Maria Kiedrowska
Istota i techniki badania pasywów
Pasywa:
1. Kapitały własne
2. Rezerwy
3. Zobowiązania
Dylemat:
- rozliczenia międzyokresowe
- rezerwy
- zobowiązania warunkowe
Rozliczenia międzyokresowe bierne to rezerwy na
zobowiązania związane bezpośrednio z działalnością
operacyjną, a więc z wytwarzaniem, sprzeda\
ą
(handlem) i faza posprzeda\
ną, a tak\
e ogólnym
zarządem.
Rezerwy to zobowiązania, których kwota lub termin
wymagalności nie są pewne.
Zobowiązania warunkowe  to obowiązek
wynikający ze zdarzeń przeszłych, którego
powstanie jest uzale\
nione od zaistnienia
określonych zdarzeń.
Rezerwy tworzy się w związku ze zdarzeniami
związanymi:
a) bezpośrednio z działalnością operacyjną,
1
b) pośrednio z działalnością operacyjną,
c) z operacjami finansowymi,
d) ze zdarzeniami związanymi z innym ryzykiem
ni\
ogólne ryzyko prowadzenia działalności
operacyjnej.
Pierwsza grupa zdarzeń wymaga tworzenia biernych
rozliczeń międzyokresowych kosztów (z tyt.
świadczeń na rzecz pracowników, z tyt. napraw
gwarancyjnych), kolejne  rezerw.
Ujęcie zdarzeń w księgach:
- zwiększenie kosztów działalności operacyjnej i
zwiększenie rozliczeń międzyokresowych biernych 
jeśli dotyczą bezpośrednio działalności operacyjnej,
- zwiększenie pozostałych kosztów operacyjnych i
zwiększenie rezerw  jeśli dotyczą pośrednio
działalności operacyjnej,
- zwiększenie kosztów finansowych i rezerw  jeśli
dotyczą działalności finansowej,
- zwiększenie strat nadzwyczajnych i rezerw  jeśli
dotyczą zdarzeń związanych z innym ryzykiem ni\

ogólne ryzyko prowadzenia działalności operacyjnej.
Niewykorzystanie części lub całości rozliczeń
międzyokresowych biernych polega na zmniejszeniu
rozliczeń międzyokresowych biernych i kosztów
działalności operacyjnej.
Celem badania rozliczeń międzyokresowych jest
uzyskanie przez biegłego wystarczających dowodów
na to, \
e wykazane w sprawozdaniu finansowym
elementy są:
2
 Kompletne  wszystkie są ujęte w sprawozdaniu
finansowym, zasadność rozliczania w czasie
 Istnieją - wykazane w sprawozdaniu finansowym
aktywa istnieją i zostały potwierdzone w toku
inwentaryzacji,
 Sklasyfikowane  poprawnie sklasyfikowane w
odniesieniu do klasyfikacji rodzajowej
 prawidłowo wycenione  zostały właściwie
wycenione w momencie wprowadzenia do ksiąg
i rozliczane w ciągu roku, kontrola zgodności
stosowanych stawek odpisu z ZPK
 dokładnie ujęte - zostały wykazane zgodnie z
wymogami prawa i zasadami rachunkowości
ujęte zgodnie ze stanem faktycznym, we
właściwym okresie i są odpowiednio
udokumentowane
- zaprezentowane - we właściwych częściach
sprawozdania finansowego
Program badania:
a) techniki badania 
- badanie analityczne 
- badanie transakcyjne  w oparciu o dokumenty
z
ródłowe.
b)Program 
Zgodnie z przedstawionymi powy\
ej celami
Dokumentacja robocza np.:
- kopie dokumentów potwierdzających realność
sald o istotnej wielkości,
3
- kopie dokumentów potwierdzających realność
i wycenę poszczególnych pozycji RM, rezerw
- opis zastosowanych zasad wyceny
poszczególnych pozycji RM , rezerw
Zobowiązania
Podział zobowiązań:
- Długo i krótkoterminowe
- Finansowe i pozostałe
Celem badania są:
 Istnienie, kompletność i dokładność ujęcia  czy
sprawozdanie finansowe zawiera wszystkie i
kompletne zobowiązania, w tym tak\
e nale\
ne
wierzycielom korzyści (odsetki), równie\
nale\
ne
ale niewymagalne, wykazane w sprawozdaniu
finansowym zobowiązania zostały potwierdzone
w toku inwentaryzacji, a ujawnione ró\
nice
poprawnie rozliczone, czy SF nie zawiera
zobowiązań przedawnionych czy umorzonych
 Sklasyfikowane i zaprezentowane  poprawnie
sklasyfikowane i zaprezentowane we
właściwych częściach sprawozdania
finansowego,
 prawidłowo wycenione  zostały właściwie
wycenione w momencie wprowadzenia do ksiąg,
( uwaga  zobowiązania finansowe!!!), w ciągu
roku (np. rozliczenie zobowiązań w walucie
obcej i wycena zobowiązań finansowych przy
zmiennej stopie %) i na dzień bilansowy (uwaga
4
zobowiązania finansowe !!!), wycena
zobowiązań wyra\
onych w walucie obcej,
 Zobowiązania warunkowe  czy zobowiązania są
związane z zobowiązaniami warunkowymi?
Techniki badania:
- badanie analityczne  powiązanie zobowiązań z
odpowiednimi pozycjami rachunku zysków i
strat (zobowiązania z tyt. dostaw a koszty
zakupu i wartość zapasów, Vat naliczony i
nale\
ny a koszty zakupu i wartość sprzeda\
y,
zobowiązania z tyt. Podatku i zob. wobec ZUs a
koszty wynagrodzeń, stan kredytów a koszty
odsetek itd.)
- badanie transakcyjne  w oparciu o dokumenty
z
ródłowe.
- badanie systemowe (od zamówienia, & & & , do
sprzeda\
y),
Program badania:
Zawiera szczegółowe czynności pozwalające
zrealizować podane powy\
ej cele badania.
Dokumentacja robocza:
- wykaz zobowiązań wg tytułów w dniu zamknięcia
ksiąg rachunkowych,
- kopie wa\
nych umów, opis warunków spłaty
zaciągniętych zobowiązań ( kredytów, po\
yczek),
- kopie protokołów z posiedzeń WZ, Zarządu
dotyczące polityki kredytowej .
5
- kopie dokumentów potwierdzających realność
istotnych sald
- istotne informacje w zakresie realności i wyceny
poszczególnych pozycji zobowiązań.
6