2012-10-30
W Polsce zagadnienie instrumentów finansowych uregulowane
zostało w następujących aktach prawnych:
" Ustawie z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości
" Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 w
Rachunkowość  Instrumenty sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny,
zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów
finansowe
finansowych (Dz.U. nr 149 poz. 1674 ze zm.)
Regulacje dotyczące instrumentów finansowych zawarte są także
w Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości
dr A
ukasz Górka
Finansowej, które należy stosować zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy
Biegły rewident
w sprawach nieuregulowanych w polskich przepisach:
Katedra Rachunkowości Finansowej
" MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji,
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
" MSSF 9 Instrumenty finansowe
" MSR 32 Instrumenty finansowe: prezentacja,
" MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena.
Zgodnie z regulacjami art. 3 ust. 1 pkt 23 ustawy przez " umowy o przeniesienie praw z papierów wartościowych w
instrument finansowy rozumie się kontrakt, który powoduje okresie pomiędzy terminem zawarcia i rozliczenia transakcji,
powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron gdy wykonanie tych umów wymaga wydania papierów
i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u wartościowych w określonym terminie, również wtedy, gdy
drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na
między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez
skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub podmiot upoważniony na podstawie odrębnych przepisów,
zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter
" aktywa i zobowiązania z tytułu programów, z których wynikają
bezwarunkowy albo warunkowy. Z definicji tej ustawowo
udziały pracowników oraz innych osób związanych z jednostką
wyłączone zostały:
w jej kapitałach, lub w kapitałach innej jednostki z grupy
" rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku kapitałowej, do której należy jednostka,
dochodowego,
" umowy połączenia spółek, z których wynikają obowiązki
" umowy o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie określone w art. 44b ust. 9.
obowiązków z tytułu udzielonej gwarancji, w formie
zapłacenia kwot odpowiadających stratom poniesionym przez
beneficjenta na skutek niespłacenia wierzytelności przez
dłużnika w wymaganym terminie,
Schemat 1 Instrument finansowy w sprawozdaniu finansowym
Aktywa finansowe to:
" aktywa pieniężne, czyli aktywa w formie krajowych środków
INSTRUMENT
płatniczych, walut obcych i dewiz; do aktywów pieniężnych
FINANSOWY
zalicza się również inne aktywa finansowe, w tym
I STRONA II STRONA
w szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych,
KONTRAKTU KONTRAKTU
" instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki,
BILANS
" wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów
pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów
finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach.
Aktywa pieniężne zdefiniować można na podstawie Prawa
AKTYWA PASYWA
dewizowego jako:
" krajowe środki płatnicze tj. znaki pieniężne (banknoty i
monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a
AKTYWA INSTRUMENT ZOBOWI
ZANIE
także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie oraz
FINANSOWE KAPITAA
OWY FINANSOWE
papiery wartościowe i inne dokumenty, pełniące funkcję
środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej,
1
2012-10-30
" waluty obce czyli znaki pieniężne (banknoty i monety) będące Do instrumentów kapitałowych zaliczać należy:
poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane
" udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,
z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami
" akcje w spółkach akcyjnych lub komandytowo-akcyjnych,
obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki
" prawa do akcji, czyli papier wartościowy, z którego wynika
pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w
uprawnienie do otrzymania, nie mających formy dokumentu,
szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego
akcji nowej emisji spółki publicznej, powstające z chwilą
Funduszu Walutowego (SDR),
dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą
" dewizy czyli papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące
zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych
funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych.
albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu
rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału
Inne aktywa finansowe obejmują: zakładowego do rejestru przedsiębiorców,
" bony skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, " warranty subskrypcyjne lub emisyjne na akcje  to szczególne
prawo poboru czyli dokument emitowany przez spółkę
" bony pieniężne Narodowego Banku Polskiego,
akcyjną, w którym zobowiązuje się ona do sprzedaży
" bony lokacyjne emitowane poza systemem bankowym przez
określonej ilości akcji własnych przyszłej emisji w określonym
jednostki.
terminie i po z góry ustalonej cenie,
" kwity depozytowe czyli papiery wartościowe wystawione stanowiących pożytki z papierów wartościowych lub ich
przez instytucję finansową z siedzibą na terytorium państwa równowartości oraz, w przypadku akcji  możliwość wydania
członkowskiego lub innego państwa należącego do OECD poza przez właściciela tego papieru wartościowego jego emitentowi
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z papierami wiążącej dyspozycji co do sposobu głosowania na walnym
wartościowymi dopuszczonymi do obrotu na rynku zgromadzeniu.
regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo
Prawa do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawa do
papierami wartościowymi wyemitowanymi poza tym
wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na
terytorium, albo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w
korzystnych warunkach obejmują:
związku z papierami wartościowymi wyemitowanymi poza
" instrumenty finansowe dłużne, do których należą m.in.
tym terytorium, będącymi przedmiotem obrotu na
obligacje będące papierami wartościowym emitowanym w
zagranicznym rynku regulowanym w państwie członkowskim
serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem
lub w państwie należącym do OECD  w którym
właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec
inkorporowane jest prawo do zamiany tego papieru
niego do spełnienia określonego świadczenia,
wartościowego na określone papiery wartościowe we
" instrumenty związane z funduszami inwestycyjnymi w postaci
wskazanej w warunkach emisji proporcji, przejście na
jednostek inwestycyjnych i certyfikaty inwestycyjne
właściciela tego papieru wartościowego praw majątkowych
reprezentujące prawa majątkowe uczestników funduszu
inwestycyjnego,
" instrumenty pochodne, które zgodnie z rozporządzeniem Do instrumentów pochodnych zaliczyć należy w szczególności:
zdefiniować można jako instrumenty finansowe, których
" kontrakt forward, czyli umowę nakładająca na jedną stronę
wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu
obowiązek dostarczenia, a na drugą - odbioru aktywów o
bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru
określonej ilości, w określonym terminie w przyszłości i po
wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen
określonej cenie, ustalonej w momencie zawierania kontraktu,
lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu
" kontrakt futures, czyli umowę o określonej standardowej
kredytowego albo innej podobnej wielkości, których nabycie
charakterystyce, będąca przedmiotem obrotu w obrocie
nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych
regulowanym, nakładająca na jedną stronę obowiązek
albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do
dostarczenia, a na drugą - odbioru aktywów o określonej
wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie
ilości, w określonym terminie w przyszłości i po określonej
zależy od zmiany warunków rynkowych, zaś rozliczenie nastąpi
cenie, ustalonej w momencie zawierania kontraktu,
w przyszłości,
" opcja czyli kontrakt, w wyniku którego jednostka nabywa
" instrumenty złożone to kontrakty składające się z instrumentu
prawo kupna - opcja kupna (call) lub sprzedaży - opcja
kapitałowego oraz zobowiązania finansowego lub
sprzedaży (put) aktywów podstawowych po określonej z góry
zobowiązania o innym charakterze.
cenie i w określonym czasie, aktywami podstawowymi mogą
być: towary, waluty, akcje, stopy procentowe,
2
2012-10-30
" kontrakt swap, czyli umowa zamiany przyszłych płatności na Przy definiowaniu wbudowanych instrumentów finansowych
warunkach z góry określonych przez strony, podstawowe należy posługiwać się zapisami rozporządzenia, zgodnie z którym
rodzaje swapów to: swap odsetkowy, swap walutowy, swap obowiązek odrębnego wykazania w księgach rachunkowych
walutowo-odsetkowy, swap towarowy, swap indeksowy. wbudowanego instrumentu pochodnego powstaje, gdy
spełnione są łącznie następujące warunki:
" zawarta umowa będąca instrumentem finansowym nie jest
Przykładami instrumentów złożonych mogą być:
zaliczana do aktywów finansowych lub zobowiązań
" obligacja zamienna na akcje,
finansowych przeznaczonych do obrotu lub aktywów
" umowy, z których należne kwoty są indeksowane (np. do
finansowych dostępnych do sprzedaży, których skutki
kursu wymiany waluty obcej, wskaz
nika inflacji),
przeszacowania są odnoszone do przychodów lub kosztów
" wbudowane instrumenty pochodne, czyli wynikające z
finansowych okresu sprawozdawczego,
zawartej umowy warunki powodujące, że część lub całość
" charakter wbudowanego instrumentu oraz ryzyka z nim
przepływów pieniężnych uzyskiwanych z umowy zmienia się w
związane nie są ściśle powiązane z charakterem umowy
sposób podobny do tego, jaki powodowałby samodzielnie
zasadniczej i ryzykami z niej wynikającymi,
instrument pochodny.
" odrębny instrument, którego charakterystyka odpowiada Instrument kapitałowy to kontrakt, z którego wynika prawo do
cechom wbudowanego instrumentu pochodnego, spełniałby majątku jednostki, pozostałego po zaspokojeniu lub
warunki określone w ż 3 pkt 4 rozporządzenia, zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także zobowiązanie się
jednostki do wyemitowania lub dostarczenia własnych
" możliwe jest wiarygodne ustalenie wartości godziwej
instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziały, opcje na
wbudowanego instrumentu pochodnego.
akcje własne lub warranty.
Zobowiązanie finansowe to zobowiązanie jednostki do wydania
aktywów finansowych albo do wymiany instrumentu
finansowego z inną jednostką, na niekorzystnych warunkach.
Typowe zobowiązania finansowe to: wyemitowane dłużne
papiery wartościowe (obligacje), zaciągnięte pożyczki lub
kredyty, odsetki naliczone do zapłacenia, zobowiązania z tytułu
kontraktów, których przedmiotem są towary, gdy następuje
wyłącznie rozliczenie pieniężne bez fizycznej dostawy towarów.
Przykłady instrumentów finansowych:
Zdecyduj czy dany składnik będzie zaliczony do instrumentów
finansowych firmy ABC:
Ustawa o rachunkowości dla celów sporządzania bilansu
" Umowa gwarancji na naprawę produktów wymaga podziału posiadanych aktywów finansowych na długo
(powyżej roku) i krótkoterminowe (do roku), dotyczące jednostek
" Zakup akcji firmy X
powiązanych lub pozostałych oraz dodatkowo na:
" Zamówienie na dostawę towarów z firmy Z
" udziały i akcje,
" Zakup obligacji wyemitowanych przez Skarb Państwa
" inne papiery wartościowe,
" Wyemitowanie obligacji przez jednostkę ABC
" udzielone pożyczki,
" Kontrakt forward na zakup materiałów który jednostka
" inne aktywa finansowe.
zamierza rozliczyć pieniężnie
" Kontrakt forward na zakup materiałów który zakłada ich
fizyczną dostawę
3
2012-10-30
Zupełnie odmiennie klasyfikuje instrumenty finansowe na dzień " pożyczki udzielone i należności własne do których zalicza się
ich wprowadzenia do ksiąg rachunkowych Rozporządzenie. niezależnie od terminu ich wymagalności (zapłaty), aktywa
Zgodnie z jego zapisami dla aktywów mogą to być: finansowe powstałe na skutek wydania bezpośrednio drugiej
stronie kontraktu środków pieniężnych, pod warunkiem że
" aktywa finansowe przeznaczone do obrotu do których zalicza
zawarty kontrakt spełnia wymagania instrumentu
się aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych
finansowego określone w ustawie; do pożyczek udzielonych i
wynikających z krótkoterminowych zmian cen oraz wahań
należności własnych zalicza się także obligacje i inne dłużne
innych czynników rynkowych albo krótkiego czasu trwania
instrumenty finansowe nabyte w zamian za wydane
nabytego instrumentu, a także inne aktywa finansowe, bez
bezpośrednio drugiej stronie kontraktu środki pieniężne, jeżeli
względu na zamiary, jakimi kierowano się przy zawieraniu
z zawartego kontraktu jednoznacznie wynika, że zbywający nie
kontraktu, jeżeli stanowią one składnik portfela podobnych
utracił kontroli nad wydanymi instrumentami finansowymi; do
aktywów finansowych, co do którego jest duże
pozycji tej nie należy zaliczać nabytych pożyczek ani
prawdopodobieństwo realizacji w krótkim terminie
należności, a także wpłat dokonanych przez jednostkę celem
zakładanych korzyści ekonomicznych; do aktywów
nabycia instrumentów kapitałowych nowych emisji, również
finansowych przeznaczonych do obrotu zalicza się pochodne
wtedy, gdy nabycie następuje w pierwszej ofercie publicznej
instrumenty finansowe, z wyjątkiem przypadku, gdy jednostka
lub w obrocie pierwotnym, a w przypadku praw do akcji -
uznaje zawarte kontrakty za instrumenty zabezpieczające;
także w obrocie wtórnym,
" aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności utrzymać instrument do terminu wymagalności, a w
obejmujące niezakwalifikowane do pożyczek udzielonych i przypadku opcji kupna związanej z instrumentem kwoty
należności własnych aktywa finansowe, dla których zawarte otrzymane od emitenta we wcześniejszym terminie nie będą
kontrakty ustalają termin wymagalności spłaty wartości istotnie odbiegały od wartości tego instrumentu wynikającej z
nominalnej oraz określają prawo do otrzymania w ustalonych ksiąg rachunkowych;
terminach korzyści ekonomicznych, na przykład
" aktywa finansowe dostępne do sprzedaży to pozostałe
oprocentowania, w stałej lub możliwej do ustalenia kwocie,
aktywa finansowe, nie spełniające warunków zaliczenia do
pod warunkiem że jednostka zamierza i może utrzymać te
wyżej wymienionych kategorii.
aktywa do czasu, gdy staną się one wymagalne; do aktywów
utrzymywanych do terminu wymagalności można zaliczyć
także nabyte dłużne instrumenty finansowe z opcją sprzedaży
(put) lub opcją kupna (call), które odpowiednio dają stronom
kontraktu prawo wykupu instrumentu przed upływem
terminu wymagalności, pod warunkiem że jednostka -
pomimo posiadania opcji sprzedaży - zamierza i może
Schemat 3 Zasady kwalifikacji instrumentów pochodnych
Schemat 2 Zasady kwalifikacji instrumentów kapitałowych
Instrumenty
kapitałowe
Instrumenty
pochodne
Czy osiągnięcie planowanych korzyści
ekonomicznych, bądz
sprzedaż nastąpi
Instrumenty przeznaczone Instrumenty
w okresie do 1 roku?
do obrotu zabezpieczające
TAK NIE
Aktywa finansowe Zobowiązania finansowe
Aktywa finansowe Aktywa finansowe
przeznaczone do obrotu przeznaczone do obrotu
przeznaczone do obrotu dostępne do sprzedaży
4
2012-10-30
Schemat 4 Zasady kwalifikacji instrumentów finansowych (z wyłączeniem kapitałowych
i pochodnych)
Zobowiązania finansowe zgodnie z rozporządzeniem
Instrumenty finansowe
(z wyłączeniem kapitałowych i pochodnych)
zakwalifikować można do: zobowiązań przeznaczonych do
obrotu  obejmujących pochodne instrumenty finansowe o
Czy przekazano środki pieniężne
ujemnej wartości godziwej lub zobowiązania do dostarczenia
bezpośrednio wystawcy?
pożyczonych papierów wartościowych oraz innych instrumentów
TAK NIE
finansowych, w przypadku zawarcia przez jednostkę umowy
Czy planowana jest Czy planowane i możliwe
krótkiej, oraz innych zobowiązań finansowych  czyli takich,
sprzedaż w krótkim jest utrzymywanie do
terminie (do 3 miesięcy)? terminu wymagalności?
które nie klasyfikują się do wyżej wymienionych, jako przykład
wskazać można gwarancję.
NIE
Jak zatem wykazano zasady kwalifikacji instrumentów
Czy osiągnięcie planowanych
korzyści ekonomicznych lub
NIE TAK TAK finansowych według ustawy i rozporządzenia są odmienne.
wygaśnięcie nastąpi w ciągu 1 roku?
Szczegółowa ewidencja jednostki gospodarczej powinna pozwolić
na prawidłowe sklasyfikowanie posiadanych instrumentów
TAK NIE
finansowych zarówno na potrzeby sporządzenia bilansu (w
Pożyczki Aktywa Aktywa Aktywa finansowe
układzie wymaganym przez ustawę) jak i informacji dodatkowej
udzielone i finansowe finansowe utrzymywane do
należności przeznaczone do dostępne do terminu
(w układzie wymaganym w rozporządzeniu).
własne obrotu sprzedaży wymagalności
Dokonaj klasyfikacji następujących instrumentów finansowych Zasady wyceny instrumentów finansowych na dzień
zgodnie z Rozporządzeniem: wprowadzenia do ksiąg rachunkowych
" Akcja którą zamierzamy utrzymywać 1,5 roku, Zasady wyceny instrumentów finansowych na dzień ich
wprowadzenia do ksiąg rachunkowych wynikające z ustawy
" Obligacja wyemitowana przez naszą jednostkę,
zawarto w art. 35 ust. 1, zgodnie z którym nabyte lub powstałe
" Obligacja nabyta bezpośrednio od Skarbu Państwa
aktywa finansowe oraz inne inwestycje ujmuje się w księgach
przeznaczona do sprzedaży do 3 miesięcy,
rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania, według ceny
" Obligacja nabyta na GPW którą zamierzamy utrzymywać do
nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i
terminu wymagalności,
rozliczenia transakcji nie są istotne. Należy zwrócić uwagę, że
" Kontrakt forward zabezpieczający kurs EUR,
ustawa nie precyzuje, co uważa się za koszty istotne, stąd
" Kontrakt forward na kurs EUR nabyty w celu osiągnięcia należałoby posiłkować się tutaj Założeniami Koncepcyjnymi do
korzyści ekonomicznych, Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
" Nabyta opcja na akcje do sprzedaży za 3 miesiące,
" Udzielona pożyczka z terminem spłaty 1 rok.
Zapisy rozporządzenia określają zasady wyceny aktywów Momentem wprowadzenia do ksiąg aktywów finansowych jest w
finansowych wprowadzanych do ksiąg rachunkowych na dzień zasadzie data zawarcia kontraktu, jednak zgodnie z ż 4 ust. 3
zawarcia kontraktu jako cenę nabycia, to jest wartość godziwą rozporządzenia aktywa finansowe nabyte w wyniku transakcji
poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych dokonanych w obrocie regulowanym wprowadza się do ksiąg
składników majątkowych, zaś zobowiązania finansowe jako rachunkowych, w zależności od przyjętej przez jednostkę
wartość godziwą uzyskanej kwoty lub wartości otrzymanych metody, pod datą zawarcia transakcji albo na dzień rozliczenia
innych składników majątkowych. Przy ustalaniu wartości transakcji. Wybrana przez jednostkę metoda ma zastosowanie
godziwej na ten dzień uwzględnia się poniesione przez jednostkę również w przypadku sprzedaży aktywów finansowych w obrocie
koszty transakcji. Koszty transakcji to koszty poniesione regulowanym.
bezpośrednio w związku z przeniesieniem, nabyciem lub zbyciem
aktywów finansowych oraz zobowiązań finansowych. Zalicza się
Jak zatem wykazano powyżej zasady wyceny instrumentów
do nich w szczególności prowizje maklerskie, w tym za
finansowych na dzień wprowadzenia do ksiąg rachunkowych
pośrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu instrumentów
zawarte w ustawie i rozporządzeniu są zbieżne.
finansowych, opłaty giełdowe i inne nałożone przez uprawnione
instytucje w związku z zawarciem transakcji, prowizje za
doradztwo, podatki i opłaty wynikające z obowiązujących
przepisów.
5
2012-10-30
Zasady wyceny bilansowej dotyczące instrumentów " inwestycje krótkoterminowe - według ceny (wartości)
finansowych wynikające z ustawy określono w art. 28 ust. 1 pkt rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości)
3 i 5, zgodnie z którymi wycenia się: rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa, albo
według skorygowanej ceny nabycia - jeżeli dla danego
" udziały, akcje oraz inne inwestycje (poza nieruchomościami
składnika aktywów został określony termin wymagalności,
inwestycyjnymi i wartościami niematerialnymi i prawnymi)
a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje
zaliczone do aktywów trwałych - według ceny nabycia,
aktywny rynek w inny sposób określonej wartości godziwej.
pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub
według wartości godziwej albo skorygowanej ceny nabycia, Zasady wyceny bilansowej dotyczące instrumentów
jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin finansowych wynikające z rozporządzenia określono w ż 14-16:
wymagalności; wartość w cenie nabycia można przeszacować
" aktywa finansowe, w tym zaliczone do aktywów instrumenty
do wartości w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania
pochodne, wycenia się nie póz
niej niż na koniec okresu
rozliczyć na kapitał z aktualizacji wyceny; przy czym ustawa
sprawozdawczego, w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej
dopuszcza jedynie tworzenie dodatniego kapitału z aktualizacji
bez jej pomniejszania o koszty transakcji, jakie jednostka
wyceny w przeciwieństwie do zapisów MSR dopuszczających
poniosłaby, zbywając te aktywa lub wyłączając je z ksiąg
ujmowanie w tym kapitale zarówno zysków jak i strat,
rachunkowych z innych przyczyn, chyba że wysokość tych
kosztów byłaby znacząca.
Tabela 1 Zasady wyceny bilansowej instrumentów finansowych zgodnie
Zasady określone powyżej nie dotyczą jednak:
z rozporządzeniem Ministra Finansów
" pożyczek udzielonych i należności własnych, których jednostka
nie przeznacza do sprzedaży, w wartości w skorygowanej
Zasady wyceny
godziwej cenie nabycia
" aktywów finansowych utrzymywanych do terminu
wymagalności, Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu X
" składników aktywów finansowych, dla których nie istnieje
Pożyczki udzielone i należności własne
X
cena rynkowa ustalona w aktywnym obrocie regulowanym (nie dostępne do sprzedaży)
Aktywa finansowe utrzymywane do terminu
albo których wartość godziwa nie może być ustalona w inny
X
wymagalności
wiarygodny sposób,
" składników aktywów finansowych objętych zabezpieczeniem Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży X
(pozycji zabezpieczanych).
Inne aktywa finansowe dla których nie można
X
ustalić wiarygodnie określonej wartości godziwej
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
X
oraz instrumenty pochodne
Pozostałe zobowiązania finansowe X
Wartość godziwa zgodnie z postanowieniami ustawy to kwota, Zgodnie z postanowieniami ż 15 rozporządzenia za wiarygodną
za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a uznaje się wartość godziwą ustaloną w szczególności drogą:
zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej,
" wyceny instrumentu finansowego po cenie ustalonej w
pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi,
aktywnym obrocie regulowanym, jeśli informacje o tej cenie
niepowiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą
są ogólnie dostępne,
instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na
" oszacowania dłużnych instrumentów finansowych przez
aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty
wyspecjalizowaną, niezależną jednostkę świadczącą tego
związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość
rodzaju usługi, przy czym możliwe jest rzetelne oszacowanie
była znacząca. Cenę rynkową aktywów finansowych posiadanych
przepływów pieniężnych związanych z tymi instrumentami,
przez jednostkę oraz zobowiązań finansowych, które jednostka
" zastosowania właściwego modelu wyceny instrumentu
zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynku bieżąca oferta
finansowego, a wprowadzone do tego modelu dane
kupna, natomiast cenę rynkową aktywów finansowych, które
wejściowe pochodzą z aktywnego obrotu regulowanego,
jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętych zobowiązań
finansowych stanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta
sprzedaży. Rozporządzenie nie precyzuje pojęcia wartości
godziwej.
6
2012-10-30
" oszacowania ceny instrumentu finansowego, dla którego nie Skorygowana cena nabycia (zamortyzowany koszt) aktywów
istnieje aktywny obrót regulowany, na podstawie publicznie finansowych i zobowiązań finansowych to cena nabycia, w jakiej
ogłoszonej, notowanej w aktywnym obrocie regulowanym składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych
ceny nie różniącego się istotnie, podobnego instrumentu został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych
finansowego, albo cen składników złożonego instrumentu (wartość początkowa), pomniejszona o spłaty wartości
finansowego, nominalnej (kapitału podstawowego), odpowiednio skorygowana
o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością
" oszacowania ceny instrumentu finansowego za pomocą
początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności,
metod estymacji powszechnie uznanych za poprawne.
wyliczona za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także
pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość. Efektywna stopa
procentowa to stopa, za pomocą której następuje
zdyskontowanie do bieżącej wartości związanych z instrumentem
finansowym przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych w
okresie do terminu wymagalności, a w przypadku instrumentów
o zmiennej stopie procentowej - do terminu następnego
oszacowania przez rynek poziomu odniesienia.
Efektywna stopa procentowa stanowi wewnętrzną stopę zwrotu Przykład Wycena pożyczki
składnika aktywów lub zobowiązania finansowego za dany okres.
Jednostka udzieliła 31 grudnia 2011 r. swojemu dostawcy
Przy wyliczeniu skumulowanej kwoty dyskonta aktywów
pożyczkę w wysokości 600.000 zł na okres 3 lat. Oprocentowanie
finansowych i zobowiązań finansowych za pomocą efektywnej
pożyczki jest stałe i wynosi 10% w skali roku, a spłaty rat
stopy procentowej uwzględnia się wszelkie opłaty płacone lub
następują corocznie w wysokości 200.000 zł. W momencie
otrzymywane przez strony kontraktu. Efektywna stopa
udzielenia pożyczki pobrana została prowizja w wysokości 1,5%.
procentowa może być obecnie ustalana bardzo łatwo
Należy wskazać zasady wyceny na koniec poszczególnych
z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego (np. formuła IRR w
okresów sprawozdawczych. IRR wynosi 10,88839077%
Excelu), co znacznie ułatwia jej wykorzystanie do ustalenia
Przykład Wycena pożyczki
skorygowanej ceny nabycia aktywów lub zobowiązań
Jednostka udzieliła 31 grudnia 2011 r. swojemu dostawcy
finansowych.
pożyczkę w wysokości 600.000 zł na okres 5 lat. Oprocentowanie
pożyczki jest stałe i wynosi 10% w skali roku, a spłaty rat
następują corocznie w wysokości 120.000 zł. W momencie
udzielenia pożyczki pobrana została prowizja w wysokości 1,5%.
Należy wskazać zasady wyceny na koniec poszczególnych
okresów sprawozdawczych. IRR wynosi 10,62800630%
Przykład Wycena kredytu Przykład Wycena obligacji zerokuponowej
Jednostka zaciągnęła kredyt 31 grudnia 2011 r. w wysokości Jednostka nabyła 1 stycznia 2012 r. od emitenta pięcioletnią
900.000 zł na okres 3 lat. Oprocentowanie jest stałe i wynosi 15% obligację zerokuponową (bez odsetkową) o nominale
w skali roku, a spłaty rat następują corocznie w wysokości 5.000.000 zł płacąc za nią 4.000.000 zł. Nominał, czyli 5.000.000
300.000 zł. W momencie udzielenia kredytu pobrana została zł płatny jest po okresie pięciu lat. Należy wskazać zasady
prowizja w wysokości 2,0%. wyceny na koniec poszczególnych okresów sprawozdawczych.
IRR wynosi 4,56395526%
Należy wskazać zasady wyceny na koniec poszczególnych
okresów sprawozdawczych. IRR wynosi 16,27786459%
Przykład Wycena i ewidencja obligacji zaliczonej do kategorii
pożyczek udzielonych i należności własnych
Przykład Wycena obligacji
Jednostka zakupiła 31 grudnia 2011 na rynku pierwotnym 4-
Jednostka nabyła 1 stycznia 2012 r. od emitenta trzyletnią
letnią obligację po 98,25 zł. Wartość nominalna obligacji wynosi
obligację o nominale 1.000.000 zł płacąc za nią 950.000 zł. Od
100 zł, a odsetki wypłacane są co roku w stałej wysokości 5%.
obligacji tej płatne są corocznie odsetki w wysokości 5%.
Jednostka zamierza zakupioną obligację przedstawić do wykupu.
Nominał, czyli 1.000.000 zł płatny jest po okresie trzech lat.
Należy wskazać zasady wyceny na koniec poszczególnych IRR wynosi 5,5%.
okresów sprawozdawczych. IRR wynosi 6,90184245%
7
2012-10-30
Skutki okresowej wyceny dokonane zgodnie z rozporządzeniem Wyrażone w walutach obcych aktywa finansowe i zobowiązania
zalicza się odpowiednio do: finansowe wycenia się w sposób określony w art. 30 ust. 1- 3
ustawy, a więc po obowiązującym na ten dzień średnim kursie
" przychodów i kosztów finansowych okresu w którym nastąpiło
NBP ustalonym dla danej waluty. Różnice kursowe powstałe na
przeszacowanie  dla aktywów finansowych, w tym
dzień wyceny aktywów i zobowiązań finansowych ujmuje się w
instrumentów pochodnych, oraz zobowiązań finansowych
księgach rachunkowych według następujących zasad:
zakwalifikowanych do kategorii przeznaczonych do obrotu, a
także aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych w " w kapitale z aktualizacji wyceny  dla aktywów finansowych
wysokości skorygowanej ceny nabycia (zarówno odpisy dostępnych do sprzedaży z wyłączeniem aktywów
dyskonta lub premii a także pozostałe różnice w wycenie), pieniężnych, jeżeli jednostka przyjęła taką zasadę dla potrzeb
wyceny okresowej; pamiętać należy iż ustawa nie przewiduje
" kapitału z aktualizacji wyceny lub przychodów i kosztów
możliwości tworzenia ujemnego kapitału z aktualizacji wyceny,
okresu w którym nastąpiło przeszacowanie zgodnie z
której skutki odnosić należy wtedy do kosztów finansowych,
wyborem dokonanym przez jednostkę  dla aktywów
finansowych zakwalifikowanych do kategorii dostępnych do " w przychodach i kosztach finansowych  dla pozostałych
sprzedaży i wycenianych w wartości godziwej (będących aktywów lub zobowiązań finansowych, wraz z aktywami
zatem składnikiem aktywów trwałych jednostki). pieniężnymi.
Decydując o wycenie instrumentów finansowych trudno nie jednostkę, zdyskontowana za pomocą efektywnej stopy
wspomnieć o utracie wartości. Trwała utrata wartości zachodzi procentowej, którą jednostka stosowała dotychczas,
wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany wyceniając przeszacowywany składnik aktywów finansowych
przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w lub portfel podobnych składników aktywów finansowych,
znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści
" w wartości godziwej  jako różnicę między ceną nabycia
ekonomicznych, co uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego
składnika aktywów i jego wartością godziwą ustaloną na dzień
doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z
wyceny, z tym że przez wartość godziwą dłużnych
ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej
instrumentów finansowych na dzień wyceny rozumie się
braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Odpisy
bieżącą wartość przyszłych przepływów pieniężnych
aktualizujące wartość składnika aktywów finansowych lub
oczekiwanych przez jednostkę zdyskontowaną za pomocą
portfela podobnych składników aktywów finansowych ustala się
bieżącej rynkowej stopy procentowej stosowanej do
w przypadku wyceny aktywów finansowych:
podobnych instrumentów finansowych. Stratę skumulowaną
" w skorygowanej ceny nabycia  jako różnicę między wartością do tego dnia ujętą w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny
tych aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych na dzień zalicza się do kosztów finansowych w kwocie nie mniejszej niż
wyceny i możliwą do odzyskania kwotą; kwotę możliwą do wynosi odpis, pomniejszony o część bezpośrednio zaliczoną
odzyskania stanowi bieżąca wartość przyszłych przepływów do kosztów finansowych,
pieniężnych oczekiwanych przez
" w cenie nabycia lub kwocie wymaganej zapłaty  jako różnicę Zapisy dotyczące zasad wyceny instrumentów finansowych
między wartością składnika aktywów wynikającą z ksiąg zawarte w ustawie i rozporządzaniu nie są niestety jednolite.
rachunkowych i bieżącą wartością przyszłych przepływów Różnice wynikają z:
pieniężnych oczekiwanych przez jednostkę, zdyskontowaną za
" różnych kryteriów kwalifikacji, które w ustawie podzielone są
pomocą bieżącej rynkowej stopy procentowej stosowanej do
na długo- i krótkoterminowe, zaś w rozporządzeniu podział
podobnych instrumentów finansowych.
przebiega według celu inwestowania,
" zapisów ustawy które pozostawiają jednostce wybór czy
wyceniać instrumenty finansowe w cenie nabycia (kwocie
wymaganej zapłaty) nie wyższej od ceny rynkowej, a więc
z uwzględnieniem skutków utraty wartości, ale bez możliwości
ujmowania przyrostu tej wartości, lub też według wartości
godziwej (jedynie dla instrumentów zaliczonych do aktywów
trwałych) z możliwością ujęcia zarówno przyrostu jak i utraty
wartości;
8
2012-10-30
zapisy rozporządzenia nie dają jednostce prawa wyboru
metody wyceny (poza wyjątkiem  aktywami dostępnymi do
Nasuwa się więc pytanie  które zasady wyceny powinny
sprzedaży), zgodnie z zapisami rozporządzenia wyceny
stosować jednostki gospodarcze. W odpowiedzi pomocne są
dokonać należy w wartości godziwej, zaś w przypadku
zapisy ż 2 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którym przepisów
niemożności jej ustalenia w skorygowanej cenie nabycia,
tego aktu, mogą nie stosować jednostki, których sprawozdania
" możliwości tworzenia ujemnego kapitału z aktualizacji wyceny finansowe nie podlegają obowiązkowemu badaniu zgodnie z art.
zgodnie z rozporządzeniem, co jest niedopuszczalne w 64 ust. 1 ustawy, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu
ustawie, na sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy
jednostki. Wszystkie pozostałe podmioty powinny w kwestiach
" zapisów ustawy w których nie przewidziano obowiązku
spornych stosować zapisy rozporządzenia, co wynika z zasady
dyskontowania należności i zobowiązań, zaś rozporządzenie
uchylania zasad ogólnych przez zasady szczegółowe (lex specialis
zawiera taką dyspozycję w odniesieniu do nie wycenianych w
derogat legi generali).
wartości godziwej instrumentów finansowych innych niż
instrumenty kapitałowe.
Przykład Wycena i ewidencja akcji stanowiącej składnik Przykład Wycena i ewidencja akcji
Aktywów przeznaczonych do obrotu
W listopadzie 2008 jednostka zakupiła 1.000 sztuk akcji spółki
W listopadzie 2011 jednostka zakupiła 1.000 sztuk akcji spółki giełdowej "A". Cena nabycia 1 akcji wyniosła 20 zł. Jednostka
giełdowej "A". Cena nabycia 1 akcji wyniosła 20 zł. Jednostka zamierza sprzedać akcje po upływie trzech lat. Na dzień
zamierza sprzedać akcje w styczniu następnego roku. Na dzień bilansowy 31.12.2008 cena rynkowa akcji wzrosła do 22 zł/szt.
bilansowy 31.12.2011 cena rynkowa akcji wzrosła do 25 zł/szt.
Na dzień bilansowy 31.12.2009 cena rynkowa akcji spadła do
Cena na dzień sprzedaży 15.01.2012 wyniosła 19 zł/szt.
19,50 zł/szt. Na dzień bilansowy 31.12.2010 cena rynkowa akcji
spadła do 19 zł/szt. Cena na dzień sprzedaży 01.11.2011
wyniosła 18,50 zł/szt. Należy wskazać zasady wyceny oraz
ewidencję operacji gospodarczych przy założeniu, iż:
" akcje stanowią składnik Aktywów dostępnych do sprzedaży, a
jednostka gospodarcza skutki wyceny akcji odnosi na wynik
finansowy,
" akcje stanowią składnik Aktywów dostępnych do sprzedaży, a
jednostka gospodarcza skutki wyceny akcji odnosi na kapitał z
aktualizacji wyceny.
Przykład Wycena i ewidencja obligacji zaliczonej do kategorii Przykład Obligacja stanowiąca składnik aktywów finansowych
aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, skutki wyceny przeznaczonych do obrotu
odnoszone są na kapitał z aktualizacji wyceny
W dniu 15 listopada 2010 jednostka nabywa od zagranicznego
Jednostka zakupiła 31 grudnia 2009 na rynku wtórnym 4-letnią emitenta 5-letnią obligację o wartości nominalnej 100 EUR za
obligację po 98,25 zł. Wartość nominalna obligacji wynosi 100 zł, kwotę 103,20 EUR. Odsetki wynoszą 4% rocznie. Kurs sprzedaży
a odsetki wypłacane są co roku w stałej wysokości 5%. Jednostka banku, z usług którego korzysta jednostka wynosi 4,50 zł/EUR.
zamierza zakupioną obligację sprzedać po upływie dwóch i pół Cena nabycia obligacji wynosi 464,40 zł. Jednostka zamierza
roku. Na dzień 31 grudnia 2010 cena obligacji wynosiła 98,55 zł, sprzedać obligację 31.01.2011.
zaś na 31 grudnia 2011  99,20 zł.
Na dzień bilansowy cena rynkowa obligacji wynosi 103,70 EUR,
Cena sprzedaży obligacji wyniosła 99,45 zł. kurs średni NBP 4,30 zł/EUR. Wartość godziwa obligacji w
walucie polskiej wynosi 445,91 zł. Jednostka sprzedaje obligację,
otrzymując w rozliczeniu walutę polską. Cena rynkowa obligacji
wynosi 103,90 EUR, kurs kupna banku 4,40 zł/EUR. Przychód ze
sprzedaży obligacji wynosi 457,16 zł.
9
2012-10-30
Przykład Obligacja stanowiąca składnik kategorii - pożyczki Efektywna stopa procentowa obliczona dla przepływów
udzielone i należności własne wyrażonych w walucie obcej wynosi 3,30%.
Na dzień bilansowy 31.12.2010 kurs średni NBP wynosi 4,30
W dniu 31.12.2009 jednostka nabywa od zagranicznego emitenta
zł/EUR, kurs kupna banku 4,25 zł/EUR. Na dzień bilansowy
5-letnią obligację za kwotę 103,20 EUR. Odsetki wypłacane są
31.12.2011 kurs średni NBP 4,40 zł/EUR, kurs kupna banku 4,35
raz w roku (ostatniego dnia) i wynoszą 4% od wartości
zł/EUR. Jednostka sprzedaje obligację 31.01.2012 otrzymując w
nominalnej 100 EUR. Cena nabycia obligacji po przeliczeniu na
rozliczeniu walutę polską. Cena rynkowa obligacji wynosi 102,10
walutę polską wynosi 464,40 zł (4,50 zł/EUR). Jednostka zamierza
EUR, kurs kupna banku 4,50 zł/EUR.
sprzedać obligację przed terminem wykupu po 2 latach.
Obligacja zostaje zakwalifikowana do kategorii pożyczek
udzielonych i należności własnych (inwestycje długoterminowe).
Skutki przeszacowania wartości wynikające z zastosowania
skorygowanej ceny nabycia (w walucie obcej) odnoszone są na
wynik finansowy, a powstałe różnice kursowe odnoszone są na
kapitał z aktualizacji wyceny.
Zgodnie z ż 29 Rozporządzenia Instrumentem zabezpieczającym Za instrument zabezpieczający ryzyko zmiany kursu walut można
może być każdy instrument pochodny, jeżeli jego wartość uznać aktywa finansowe zaliczone do kategorii utrzymywanych
godziwą można wiarygodnie ustalić. Nie mogą stanowić do terminu wymagalności, wyceniane w skorygowanej cenie
instrumentów zabezpieczających wystawione przez jednostkę nabycia. Pojedynczy instrument zabezpieczający można uznać za
opcje, z wyjątkiem tych, które wystawiono w celu zamknięcia zabezpieczenie przed więcej niż jednym z rodzajów ryzyka
pozycji nabytych opcji, w tym wbudowanych w inny instrument związanego z tą samą pozycją zabezpieczaną, jeżeli każdy z tych
finansowy. rodzajów ryzyka może być zidentyfikowany, możliwy do ustalenia
jest związek między instrumentem zabezpieczającym i każdym z
Aktywa finansowe lub zobowiązania finansowe, niebędące
rodzajów zabezpieczanego ryzyka, a efektywność zabezpieczenia
instrumentami pochodnymi, mogą być instrumentem
każdego rodzaju ryzyka można wiarygodnie zmierzyć. Za
zabezpieczającym wyłącznie wtedy, gdy służą zabezpieczeniu
instrument zabezpieczający można uznać określoną przez
ryzyka zmiany kursu walut, zaś ich wartość godziwą można
jednostkę część wybranych aktywów lub zobowiązań, albo
wiarygodnie ustalić. Jeżeli ustalenie wartości godziwej takich
określoną część wybranego składnika aktywów lub zobowiązań,
aktywów lub zobowiązań finansowych nie jest możliwe, lecz są
spełniających wymagania określone w niniejszym rozdziale. Nie
one wyrażone w walucie obcej, to można uznać je za
mogą stanowić instrumentu zabezpieczającego aktywa lub
instrumenty zabezpieczające ryzyko zmiany kursu walut, jeżeli ich
zobowiązania, jeżeli miałyby one służyć zabezpieczeniu
składnik walutowy można wiarygodnie wycenić.
przejściowo tylko przez pewien okres ich posiadania.
Przed rozpoczęciem zabezpieczenia jednostka sporządza
dokumentację, obejmującą co najmniej:
1) określenie celu i strategii zarządzania ryzykiem,
Poziom efektywności zabezpieczenia ustala się z uwzględnieniem
2) identyfikację instrumentu zabezpieczającego oraz wartości pieniądza w czasie. Poziom efektywności uznaje się za
zabezpieczanych przez ten instrument: składników aktywów lub wysoki wtedy, gdy w myśl przyjętych założeń przez cały okres
pasywów, uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania albo zabezpieczenia niemal cała kwota zmian wartości godziwej
planowanej transakcji, zabezpieczanej pozycji lub związanych z nią przepływów
pieniężnych zostaje skompensowana zmianami wartości
3) charakterystykę ryzyka związanego z zabezpieczaną pozycją,
godziwej lub przepływów pieniężnych instrumentu
uprawdopodobnionym przyszłym zobowiązaniem lub planowaną
zabezpieczającego, a rzeczywiście osiągnięty poziom
transakcją,
efektywności zabezpieczenia mieści się w przedziale od 80% do
4) okres zabezpieczania,
125%.
5) opis wybranej metody pomiaru efektywności zabezpieczenia
zmian wartości godziwej lub przepływów pieniężnych pozycji
zabezpieczanej związanych z określonym rodzajem ryzyka.
10
2012-10-30
Jednym z ryzyk związanych z finansowaniem działalności Dokonując zabezpieczenia wykorzystujemy kontrakt forward w
gospodarczej są niekorzystne zmiany kursu walutowego w celach ochronnych. Możliwe jest jednak także spekulowanie na
przypadku spłaty zobowiązań wyrażonych w walucie obcej. zmianach kursu waluty. Każda bowiem transakcja na
Możliwe jest tu wykorzystanie nowego typu instrumentów instrumentach pochodnych (w tym forward) ma dwie strony
finansowych nazywanych instrumentami pochodnymi, dzięki kontraktu: podmiot zabezpieczający się oraz podmiot, który
którym firma może zagwarantować sobie poziom kursu podejmuje ryzyko licząc na korzystne dla siebie zmiany kursu
walutowego, po jakim spłacać będzie kredyt lub pożyczkę walut. Zawierając kontrakt forward należy mieć na uwadze, że
denominowaną w walucie obcej. Instrument pochodny możemy uzyskać zysk, jak i ponieść stratę w zależności od
stosowany w takim przypadku nazywa się kontraktem forward i poziomu kursu waluty w przyszłości. Kurs walutowy może
pozwala na ustalenie w dniu zaciągania pożyczki lub w innym dla bowiem ukształtować się odmiennie od przewidywań
nas dogodnym momencie kursu walutowego na dzień spłaty. zabezpieczającego się. W takim przypadku ponosi on stratę.
Zaleta takiego kontraktu polega na tym, że już w momencie Jeżeli natomiast przewidywania co do poziomu kursu
zaciągania kredytu można określić w walucie polskiej wydatek, w przyszłości sprawdzą się, zapłacimy np. za walutę znacznie
jaki poniesiemy w przyszłości. mniej niż wynosić będzie cena rynkowa (zapłacimy cenę ustaloną
w kontrakcie).
Przykład Wycena zawartego kontraktu na walutę EUR
Jednostka gospodarcza 1 sierpnia 2010r. zaciągnęło w banku "A" pożyczkę walutową na kwotę Dokumentacja kontraktu forward w przedsiębiorstwie
1.000.000 EUR. Kurs euro w dniu zaciągnięcia pożyczki wyniósł 4,500 zł/EUR. Spłatę ustalono na
(zabezpieczający się):
1 maja 2011 r. Jednostka obawiała się niekorzystnych dla siebie zmian kursu walutowego (spadek
1. Cel i strategia zarządzania ryzykiem - zabezpieczenie się przed
wartości złotego) i aby zabezpieczyć wartość godziwą zobowiązania z tytułu pożyczki zawarło
niekorzystną zmianą kursu walutowego polegającą na obniżeniu
z bankiem "B" kontrakt "forward na walutę". Bank "B" zaproponował, iż w dniu 1 maja 2011r., tj.
w momencie spłaty pożyczki walutowej do banku "A", sprzeda jednostce 1.000.000 EUR po kursie wartości złotego w stosunku do euro, w której wyrażona jest
4,580 zł/EUR. Kurs walutowy spot w dniu zawarcia kontraktu forward wynosił 4,560 zł/EUR. Aby
kwota pożyczki. Pożyczka walutowa wynosi 1.000.000 EUR,
zabezpieczyć wykonanie kontraktu przez jednostkę gospodarczą (zakup 1.000.000 EUR) bank
termin spłaty zobowiązania 1 maja 2011 r. Strategia zarządzania
zażądał wpłaty 8% depozytu gwarancyjnego od wartości kontraktu. Termin zawarcia transakcji
ryzykiem polega na zawarciu walutowej transakcji terminowej
forward wyznaczono na 1 września 2010r.
typu forward z bankiem "B" na kwotę 1.000.000 EUR z terminem
Kursy spot i terminowe w kontrakcie forward sprzedaży waluty 1 maja 2011 r.
2. Instrument zabezpieczający - walutowa transakcja terminowa
Data Kurs spot Kurs terminowy na 01.05.2011 typu forward zawarta z bankiem "B" na zakup 1.000.000 EUR z
terminem dostawy 1 maja 2011 r. według kursu terminowego
01.09.2010 4,5600 4,5800
4,580 zł/EUR.
31.12.2010 4,5820 4,6000
01.05.2011 4,6200 -
3. Pozycja zabezpieczana - to pożyczka walutowa otrzymana od
banku "A" w kwocie 1.000.000 EUR z terminem spłaty 1 maja
2011 r. (umowa pożyczki z dnia 1 sierpnia 2010 r.).
4. Charakterystyka ryzyka - ryzyko walutowe (spadek wartości
złotego w stosunku do euro na moment spłaty pożyczki).
5. Okres zabezpieczenia - 8 miesięcy, tj. od 1 września 2010 r. do
1 maja 2011 r.
6. Metoda pomiaru efektywności zabezpieczenia - zmiana
wartości godziwej kontraktu forward.
11