9621686626

168 Zmiany fonematów spółgłoskowych.

przed samogłoskami przedniego szeregu uległy połowicznemu zmiękczeniu, grupy zaś *pj *bj *vj *mj rozwinęły się w *pl *bl ^mvl *ml. Odziedziczone połowiczne zmiękczenie tutaj, jak i w zakresie innych spółgłosek, język polski rozwinął dalej i wytworzył spółgłoski p' b' v' m' z całkowitem zmiękczeniem, ńp. wisi, wiedzie, wie, wiadro, pies, pisać, bić, miłość, miasto. Natomiast prasłowiańskie grupy pl bl vl ml przeszły do języka polskiego zrazu prawdopodobnie bez zmiany, z czasem jednak zachowały się tylko w zgłoskach rdzennych, jak np. w wyrazach pluć, bluć, a w sylabach przyrostkowych poza nieliczne-mi wyjątkami, jak lcropla, grobla, przechowującemi przeżytkowo stan dawniejszy, zostały zastąpione spółgłoskami p' b' v' m^f, np. lubię, ziemia, kopię. Tutaj więc wytwory zmiękczenia przed; i w pozycji przed samogłoskami przedniego szeregu zostały pomieszane. "Właściwość tę język polski dzieli z innemi językami zachodnio - słowiańskiemi w przeciwieństwie do języków wschodnio- i południowo-słowiańskich, prócz języka nowobułgarskiego.

Uwaga. W szeregu prasłowiańskich spółgłosek wargowych nie została podana spółgłoska f, bo język prasłowiański jej nie posiadał, a polskie f jest pochodzenia wtórnego lub częściowo obcego. Np. ufać < upfać < upwać *upvvati, por. ros. upooat', polsk. pewny; obfity, < opfity < opwity < oplwity < *ophvityjb; lub w wyrazach obcych, jak fortuna, fundusz, fundament.

§ 102. Zmiękczenie spółgłosek t d s z. Rezultat zmiękczenia tych spółgłosek przed j i w pozycji przed samogłoskami przedniego szeregu jest różny. Prasłowiańskie grupy tj dj sj zj, przeszedłszy przez stadjum miękkości, dały ostatecznie w języku polskim twarde c £ ś z, np. świeca < *svetja, miedza < *medja, pasza < * pasja, świecę <f *svćtjq, widzę <f*vidjq, noszę < *nosjq, wożę < *vozjq.    __

W pozycji przed samogłoskami przedniego szeregu tdsz uległy w epoce prasłowiańskiej częściowemu zmiękczeniu, a później w jęz. polskim rozwinęły się w spółgłoski całkowicie zmiękczone, przyczem nastąpiły dalsze zmiany artykulacyjne. Spółgłoski