gatunków, wiek drzewostanu i jego skład. Wykazano, że największe szkody notuje się w starodrzewach [Cabała i in. 1999]. Jak wspomniano, wrażliwość na skażenia jest różna dla poszczególnych gatunków drzew. Mniej narażone są lasy liściaste, które pełnią funkcję sezonowego filtra. Według Jacniackiego [1989] las bukowy może przechwycić do 68 ton pyłów w ciągu roku, czyli dwukrotnie więcej niż las świerkowy. Osiadający sukcesywnie na powierzchni liści pył drobnodyspersyjny zawiera znaczne ilości toksycznych metali. Formy rozpuszczalne pyłów mogą następnie przenikać do gleby, a stąd wchodzić w lokalny obieg wewnątrz ekosystemu [Mirosławski i in. l.c.]. Efektem skażenia drzewostanów jest nie tylko mechaniczne uszkodzenie roślin, ale przede wszystkim zakłócenie procesów fizjologicznych drzew, osłabienie ich żywotności i siły kiełkowania nasion. Następstwem wspomnianych zaburzeń jest zwiększenie wrażliwości lasu na działanie szkodliwych czynników oraz zakłócenie naturalnych procesów regeneracjnych zbiorowisk leśnych, a nawet powolne obumieranie drzewostanów [Capecki 1984]. Dane dotyczące zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w Górach Zasolskich przedstawiono w tabeli 8.
Tabela 8
Imisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego we wschodniej części Beskidu Małego
Lp. |
Miejscowość |
Średnioroczny opad pyłu [t/km2 rok] |
Średnie roczne wskaźniki stężeń | ||
1987 |
1992 |
1992 |
1992 | ||
1. |
Rzyki |
78,0 |
54,6 |
29,9 |
0,075 |
2. |
Targanice |
120,0 |
82,6 |
38,9 |
0,093 |
3. |
Ponikiew |
75,0 |
70,5 |
26,8 |
0,058 |
4. |
Łękawica |
72,0 |
40,0 |
28,0 |
0,071 |
5. |
Gilowice |
118,0 |
100,2 |
25,9 |
0,083 |
(Źródło: materiały WSSE Bielsko-Biała)
Od roku 1987 notuje się spadek emisji pyłów we wszystkich wymienionych punktach pomiarowych (tabela 8). W okresie od 1978 do 1992 wielkość emisji była niższa od wartości dopuszczalnych dla obszarów chronionych, ale w dalszym ciągu przewyższała ona wartość dla terenów szczególnie chronionych (40 t/km2 ' rok) - Park Krajobrazowy Beskidu Małego. Jak wynika z danych, stopień skażenia S02 w 1992 roku był wysoki w Targanicach oraz średni w pozostałych punktach, natomiast pozom emisji NOx był niski w analizowanych punktach pomiarowych.
Potencjalnym źródłem zagrożenia dla środowiska, na interesującym nas terenie, są także różnego rodzaju składowiska paliw płynnych, m.in. w Łękawicy i Gilowicach oraz składowiska odpadów komunalnych. W sąsiedztwie tego typu składowisk częściowej
-45-