223428076

134

Recenzje

rów ruder i ich przebudowy (praca M. J. Proudfoota i H. G. B e r k m a n a).

Orientację w tym bardzo obszernym dziele ułatwiają indeksy — imienny i rzeczowy.

Przechodząc do oceny scharakteryzowanej powyżej książki należy raz jeszcze wrócić do sprawy doboru przedrukowanych prac, ograniczonych w zasadzie do amerykańskiego kręgu geograficznego. Wydaje się bowiem, że rozszerzenie wachlarza i sięgnięcie do opracowań innych krajów znacznie wzbogaciłoby pewne zwłaszcza rozdziały. Druga uwaga dotyczy sprawy interpretacji cytowanych opracowań. W krótkich wstępach redaktorzy ograniczali się w zasadzie do ogólnej informacji o treści, ewentualnie koncepcji zamieszczanych prac, bez żadnego komentarza własnego. Wprawdzie starali się oni dobierać w miarę możności prace kontrowersyjne, jednakże nie były to przecież dialogi, a wzajemne nawiązania były siłą rzeczy sporadyczne. Sprawa komentarza redakcyjnego rozciąga się zarówno na zagadnienia metodologiczne, jak i na kwestię technik badawczych; uwagi na temat metod można by przecież znaleźć w rozmaitych recenzjach, a tu jedynie powtórzyć, oczywiście w odpowiednim wyborze.

Można by się ponadto spierać co do słuszności takiego, a nie innego podziału pracy i wydzielenia odpowiednich części. W tym jednak zakresie tradycje i zainteresowania Amerykanów są bardzo różne od naszych i dlatego dyskusja na ten temat byłaby dość utrudniona.

Niezależnie jednak od powyższych uwag za tę bardzo pożyteczną inicjatywę, usprawniającą warsztat pracy geografów miast, należą się redaktorom słowa uznania. Praca przez usystematyzowanie poglądów ma w gruncie rzeczy charakter bardzo obszernego i dyskusyjnego podręcznika, którego brak daje się tak mocno odczuwać.

Leszek Kosiński

T. W. F r e e m a n. The Conurbations of Great Britain. Manchester University Press, Manchester 1959, s. 393.

Autor omawianego dzieła dał się najpierw poznać jako wybitny znawca geografii Irlandii, w której szereg lat przebywał i. Praca niniejsza, podobnie jak poprzednie studium Geografia a planowanie^{1 2}, jest dowodem także innych zainteresowań T. W. F r e e m a n a, stawiając go w rzędzie tych geografów, którzy starają się ściślej powiązać naszą naukę z potrzebami życia. Wprawdzie, jak twierdzi autor, nie usiłował on tu dawać żadnych wskazań dla planistów, a jedynie ograniczył się do charakterystyki obecnych kierunków rozwojowych wielkich aglomeracji miejskich, jednakże nawet takie ujęcie jest wystarczającą sugestią dla czytelnika, który proces historyczny traktuje w sposób ciągły — nie ograniczający się jedynie do przeszłości, ale sięgający w przyszłość.

Pracę swą rozpoczyna Freeman od ogólnej charakterystyki problemu urbanizacji Wielkiej Brytanii i rosnących tam olbrzymich organizmów miejskich. Przy okazji omawia genezę terminu „konurbacja” używanego przez niego general-

1

   T. W. Freeman. Ireland, its Physical, Historical, Social and Economic Geography. I wyd. London 1950, s. 555. II wyd. 1960, s. 556.

T. W. Freeman. Pre-Famine Ireland. A Study in Historical Geography. Manchester 1957, s. 352.

Wykaz wcześniejszych prac autora o Irlandii zawiera notatka L. Kosińskiego Uwagi o geografii osadnictwa i zaludnienia w Wielkiej Brytanii („Przegl. Geogr”, 19, 1957,No. 4, s. 797—806).

2

   T. W. Freeman. Geography and Planning. London 1958, s. 192 (por. rec. L. Kosińskiego, „Przegl. Geogr.”, 32, 1960, z. 1, s. 190—191.