larsen0787

28. Leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi 787

kami dawcy. Szczególnie zagrożeni są pacjenci z chorobą Hodgkina (ziarnicą złośliwą), białaczką i chłoniakami oraz dzieci z wrodzonymi niedoborami odporności. Pełny obraz objawów to: gorączka, wysypka skórna, kurcze jelit, biegunka, zapalenie wątroby itd. prowadzące często do zgonu. Rozpoznanie potwierdza się wykryciem limfocytów dawcy w organizmie biorcy.

Wystąpieniu GvHD indukowanej transfuzją można zapobiec przez napromieniowanie wszystkich składników krwi 30 Gy. Czynność erytrocytów nie jest przez to upośledzona. Rutynowe napromieniowanie preparatów krwi przed transfuzją u pacjentów ze złośliwą chorobą nowotworową, otrzymujących leki immunosupresyjne, nie jest jednak konieczne.

Obecnie istnieją następujące wskazania do napromieniowania:

-    pacjenci po przeszczepie szpiku kostnego,

-    obecny lub prawdopodobny wrodzony zespół niedoboru odporności,

-    transfuzja wymienna u noworodków,

-    wysokie dawki chemioterapeutyków stosowanych w złośliwych nowotworach hematologicznych: choroba Hodgkina (ziarnica złośliwa), ostra białaczka, chłoniak komórek B oraz guzy lite,

-    krwiodawstwo rodzinne,

-    biorca składników krwi typowanych w układzie HLA.

6.9 Poprzetoczeniowe

zapalenie wątroby (PTH)

Poprzetoczeniowe zapalenie wątroby (PTH - post-transfusion hepatitis) jest późnym powikłaniem transfuzji krwi i jej składników. Może ono wystąpić do 6 miesięcy po przetoczeniu. Przyczyną jest przeniesienie wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) lub wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV, dawniej wirus Non-A-non-B). Zapalenia wątroby typu A i E mają niewielkie znaczenie w transfuzjologii. W praktyce klinicznej należy pamiętać o tym, że:

J Poprzetoczeniowe zapalenie wątroby jest groźnym powikłaniem transfuzji krwi. Dlatego wskazania do toczenia krwi i jej składników muszą być ściśle określone!

Częstość występowania potransfuzyjnego zapalenia wątroby wynosi obecnie około 3,6%. Z tego powodu, że pacjenci otrzymują zazwyczaj 3-4 jednostki preparatu, ryzyko przeniesienia infekcji przez zastosowanie 1 jednostki wynosi 0,5-1%. Ryzyko to wzrasta wykładniczo wraz z każdą podawaną jednostką.

6.9.1    Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Czynnikiem zakaźnym jest wirus HBV, u którego dotychczas wykryto trzy antygeny:

-    HbsAg - antygen powierzchniowy (wcześniej nazywany antygenem Australia),

-    HbeAg,

-    HbeAg - antygen rdzeniowy.

Przeciwko wszystkim antygenom mogą zostać wytworzone swoiste przeciwciała.

Stężenie obecności HbsAg we krwi świadczy o infekcji HBV; HbsAg jest nadwyżkowym materiałem osłonki wirusa i sam nie jest zakaźny. Jeśli we krwi dawcy wykryto HbsAg, nie musi to jednocześnie oznaczać, że we krwi obecny jest także wirus zapalenia wątroby typu B. Wykrycie HbsAg nie jest więc jednoznaczne z zakaźnością krwi. Należy jednak wiedzieć, że:

■ nosiciele HbsAg nie mogą być dawcami krwi.

Ponieważ stosowanymi metodami nie można wykryć dawców z bardzo niskim stężeniem HbsAg we krwi, istnieje nieznaczne ryzyko przeniesienia HBV. Dlatego osoby należące do grupy ryzyka, które często muszą otrzymywać transfuzje krwi, powinny zostać zaszczepione przeciwko HBV.

Okres inkubacji wirusowego zapalenia wątroby typu B wynosi 50-180 dni, średnio 63 dni. Po tym okresie pojawia się żółtaczka; dalszy przebieg jest zmienny. U 5-10% pacjentów choroba przebiega przewlekle, u innych prowadzi do zgonu. Wirusowe zapalenie wątroby typu B stanowi ok. 10% wszystkich przypadków potransfuzyjnego zapalenia wątroby.

6.9.2    Wirusowe zapalenie wątroby typu C

Ok. 90% wszystkich potransfuzyjnych zapaleń wątroby należy do typu C (dawniej non-A-non-B, NA-NB). Częstość wystąpienia potransfuzyjnego zapalenia wątroby typu C ocenia się obecnie na 1:10 000 do 1:20 000. Wcześniej uważano, że choroba ta wywoływana jest przez jeden lub więcej wirusów. Jako czynnik zakaźny potransfuzyjnego zapalenia wątroby NA-NB zidentyfikowano HCV. HCV może zostać przeniesiony przez krew pełną, produkty komórkowe i osocze. Podaż preparatów krzepnięcia wytwarzanych z osocza wielu dawców uważana jest za szczególnie ryzykowną!