Dobór próby -
postępowanie badawcze w nauce i analiz użytkowych polegające na wyodrębnieniu z szerszego zbioru elementów o wspólnych przynajmniej niektórych cechach (populacja generalna),
ograniczenia liczby jej reprezentantów w celu oszacowania ich właœciwoœci lub relacji zachodzących między nimi.
Stosowany jest w przypadkach kiedy analiza całej populacji jest niemożliwa ze względów finansowych bądŸ ograniczenia czasu
Sposoby realizacji doboru próby
- dobór celowy zwany selektywnym, stosowany jest gdy struktura danej zbiorowoœci jest nam bardzo dobrze znana i łatwo możemy okreœlić typowe jednostki dla próby. Wadą jest brak możliwoœci oceny popełnionego błędu.
- losowy - jednostki próby dobierane na drodze losowania przy zachowaniu okreœlonego prawdopodobieństwa wylosowania.
Polega na wylosowaniu reprezentantów danej zbiorowoœci w taki sposób, by w każdej jednostce losowania przyporządkować okreœlone prawdopodobieństwo dostania się do konstruowanej próby.
Stosowane rodzaje losowego doboru
- prosty dobór losowy
gdy każda jednostka losowania lub zespół jednostek ma jednakowe szansę na wylosowanie, wybierana na zasadzie losowym - chybił trafił
- losowanie systematyczne
dobór z listy obejmującej wszystkie elementy danej zbiorowoœci co n-tej jednostki losowania
- dobór warstwowy (dobór próby losowy)
podział danej zbiorowoœci na jednolite warstwy, a następnie losowanie z nich np., metoda prostego doboru losowego, niezależnych prób
- dobór grupowy
podział danej zbiorowoœci na szereg grup, a następnie wylosowanie pewnej ich liczby do dokładnych badań obejmujących na ogól wszystkie elementy danej grupy
- próba gniazdowa
próba gdzie jednostkami wylosowanymi są zbiory ludzi
stosowana kiesy interesują nas działania ludzi pomiędzy sobą
3 warunki
- każdy element musi należeć do jednego gniazda
- jeżeli losuje gniazda to musza być do siebie podobne pod danym względem
- elem. wewnątrz gniazda muszą być zróżnicowane
- próba kombinowana
służy do badania wielu kwestii przy jednej próbie
mogą się znaleŸć elementy rożnych rodzaj prób np. próby kwotowej
- próba kwotowa (udziałowa) dobór celowy
bez losowań, ustalona na podstawie informacji posiadanych o danej populacji
zna się podstawowe cechy człowieka ale nie wie się kim jest ta osoba.
Musimy znać podstawowe próby społeczeństwa
dla każdej cechy bierzemy 1000 jednostek
istotne cechy a nie ludzie
- próba kwotowo- losowa
gdy dobór losowy nie realizuje wymaganych cech, uzupełnia się go doborem kwotowym.
kwotowa - udziałowa
jest kombinacją, losuje się ludzi
stosowana wtedy kiedy dobór losowy przynosi skrzywienie populacji
- próba wielostopniowa
badaną zbiorowoœć dzielimy na częœci i próbę pobieramy tylko z niektórych, zaczynając od najważniejszych do mniej ważnych . Odbywa siew kilku etapach. Najbardziej prawdopodobny błąd
- próba proporcjonalna
oparta na doborze losowym, opiera się na warstwach, trzymamy się pewnych wielkoœci, które z czegoœ wynikają. Bierzemy tyle samo czytelników i nie czytelników.
Randomizacja dobór przypadkowy
Dla próby ważny jest
- wielkoœć próby - sposób doboru
Próba niereprezentatywna -
jest dobrą metoda badania gdy badacza interesują cechy a nie proporcje.
cechy i proporcje
takie, które oddają cechy, które występują w populacji
Badanie na próbie reprezentatywnej jest tańsze, szybsze, mniej pracochłonne
badanie na całej populacji jest wręcz niemożliwe
Reprezentatywna próba -
częœć dużej zbiorowoœci statystycznej wylosowanej zgodnie z okreœlonymi zasadami matematycznymi. Ma takie same cechy ja duża zbiorowoœć.
Muszą być zachowane proporcje
grupa typowa w sensie statystycznym (posiada wszystkie cechy w odpowiednich proporcjach)
jeœli celem badania są tylko cechy
Dobór próby reprezentatywnej charakteryzuje się tym ze możliwe najwierniej odzwierciedla rozkład wartoœci lub relacji miedzy zmiennymi zbiorowosciami, z której próba została wyodrębniona
Reprezentacyjna metoda statystyczna
-metoda szacowania wielkoœci liczbowych charakteryzująca zbiorowoœć statystyczną na podstawie wylosowanej lub wybranej częœci tej zbiorowoœci
Metoda nie jest dokładna
Gallup
zaczął się przyglądać metodzie doboru
przebadał 100 osób, stwierdził proporcje
następne osoby jak badał to nie jak wczeœniej 100 + 100, tylko od razu 200
dokonywał
Korelacja -
porównywanie dwóch cech, współzależnoœć zmiennych przypadkowych.
Tendencja do zachowania stałego poziomu iloœciowego cech tak że przyrost jednej zmiennej cechy jest równoważony ubytkiem drugiej.
Służy do wykrywać związki pomiędzy cechami badanych zjawisk
udowadnia stosunek przyczynowo - skutkowy.
Korelacja dodatnia
przyrostowi wartoœci jednej zmiennej towarzyszy przyrost drugiej zmiennej
rozpiętoœć-
różnica między maksymalna a minimalną wartoœcią
mediana-
kreska, która dzieli na pół cały zbiór
Grupowanie -
kiedy wartoœci są porozrzucane robi się zbiorcze przedziały. Nie powinno być więcej niż 10 grup aby wyniki były przejrzyste
rozpiętoœć-
różnica miedzy maksimum a minimum
Próba badawcza -
okreœlona liczba elementów zbiorowoœci podlegająca badaniu, na którego podstawie wnioskuje się o cechach zbiorowoœci
To częœć, która podlega badaniu.
Ankieta-
kwestionariusz, który może służyć do badań bez udziału poœrednika
Ankietyzacja -
- polega na tym ze kwestionariusz wypełnia sam respondent.
- jest dobrą metoda gdy interesują badacza tematy drażliwe - pieniądze, sex/
- respondent dostaje do ręki kwestionariusz i odpowiada na pytania
Ankieter-
osoba, która zadaje pytania respondentowi i notuje jego odpowiedzi w kwestionariuszu
ankietyzacja
- nie ma ankietera
- kwestionariusz mamy w rękach
- kiedy dobrze zrozumiale pytania albo drażliwe
- oblicza się głosy
- badamy sami zakres odpowiedzi
- respondent bierze kwestionariusz do ręki i odpowiada na pytania
- wyniki łatwo ulegają przekłamaniu
- nadają okreœloną strukturę odpowiedziom
- wyniki łatwo podać opracowaniu statystycznemu
- prosty sposób ankietowania
Wywiad
jest kierowany, w której biorą udział conajmniej 2 osoby, prowadzący wywiad i respondent.
Typy
ustny zbiorowy jawny kategoryzowany (kwestionariuszowy)
pisemny inwidualny ukryty nieskategoryzowany
- jest ankieter, zadaje pytania
- kwestionariusz ma osoba prowadząca wywiad
- technika badawcza intervie
- nie wypisujemy odpowiedz
- kiedy temat jest trudniejszy
- problemy ze zrozumieniem pytania
Są forma odpowiedzi która ma na celu zbadanie jakiejœ kwestii
Populacja-
Zbiór umożliwiający wybranie z niego grupy reprezentatywnej.
Całoœciowy zbiór zjawisk, obiektów lub osób, które zostały poddane badaniu statystycznemu przez wydzielenie spoœród nich próby
operacjonalizm -
zabieg metodologiczny polegający na przeprowadzeniu próby zdefiniowania przedmiotu badań czy analiz w taki sposób i w takim zakresie aby możliwe było stwierdzenie jego występowania lub i natężenia
Kwestionariusz-
formularz zawierający zestaw pytań dotyczących problemu badawczego dla okreœlonego kręgu respondentów oraz dyspozycje dla badacza co do sposobu przeprowadzania wywiadu, może zostać wypełniony samodzielnie (ankieta) lub przez ankietera, może zawierać pytania otwarte lub zamknięte
kartka z pytaniami
zmienna -
arbitralnie, wybrana cecha , właœciwoœć, charakterystyka jakiegoœ obiektu, procesu, zjawiska, zdarzenia, relacji przybierająca w rożnych sytuacjach i przypadkach rożne wartoœci
pozbawiona samodzielnego znaczenia ma mniej lub bardziej okreœlony zakres stosowalnoœci
kulturowy -
związany z kulturą jako społeczeństwem, społecznoœcią oraz ich dorobkiem matematycznym i duchowym
wszystko co jest kojarzone z wytworami ludzkimi i techniką
Kulturalny-
charakter oceniający instytucje kulturalne i nie kulturalne- nauka, sztuka.
Kulturalny nie tylko w odniesieniu do instytucji ale i do ludzi
Kultura
ogol wytworów działalnoœci ludzkiej materialnych i nie materialnych wartoœci uznawanych sposobów postępowania zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowosciach przekazywanych innym zbiorowosciom i następnym pokoleniom.
- Jest to całokształt zobiektywizowanych elementów( tzn, rozumianych i używanych przez rożnych ludzi) dorobku społecznego wspólnych szeregowi grup ustalonych i zdolnych do rozszerzania się w przestrzeni.
elementy kultury są to sposoby postępowania
6 intencji znaczeniowych kultury
- system pewnych znaków ( zachowanie ludzkie)
- ogół rezultatów społecznych działalnoœci człowieka
- ogół specyficznych wartoœci oraz wzorów zachowań
- reguły działania
- kreatywny czy twórczy stosunek człowieka do rzeczywistoœci
- wytwory ludzkiego umysłu
kultura jawna
to wszystkie elementy, które są widoczne i uœwiadamiane przez ludzi (chodzenie do ludzi)
kultura ukryta
wynikająca z systemów wartoœci
kultura materialna
umiejętnoœci wytwarzania przedmiotów użytkowych, pozyskiwania żywotnoœci
kultura duchowa
wytworu nie mające przynajmniej bezpoœredniego użytkowego charakteru
kultura społeczna
normy i wzory postępowania, prawa i zwyczaje
Kultura masowa
związana z działalnoœcią układu mediów
ujednolicenie standardu i elementów kultury okreœlenie mocno nacechowane emocjonalnie,
subkultura
to normy sposoby zachowania, które obowiązują w pewnych mniejszych zbiorowosciach i które to zachowania czy normy są wprowadzone na miejsce szerzej uznawanych norm i zachowań w całym społeczeństwie
kultura 3 układy
- kultura funkcjonująca w ramach bezpoœrednich kontaktów międzyludzkich
- instytucjonalny, teatr, sala,
istnieją specjalne instytucje, które służą do tworzenia i przekazywania kultur
- œrodków masowego przekazu
statystyczny błąd -
błąd popełniany przy przeprowadzaniu badania statystycznego bądŸ przy opracowywaniu zebranych materiałów statystycznych, powodujących niedokładnoœć tego badania.
W węższym znaczeniu słowo błąd używane jest w statystyce do oznaczenia różnicy miedzy wartoœcią a wartoœcią prawdziwą lub oczekiwaną.
Nie ma w tej sytuacji odniesienia do działalnoœci ludzkiej
odchylenie jest efektem zdarzeń losowych
Błąd standardowy
œredni błąd szacunku, okreœla miarę błędu w szacunku wartoœci œredniej z próby przyjętej jako ocena œredniej populacji generalnej
Prawdopodobieństwo
procent pewnych zdarzeń, wœród wszystkich które mogą tylko zaistnieć
Statystyka -
Mając statystyki można przewidzieć co się stanie
nauka zajmująca się metodami badania (analizowaniem) zjawisk masowych, polega na systematyzowaniu obserwowanych cech iloœciowych i jakoœciowych oraz przedstawianiu wyników w postaci wykresów itp.
Dobór systematyczny
- co który element będzie wybierany
N - wielkoœć populacji
n - wielkoœć próby
należy ponumerować wszystkie elementy
najprostszy sposób doboru próby
tydzień komponowany
Jedną z odmian doboru systematycznego
bada się różne dni tygodnia z różnych tygodni
I tydz, poni, II tydz, wtorek
Błąd systematyczny
np., przy badaniu gazet
Kula œniegowa -
rodzaj próby od jednej do drugiej osoby
Pytanie zamknięte
przewidywanie z góry odpowiedzi, trzeba je zaznaczyć
tak pomyœlane aby odpowiedzi respondenta trafiały w możliwoœci przewidywane przez pytającego
zawiera same pytania, ewentualnie wybór odpowiedzi
Półotwarte
- jeœli zakończymy pytaniem - proszę wskazać inne przyczyny
pozostawia swobodę respondentowi
Otwarte
daje respondentowi całkowita swobodę odpowiedzi
pozostawiamy swobodę respondentowi
poœrednie półotwarte
skrzyżowanie z dwóch pytań, na początku zamknięte
daje pełne możliwoœci odpowiedzi ale jest œwiadomoœć że nie wszystkie możliwoœci zostały wyczerpane.
sugerujące
Nieprawdaż, nie można stosować takich pytań
kontrolne pytanie
wraca się do tej samej sprawy ale nie po kolei, po dalszych pytaniach
może być problematyczne
metryczka
końcowa częœć kwestionariusza
zbiór społeczny
ogół ludzi posiadających jakąœ wspólną cechę
cechy definiujące zbiór społeczny
- płeć, wiek, wykształcenie
- zawód, miejsce zamieszkania
zbiorowe społeczeństwo charakteryzuje się tym
- mają cechy lub cechę wspólną
- nie muszą stanowić grupy społecznej
grupa społeczna
grupa ludzi połączona wewnętrzną więzią
grupę okreœla się już od 3 osób
grupa społeczna musi posiadać atrybuty
- musi charakteryzować się pewnymi wartoœciami, które się różnią od innych grup
- musi posiadać symbole, które pozwalają odróżnić jedną grupą od drugiej
- przedmioty materialne - majątek, pieniądze
- terytorium - oœrodek skupienia
warunki istnienia grupy społecznej
- zasada odrębnoœci- wyznanie, narodowoœć
- œwiadomoœć
- muszą mieć własne wartoœci np., dążenie do celów
- musi istnieć organizacja wewnętrzna
kręgi społeczne
- to zespoły osób, często kojarzone z grupami towarzyskimi, nie ma uformowanej sytuacji politycznej
instytucja
- grupa osób, która powołana jest do załatwiania spraw doniosłych dla całej zbiorowoœci
- œrodki materialne, które pozwalają na wykonywanie funkcji publicznych
- role społeczne, obsługa pewnych sfer życia
- formy organizacyjne zespołu czynnoœci wykonywanych przez członków grupy danej zbiorowoœci
œrodki jakimi dysponuje
- materialne 9udynki, dobra, pieniądze)
- symboliczne (hasło, logo)
- idealne
o skutecznoœci instytucji decyduje
- wyraŸne sprecyzowanie celu i zakresu czynnoœci i funkcji, aby nie wystąpiło zjawisko krzyżowania się kompetencji kilku instytucji, które załatwiają te same sprawy w rożny sposób
- racjonalna organizacja pracy wewnątrz instytucji
- stopień depersonalizacji i obiektywizacji czynnoœci, aby instytucja służyła a nie szkodziła zbiorowoœci
- uznanie i zaufanie ze strony zbiorowoœci dla funkcjonariuszy instytucji
- bezkolizyjne włączenie się do okreœlonej instytucji w system już istniejących instytucji lokalnych, resortowych i innych
instytucje formalne
- to takie , które prawnie utworzono i przepisami dokładnie uregulowano ich działalnoœć oraz ogólne zasady organizacyjne i powiązania z innymi instytucjami
instytucje nieformalna
nie mają prawnych podstaw , a ich funkcjonowanie regulują normy przyjęte zwyczajowo i dokładniej ustalone przez zbiorowoœć , w której się pojawiły (szef kliniki czy przywódca)
podział instytucji na ich merytoryczne funkcje
- ekonomiczne zajmujące się produkcją i podziałem dóbr
- polityczne , czyli wiążące się ze zdobywaniem, wykonywaniem i utrzymywaniem władzy, jakimi miedzy innymi są partie polityczne
- wychowawcze i kulturalne, których celem jest podtrzymywanie, przekazywanie i rozwijanie dziedzictwa kulturowego, socjalizacja i wychowanie młodego pokolenia oraz kształcenie
- socjalne czyli opiekuńczo wspomagające ludzi o ograniczonej sprawnoœci i instytucje powołane do rozwiązywania jakichœ ważnych problemów społecznych
- religijne organizujące
biurokracja-
zmniejszenie efektywnoœci działania,
system sprawowania władzy za poœrednictwem rozbudowanego administracyjnego aparatu urzędniczego
to pewien typ obsługi zbiorowoœci
Instytucjonalizacja
pewna grupa ludzi działa w ramach instytucji jest z nią œciœle związana
ludzie podejmują jakieœ działania, jeœli ta działalnoœć się rozwija, zatrudnia się wiele osób
Migracja pozioma
przemieszczenie się ludzi terytorialne z jednych krajów do drugich
Migracja pionowa
przemieszczanie się ludzi w górę lub w dół w strukturze społecznej
- procesy związane z awansami ludzi
Cywilizacja-
częœć kultury obejmująca ogół wytworów materialnych oraz umiejętnoœci technicznych i produkcyjnych uzyskanych przez dane społeczeństwo w kumulatywnym procesie rozwoju, umożliwiających opanowanie przyrody a także realizacje rozmaitych celów praktycznych
Stratyfikacja
podział na rożne grupy społeczne, na okreœlone kategorie społeczne wyróżniane na podstawie wielu kryteriów
podział stratyfikacji społecznej
hierarchiczne zróżnicowanie pozycji społecznej
jest to podział statyczny, mapa społeczna pokazująca gdzie poszczególne grupy mogą być usytuowane
podział stratyfikacyjny ma duże znaczenie
Problematyka stratyfikacyjna
nie jest prosta
nie ma jasnych granic podziałów.
Jest to sposób podziału, który w znacznym stopniu jest kompinowany
ta kombinacja pewnych cech decyduje o przynależnoœci
Typy cechy brane pod uwagę przy wyodrębnianiu warstw
- problem własnoœci (to kategoria społeczna)
- uzyskiwany dochód
- wzorce konsumpcyjne życia
- wykształcenie
- uczestniczenie w życiu politycznym
- narodowoœć
- zawód wykonywany
Naród
przynależnoœć definiowana przez wspólnotę, pochodzenie, język,
Naród powinno charakteryzować
- wspólnota ekonomiczna
- wspólnota państwowoœci
- wspólnota terytorium
- historia
- wspólnota pochodzenia i losów
Przynależnoœć do narodu może być definiowana przez cechy
- wspólnota języka
- kryterium ekonomiczne
- wspólne państwo
- wspólnota pochodzenia
klasa społeczna
wielka zbiorowoœć społeczna, wyodrębniona w różnych koncepcjach naukowych z uwagi na istotne wspólne cechy łączące jej członków np. status społeczny
Weber
definiuje jako grupę ludzi o zbliżonym położeniu klasowym tzn, majacych podobne szansa na zaspokojenie swoich potrzeb
socjologia
bada społeczne zachowania się człowieka, organizację społeczeństw oraz zachodzące w nich reakcje
grupy małe
takie grupy społeczne , w których wszyscy członkowie są w stanie wchodzić w osobiste, bezpoœrednie stycznoœci i stosunki społeczne. Są to grupy nieliczne
mogą być pierwotne i pochodne, formalne i sformalizowane
Grupy duże
wielkie struktury społeczne, obejmujące tak wielkie liczby członków , iż nie są one w stanie wchodzić w stycznoœci i stosunki osobiste, ale porozumiewają się i utrzymują łącznoœć za pomocą prasy, pism obiegowych itp.,
metoda
system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalnoœci, aby można było osiągnąć cel, do którego się œwiadomie zmierza.
Metodologia
celem tej nauki jest poszukiwanie i badanie przydatnoœci poszczególnych metod stosowanych w procesie naukowego poznania
Organizacja
struktury społeczne posiadające okreœlone cele, w których istnieje hierarchia pozycji, jest jasno okreœlona normami.
formalna
zespół ludzi działających w sposób uregulowany przepisami, powołany do wykonania okreœlonych przepisami zadań
nieformalna
budulcem siec stosunków osobowych i społecznych, nie okreœlonych
metrologia
nauka zajmująca się mierzeniem
efektywnoœć
sprawnoœć, skutecznoœć przy uwzględnianiu nakładów
Istnieją 4 rodzaje skal
- nominalna (N)
najsłabsze, stwierdza , nie daje możliwoœci porównania
coœ równa się czemuœ lub różni się
każda następna skala ma cechy poprzedniej skali i cos jeszcze
- skala porządkowa
nieco mocniejsza
stwierdza ze np. a nie jest większe od b i b od c
mierzy np. postawy ludzkie
pewne obiekty możemy ustawić w danym porządku
badanie twardoœci materiału
skala interwałowa
wiemy ze a>b>c ale dodatkowo wiemy o ile jest większa
skala ilorazowa
możemy ją stosować, kiedy dochodzimy do punktu, kiedy dana cecha przestaje funkcjonować.
Najmocniejsza oprócz dodawania i odejmowania, wiemy też o ile cos jest większe