larsen0779

28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 779

Współdecydowanie anestezjologa w przypadku zabiegów planowych. Inaczej niż w przypadku zabiegów wykonywanych ze wskazań życiowych przedstawia się sprawa dotycząca zabiegów planowych. W tym przypadku anestezjolog musi wyrazić zgodę, gdyż ponosi on pełną odpowiedzialność zawodową i prawną odnośnie do wskazań oraz przeprowadzenia transfuzji śródoperacyjnej, a operator nie może naruszać zakresu kompetencji anestezjologa. Według zasady ścisłego podziału zakresu kompetencji, operatorowi nie wolno w takiej sytuacji wyrazić zgody na przeprowadzenie operacji u pacjenta, nawet jeśli nie występuje ryzyko krwawienia śródoperacyjnego wymagającego zastosowania transfuzji. Tę decyzję anestezjolog musi podjąć samodzielnie.

Ryzyko wykrwawienia się. Jeżeli pacjentowi zagraża wykrwawienie się, a odmawia on zgody na transfuzję, pomimo zdawania sobie sprawy z grożącego mu niebezpieczeństwa, nie jest błędem lekarskim, także według prawa, jeżeli - zgodnie z wolą pacjenta - transfuzja nie zostanie przeprowadzona i pacjent umrze.

Jeżeli jednak lekarz pomimo to dokona transfuzji, naraża się na postępowanie sądowe o umyślne spowodowanie uszkodzenia ciała, jeżeli wystąpią powikłania poprzetoczeniowe. Pacjent może dodatkowo zażądać odszkodowania w sądzie cywilnym, jako rekompensaty za poniesione szkody.

Jeżeli lekarz uczynił wszystko, aby nie dopuścić do transfuzji, a przez zbieg nieszczęśliwych okoliczności zaistniała sytuacja, że: albo pacjent wykrwawi się, albo zostanie uratowany dzięki transfuzji, lekarz musi zdecydować w zgodzie z własnym sumieniem: czy uratować życie wbrew przekonaniom religijnym pacjenta i jego prawu do samodecydowania. W takiej sytuacji według Bier-manna (1993) nie można mieć pretensji do lekarza „jeśli po dokładnym rozważeniu wszystkich okoliczności zdecyduje się on na transfuzję”. Nie ma przykładów spraw sądowych tego typu, ale niewielkie ryzyko prawne istnieje.

Postępowanie w przypadku dzieci. W przypadku dzieci Świadków Jehowy sytuacja ma charakter szczególny: jeżeli rodzice nie wyrażają zgody na przeprowadzenie transfuzji krwi w celu ratowania życia, naruszają prawa rodzicielskie i lekarz musi zwrócić się o decyzję do sądu rodzinnego. Jeśli wskazany jest pośpiech, lekarz kierując się zasadami etyki i ogólnym obowiązkiem udzielania pomocy, nie musi się liczyć z decyzją rodziców.

5.3 Postępowanie w praktyce

Badania serologiczne. Od pacjenta pobiera się najpierw 5 ml krwi (niezhemolizowanej) w celu wykonania następujących badań serologicznych:

-    grupy krwi,

-    czynnika Rhesus,

-    testu wykrywania przeciwciał,

-    próby krzyżowej.

Najczęstszą przyczyną powikłań potransfuzyj-nych są zamiany próbek krwi, rzadziej zdarzają się błędne oznaczenia grupy krwi oraz błędna próba krzyżowa. Dlatego konieczne jest staranne podpisywanie probówek z krwią i wypełnianie skierowania na badanie: nazwisko i imię pacjenta, data urodzenia.

Szczególnie duże niebezpieczeństwo zamiany występuje u nieznanych pacjentów w sytuacjach nagłych. Z tego względu tacy pacjenci muszą być oznaczeni w niezawodny sposób.

Do identyfikacji pacjentów, którzy znaleźli się w szpitalu z powodu nagłych sytuacji, służą np. prowizoryczne numery identyfikacyjne zapisane na ciele, wpisuje się także płeć, godzinę przyjęcia, przypuszczalny wiek i rozpoznanie.

Wyposażenie. Przed przeprowadzeniem transfuzji przygotowuje się potrzebne wyposażenie. Należą do niego:

-    zestaw do przetoczeń, 170 pm filtr,

-    kaniula dożylna o dużej średnicy,

-    staza lub mankiet do mierzenia ciśnienia,

-    środki dezynfekcyjne, gaziki, plaster,

-    roztwór elektrolitowy do wypełnienia zestawu.

Transport. Koncentraty krwi konserwowanej transportowane są w torbach chłodniczych. Na tym etapie łatwo może dojść do zamiany poszczególnych preparatów. Dlatego dokumenty preparatów należy bezpiecznie przymocować do odpowiednich produktów krwiopochodnych.

Przechowywanie. Krew, która nie została od razu przetoczona, jest przechowywana na bloku operacyjnym w odpornej na wstrząsy lodówce. Krew