Wkład polskich pielęgniarek w rozwój teorii
Główna rolę w tworzeniu nowoczesnego pielęgniarstwa w Polsce odegrała nieliczna grupa kobiet. Były to kobiety wykształcone, dostrzegające konieczność zmian w ówczesnym systemie opieki nad chorym i wprowadzania opieki profesjonalnej. Po uzyskaniu kwalifikacji pielęgniarskich uznały, że głównym ich zadaniem są działania związane z organizacją szkolnictwa pielęgniarskiego, tworzeniem koncepcji pielęgniarstwa jako zawodu i jego podstaw prawnych.
Jedną z takich kobiet, która miała olbrzymi wkład w rozwój nowoczesnego pielęgniarstwa była Teresa Kulczyńska, która urodziła się 27 września 1894 w krakowskiej rodzinie. Była córką Leona Kulczyńskiego, docenta pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego i jednocześnie dyrektora Gimnazjum św. Anny.
Teresa Kulczyńska dyplom pielęgniarki otrzymała po 2-letniej nauce w Szkole Zawodowej Pielęgniarek Pań Ekonomek św. Wincenta a Paulo w Krakowie w roku 1921.
Naukę kontynuowała w USA, Kanadzie i Europie.
W 1923 roku ukończyła 2-letnią szkołę w Massachusetts General Hospital Training School for Nurses w Bostonie, dzięki czemu sporządziła notatki z wykładów, ćwiczeń i własnych obserwacji, które stały się podstawą do stworzenia cennych podręczników pielęgniarstwa
Pierwszą prace rozpoczęła na stanowisku nauczyciela w warszawskiej Szkole Pielęgniarstwa, w której pracowała w latach 1923-1925.
W roku 1926 rozpoczęła prace na Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarek i Opiekunek Zdrowia w Krakowie.
W Krakowskiej szkole Teresa Kulczyńska pozyskała do współpracy znakomitych profesorów, takich jak M. Rutkowski, A. Rosner czy dr J. Kostrzewski.
Wraz z pierwszymi absolwentkami Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa, H.Bridge zainicjowała założenie Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych, które od 1925 poprzez swoich przedstawicieli uczestniczyło w międzynarodowych kongresach oraz korzystało z literatury zawodowej.
Podjęcie przez Stowarzyszenie decyzji o wydaniu własnego miesięcznika „Pielęgniarka Polska” miało ogromne znaczenie dla rozwoju pielęgniarstwa polskiego. Do zespołu redakcyjnego należały znakomite pielęgniarki takie jak Teresa Kulczyńska oraz H. Chrzanowska, która została redaktorem naczelnym.
Na łamach czasopisma „ Pielęgniarka Polska” zamieszczano artykuły zawierające informacje z zakresu technik pracy pielęgniarskiej, doniesienia o pracy pielęgniarek, sprawozdania z międzynarodowych konferencji pielegniarskich oraz wiadomości o zarządzeniach dotyczących służby zdrowia.
Znajdujące się w czasopiśmie „ Pielęgniarka Polska” informacje z zakresu technik zabiegów pielęgniarskich zostały później opracowane i wydane jako podręcznik, pt.” Zabiegi pielęgniarskie”, który ze względu na duże zainteresowanie został w roku 1938 wydany dwukrotnie.
Na szczególna uwagę zasługuje wieloletnia praca Teresy Kulczyńskiej nad projektem ustawy o pielęgniarstwie.
Inicjatorką i koordynatorem prac nad tą ustawą była M. Babicka-Zechertowa, która prowadziła Referat Pielęgniarski w Departamencie Zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Pomimo wielu trudności, przygotowana po wielu latach pracy ustawa o pielęgniarstwie została uchwalona przez sejm 21 lutego 1935.
Ustawa określała czas trwania nauki( 2,5 roku), wymagania stawiane kandydatom oraz warunki szkolenia teoretycznego i praktycznego, jakimi powinny odpowiadać organizowane szkoły.
W roku 1951 wydano „Podręcznik pielęgniarstwa” autorstwa Teresy Kulczyńskiej, który ukazał się w sześciu wydaniach polskich oraz na prośbę WHO także w języku rosyjskim dla szkół w Mongolii.
W roku 1960 pod redakcją Teresy Kulczyńskiej ukazało się „ Pielęgniarstwo specjalistyczne”
Teresa Kulczyńska w swej działalności podkreślała odrębność zawodu pielęgniarki, występując przeciwko uznaniu go za zawód wyłącznie pomocniczy.
Według niej najwazniejsza praca pielęgniarki to nie asystowanie lekarzowi ani tym bardziej wyręczanie go w łatwiejszych zabiegach, ale praca przy łóżku chorego w lecznictwie zamkniętym oraz w środowisku domowym w lecznictwie otwartym.
W ujęciu Teresy Kulczyńskiej „pielęgniarstwo” jest terminem wieloznacznym, rozumianym jako działalność opiekuńcza pielęgniarki w odniesieniu do człowieka zagrożonego utratą zdrowia oraz człowieka chorego.
Dobra pielęgniarka szczególnie troszczy się o ciężko chorych, aby zapewnić im możliwie najlepszą opiekę. Pielęgniarka to osoba życzliwa dla ludzi, zainteresowana ich sprawami, cierpliwa, gotowa do bezinteresownej pomocy. Umie uważnie słuchać i dokładnie obserwować chorego, przestrzega praw innych osób, lecz umie upomnieć się także o swoje.
Teresa Kulczyńska była pierwszą pielęgniarka polska, która określiła zadania i czynności zawodowe tworzące funkcje wynikające z roli zawodowej pielęgniarki.
Zwróciła uwagę na odpowiedzialność pielęgniarki za podejmowaną działalność „Obowiązkiem pielęgniarki jest dbać o bezpieczeństwo chorego. Choremu należy zapewnić w szpitalu poszanowanie jego indywidualności, uprzejme i kulturalne traktowanie , należy zawsze sprawdzić czy podkład jest dobrze naciągnięty”
Teresa Kulczyńska ostatecznie skończyła pracę zawodową 1 czerwca 1963 roku w wieku 69 lat, lecz kontynuowała działalność na rzecz pielęgniarstwa. Przewodniczyła Komisji Historycznej Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego, pełniła role honorowego opiekuna młodzieży szkoły pielęgniarskiej, uczestniczyła aktywnie w życiu Krakowskiej Szkoły Pielęgniarek, której była absolwentką, i z którą zwiazała całe swoje życie zawodowe.
Zmarła 9 stycznia 1992roku.