9679384960

134 Recenzje i noty recenzyjne_

tor książki, formułując cele pracy, uwypukla zatem „rejestr historycznych zasług” RWE w zakresie wspierania kultury emigracyjnej i kultury niezależnej w kraju oraz „działanie w świecie wartości i tradycji narodowych” (s. 20-21).

Wartość poznawcza tomu wynika z przemyślanej prezentacji efektów badań rozproszonych, często nicskatalogowanych archiwaliów, w tym miesięcznika „Na Antenie” i nagrań radiowych z całego okresu funkcjonowania rozgłośni, tj. od maja 1952 r., do czerwca 1994 r. Ten ambitnie zarysowany plan zrealizowano w dziewięciu rozdziałach problemowych, przesuwając do dziesiątego próbę całościowej oceny dorobku RWE. Na skutek skrótów, nieuchronnych w tego rodzaju publikacjach, skazano czytelnika na pewien niedosyt informacji. Inną cechą charakterystyczną książki jest splot narracji historycznej z opisem medioznaw-czym, stąd np. rozpatrywanie działalności radia w kontekście procesu komunikacji społecznej, definiowanie jego „misyjności” itp.

Rozdział I Linia polityczno-programowa Rozgłośni Polskiej RWE stanowi konieczne wprowadzenie obrazujące usytuowanie radia w amerykańskiej strategii wobec Europy Wschodniej. Istotne wydaje się zaakcentowanie stałej walki Jana Nowaka-Jeziorańskiego o oddzielenie wielkiej polityki od zadań programowych placówki, którą kierował (dyrektor sprzeciwiał się m.in. wykorzystywaniu rozgłośni polskiej jako narzędzia tzw. polityki wyzwolenia). Radio niebędące reprezentantem żadnego ugrupowania emigracyjnego, stwarzało szansę wielu osobom na publiczne wystąpienia, dbając przy tym o zachowanie równowagi między polityczną i literacką stroną. K. Tatarowski wskazuje na pewną ewolucję programową radia: od „pasa transmisyjnego” do „zastępczej opozycji politycznej” i tuby rzeczywistej opozycji w PRL, co znajdowało odzwierciedlenie także w kształcie audycji kulturalnych (s. 46^18).

W rozdziale Paradoksy sytuacji komunikacyjnej, będącym następnym etapem refleksji naukowej, autor porządkuje takie kategorie, jak: nadawca wiarygodny, nadawca spoza kadru (listy interwencyjne z Polski), odbiorca masowy (mimo zagłuszania) i elitarny (“najpilniejsi słuchacze” to władze partyjne i państwowe w Warszawie), aktor na scenie politycznej wymuszający samą swoją obecnością pewne działania.

Wyjaśnienie tych pojęć umożliwiło Tatarowskiemu płynne przejście do określenia miejsca audycji literackich i przylitcrackich w programie rozgłośni (rozdział III). Przyjmując za ich wyznaczniki m.in. tematykę oraz styl, autor przedstawia ramówki programowe z lat: 1952,1954,1960,1965,1971,1978,1984,1993, uzasadniając wybór przeobrażeniami wewnętrznej struktury RWE, zmianami obsady lub warunków nadawania. Analiza statystyczna oraz zawartość programów pozwalają stwierdzić, że audycje muzyczne i literackie stanowiły od 10 do 40% programu, przyliterackie - ok. 10%, „Dzienniki” - 16%, audycje polityczno-informacyjnc - ok. 30%, historyczne, religijne, społeczno-edukacyjne - łącznie ok. 12% (s. 80-83). Zdaniem autora, propozycje te uzasadniają nazy-