego trzy wyjątki:
 Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez
zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w
odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie
nie otrzymała.
Ćwiczenia 8 i 9 (25.04.2013)
SPÓA
KA CYWILNA
Umowa spółki cywilnej Þð jest formÄ… prawnÄ… umożliwiajÄ…cÄ… prowadzenie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej.
Umowa spółki cywilnej to typ umowy nazwanej (obowiązywała już w Kodeksie handlowym z lat 30 XX w., skąd przepisy
dotyczące tej formy prawnej zostały właściwie w niezmienionej postaci przeniesione do obecnego Kodeksu cywilnego)
Spółka cywilna była kiedyś najbardziej popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej  obecnie ich atrakcyjność
się zmniejszyła, ale nadal są one często zawierane.
Spółka cywilna jest wyÅ‚Ä…cznie umowÄ… cywilno-prawnÄ…! ®ð nie ma osobowoÅ›ci prawnej! tzn. przez zawarcie umowy
spółki cywilnej nie powstaje żaden nowy podmiot prawny!!! (warto zauważyć, że do momentu wprowadzenia w k.c. art.
331 - dotyczącego tzw. ułomnych osób prawnych  niektórzy przyznawali spółce cywilnej osobowość prawną  ale obecnie
już nie!!!)
Spółka cywilna to wyłącznie stosunek zobowiązaniowy!
Spółka cywilna nie ma statusu przedsiÄ™biorcy ®ð ale ®ð pamiÄ™tać należy, że Ustawa o swobodzie dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej
przyznaje status przedsiębiorcy wspólnikom spółki cywilnej!
Spółka cywilna nie dziaÅ‚a pod firmÄ… Þð ponieważ nie jest przedsiÄ™biorcÄ…, wiÄ™c w sensie prawnym nie może dziaÅ‚ać pod
firmą, co nie znaczy, że w praktyce, w obrocie gospodarczym spółki cywilne nie działają pod różnymi swoimi nazwami 
ale te nazwy nie są w sensie prawnym firmą spółki, a stąd wynika, że nie przysługuje tym nazwom (tak jak firmie) ochrona
prawna. Pod firmą natomiast działa każdy ze wspólników spółki cywilnej!
Spółka cywilna nie podlega wpisowi do rejestru przedsiÄ™biorców Þð sama spółka nie podlega rejestracji w rejestrze, ale już
jej wspólnicy tak (w zależności od tego, kto jest wspólnikiem  podlega wpisowi albo do rejestru przedsiębiorców lub
centralnej ewidencji)
Kto może być wspólnikiem spółki cywilnej?
®ð os. fizyczna Þð jeżeli wspólnikiem jest os. fizyczna wpisuje siÄ™ jÄ… do Centralnej Ewidencji i Informacji o
Działalności Gospodarczej (CEIDG)
®ð os prawna Þð jeżeli wspólnikiem jest os. prawna, to w zależnoÅ›ci od tego, jak to os. prawna  podlega wpisowi do
Rejestru przedsiębiorców w KRS
®ð jednostka organizacyjna nie bÄ™dÄ…ca osobÄ… prawnÄ…, której ustawa przyznaje osobowość prawnÄ…  tzw. uÅ‚omne os.
prawne (w stosunku do tych podmiotów jest spór w doktrynie, czy mogą być wspólnikami spółki cywilnej  mgr
Stanik uważa, że tak!) Þð te podmioty też podlegajÄ… wpisowi do Rejestru w KRS
Liczba wspólników Þð musi ich być co najmniej dwóch (w koÅ„cu to spółka!) natomiast przepisy nie okreÅ›lajÄ…
maksymalnej liczby wspólników (może być ich dowolna ilość)
Czas trwania umowy spółki cywilnej Þð może być zawarta na czas oznaczony i na czas nieoznaczony (nieokreÅ›lony)
Definicja legalna spółki (umowy spółki) zawarta jest w art. 860 ż 1k.c.:
 Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w
sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
Elementy istotne tej umowy to:
1) zobowiÄ…zanie siÄ™ wszystkich wspólników do dążenia do wspólnego celu gospodarczego Þð musi to być cel
gospodarczy, cel, który jest nastawiony na osiąganie zysku (nie oznacza to, że ów zysk musi być osiągnięty, ale
ważne, by było założenie jego osiągnięcia!) Zysk nie musi być też oznaczony/wyrażony w gotówce  może to też być
zysk w postaci korzystania z danej rzeczy
2) oznaczenie wspólnego celu gospodarczego Þð cel ten musi być wspólny dla wszystkich wspólników  ważne jest to,
że ów cel ma być wspólny  natomiast nie są ważne motywy przystąpienia poszczególnych wspólników do spółki (te
mogą być różne i są z punktu prawnego obojętne!)
3) oznaczenie sposobu dziaÅ‚ania w jaki ma być osiÄ…gniÄ™ty ów wspólny cel gospodarczy Þð tu nie wystarczy, że wspólnik
zobowiąże się tylko do określonego zaniechania, ale przede wszystkim ważny jest obowiązek określonego działania.
(przykładowym sposobem działania wspólników jest wniesienie wkładów do spółki  co jest wskazane jako przykład
działania w samym k.c.)
Wniesienie wkładu do spółki przez wspólników
Wniesienie wkładów przez wszystkich wspólników spółki nie jest obowiązkowe  mało tego może być również umowa
spółki cywilnej bezwkładowa (nikt ze wspólników nie wnosi wkładu)
Co może być przedmiotem wkÅ‚adu? Þð art. 861 ż 1k.c.:
 Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw majątkowych albo na świadczeniu
usług.
Mamy wkłady:
Øð PIENI
ŻNE
Øð NIEPIENI
ŻNE (zwane APORTAMI) mogą to być:
-ð prawa wÅ‚asnoÅ›ci (nieruchomoÅ›ci i ruchomoÅ›ci)
-ð muszÄ… to być prawa zbywalne i majÄ…tkowe
-ð może to być również Å›wiadczenie usÅ‚ug na rzecz spółki lub na rzecz osób trzecich (np. klientów spółki)
Sposób wnoszenia wkÅ‚adu Þð art. 862 k.c.:
 Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania, jak również do
odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio
przepisy o sprzedaży. Jeżeli rzeczy mają być wniesione tylko do używania, stosuje się odpowiednio w powyższym zakresie
przepisy o najmie.
Stąd wynika, że wkłady do spółki mogą być wnoszone:
®ð na wÅ‚asność (tu wÅ‚aÅ›cicielem zostaje spółka) to dotyczy
®ð do używania (tu wÅ‚aÅ›cicielem prawnym nadal pozostaje tylko wkÅ‚adów
wspólnik, a spółka jedynie danej rzeczy używa) rzeczowych!!!
Domniemanie równowartoÅ›ci wkÅ‚adów Þð art. 861  Domniemywa siÄ™, że wkÅ‚ady wspólników majÄ… jednakowÄ… wartość.
Oznacza to, że jeżeli w umowie spółki nie wskazano wartości poszczególnych wkładów, jakie wnieśli wspólnicy  to
wówczas stosuje się kodeksowe domniemanie o ich równowartości (domniemanie to jest obalane)  a należy pamiętać, że
wartość wniesionych wkładów = się wartość udziału w zyskach (jeżeli tak ustalono w umowie spółki)
Oznaczenie wartości wniesionego wkładu w umowie spółki ma bardzo ważne znaczenie, bo np.:
Sposób i wartość wniesionych wkładów wpływa na sposób rozliczenia się z odchodzącym wspólnikiem:
®ð zgodnie z art. 871 ż 2 k.c.:  Wspólnikowi wystÄ™pujÄ…cemu ze spółki zwraca siÄ™ w naturze rzeczy, które wniósÅ‚ do
spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku
takiego oznaczenia  wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu
polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
A w przypadku rozwiązania spółki i rozliczenia między wspólnikami:
®ð zgodnie z art. 875 ż 2 k.c.:  Z majÄ…tku pozostaÅ‚ego po zapÅ‚aceniu dÅ‚ugów spółki zwraca siÄ™ wspólnikom ich
wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki.
Forma zawarcia spółki cywilnej Þð art. 860 ż 2 k.c. wskazuje, że umowa spółki powinna być zawarta pisemnie (pod
rygorem dla celów dowodowych  ad probationem). Natomiast przepis ten nie wyklucza możliwości zawarcia takiej
umowy również w formie ustnej (tyle, że wówczas trudno będzie to udowodnić!)
Należy jednak pamiętać, że jeżeli wnosimy jako wkład do spółki jakieś prawa, co do których przeniesienia ustawa wymaga
szczególnej formy (np. przeniesienie własności nieruchomości), to umowa spółki cywilnej winna być zawarta w tej właśnie
szczególnej formie!
Możliwość przeksztaÅ‚cenia spółki cywilnej w innÄ… formÄ™ prawnÄ… Þð spółka cywilna może być przeksztaÅ‚cona w każdÄ…
inną spółkę  jest to możliwość, a nie obowiązek! (kiedyś w KSH istniał przepis nakazujący spółce cywilnej
przekształcenie się w spółkę jawną, jeżeli w dwóch kolejnych latach obrotowych zysk spółki przekroczył określoną w
ustawie sumę  obecnie, po nowelizacji KSH z 2009 roku takiego obowiązku już nie ma!)
Majątek spółki cywilnej
Spółka cywilna (jako umowa) w sensie prawnym nie posiada swojego majątku  mówiąc więc o majątku spółki cywilnej
dokonujemy pewnego skrótu myÅ›lowego ®ð to nie majÄ…tek spółki, ale majÄ…tek wspólny wszystkich wspólników ®ð jest on
objęty wspólnością łączną (tzw.  wspólnością do niepodzielnej ręki ), czyli tak samo, jak jest w małżeństwie, jeżeli nie
ma między małżonkami podziału majątkowego.
Wspólny majątek wspólników  tylko w trakcie trwania spółki:
Jeżeli w czasie trwania spółki mamy majątek wspólny wszystkich wspólników to nie ma tu ułamkowego określenia
udziałów wspólnego majątku. Stąd art. 863 ż 1  3 k.c. przewiduje, że:
ż 1  Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych
składnikach tego majątku.
ż 2  W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.
ż 3  W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku
wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.
Taki stan rzeczy ma miejsce w trakcie trwania spółki, bo z chwilÄ… jej rozwiÄ…zania ®ð art. 875 ż 1 k.c. przewiduje, że:
 Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w
częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych.
UdziaÅ‚ wspólników w zyskach i stratach spółki cywilnej Þð art. 867 ż 1 i 2 k.c.:
ż 1  Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez
względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i
stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od
udziału w zyskach.
ż 2 Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach.
Możemy więc mieć cztery sytuacje:
1) umowa spółki cywilnej nie reguluje uczestnictwa wspólników w zyskach i stratach ®ð wówczas wszyscy
wspólnicy uczestniczą w zyskach jak i stratach spółki po równo (w taki sam sposób, w tych samych częściach)
2) umowa spółki cywilnej reguluje tylko udział wspólników w zyskach spółki, natomiast nic nie mówi o udziale
w stratach ®ð wówczas podziaÅ‚ udziaÅ‚u wspólników w zyskach odnosi siÄ™ też do ich udziaÅ‚u w stratach spółki.
!UWAGA ®ð Sposób podziaÅ‚u udziaÅ‚u w zyskach miÄ™dzy wspólnikami jest dowolny ®ð ale jest jeden warunek
(odstępstwo od tej dowolności): nie można żadnego ze wspólników wyłączyć z udziału w zyskach!
3) umowa spółki cywilnej reguluje tylko udział wspólników w stratach, natomiast nic nie mówi o ich udziale w
zyskach ®ð w tej sytuacji wspólnicy uczestniczÄ… w stratach w sposób (w częściach) okreÅ›lonych w umowie spółki,
ale w zyskach spółki uczestniczą już po równo!
!UWAGA ®ð tu też jest dowolność, jeżeli chodzi o okreÅ›lenie sposobu udziaÅ‚u wspólników w stratach spółki,
można nawet niektórych z nich wyłączyć z udziału w stratach  nie można jednak wyłączyć wszystkich! (ktoś musi
odpowiadać za straty spółki!)
4) umowa spółki cywilnej reguluje zarówno sposób uczestniczenia wspólników w zyskach jak i w stratach ®ð tu
wspólnicy uczestniczą w zyskach i stratach spółki w sposób określony w jej umowie.
WypÅ‚ata zysków spółki Þð kiedy wspólnik może żądać wypÅ‚aty zysków?
Øð art. 868 ż 1 k.c.:  Wspólnik może żądać podziaÅ‚u i wypÅ‚aty zysków dopiero po rozwiÄ…zaniu spółki.
Øð art. 868 ż 2 k.c.:  Jednakże gdy spółka zostaÅ‚a zawarta na czas dÅ‚uższy, wspólnicy mogÄ… żądać podziaÅ‚u i wypÅ‚aty
zysków z końcem każdego roku obrachunkowego.
Czas dłuższy = czas dłuższy niż rok obrachunkowy
Rok obrachunkowy = 12 kolejnych miesięcy, ale nie musi to być od stycznia do grudnia (nie musi
się pokrywać z rokiem kalendarzowym)
Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki
Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki cywilnej jest (cechy tej odpowiedzialności):
·ð solidarna Þð art. 864 k.c.;  Za zobowiÄ…zania spółki wspólnicy odpowiedzialni sÄ… solidarnie ®ð jest to bardzo
ważna regulacja w perspektywie spółki cywilnej  stąd wynika ewentualna nieatrakcyjność tej formy prowadzenia
działalności gospodarczej
(ważne są tu również art. 367 i 376 k.c.  tu o solidarności dłużników, roszczeniach regresowych między
dłużnikami solidarnymi itp.)
·ð nie jest to odpowiedzialność subsydiarna Þð wierzyciel w celu zaspokojenia swoich roszczeÅ„ nie musi siÄ™gać
najpierw do majątku wspólnego wspólników, ale może od razu sięgnąć do majątku osobistego każdego ze
wspólników!
·ð wspólnik odpowiada caÅ‚ym swoim majÄ…tkiem osobistym Þð zarówno obecnym, jak i przyszÅ‚ym  aż do
zaspokojenia całej wierzytelności.
Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki cywilnej
Prowadzenie spraw spółki Þð odnosi siÄ™ do sfery wewnÄ™trznej dziaÅ‚ania spółki (decyzje wewnÄ…trz spółki) Zgodnie z art.
865 ż 1 k.c.:  Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiÄ…zany do prowadzenia spraw spółki. ®ð stÄ…d wynika, że każdy ze
wspólników ma nie tylko prawo ale i obowiązek prowadzenia spraw spółki (a jeżeli się z tego nie wywiązuje, to może
dojść do rozwiązania spółki)
Mamy trzy rodzaje spraw spółki:
Øð czynnoÅ›ci mieszczÄ…ce siÄ™ w ramach zwykÅ‚ych czynnoÅ›ci spółki  tu prawo prowadzenia takich spraw spółki ma każdy
ze wspólników, ale jeżeli którykolwiek z pozostałych wspólników sprzeciwiłby się dalszemu prowadzeniu takiej sprawy
przed jej zakoÅ„czeniem  to do jej dalszego prowadzenia, potrzebna jest uchwaÅ‚a wszystkich wspólników ®ð art. 65 ż 1
k.c. (ale jaką większością?  brak określenia tego w przepisach, niejednomyślność na ten temat w doktrynie)
Øð czynnoÅ›ci przekraczajÄ…ce ramy zwykÅ‚ych czynnoÅ›ci spółki  odnoÅ›nie prowadzenia takich czynnoÅ›ci przepis nic nie
mówi, ale do ich prowadzenia winna być uchwała wszystkich wspólników (tu doktryna mówi już o jednomyślności)
Øð czynnoÅ›ci nagÅ‚e (czyli takie, których podjÄ™cie jest niezbÄ™dne w celu zabezpieczenia spółki przed stratÄ…)  tu każdy ze
wspólników ma prawo i obowiązek podjęcia takiej sprawy (bez względu na to, czy w umowie spółki był on od takich
spraw wyłączony) To, czy dana czynność mieści się w określonym rodzaju, zależy do konkretnego przypadku i
działalności spółki.
Reprezentowanie spółki cywilnej Þð czynnoÅ›ci odnoszÄ…ce siÄ™ do sfery  na zewnÄ…trz spółki (wobec osób trzecich).
Zgodnie z art. 866 k.c.:  W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do
reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
W kwestii sposobu prowadzenia spraw i reprezentacji spółki możemy więc mieć cztery sytuacje:
1) w umowie spółki cywilnej uregulowano zarówno sposób reprezentowania spółki jak i prowadzenia jej spraw przez
poszczególnych wspólników Þð tu każdy ze wspólników jest umocowany do reprezentacji i prowadzenia spraw
spółki na zasadach zapisanych w umowie
2) w umowie spółki uregulowano tylko sposób prowadzenia spraw spółki, ale nie uregulowano sposobu
reprezentowania jej przez poszczególnych wspólników Þð tu sposób i zakres prowadzenia spraw spółki przez
poszczególnych jej wspólników wyznacza też ich sposób i zakres reprezentowania spółki
3) w umowie spółki cywilnej uregulowano tylko sposób jej reprezentacji przez poszczególnych wspólników, a nie
uregulowano sposobu prowadzenia przez nich jej spraw Þð tu reprezentowanie spółki przez poszczególnych
wspólników odbywa się na zasadach określonych w umowie, a prowadzeni jej spraw zgodnie z przepisami
Kodeksu cywilnego w tym zakresie (każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw, podział spraw na
czynności zwykłe, przekraczające ramy zwykłych i nagłe itp.)
4) w umowie spółki cywilnej brak jest regulacji dotyczącej zarówno prowadzenia spraw jaki i jej reprezentowania
przez poszczególnych wspólników Þð tu kodeksowe zasady prowadzenia spraw spółki odnoszÄ… siÄ™ również do
zakresu jej reprezentowania przez wszystkich wspólników.
Zmiana składu wspólników spółki cywilnej
W stosunku prawnym, jakim jest spółka cywilna, wiodącą rolę odgrywa zasada stałości (niezmienności) składu
osobowego spółki. Nie oznacza to jednak, że jest to zasada absolutna  czyli w pewnych sytuacjach może dojść do zmiany
składu wspólników spółki cywilnej.
Sposoby (sytuacje) zmiany składu osobowego spółki cywilnej:
®ð wystÄ…pienie wspólnika ze spółki
®ð przystÄ…pienie osoby trzeciej do spółki
®ð wyÅ‚Ä…czenie wspólnika ze spółki (uchwaÅ‚Ä…)?
®ð przeniesienie czÅ‚onkostwa
I. WYST
PIENIE WSPÓLNIKA ZE SPÓA
KI Þð może siÄ™ ono odbyć poprzez:
·ð Å›mierć wspólnika (lub uznanie go za zmarÅ‚ego)  dotyczy to oczywiÅ›cie wspólników, którzy sÄ… osobami fizycznymi
(w przypadku zaś wspólników będących np. osobami prawnymi  ich wystąpienie ze spółki może wynikać z faktu
ustania bytu prawnego takiego podmiotu, np. na skutek jego wykreślenia ze stosownego rejestru)
W przypadku śmierci wspólnika lub uznania go za zmarłego możemy mieć do czynienia z:
-ð uszczupleniem skÅ‚adu spółki  kiedy spadkobiercy nie wchodzÄ… do skÅ‚adu spółki i trzeba siÄ™ z nimi rozliczyć
(regulację w tym zakresie mamy w art. 871 ż 1 k.c.: rozliczenie wkładu i art. 871 ż 2 k.c.: rozliczenie zysku 
przepis ten nie uwzględnia długów, ale & ) przy czym, co do zasady spadkobiercom wspólnika wypłaca się
wszystko w pieniądzu, chyba że chcą inaczej!
-ð powiÄ™kszeniem skÅ‚adu spółki  kiedy wolÄ… spadkodawcy-wspólnika spółki, jego spadkobiercy wchodzÄ… do spółki
w jego miejsce (taka możliwość musi jednak być zawarta w umowie spółki lub w póz
niejszej jednomyślnej
uchwale wszystkich wspólników ®ð art. 872 k.c.) W takim przypadku spadkobiercy nie sÄ… oddzielnymi
wspólnikami, ale stają się jednym  wspólnikiem zbiorowym , który działa w spółce przez swojego reprezentanta
(musza się jednak na niego zgodzić wszyscy pozostali wspólnicy spółki(?), a jak nie  to takiego reprezentanta
wyznacza sąd! Natomiast do czasu wskazania reprezentanta  pozostali wspólnicy spółki sami podejmują wszelkie
czynnoÅ›ci z zakresu prowadzenia spraw spółki ®ð art. 872 k.c. ®ð stÄ…d w interesie spadkobierców jest jak
najszybszy wybór owego reprezentanta!  może nim być zarówno jeden ze spadkobierców ale też i osoba trzecia)
(UWAGA! ®ð caÅ‚kowite lub częściowe ubezwÅ‚asnowolnienie wspólnika nie powoduje jego wystÄ…pienia ze spółki! ®ð por.
art. 570 pkt 3 Kodeksu zobowiązań (już nie obowiązuje!!!)
·ð wypowiedzenie udziaÅ‚u (chodzi o wypowiedzenie stosunku czÅ‚onkostwa w spółce)  tu w zależnoÅ›ci od terminu
zawarcia spółki, mamy trzy możliwości wypowiedzenia udziału:
1) Spółka zawarta na czas nieoznaczony  wspólnik może wypowiedzieć swój udział (wystąpić z niej) na trzy
miesiÄ…ce przed koÅ„cem roku obrachunkowego Þð art. 869 ż 1 k.c.:  Jeżeli spółka zostaÅ‚a zawarta na czas nie
oznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec
roku obrachunkowego. Þð przepis ten ma charakter bezwzglÄ™dnie obowiÄ…zujÄ…cy, ale nie w caÅ‚oÅ›ci, bo możemy
ten trzymiesięczny okres skrócić lub wydłużyć (wskazując w umowie spółki inny okres wypowiedzenia). Nie
można natomiast w umowie spółki zawartej na czas nieoznaczony całkowicie wyłączyć prawa wspólników do
wypowiedzenia udziału (taki umowny zapis zabraniający wspólnikom spółki zawartej na czas nieoznaczony
wystąpienia z niej  będzie po prostu nieskuteczny!!!)
2) Spółka zawarta jest na czas oznaczony lub nieoznaczony  wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez
zachowania terminu wypowiedzenia, ale tylko z ważnych powodów Þð art. 869 ż 2 k.c.:  Z ważnych powodów
wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta
na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne. Þð jest to wiÄ™c przepis bezwzglÄ™dnie obowiÄ…zujÄ…cy!
(Nie można tego prawa umownie ani całkowicie wyłączyć, ani nawet ograniczyć!)
Powstaje jednak pytanie co oznacza klauzula generalna  ważne powody ?  brak katalogu takich przyczyn (nawet
przykÅ‚adowych) w Kodeksie cywilnym! Þð trzeba je oceniać indywidualnie w każdym przypadku (!)
Poniżej przykłady takich  ważnych powodów z artykułu mgr Stanika, który wymienia je za doktryną i orzecznictwem:
a) okoliczności dotyczące wspólnika wypowiadającego swój udział:
kryzysowa sytuacja finansowa, długotrwała choroba, wyjazd zagraniczny, zmiana miejsca zamieszkania,
niezdolność do wykonywania obowiązków wobec spółki, niemożność pogodzenia uczestnictwa w spółce z
obowiązkami publicznymi/państwowymi, szkoda grożąca wspólnikowi z innych powodów której poniesienie
byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,
b) okoliczności dotyczące pozostałych wspólników:
sprzeniewierzenie się zobowiązaniu do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu, niewywiązywanie się z
obowiązków spraw spółki, zachowania skutkujące utratą wzajemnego zaufania (współpraca z konkurencją,
działanie na szkodę spółki, nieuczciwość, niegospodarność itp.)
c) okoliczności dotyczące samej spółki:
obiektywne trudności stawiające pod znakiem zapytania możliwość osiągnięcia celu spółki (nieuzyskanie lub
cofnięcie koncesji na prowadzenie danej działalności spółki, konflikty interpersonalne między wspólnikami,
których skutkiem jest brak możliwości podejmowania jakichkolwiek decyzji itp.)
(!Uwaga Þð w doktrynie wskazuje siÄ™ też okolicznoÅ›ci, które należy wykluczyć z krÄ™gu  ważnych powodów  np.
usprawiedliwione przekonanie wspólnika, że spółce zagrażają poważne straty!)
Najlepiej jest zawrzeć katalog takich przyczyn w umowie spółki (jest to jedyna dopuszczalna modyfikacja tego
prawa w umowie spółki)  wówczas nie ma wątpliwości, czy dana przyczyna uzasadnia wystąpienie wspólnika ze
spółki, czy nie  a w razie sporu  taki umowny katalog (choć nie wiąże sądu) stanowi dla niego wskazówkę
interpretacyjną, ułatwiającą dokonanie mu wykładni umownych zapisów w tym zakresie.
3) Możliwość wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce przez jego wierzyciela osobistego (bez względu na to czy
spółka zawarta jest na czas oznaczony, czy nie) z trzymiesięcznym terminem wypowiedzenia (lub krótszym,
przewidzianym w umowie spółki) Þð art. 870 k.c.: Jeżeli w ciÄ…gu ostatnich szeÅ›ciu miesiÄ™cy zostaÅ‚a
przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie
praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego
udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki
przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzystać.
Wierzycielem osobistym wspólnika ®ð jest podmiot majÄ…cy wierzytelność wynikajÄ…cÄ… ze stosunku prawnego
pozostającego poza zakresem działania spółki (jest to wierzytelność wobec tylko tego wspólnika i jego majątku
osobistego, a nie względem wspólnego majątku wspólników)
Przesłanki takiego wypowiedzenia udziału wspólnika przez jego wierzyciela osobistego:
®ð istnieje wierzytelność stwierdzona tytuÅ‚em wykonawczym (lub administracyjnym tytuÅ‚em wykonawczym),
®ð wszczÄ™to postÄ™powanie egzekucyjne przeciwko temu wspólnikowi,
®ð wierzyciel uzyskaÅ‚ zajÄ™cie praw przysÅ‚ugujÄ…cych wspólnikowi na wypadek wystÄ…pienia ze spółki lub jej
rozwiÄ…zania,
®ð w ciÄ…gu ostatnich 6 miesiÄ™cy doszÅ‚o do bezskutecznej egzekucji z majÄ…tku osobistego wspólnika (nie musi to
być egzekucja na wniosek tego akurat wierzyciela  może on skorzystać z faktu, że takiej bezskutecznej
egzekucji dokonał
w tym czasie ktoś inny, ponadto wystarczy bezskuteczność egzekucji tylko z ruchomości!).
Termin wypowiedzenia udziału wspólnika ze spółki przez jego osobistego wierzyciela to 3 miesiące naprzód  jest
on niezależny od roku obrachunkowego! (może nastąpić w dowolnym jego momencie!) Może też być skrócony,
jeżeli krótszy termin wypowiedzenia przewidywała umowa spółki (natomiast umowny termin wypowiedzenia
dłuższy, niż ustawowy nie jest już wiążący dla wierzyciela osobistego!)
!UWAGA ®ð oÅ›wiadczenie woli o wystÄ…pieniu ze spółki (skÅ‚adane czy to przez wspólnika, czy to przez jego
wierzyciela osobistego) jest jednostronną czynnością prawną. Powinno być ono skierowane do wszystkich adresatów, tj.
wszystkich wspólników spółki (chyba że są w tym zakresie odmienne uregulowania umowne). Oświadczenie takie staje
się skuteczne z chwilą dotarcia do ostatniego z adresatów!!!
Forma prawna wypowiedzenia udziaÅ‚u wspólnika spółki cywilnej Þð Kodeks cywilny nie przewiduje (nie wymaga)
w tym zakresie szczególnej formy. Problem powstaje jednak, kiedy w skład majątku wspólnego wspólników wchodzą
prawa, dla których przenoszenia ustawa przewiduje formy szczególne pod rygorem nieważnoÅ›ci ®ð tu powstaje pytanie,
czy takim wypadku wypowiedzenie udziału (członkostwa w spółce) przez jednego ze wspólników powinno również
nastąpić w tej szczególnej formie?
W przypadku spółki, w skład majątku której nie wchodzą prawa, dla których przeniesienia nie jest wymagana
szczególna forma ®ð takiego problemu nie ma, tzn. takie wypowiedzenie może być dokonane w dowolnej formie, nawet
ustnej, choć dla celów dowodowych zalecana jest forma pisemna. (Oczywiście w umowie spółki można zawrzeć
wymóg konkretnej formy dokonania takiego wypowiedzenia)
W przypadku spółki, w skład majątku której wchodzą prawa, dla których przeniesienia jest wymagana forma
szczególna (np. akt notarialny) ®ð tu jest spór w doktrynie na ten temat, ba! ®ð nawet SÄ…d Najwyższy zajÄ…Å‚ w tej sprawie
dwa odmienne stanowiska: w postanowieniach z dnia 14 stycznia i z 16 marca 2005 roku stwierdził, że nie jest
potrzebna forma szczególna, natomiast
w wyroku z 4 kwietnia 2008 roku stwierdził, że jednak forma szczególna, dla skuteczności takiego wypowiedzenia jest
wymagana (?!) Mgr Stanik w swoim artykule wskazuje, że zgodnie z zasadą, iż  bez normy nie ma wymogu formy 
wypowiedzenie udziału przez wspólnika spółki cywilnej dla swej skuteczności nie wymaga żadnej formy szczególnej!
Przywołane argumenty za takim twierdzeniem:
-ð niezachowanie wymaganej formy szczególnej przez wystÄ™pujÄ…cego wspólnika w przypadku, gdy w skÅ‚ad majÄ…tku
wspólnego wchodzi nieruchomość i tak spowoduje ustanie jego praw jako wspólnika tej spółki (w tym również
statusu współwłaściciela tejże nieruchomości)  uniemożliwi to jedynie dokonanie wpisu zmiany prawa własności
tej nieruchomości w księdze wieczystej (ale to już nie problem występującego wspólnika!)
-ð zachowania szczególnej formy wymagać by wówczas należaÅ‚o od wypowiadajÄ…cego udziaÅ‚ wierzyciela osobistego
wspólnika  a przecież wierzyciel osobisty nie musi posiadać wiedzy na temat składników majątku wspólnego
wspólników spółki cywilnej.
-ð  zachowanie bezpieczeÅ„stwa obrotu  w tym zakresie gdyby ustawodawca chciaÅ‚ to uregulowaÅ‚by takÄ… konieczność
zachowania szczególnej formy wypowiedzenia w k.c.  ponieważ jednak zawsze można taką formę wymóc w
postanowieniach umownych, to wydaje się, że taka regulacja nie jest potrzebna.
Inne (pozostałe) przyczyny zmiany składu osobowego spółki:
II. PRZYST
PIENIE OSOBY TRZECIEJ DO SPÓA
KI Þð (choć brak w tym zakresie konkretnych przepisów, to jest to
dopuszczalne na zasadzie swobody umów) wymaga to zmiany umowy spółki, a do tego potrzebna jest jednomyślna
zgoda wszystkich jej wspólników oraz oświadczenie woli wstępującego do spółki podmiotu.
Zgodnie z art. 77 ż 1 k.c. ®ð zmiana umowy spółki wymaga takiej samej formy, w jakiej umowa ta zostaÅ‚a zawarta
(przy czym jeżeli umowa taka zawarta była ustnie bądz
w zwykłej formie pisemnej, a w skład majątku wspólnego
wchodzi prawo przedmiotowe, dla którego przeniesienia ustawa wymaga zachowania formy szczególnej  to zmian tej
umowy w postaci przystąpienia do spółki nowego wspólnika  wymaga również zachowania szczególnej formy
przewidzianej dla przenoszenia tego prawa)
III. WYA

CZENIE WSPÓLNIKA ZE SPÓA
KI Þð poprzez uchwaÅ‚Ä™ pozostaÅ‚ych wspólników ®ð problem jest jednak taki,
czy taka instytucja (możliwość) w ogóle istnieje  o ile obowiązywała ona w Kodeksie zobowiązań (z lat 30 XX w.), to
obecnie takiej instytucji w Kodeksie cywilnym nie ma! ®ð zdaniem mgr Stanika taka instytucja jest jednak
dopuszczalna, ale powinno to być wprowadzone do umowy spółki (precyzyjnie określając zarówno tryb jak i przesłanki
takiego wyłączenia). Aby więc wyłączyć wspólnika ze spółki poprzez uchwałę pozostałych wspólników, muszą być
spełnione następujące przesłanki:
-ð podjÄ™cie jednomyÅ›lnej uchwaÅ‚y wszystkich pozostaÅ‚ych wspólników w tej sprawie
-ð ważny powód takiego wyÅ‚Ä…czenia (można ich katalog zawrzeć w umowie  patrz wyżej notatki o wypowiedzeniu
udziału)
-ð podstawa do takiego wyÅ‚Ä…czenia musi być zawarta w umowie spółki (ale to tylko teoretyczne rozważanie;)
IV. PRZENIESIENIE CZA
ONKOSTWA Þð SÄ…d Najwyższy dopuÅ›ciÅ‚ możliwość przeniesienia czÅ‚onkostwa w spółce
na inną osobę (na podstawie dwustronnej czynności prawnej między zbywca i nabywcą) za zgodą wszystkich
pozostaÅ‚ych wspólników ®ð zdaniem mgr Stanika takÄ… instytucjÄ™ należy jednak skrytykować, bo:
-ð nie można przenieść majÄ…tku wspólnego, który jest nieokreÅ›lony w częściach (zakaz rozporzÄ…dzania przez wspólnika
udziaÅ‚em we wspólnym majÄ…tku wspólników wrażony w ®ð art. 863 ż 2 k.c.)
-ð po co w ogóle dopuszczać takÄ… możliwość, skoro i tak można to zrobić (zamienić jednego wspólnika na innÄ… osobÄ™)
po przez zmianę umowy spółki
Niemniej jednak taka możliwość obecnie (tzn. zawieranie takich zapisów w umowie) jest dozwolona.
Rozwiązanie spółki cywilnej
Rozwiązanie spółki cywilnej może nastąpić z następujących powodów:
®ð zaistnienia przyczyn rozwiÄ…zujÄ…cych wskazanych w treÅ›ci umowy spółki, np. upÅ‚yw czasu, na jaki zostaÅ‚a zawarta ®ð
ale ®ð należy pamiÄ™tać o domniemaniu z art. 873 k.c.:  Jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów
rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nie
oznaczony.
®ð pozostanie w spółce tylko jednego wspólnika
®ð ogÅ‚oszenie upadÅ‚oÅ›ci wspólnika ®ð art. 874 ż 2 k.c.:  Spółka ulega rozwiÄ…zaniu z dniem ogÅ‚oszenia upadÅ‚oÅ›ci
wspólnika.
®ð rozwiÄ…zanie spółki prawomocnym wyrokiem sÄ…du (z ważnych powodów na żądanie wspólnika  jakie to mogÄ… być
ważne powody  patrz wyżej do notatek o wypowiedzeniu wkÅ‚adu) ®ð art. 874 ż 1 k.c.:  Z ważnych powodów każdy
wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd.
®ð za zgodÄ… wszystkich wspólników ®ð w ten sposób można rozwiÄ…zać w każdym czasie!
Rozliczenie siÄ™ wspólników po rozwiÄ…zaniu spółki Þð sposób i kolejność rozliczenia reguluje art. 875 ż 1  3 k.c.:
®ð najpierw trzeba spÅ‚acić dÅ‚ugi spółki (czasami  majÄ…tek spółki nie wystarcza na ich pokrycie i wówczas mamy
odpowiedzialność solidarną jej wspólników  tzn. mogą dołożyć jeszcze z własnej kieszeni)
®ð rozliczenie wkÅ‚adów wniesionych przez wspólników (oczywiÅ›cie jeżeli po spÅ‚aceniu wszystkich dÅ‚ugów i
zobowiązań spółki coś jeszcze z  jej majątku pozostaje)  tu obowiązują takie same zasady, jak w przypadku
rozliczania się z ustępującym ze spółki wspólnikiem
®ð podziaÅ‚ reszty majÄ…tku wspólnego miedzy wspólników (także jeżeli coÅ› jeszcze zostanie po spÅ‚acie dÅ‚ugów i
rozliczeniu wkładów)  tu podziału dokonuje się między wspólników w takich samych częściach, w jakich
uczestniczyli w majątku wspólnym spółki.
Ćwiczenia 10 i 11 (09.05.2013)
UMOWA AGENCYJNA
Umowa agencyjna Þð jest typem umowy nazwanej (uregulowana w Tytule XXIII KsiÄ™gi trzeciej Kodeks cywilny czyli: art.
758  7649)
®ð jest umowÄ… o poÅ›rednictwo handlowe, (ten sam rodzaj umowy, co zlecenie o Å›wiadczenie usÅ‚ug  w tym wypadku
usług pośrednictwa),
®ð umowa dwustronnie zobowiÄ…zujÄ…ca, wzajemna, konsensualna, negocjowana (a wiÄ™c nie adhezyjna!),
®ð umowÄ™ agencyjnÄ… można zawrzeć na czas okreÅ›lony lub nieokreÅ›lony.
®ð umowa podmiotowo kwalifikowana dwustronnie  może być zawarta wyÅ‚Ä…cznie miÄ™dzy przedsiÄ™biorcami! (może jÄ…
zawrzeć agent w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa z innym przedsiębiorcą  nie ma tu natomiast
znaczenia w jakiej formie organizacyjno-prawnej owi przedsiębiorcy prowadzą swoją oni działalność: mogą to więc
być osoby fizyczne, osoby prawne, tzw. ułomne osoby prawne)
·ð Jeżeli strona, z którÄ… agent zawiera umowÄ™ nie jest przedsiÄ™biorcÄ… (tylko agent jest przedsiÄ™biorcÄ…), a mamy do
czynienia z umową o treści umowy agencyjnej  to stosujemy wówczas art. 7649 k.c.  Do umowy o treści
określonej w art. 758 ż 1, zawartej z agentem przez osobę nie będącą przedsiębiorcą, stosuje się przepisy
niniejszego tytułu, z wyłączeniem art. 761-7612, art. 7615 oraz art. 7643-7648.
·ð Jeżeli agent nie jest przedsiÄ™biorcÄ…, lub żadna ze stron umowy nie jest przedsiÄ™biorcÄ…, a mamy do czynienia z
umową o treści umowy agencyjnej  to stosujemy przepisy ogólne dotyczące umów oraz art. 750 k.c.:  Do umów o
świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Definicja legalna umowy agencyjnej Þð art. 758 ż 1 k.c.:  Przez umowÄ™ agencyjnÄ… przyjmujÄ…cy zlecenie (agent)
zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy
zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.
StÄ…d mamy dwa elementy przedmiotowo istotne tej umowy:
1) zobowiązanie się agenta do stałego pośrednictwa  mamy dwa rodzaje agencji:
agencja poÅ›redniczÄ…ca ®ð tu agent tylko poÅ›redniczy przy zawieraniu umów
agencja przedstawicielska ®ð agent nie tylko poÅ›redniczy, ale również w imieniu zlecajÄ…cego zawiera z umowy.
!UWAGA ®ð zasadÄ… jest agencja poÅ›redniczÄ…ca, bo do prowadzenia agencji przedstawicielskiej agent musi mieć
umocowanie od zlecającego (wynikające np. z treści umowy)  art.758 ż 2 k.c.:  Do zawierania umów w imieniu
dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego
umocowanie.
2) zapłata przez zlecającego na rzecz agenta wynagrodzenia
Forma umowy agencyjnej Þð tu brak przepisu zastrzegajÄ…cego dla tej umowy okreÅ›lonÄ… formÄ™ umowy, może wiÄ™c być ona
zawarta także w formie dowolnej (także ustnej!). Są jednak od tego dwa wyjątki:
I. w przypadku prowizji del credere  umowa agencyjna musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem
ad eventum (niedochowanie tej formy, nie wywoła zamierzonych czynnością prawną skutków prawnych!)
II. w przypadku zakazu konkurencji przez agenta po rozwiązaniu umowy agencyjnej  jeżeli taki zakaz jest
wprowadzony w umowie, to musi być ona zawarta pisemnie od rygorem nieważności!
Należy też pamiętać o treści art. 7582 k.c.:  Każda ze stron może żądać od drugiej pisemnego potwierdzenia treści umowy
oraz postanowień ją zmieniających lub uzupełniających. Zrzeczenie się tego uprawnienia jest nieważne.
OBOWI
ZKI STRON UMOWY AGENCYJNEJ
ObowiÄ…zki obu stron umowy:
®ð obowiÄ…zek lojalnoÅ›ci (każdej ze stron wobec drugiej strony) ®ð art. 769 k.c. ®ð jest to jedyny taki przepis w Kodeksie
cywilnym mówiący o lojalności.
Co znaczy lojalność? Þð nie dziaÅ‚anie na niekorzyść drugiej strony, np. zakaz konkurencji (pamiÄ™tać należy, że w
przypadku, gdy niekorzyść drugiej strony będzie wynikała z zaniechania naszego działania, to lojalność będzie się
wiązała z podjęciem określonego działania) W ocenie lojalności drugiej strony stosuje się  podwyższony miernik
staranności!
®ð obowiÄ…zek wynikajÄ…cy z art. 7582 k.c., czyli pisemnego potwierdzenia treÅ›ci umowy agencyjnej (bÄ…dz
jej zmian) na
żądanie drugiej strony.
ObowiÄ…zki agenta:
®ð staÅ‚e poÅ›redniczenie przy podpisywaniu umów na rzecz zlecajÄ…cego lub zawieranie tych umów w imieniu zlecajÄ…cego
(jeżeli ma do tego umocowanie)
pośredniczenie = składanie oferty, negocjowanie, wyszukiwanie klientów namawianie do zawarcia umowy itp.
A co w przypadku, gdy agent zawrze umowÄ™ w imieniu zlecajÄ…cego z klientem bez odpowiedniego umocowania lub
przekraczajÄ…c zakres umocowania? Þð w tej sytuacji uważa siÄ™ takÄ… umowÄ™ za potwierdzonÄ… (ważnÄ…), jeżeli zlecajÄ…cy
w imieniu którego agent ją zawarł, nie oświadczy temuż klientowi niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o
zawarciu umowy, że umowy nie potwierdza (art.. 7603 k.c.)
®ð przyjmowanie zapÅ‚aty za Å›wiadczenia zlecajÄ…cego lub przyjmowanie Å›wiadczeÅ„ dla zlecajÄ…cego, przyjmowanie
zawiadomień o wadach oraz oświadczeń dotyczących wykonania umowy zawartych w imieniu zlecającego  art. 759
k.c. (o ile strony, tj. agent i zlecający nie zawarły innych postanowień na ten temat w umowie)
®ð przekazywanie zlecajÄ…cemu wszelkich informacji majÄ…cych znaczenie dla dajÄ…cego
zlecenie (art. 7601 ż 1 k.c.)
®ð przestrzegać wskazówek dawanych przez zlecajÄ…cego, uzasadnionych w danych sÄ… to obowiÄ…zki bezwzglÄ™dnie
okolicznościach  nie dotyczy to spraw wewnątrz organizacyjnych agenta, ale obowiązujące, nie można ich
okoliczności zlecenia  np. ilości zawieranych umów w odniesieniu do zdolności wyłączyć postanowieniami
produkcyjnych zlecającego (art. 7601 ż 1 k.c.) umownymi (art. 7601 ż 2 k.c.)!!!
®ð podejmowanie w zakresie prowadzonych spraw czynnoÅ›ci potrzebnych do ochrony
praw dającego zlecenie (reklamacje itp.) (art. 7601 ż 1 k.c.)
®ð obowiÄ…zki wynikajÄ…ce z prowizji del credere  tu za dodatkowym wynagrodzeniem agent odpowiada za speÅ‚nienie
świadczenia przez klienta.
PROWIZJA DEL CREDERE Þð można jÄ… zawrzeć tylko w umowie agencyjnej zawartej w formie pisemnej
(zastrzeżenie formy pisemnej ad eventum) Jest to dodatkowe wynagrodzenie dla agenta, które może mu przysługiwać,
jeżeli przyjmie na siebie odpowiedzialność za spełnienie świadczenia przez klienta. Ważne jest, by w umowie
agencyjnej określić zakres tej odpowiedzialności ponoszonej przez agenta za zobowiązania klienta  bo jeżeli takiego
określenia zakresu odpowiedzialności w umowie nie będzie, to wówczas agent odpowiada za wykonanie
zobowiązania przez klienta w całości! (art. 7617 ż 1 k.c.)
!UWAGA ®ð nie można takiego postanowienia o odpowiedzialnoÅ›ci agenta zawrzeć w stosunku do wszystkich
zawieranych umów przez zlecającego, a tylko do umów określonych, np. z oznaczonym klientem, umów, przy
zawarciu których agent pośredniczył, albo które zawarł w imieniu dającego zlecenie (art. 7617 ż 2 k.c.)
®ð zakaz konkurencji po rozwiÄ…zaniu umowy agencyjnej  (art. 7646 ż 1  4 k.c.) wprowadzenie takiego zakazu jest
możliwe tylko przez odpowiednie zastrzeżenie umowne (bo co do zasady agent nie jest do tego zobowiązany!)  ale
dotyczy to tylko umów agencyjnych zawieranych w formie pisemnej pod rygorem nieważności (można jednak
zawrzeć oddzielną umowę dotyczącą tego zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy agencyjnej i wówczas tylko ta
dodatkowa umowa musi być w formie pisemnej!)
Warunki ograniczenia (zakazu) prowadzenia konkurencyjnej działalności przez agenta po rozwiązaniu umowy agencyjnej:
-ð nie może to dotyczyć wszystkiego, tzn. caÅ‚ej dziaÅ‚alnoÅ›ci agenta  chodzi o zakaz dziaÅ‚alnoÅ›ci konkurencyjnej
w zakresie i obszarze, w jakim działał agent, np. grupy klientów, obszaru geograficznego, rodzaju usług lub
towarów itp.
-ð taki umowny zakaz konkurencji może być przewidziany tylko maksymalnie na 2 lata od rozwiÄ…zani umowy
agencyjnej! (zapis przewidujący dłuższy okres i tak nie spowoduje nie spowoduje prawnie ważnego
przedłużenia tego zakazu!)
[w razie wątpliwości, czy zapis przewidujący dłuższy, niż 2 letni okres zakazu konkurencji nie spowoduje
całkowitej nieważności takiego umownego zastrzeżenia należy pamiętać o art. 65 ż 2 k.c.  tj. przepisu
ważnego, ze względu na interpretację zapisów umownych, z którego wynika, że zapisy umowne należy badać
pod kontem zamiarów i celów stron, a nie pod kontem ich dosłownego brzmienia]
-ð jest to ograniczenie (zakaz) odpÅ‚atny, ale strony mogÄ… przewidzieć w umowie nieodpÅ‚atność tego ograniczenia
(przez wyraz
ny zapis umowny na ten temat  bo jeżeli takiego zapisu o nieodpłatności nie będzie, to
przyjmuje się, że ów zakaz jest on odpłatny!)
W przypadku braku określenia w umowie sumy odpłatności należnej agentowi za zakaz konkurencji 
agentowi należy się suma w wysokości odpowiedniej do korzyści osiągniętych przez zlecającego na skutek
ograniczenia działalności konkurencyjnej oraz utraconych z tego powodu możliwości zarobkowych przez
agenta (art. 7646 ż 4 k.c.)
!UWAGA ®ð jeżeli umowa agencyjna zostaÅ‚a rozwiÄ…zana na skutek okolicznoÅ›ci, za które odpowiedzialność
ponosi agent, to wówczas nawet, jeżeli w umowie nie było zastrzeżenia o nieodpłatnym zakazie konkurencji 
staje się on nieodpłatny (tzn. agent nadal jest związany zakazem konkurencji, ale nie dostanie za to kasy!!!)
Możliwość odwołania zapisów dotyczących zakazu konkurencji:
-ð można tego dokonać w każdym czasie za porozumieniem stron,
-ð jednostronnie dajÄ…cy zlecenie może to uczynić do dnia rozwiÄ…zani umowy agencyjnej i wówczas po upÅ‚ywie 6
miesięcy od daty odwołania zlecający jest zwolniony od obowiązku wypłacenia sumy związanej z
odpłatnością tego zakazu
(art. 7647 k.c.) Wymagana jest tu pisemna forma pod rygorem nieważności.
-ð agent również może siÄ™ zwolnić jednostronnie od obowiÄ…zku zakazu konkurencji  dotyczy to tylko
przypadku, w którym agent wypowiada umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi
zlecający. Wymagana jest tutaj forma pisemna dla takiego oświadczenia agenta (pod rygorem dla celów
dowodowych) złożona zlecającemu maksymalnie w ciągu 1 miesiąca od dnia wypowiedzenia umowy! (art.
7648 k.c.)
ObowiÄ…zki dajÄ…cego zlecenie:
®ð obowiÄ…zek zapÅ‚aty na rzecz agenta wynagrodzenia za jego dziaÅ‚alność w ramach zawartej umowy agencyjnej.
!UWAGA ®ð strony mogÄ… dowolnie umówić siÄ™ na sposób wynagrodzenia agenta (nie musi to być prowizja!), ale
jeżeli strony nie ustaliły w umowie w jaki sposób wynagrodzenie będzie naliczane agentowi  wówczas jest to
prowizja! (należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 7616 k.c.  przepisy o prowizji można stosować także do innych
sposobów wynagradzania)
®ð obowiÄ…zek powiadomienia agenta przez zamawiajÄ…cego o zawieranych umowach (wynikajÄ…cy z art. 761 ż 1 k.c.) 
chodzi więc o przypadki, kiedy agent ma na coś wyłączność  bo wówczas należy mu się przecież prowizja od
zawarcia takich umów, bez względu na to czy zostały zawarte z jego udziałem, czy nie  może więc nie wiedzieć, ze
zamawiający zawarł taka umowę  za jego plecami , za którą i tak należy mu się prowizja!
®ð obowiÄ…zek dajÄ…cego zlecenie przekazywania agentowi dokumenty i informacje
potrzebne do prawidłowego wykonywania umowy (art. 7602 ż 1 k.c.)
®ð obowiÄ…zek dajÄ…cego zlecenie przekazywania agentowi informacji o przyjÄ™ciu
lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy oraz informacji o niewykonaniu umowy,
przy zawarciu, której agent pośredniczył lub którą zawarł w imieniu dającego są to obowiązki bezwzględnie
zlecenie (bo od tych informacji zależy wysokość wynagrodzenia agenta!) obowiązujące, nie można ich
(art. 7602 ż 2 k.c.) wyłączyć postanowieniami
®ð obowiÄ…zek przekazania w rozsÄ…dnym czasie informacji agentowi, że liczba umów, umownymi (art. 7602 ż 4 k.c.)!!!
których zawarcie przewiduje lub wartość ich przedmiotu będzie znacznie niższa,
niż agent mógłby się normalnie spodziewać (chodzi tu o to, by w sytuacji znacznego
obniżenia liczby zawieranych przez dającego zlecenie umów  agent mógł się na te
zmniejszone obroty przygotować) (art. 7602 ż 3 k.c.)
®ð obowiÄ…zek zÅ‚ożenia agentowi oÅ›wiadczenia zawierajÄ…cego wyliczenie należnej
mu prowizji (maksymalnie w ostatnim dniu miesiąca następującego po kwartale,
w którym agent nabył do prowizji prawo!) (art. 7615 ż 1 k.c.)
®ð obowiÄ…zek udostÄ™pnienia agentowi (na jego żądanie) wszelkich potrzebnych
mu informacji, niezbędnych do ustalenia, czy wysokość należnej mu prowizji
została prawidłowo wyliczona  chodzi m.in. o możliwość wyciągów z ksiąg w zakresie tych obowiązków
handlowych dającego zlecenie lub o dostęp do nich dla biegłego rewidenta postanowienia umowne
wybranego przez strony  służy to zabezpieczeniu się agenta przed ewentualnością mniej korzystne dla agenta
oszukania go przez dającego zlecenie (art. 7615 ż 2 k.c.) są nieważne!!!
PrzysÅ‚ugujÄ…ce w tym zakresie agentowi Å›rodki prawne ®ð jeżeli dajÄ…cy zlecenie
uchylałby się od obowiązku udostępnienia agentowi powyższych informacji  istnieje
możliwość uzyskania dostępu do nich w drodze powództwa sądowego, wytoczonego
maksymalnie w ciągu 6 miesięcy od dnia zgłoszenia żądania dającemu zlecenie
(art. 7615 ż 3 k.c.)
WYNAGRODZENIE AGENTA:
Co składa się na wynagrodzenie agenta? (czyli za co dostaje kasę!):
Øð agentowi należy siÄ™ wynagrodzenie zarówno za umowy zawarte w trakcie trwania umowy agencyjnej, do których
zawarcia doszło w wyniku jego działalności oraz za umowy zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta
wcześniej (art. 761 ż 1 k.c.)
Øð agent może dostać wyÅ‚Ä…czność na klientów z danej grupy, albo wyÅ‚Ä…czność na oznaczony obszar geograficzny 
wówczas nawet jeżeli agent  nie kiwnął palcem by zawrzeć umowę z klientem z przyznanej mu grupy
wyłączności lub w ramach przyznanego mu obszaru na wyłączność, a taka umowa zostałaby zawarta, to i tak
agentowi przysługuje prowizja od tej umowy! (art. 761 ż 2 k.c.)
Øð agentowi należy siÄ™ również prowizja za umowy zawarte po rozwiÄ…zaniu umowy agencyjnej  jeżeli klient, z
którym zawarto taką umowę złożył propozycję jej zawarcia agentowi lub dającemu zlecenie jeszcze w trakcie
trwania umowy agencyjnej (art. 7611 ż 1 k.c.)
Øð agentowi należy siÄ™ również prowizja za umowy zawarte po rozwiÄ…zaniu umowy agencyjnej  jeżeli do zawarcia
takiej umowy doszło w przeważającej mierze w wyniku działalności agenta prowadzonej w trakcie trwania umowy
agencyjnej oraz umowa taka została zawarta w rozsądnym czasie po rozwiązaniu umowy agencyjnej (art. 7611 ż 2)
Øð w przypadku tzw.  kolizji agentów  agentowi należy siÄ™ również cześć prowizji od umów zawartych w wyniku
działalności poprzedniego agenta tylko w przypadku, jeżeli za podziałem prowizji między obu agentów
przemawiają względy słuszności (art. 7612 k.c.)
Ponadto agentowi przysługuje jeszcze:
* zwrot wydatków poniesionych w związku z wykonaniem zlecenia, ale jeżeli spełnione są następujące przesłanki art. 762:
-ð poniesione wydatki byÅ‚y uzasadnione,
-ð nie ma odmiennych w tym zakresie zapisów umownych,
-ð kwota tych wydatków nie przekracza zwykÅ‚ej w danych stosunkach miary
Øð Å›wiadczenie wyrównawcze  agent może go żądać po rozwiÄ…zaniu umowy agencyjnej
Świadczenie wyrównawcze:
Kiedy Å›wiadczenie wyrównawcze siÄ™ agentowi należy? Þð muszÄ… być tu speÅ‚nione nastÄ™pujÄ…ce przesÅ‚anki (art. 7643 ż 1):
-ð przemawiajÄ… za tym wzglÄ™dy sÅ‚usznoÅ›ci
-ð w trakcie trwania umowy agencyjnej agent pozyskaÅ‚ dla zamawiajÄ…cego nowych klientów lub istotnie zwiÄ™kszyÅ‚
obroty zamawiajÄ…cego
-ð po rozwiÄ…zaniu umowy agencyjnej z agentem zamawiajÄ…cy nadal czerpie korzyÅ›ci z dziaÅ‚alnoÅ›ci agenta
Jaka może być maksymalna wysokość Å›wiadczenia wyrównawczego? Þð wysokość Å›wiadczenia wyrównawczego nie może
przekraczać wysokości wynagrodzenia agenta za jeden rok!  brane jest tu pod uwagę średnie roczne wynagrodzenie
agenta z okresu ostatnich 5 lat trwania umowy agencyjnej lub średnie roczne wynagrodzenie z okresu trwania całej umowy
agencyjnej, jeżeli trwała ona krócej niż 5 lat. (art. 7643 ż 2 k.c.)
Åšwiadczenie wyrównawcze jest roszczeniem dziedzicznym Þð w razie Å›mierci agenta  Å›wiadczenia wyrównawczego mogÄ…
żądać jego spadkobiercy! (art. 7643 ż 4 k.c.)
Termin skutecznego żądania Å›wiadczenia wyrównawczego Þð by skutecznie dochodzić swoich roszczeÅ„  agent bÄ…dz
jego
spadkobiercy  muszą złożyć odpowiednie żądanie wobec dającego zlecenie przed upływem jednego roku od rozwiązania
umowy agencyjnej! (art. 7643 ż 5 k.c.)
!UWAGA ®ð istnieje możliwość dochodzenia przez agenta odszkodowania na zasadach ogólnych  nawet jeżeli uzyskaÅ‚
świadczenie wyrównawcze! (art. 7643 ż 3 k.c.)
Kiedy Å›wiadczenie wyrównawcze agentowi nie przysÅ‚uguje? Þð chodzi o trzy sytuacje z art. 7644 k.c.:
1) umowa została wypowiedziana przez dającego zlecenie na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent
(to okoliczności, które usprawiedliwiają wypowiedzenie umowy agencyjnej bez zachowania terminów wypowiedzenia)
2) umowa została wypowiedziana przez agenta  ale tu są dwa od tego wyjątki:
a) wypowiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które odpowiada dający zlecenie
b) wypowiedzenie jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta  a względy słuszności nie
pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta!
3) przeniesienie przez agenta (za zgoda dajÄ…cego zlecenie) swoje prawa i obowiÄ…zki wynikajÄ…ce z umowy agencyjnej na
innÄ… osobÄ™.
ZAKOC
CZENIE STOSUNKU UMOWY AGENCYJNEJ:
W przypadku umowy agencyjnej zawartej na czas nieoznaczony jest możliwość wypowiedzenia umowy z zachowaniem
terminów ustawowych lub umownych.
Mamy następujące terminy ustawowe:
-ð wypowiedzenie na miesiÄ…c naprzód w pierwszym roku trwania umowy agencyjnej
-ð wypowiedzenie na dwa miesiÄ…ce naprzód w drugim roku trwania umowy agencyjnej
-ð wypowiedzenie na trzy miesiÄ…ce naprzód w trzecim i każdym nastÄ™pnym roku trwania umowy agencyjnej
!UWAGA ®ð ustawowych terminów wypowiedzenia nie można umownie skracać, ale można je natomiast w umowie
agencyjnej wydłużyć (art. 7641 ż 1  2 k.c.), należy tu pamiętać o następujących zasadach (art. 7641 ż 2 k.c.):
üð termin ustalony dla dajÄ…cego zlecenie nie może być krótszy niż termin ustalony dla agenta
üð przedÅ‚użenie terminu dla agenta powoduje takie samo przedÅ‚użenie dla dajÄ…cego zlecenie
Kiedy upÅ‚ywa termin wypowiedzenia? Þð jeżeli umowa nie stanowi inaczej, to z koÅ„cem miesiÄ…ca kalendarzowego (art.
7641 ż 3 k.c.)
Mechanizm automatycznego przedłużenia umowy agencyjnej zawartej na czas oznaczony w umowę na czas nieoznaczony:
Zgodnie z art. 764 k.c.:  Umowę zawartą na czas oznaczony, a wykonywaną przez strony po upływie terminu, na jaki
została zawarta, poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony.  dopiero do umowy tak przedłużonej stosujemy terminy
i przepisy wypowiedzenia jak do umowy na czas nieoznaczony! (bo należy pamiętać, że umowy agencyjnej zawartej na
czas oznaczony nie można w  normalnych sytuacjach wypowiedzieć  ulega ona rozwiązaniu z upływem czasu, na jaki
została zawarta!)
Wypowiedzenie natychmiastowe umowy agencyjnej (bez zachowania terminów wypowiedzenia!):
Każdą umowę agencyjną (bez względu na to, czy zawarta jest na czas oznaczony czy nieoznaczony) można wypowiedzieć
natychmiast, bez zachowania terminów wypowiedzenia  z powodu następujących okoliczności (art. 7642 ż 1 k.c.):
Øð niewykonywanie obowiÄ…zków przez jednÄ… ze stron w caÅ‚oÅ›ci lub w znacznej części,
Øð zaistnienie nadzwyczajnych okolicznoÅ›ci.
Odpowiedzialność odszkodowawcza Þð w przypadku wypowiedzenia na skutek okolicznoÅ›ci, za które odpowiedzialność
ponosi druga strona  możliwa jest jej odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę poniesioną przez wypowiadającego
w następstwie wypowiedzenia umowy!!! (art. 7642 ż 2 k.c.)
!UWAGA Þð nie ma przepisu mówiÄ…cego o wygaÅ›niÄ™ciu umowy agencyjnej z mocy prawa!!! (no, chyba że agent umrze)
UMOWA FAKTORINGU
Umowa faktoringu Þð jest to umowa nienazwana  stosujemy wiÄ™c do niej przepisy ogólne o umowach!
(Istnieje też Konwencja Ottawska z 1988 roku dotycząca faktoringu  tu uregulowania na ten temat, m.in. definicja umowy
faktoringu itd.  ale nie jest dla nas wiążąca, bo Polska jej nie podpisała!)
Na czym polega faktoring? Þð jest to forma dziaÅ‚alnoÅ›ci finansowej polegajÄ…ca na wykupie nieprzeterminowanych (nie
wymagalnych jeszcze) wierzytelności przedsiębiorców należnych im od ich odbiorców z tytułu dostaw towarów i usług. W
faktoringu mamy więc trzy podmioty: FAKTORANT, DA
UŻNIK FAKTORINGOWY i FAKTOR (faktorem będzie
zawsze wyspecjalizowana instytucja finansowa, np. utworzona przez banki)  z czego tylko faktorant i faktor będą
stronami umowy faktoringu!
!UWAGA ®ð umowa faktoringu jest zawierana przez profesjonalistów (jest zawsze dwustronnie profesjonalna!)
Element przedmiotowo istotne umowy faktoringu:
®ð cesja wierzytelnoÅ›ci ®ð tu: wykupienie przez faktora od faktoranta należnych mu jeszcze niewymagalnych
wierzytelności
®ð zobowiÄ…zanie siÄ™ faktora do Å›wiadczenia na rzecz faktoranta 2 dodatkowych usÅ‚ug (różnica miÄ™dzy zwykÅ‚a cesjÄ…
wierzytelności!)
Jakiego rodzaju mogą to być usługi:
-ð zwiÄ…zane bezpoÅ›rednio z tÄ… wierzytelnoÅ›ciÄ… (np. wezwania do zapÅ‚aty, itp.)
-ð usÅ‚ugi luz
no związane z wierzytelnością
-ð usÅ‚ugi w ogóle niezwiÄ…zane z wierzytelnoÅ›ciÄ… (reklama, usÅ‚ugi prawne, itp.)
Forma umowy faktoringu:
Jest to umowa nieuregulowana, ale za przepisami o cesji (bo w końcu mamy tu swego rodzaju cesję) można wskazać, że
jeżeli wierzytelność między faktorantem a dłużnikiem jest stwierdzona na piśmie, to umowa factoringu również winna być
sporządzona w formie pisemnej (porównaj art. 511 k.c.)
Dopuszczalność umowy faktoringu Þð tu również trzeba siÄ™ odnieść do przepisów o dopuszczalnoÅ›ci cesji 
niedopuszczalna więc będzie umowa faktoringu w następujących przypadkach (porównaj z art. 509 ż 1 k.c.):
®ð kiedy możliwość cesji wierzytelnoÅ›ci wyÅ‚Ä…czaÅ‚aby ustawa,
®ð byÅ‚oby to sprzeczne z wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciÄ… zobowiÄ…zania,
®ð sprzeciwiaÅ‚yby siÄ™ temu zastrzeżenia umowne miÄ™dzy faktorantem a jego dÅ‚użnikiem factoringowym.
Jakie rodzaje wierzytelności mogą być przedmiotem faktoringu?
®ð niewymagalne wierzytelnoÅ›ci pieniężne
®ð wierzytelnoÅ›ci krótko i Å›rednioterminowe
Przyjmuje się, że te wierzytelności winny być zabezpieczone (ale nie zawsze tak jest!)
!Uwaga ®ð możliwe jest dokonanie w ramach umowy faktoringu cesji globalnej  tzn. obejmujÄ…cych wszystkie
wierzytelności faktoranta!
Rodzaje faktoringu (wykształcone w obrocie):
1) faktoring tajny Þð tu nie mówimy dÅ‚użnikowi o umowie faktoringu
faktoring jawny Þð tu zawiadamiamy dÅ‚użnika o zawartej umowie faktoringu  i od tej pory dÅ‚użnik jest
zobowiązany spełnić świadczenie do rąk faktora
2) factoring peÅ‚ny Þð tu faktor przejmuje peÅ‚nÄ… odpowiedzialność za brak spÅ‚aty
factoring niepeÅ‚ny Þð tu częściowa odpowiedzialność
3) metafaktoring Þð czyli zawieranie umowy faktoringu przez faktora z kolejnym faktorem
Funkcje umów factoringowych:
®ð funkcja zabezpieczajÄ…ca wypeÅ‚nienie Å›wiadczenia (w przypadku faktoringu peÅ‚nego)
®ð funkcja kredytowa (faktorant dostaje kasÄ™ wczeÅ›niej, niż jest wymagana wierzytelność)
®ð funkcja administracyjna (obsÅ‚uga tej wierzytelnoÅ›ci)
UMOWA FORFAITINGU
Umowa forfaitingu Þð jest to umowa nienazwana, konstrukcyjnie jest zbliżona do umowy faktoringu
Cechy tej umowy:
®ð tu zawsze przedmiotem cesji jest jedna wierzytelność
®ð sÄ… to wierzytelnoÅ›ci dÅ‚ugoterminowe
®ð dotyczy wierzytelnoÅ›ci na wysokie sumy (przynajmniej 1 mln $!)
®ð wierzytelnoÅ›ci musza być udokumentowane (?)
®ð zabezpieczone instrumentami prawnym
®ð umowa forfaitingu wystÄ™puje głównie relacjach (stosunkach) miÄ™dzynarodowych
®ð zazwyczaj takÄ… wierzytelność odkupuje nie jeden podmiot, ale grupa podmiotów (zmniejszenie ryzyka!)
UMOWA FRANCHISINGU
Umowa franchisingu (frenczajzingu, umowa franczyzy) Þð umowa nienazwana  stosujemy wiÄ™c do niej przepisy ogólne
o umowach.
[ Trochę historii  na początki franczyzy wskazuje się w formie działania amerykańskiej fabryki Singera po wojnie
secesyjnej, obecnie w Polsce mamy gównie do czynienia z zagranicznymi sieciami franchisingowymi, ale mamy też i
polskie przykłady: Blikle czy sieć sklepów z kawą  Pożegnanie z Afryką ]
Elementy przedmiotowo istotne umowy franchisingu:
·ð Franczyzodawca przekazuje fanczyzobiorcy:
®ð sposób prowadzenia biznesu (szczegółowe instrukcje na ten temat)
®ð umożliwia franczyzobiorcy dziaÅ‚anie pod markÄ… (logo) franczyzodawcy
·ð Franczyzobiorca za powyższe jest zobowiÄ…zany do zapÅ‚aty na rzecz franczyzodawcy  tu 3 rodzaje opÅ‚at:
1) opłata wstępna  za rozpoczęcie działalności franczyzowej
2) opłata stała (cykliczna)  za korzystanie z pakietu franczyzowego (zazwyczaj jest ona uzależniona od obrotu,
ale często jest też ustalone minimum)
3) opłata za prowadzenie reklamy  zazwyczaj to twórca sieci franchisingowej prowadzi taką działalność
reklamową, a nie każdy z franczyzobiorców z osobna.
Rodzaje sieci franchisingowych:
1) międzynarodowe i krajowe
2) franchising bezpoÅ›redni Þð z każdym franczyzobiorcÄ… jest zawierana (bezpoÅ›rednio) odrÄ™bna umowa z
właścicielem sieci franchisingowej
3) franchising poÅ›redni Þð to sÄ… utworzone oddziaÅ‚y i to one zawierajÄ… umowy na danym terenie
4) subfranchising Þð franczyzobiorca może zawierać dalsze umowy franchisingowe z kolejnymi franczyzobiorcami
(ale musi być w tym celu zawarty odpowiedni zapis w umowie)
Wady i zalety umów franchisingowych:
·ð Franczyzodawca [zalety] ®ð otrzymuje pieniÄ…dze za umowy franchisingowe, brak finansowego ryzyka za rozwój swojej
sieci itp.
[wady] ®ð ryzyko utraty zaufania klientów do swojej marki przez niewÅ‚aÅ›ciwe dziaÅ‚ania franczyzobiorcy
·ð Franczyzobirca [zalety] ®ð możliwość rozpoczÄ™cia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej pod sprawdzonÄ… i znanÄ… markÄ…,
otrzymanie sprawdzonych instrukcji na osiągnięcie sukcesu, dostęp do szkoleń itp.
[wady] ®ð ponosi caÅ‚e ryzyko finansowe rozkrÄ™cenia swojego biznesu (w formie franszyzy)
Forma umowy franchisingu Þð musi być pisemna pod rygorem nieważnoÅ›ci!!!
Ćwiczenia 12 (09.16.2013)
BANK Þð definicja legalna banku jest w Ustawie z 29 sierpnia 1997 roku Prawo Bankowe (upb), gdzie zgodnie z art. 2
upb:
 Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do
wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
!UWAGA ®ð na gruncie Ustawy Prawo bankowe  bank nie jest instytucjÄ… finansowÄ…! (art. 4 ust. 1 pkt 7 upb)  natomiast
już na gruncie Kodeksu spółek handlowych bank jest instytucją finansową!
Formy tworzenia banków ®ð banki mogÄ… być tworzone w nastÄ™pujÄ…cych formach (art. 12 upb):
·ð Banki paÅ„stwowe Þð może być utworzony przez RadÄ™ Ministrów, w drodze rozporzÄ…dzenia na wniosek Ministra
Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisje Nadzoru Finansowego. (Rozporządzenie Rady Ministrów tworzące
bank państwowy określa: nazwę i siedzibę banku, przedmiot i zakres działalności banku, jego fundusze statutowe,
w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku.)
!Uwaga ®ð bank paÅ„stwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiÄ™biorców paÅ„stwowych! (art. 14 ust. 1  3upb)
·ð Banki spółdzielcze Þð zaÅ‚ożycielami mogÄ… być tylko osoby fizyczne(!) w liczbie wymaganej dla zaÅ‚ożenia
spółdzielni  określonej w Ustawie Prawo spółdzielcze  tj. minimum 10 osób! (art. 13 ust. 2 upb)
·ð Banki w formie spółek akcyjnych Þð zaÅ‚ożycielami mogÄ… być osoby prawne i osoby fizyczne, w liczbie
niemniejszej, niż 3 założycieli! (art. 13 ust. 1 upb)
!Uwaga ®ð przepis powyższy nie ma zastosowania do banku, którego zaÅ‚ożycielem jest Skarb PaÅ„stwa, bank
krajowy, instytucja kredytowa, bank zagraniczny, krajowy lub zagraniczny zakład ubezpieczeń, krajowy lub
zagraniczny zakład reasekuracji lub międzynarodowa instytucja finansowa (art. 13 ust. 3 upb)
CzynnoÅ›ci bankowe Þð zgodnie z art. 5 upb możemy je podzielić na czynnoÅ›ci bankowe sensu stricte i sensu largo:
Czynności bankowe sensu stricte (czynności bankowe w ścisłym znaczeniu, zarezerwowane dla banków)
Ich niezamknięty katalog jest w art. 5 ust. 1 upb:
®ð przyjmowanie wkÅ‚adów pieniężnych pÅ‚atnych na żądanie lub z nadejÅ›ciem oznaczonego terminu oraz prowadzenie
rachunków tych wkładów,
®ð prowadzenie innych rachunków bankowych,
®ð udzielanie kredytów,
®ð udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
®ð emitowanie bankowych papierów wartoÅ›ciowych,
®ð przeprowadzanie bankowych rozliczeÅ„ pieniężnych,
®ð wydawanie instrumentu pieniÄ…dza elektronicznego,
®ð wykonywanie innych czynnoÅ›ci przewidzianych wyÅ‚Ä…cznie dla banku w odrÄ™bnych ustawach.
Czynności bankowe sensu largo (czynności bankowe dodatkowe, wykonywane dodatkowo przez banki)
Katalog takich czynności mamy w art. 5 ust. 2 upb:
®ð udzielanie pożyczek pieniężnych,
®ð operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem sÄ… warranty,
®ð wydawanie kart pÅ‚atniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
®ð terminowe operacje finansowe,
®ð nabywanie i zbywanie wierzytelnoÅ›ci pieniężnych,
®ð przechowywanie przedmiotów i papierów wartoÅ›ciowych oraz udostÄ™pnianie skrytek sejfowych,
®ð prowadzenie skupu i sprzedaży wartoÅ›ci dewizowych,
®ð udzielanie i potwierdzanie porÄ™czeÅ„,
®ð wykonywanie czynnoÅ›ci zleconych, zwiÄ…zanych z emisjÄ… papierów wartoÅ›ciowych,
®ð poÅ›rednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeÅ„ w obrocie dewizowym.
Warrant Þð to papier wartoÅ›ciowy uprawniajÄ…cy jego posiadacza do pierwokupu akcji & (?)
Prawne zastrzeżenie wyrazów  BANK i  KASA :
Zgodnie z art. 3 upb wyrazy  bank i  kasa mogą być używane w nazwie tylko przez banki w rozumieniu art. 2 tej
ustawy! (Inne podmioty nie mogą posługiwać się nazwą  bank lub  kasa ani w swej nazwie, ani w określeniu
prowadzonej działalności, ani w celach reklamowych)  od tej zasady są jednak dwa wyjątki:
1) zastrzeżenie nieużywania wyrazów  bank lub  kasa nie dotyczy jednostek organizacyjnych , z których
działalności jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych (np. Bank krwi)
2) drugi wyjątek dotyczy wyrazu  kasa  mogą go używać jednostki organizacyjne, które na podstawie odrębnej
ustawy gromadzą oszczędności oraz udzielają pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tych
jednostkach (chodzi o tzw. para banki, czyli SKOKi  te, choć nie są bankami w rozumieniu Ustawy Prawo
bankowe  mogą używać wyrazu  kasa w swej nazwie, określeniu swej działalności lub jej reklamie)
Sankcje za nieprzestrzeganie zastrzeżenia używania wyrazów  BANK i KASA :
Za używanie wyrazów  bank i  kasa przez osoby i podmioty do tego nieuprawnione  grozi taka sama sankcja karna, jak
za bezprawne wykonywanie czynności bankowych (działalności bankowej), czyli kara grzywny do 5 tys. zł lub kara
pozbawienia wolności do lat 3! (art. 171 ust. 1 i 2 upb)
UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO
Umowa rachunku bankowego Þð umowy nazwana, jest uregulowana w Kodeksie cywilnym (częściowo) i w Ustawie
Prawo bankowe.
Definicja legalna umowy rachunku bankowego ®ð zawarta jest art. 725 k.c.:
 Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub
nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego
zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Cechy umowy rachunku bankowego:
®ð jest to umowa jednostronnie podmiotowo kwalifikowana  po stronie prowadzÄ…cego rachunek bankowy (może nim
być tylko bank!),
®ð umowa zobowiÄ…zujÄ…ca (w znaczeniu kodeksowym jednostronnie  bo to bank zobowiÄ…zuje siÄ™ do przechowywania
środków pieniężnych, ale w praktyce jest to zazwyczaj umowa dwustronnie zobowiązująca  bo klient w zamian za
prowadzenie rachunku zobowiązuje się w umowie do wpłacania określonych kwot, itp.),
®ð umowa nieodpÅ‚atna (w rozumieniu kodeksowym, ale w praktyce bywa odpÅ‚atna!),
®ð może być terminowa i bezterminowa,
®ð umowa adhezyjna (nie negocjujemy jej  tak jest w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków, ale czasami, gdy zawieramy umowÄ™
lokaty terminowej na wyższą kwotę  to wówczas przeważnie jest możliwość negocjacji jej warunków z bankiem),
®ð wymagana forma zawarcia umowy  pisemna (art. 52 ust. 1 upb), ale bez zastrzeżenia tej formy pod rygorem
nieważności (bo w k.c. nie ma o tym mowy!)
Rodzaje rachunków bankowych Þð wymienia je art. 49 upb (katalog niezamkniÄ™ty!), nie każdy z tych rachunków może
być prowadzony dla wszystkich podmiotów:
Øð rachunki rozliczeniowe te (nie majÄ…ce w nazwie  oszczÄ™dnoÅ›ciowy ) mogÄ… być prowadzone wyÅ‚Ä…cznie dla:
(w tym bieżące i pomocnicze), os. prawnych, tzw. ułomnych os. prawnych oraz os. fizycznych prowadzących
Øð rachunki lokat terminowych, dziaÅ‚alność gospodarcza na wÅ‚asny rachunek, w tym dla bÄ™dÄ…cych przedsiÄ™biorcami
Øð rachunki oszczÄ™dnoÅ›ciowe, te (majÄ…ce w nazwie  oszczÄ™dnoÅ›ciowy ) mogÄ… być prowadzone dla:
Øð rachunki oszczÄ™dnoÅ›ciowo-rozliczeniowe, os. fizycznych, szkolnych kas oszczÄ™dnoÅ›ciowych, pracowniczych kas
Øð rachunki terminowych lokat zapomogowo-pożyczkowych
oszczędnościowych,
Øð rachunki powiernicze.
Rachunek wspólny Þð Ustawa Prawo bankowe przewiduje możliwość prowadzenia wspólnego rachunku bankowego dla
kilko osób (podmiotów), ale jednocześnie wprowadza ograniczenia w zakresie dla kogo taki rachunek wspólny może być
prowadzony ®ð dotyczy to tylko: osób fizycznych i jednostek samorzÄ…du terytorialnego (art. 50 upb)
!UWAGA ®ð rachunek wspólny dla jednostek samorzÄ…du terytorialnego może być prowadzony wyÅ‚Ä…cznie w zwiÄ…zku ze
wspólnym wykonywaniem zadań publicznych, w tym dla realizacji przedsięwzięć współfinansowanych ze środków Unii
Europejskiej! (art. 51b ust. 1 upb)
Skutki wspólnego rachunku bankowego:
W przypadku wspólnego rachunku bankowego osób fizycznych, o ile umowa nie przewiduje inaczej, to (art. 51a upb):
®ð każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie Å›rodkami pieniężnymi zgromadzonymi na
rachunku,
®ð każdy ze współposiadaczy rachunku może w każdym czasie wypowiedzieć umowÄ™ ze skutkiem dla pozostaÅ‚ych
współposiadaczy.
W przypadku zaś wspólnego rachunku bankowego prowadzonego dla jednostek samorządu terytorialnego (art. 51b ust.3 ):
®ð zasady dysponowania Å›rodkami pieniężnymi zgromadzonymi na wspólnym rachunku oraz zasady wypowiedzenia
umowy tego rachunku  określa zawsze umowa rachunku bankowego!
Posiadanie rachunku bankowego przez osobę małoletnią (możliwości dysponowania przez nią zgromadzonymi tam
środkami):
Zgodnie z art. 58 upb ®ð osoba maÅ‚oletnia, która jest wÅ‚aÅ›cicielem rachunku bankowego (chodzi o rachunek
oszczędnościowy, rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy lub rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej) może po
ukończeniu 13lat (!) swobodnie dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tym rachunku  chyba że sprzeciwi
siÄ™ temu pisemnie jego przedstawiciel ustawowy!
Elementy umowy rachunku bankowego Þð czyli co taka umowa winna okreÅ›lać? Art. 52 ust.2 upb wymienia katalog takich
elementów (!Uwaga ®ð nie sÄ… to elementy przedmiotowo istotne tej umowy), wÅ›ród nich sÄ… m.in.:
-ð oprocentowanie  nie jest obowiÄ…zkowe!  tylko jeżeli strony zastrzegÄ… je w umowie!
-ð obowiÄ…zek przelewów  też nie jest obligatoryjny!  tylko jeżeli strony zastrzega go w umowie!
(te elementy mogÄ…, ale nie musza siÄ™ znalez
ć w umowie rachunku bankowego!)
ObowiÄ…zki stron umowy rachunku bankowego:
ObowiÄ…zki po stronie banku:
1) przechowywanie środków pieniężnych (przechowywanie = ich przyjęcie, zabezpieczenie itp.)
2) zwrot tych środków na każde żądanie klienta, chyba że umowa uzależnia to od wypowiedzenia umowy
3) dokonywanie rozliczeń pieniężnych (jeśli umowa to przewiduje!)  w tym przypadku bank może jednak odmówić
dokonania tych rozliczeń na podstawie przepisów szczególnych (tu: przepisy dotyczące egzekucji administracyjnej
oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa publicznego  np. przeciwdziałanie  praniu brudnych pieniędzy )
4) art. 728 ż 1 k.c. ®ð tu obowiÄ…zek banku (w przypadku umowy rachunku bankowego na czas nieokreÅ›lony)
informowania posiadacza rachunku o każdej zmianie stanu rachunku bankowego w sposób określony w umowie (ale
patrz niżej!)
!UWAGA ®ð stwierdza siÄ™ jednak, że nie ma potrzeby informowania posiadacza rachunku bankowego o każdej
zmianie stanu tego rachunku, uznajÄ…c, że banki ów obowiÄ…zek wykonujÄ…, realizujÄ…c przepis art. 728 ż 1 k.c. ®ð czyli
obowiązek wysyłania co miesiąc posiadaczowi rachunku bankowego bezpłatnego wyciągu z tegoż rachunku z
informacją o dokonywanych w tym okresie na rachunku zmianach i ustaleniem jego salda (może to być pisemnie lub
w innej formie, na którą zgodził się posiadacz rachunku).
ObowiÄ…zki posiadacza rachunku bankowego:
SÄ… tylko dwa:
1) art. 729 k.c. ®ð obowiÄ…zek posiadacza rachunku informowania banku o każdej zmianie swojego miejsca
zamieszkania lub siedziby
2) art. 728 ż 3 k.c. ®ð obowiÄ…zek zgÅ‚oszenia bankowi przez posiadacza rachunku niezgodnoÅ›ci dotyczÄ…ce zmian stanu
rachunku lub salda w terminie do 14 dni od dnia otrzymania wyciągu z rachunku  jest to termin zastrzeżony na
korzyść posiadacza rachunku, który może również dochodzić swoich roszczeń po przekroczeniu tego terminu, bo:
termin przedawnienia Þð generalne (ogólne) terminy przedawnienia w Kodeksie cywilnym wskazane w art. 118 k.c.
to: 10 lat i 3 lata (dla świadczeń okresowych oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności
gospodarczej), ale przepisy szczególne mogÄ… przewidywać inne okresy przedawnienia ®ð w przypadku zaÅ›
przedawnienia roszczeń wynikających ze stosunku rachunku bankowego termin przedawnienia wynosi 2 lata  nie
dotyczy to jednak roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych (art. 731 k.c.)
Wypowiedzenie umowy rachunku bankowego:
Øð w przypadku umów rachunku bankowego zawartych na czas okreÅ›lony  istota tych umów nie pozwala
wypowiedzieć ich ot tak sobie (chyba, że są na ten temat zastrzeżenia umowne)
Øð w przypadku umów rachunku bankowego zawartych na czas nieokreÅ›lony  zgodnie z art. 730 k.c. może to
nastąpić w każdym czasie wskutek wypowiedzenie przez którąkolwiek ze stron, ale w przypadku wypowiedzenia
przez bank  może to nastąpić tylko z ważnych powodów!
Art. 60 upb:  Jeżeli umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej, ulega ona rozwiązaniu, gdy w ciągu dwóch lat nie
dokonano na rachunku żadnych obrotów, poza dopisywaniem odsetek, a stan środków pieniężnych na tym rachunku nie
przekracza kwoty minimalnej określonej w tej umowie.
Rozporządzanie środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym po śmierci posiadacza rachunku:
1) Zgodnie z art. 55 ust 1 upb w przypadku śmierci posiadacza rachunku (oszczędnościowego, oszczędnościowo-
rozliczeniowego lub terminowej lokaty oszczędnościowej) bank jest zobowiązany do dokonania następujących
wypłat:
a) osobie, która pokryła koszta pogrzebu zmarłego  zwrot wysokości poniesionych kosztów (ich wysokość nie
może jednak przekraczać kosztów zwyczajowych, przyjętych w danym środowisku)
b) zwrot różnych kwot wypłaconych tytułem renty, zasiłku, emerytury itp., których to wypłata nastąpiła już po
śmierci posiadacza rachunku  wówczas bank ma obowiązek zwrotu tych wpłaconych kwot do organu, który
dokonał ich wpłaty.
!UWAGA ®ð wszystkie wymienione powyżej kwoty, podlegajÄ…ce obowiÄ…zkowi wypÅ‚aty  nie wchodzÄ… w skÅ‚ad
spadku po zmarłym posiadaczu rachunku bankowego!!!
2) Instytucja dyspozycji wkÅ‚adem bankowym na wypadek Å›mierci Þðprzewidziana w art. 56 upb ®ð posiadacz rachunku
(oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego lub terminowej lokaty oszczędnościowej) może polecić
pisemnie bankowi dokonanie po swojej śmierci wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom (krąg osób,
których można w takiej dyspozycji wskazać jest ograniczony  dotyczy to tylko: małżonka, wstępnych, zstępnych oraz
rodzeństwa.
Pozostałe postanowienia dotyczące instytucji dyspozycji wkładem:
-ð kwota, którÄ… można wypÅ‚acić w drodze takiej dyspozycji jest ograniczona i nie może być wyższa, niż
dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (dane brane z GUSu)
-ð posiadacz rachunku bankowego może wydać kilka takich dyspozycji  jeżeli Å‚Ä…czna suma wydanych dyspozycji
przekracza powyżej wspomniany limit  dyspozycja wydana póz
niej ma pierwszeństwo przed dyspozycją
wydaną wcześniej,
-ð dyspozycja wkÅ‚adem na wypadek Å›mierci może być w każdej chwili cofniÄ™ta!
-ð kwoty wypÅ‚acane w ramach dyspozycji wkÅ‚adem na wypadek Å›mierci  również nie wchodzÄ… do skÅ‚adu spadku
po zmarłym posiadaczu rachunku bankowego.
UMOWA KREDYTU
!UWAGA ®ð jest wiele rodzajów kredytu  majÄ… one poszczególne swoje regulacje w ustawach szczególnych  natomiast
my na zajęciach zajmujemy się wyłącznie podstawową regulacją umowy kredytu zawartą w Ustawie Prawo bankowe!
Umowa kredytu Þð umowa nazwana, uregulowana wyÅ‚Ä…cznie w Ustawie Prawo bankowe (art. 69 i nast.)
Cechy umowy kredytu:
®ð umowa jednostronnie podmiotowo kwalifikowana (po stronie udzielajÄ…cego, którym może być tylko bank!,
natomiast biorącym kredyt może być już każdy podmiot),
®ð umowa dwustronnie zobowiÄ…zujÄ…ca,
®ð co do zasady jest umowÄ… negocjowanÄ…,
®ð jest to umowa konsensualna
®ð umowa kredytu jest zawsze umowÄ… terminowÄ…!
®ð umowa kredytu jest zawsze umowÄ… odpÅ‚atnÄ…! (jest zawsze oprocentowana!)
®ð forma zawarcia ®ð umowa kredytu powinna być zawarta na piÅ›mie (art. 69 ust 2 upb)
Definicja legalna umowy kredytu Þð art. 69 ust 1 upb:  Przez umowÄ™ kredytu bank zobowiÄ…zuje siÄ™ oddać do dyspozycji
kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca
zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z
odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Elementy przedmiotowo istotne umowy kredytu:
Øð zobowiÄ…zanie siÄ™ banku do oddania do dyspozycji kredytobiorcy w oznaczonym czasie okreÅ›lonej sumy pieniÄ™dzy na
realizacjÄ™ celu wskazanego w umowie,
Øð kredytobiorca zobowiÄ…zuje siÄ™ do wykorzystania otrzymanych Å›rodków pieniężnych zgodnie z okreÅ›lonym w umowie
celem oraz do spłaty kredytu oraz odsetek
!UWAGA ®ð prowizja nie jest elementem przedmiotowo istotnym umowy kredytu (prowizja oraz jej kwota musi być
określona w umowie kredytu, bo jak tego nie ma, to nie ma też prowizji!)
Przesłanki udzielenia kredytu:
.
Zdolność kredytowa Þð definicja w art. 70 ust. 2 upb:  Przez zdolność kredytowÄ… rozumie siÄ™ zdolność do spÅ‚aty
zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na
żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.
Udzielenie kredytu jest więc uzależnione od posiadania przez kredytobiorcę zdolności kredytowej  są jednak od tego dwa
wyjÄ…tki:
1) możliwość udzielenia kredytu osobie fizycznej, osobie prawnej lub tzw. ułomnej osobie prawnej  nieposiadającej
zdolności kredytowej  jeżeli zostanie ustanowiony szczególny sposób zabezpieczenia spłaty kredytu (art.70 ust. 2)
2) możliwość udzielenia kredytu osobie fizycznej, osobie prawnej lub tzw. ułomnej osobie prawnej  nieposiadającej
zdolności kredytowej  jeżeli zostanie ustanowiony odpowiedni program naprawczy (ocenia go bank według
swego  widzimisie )(art. 70 ust. 2 pkt 2 upb)
W zwiÄ…zku z kredytem bank ma prawo do:
-ð weryfikowania zdolnoÅ›ci kredytowej starajÄ…cego siÄ™ o kredyt,
-ð weryfikowania sposobu wydatkowania Å›rodków z kredytu.
(w związku z powyższym kredytobiorca ma z kolei obowiązek względem banku udzielania mu informacji we skazanym
powyżej zakresie  art. 74 upb)
Wypowiedzeniu umowy kredytu:
®ð w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcÄ™ warunków udzielenia kredytu lub utraty przez niego zdolnoÅ›ci
kredytowej  bank ma dwie możliwości: może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę
kredytu (są to uprawnienia alternatywne banku, tzn. może z nich skorzystać ale nie musi) (art. 75 ust 1 upb)
®ð ustawowy termin takiego wypowiedzenia to 30 dni (w przypadku braku okreÅ›lenia go w umowie) lub 7 dni (jeżeli
kredytobiorca jest zagrożony upadłością)  ustawowe terminy wypowiedzenia można umownie wydłużyć, ale nie
można ich skrócić w umowie (art. 75 ust 2 upb)
®ð bank nie może wypowiedzieć umowy kredytu jeżeli zgodziÅ‚ siÄ™ na realizacjÄ™ przez kredytobiorcÄ™ programu
naprawczego (art. 75 ust 3 upb)
program naprawczy Þð nie jest to postÄ™powanie upadÅ‚oÅ›ciowe! Tu na proÅ›bÄ™ kredytobiorcy bank, w ramach programu
naprawczego, zawiera z kredytobiorcą umowę dotycząca restrukturyzacji jego zadłużenia.
Instytucja konsorcjum bankowego:
art. 73 upb  tu podstawa prawna do tworzenia grupy banków, czyli konsorcjum bankowego:
Øð konsorcja bankowe sÄ… tworzone w celu wspólnego udzielania kredytu,
Øð odpowiedzialność banków do wysokoÅ›ci ich wkÅ‚adów,
Øð wskazanie w umowie konsorcjum  banku umocowanego do reprezentowania konsorcjum (czyli do zawarcia
umowy kredytu).
Kredyt a pożyczka
W latach 90. W doktrynie był spór na temat tego, czy umowa kredytu jest odrębna umową, czy może jest to rodzaj umowy
pożyczki  obecnie wskazuje się na odrębność tych dwóch umów!
Kredyt i pożyczka  to dwa rodzaje umów!!! (pożyczka to czynność bankowa sensu largo, a kredyt to czynność bankowa
sensu stricte)
Różnice między umową kredytu a umową pożyczki:
kredyt pożyczka
zawsze w formie pisemnej pod zawsze w formie pisemnej pod
rygorem dla celów dowodowych rygorem dla celów dowodowych, w
forma zawarcia umowy
przypadku pożyczki powyżej wartości
500 zł
strony umowy kredytu może udzielić tylko bank! każdy może udzielić pożyczki
cel udzielenia kredytu musi być w umowie pożyczki cel jej udzielenia
określony w umowie kredytu  jest to nie musi być określony  strony mogą
cel udzielenia element przedmiotowo istotny tej go określić, ale nie muszą!  pożyczka
umowy! może być wykorzystana na
cokolwiek!
przedmiotem umowy kredytu mogą pożyczka może dotyczyć określonej
przedmiot umowy być tylko pieniądze (określona ich sumy pieniędzy lub rzeczy
suma!) oznaczonych co do gatunku
umowa kredytu jest zawsze nie ma określonego terminu, na jaki
termin terminowa  musi być zawarta na czas można zawrzeć umowę pożyczki  a
(na jak długo może być zawarta określony jak wynika z art. 723 k.c.  umowa
umowa) pożyczki może być zawarta na czas
nieoznaczony
umowa kredytu jest zawsze odpłatna  umowa pożyczki nie musi być
odpłatność
tzn. oprocentowana oprocentowana (może, ale nie musi!)