PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
 Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano
Księga Mądrości 7,15
NOWOTWORY Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Komórki nowotworowe:

To zmienione komórki naszego
organizmu;

Inne receptory błonowe;

Powstają codziennie u każdego z
nas, ale sÄ… rozpoznawane i
fagocytowane;

Choroba nowotworowa-dlaczego?
NOWOTWORY Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
KLINICZNIE
dzielimy nowotwory na:
A
AGODNE
i
ZA
OÅšLIWE (RAK)
Wczesna diagnoza RAKA szansÄ… na
wyleczenie
 NOWOTWORY Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MARKERY NOWOTWOROWE:

Brak 100% czułości diagnostycznej
[prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];

Ocena postępu/cofania ch.neo;

Monitorowanie skuteczności terapii;

Szybkie wykrycie wznowy [kolejne kontrole]

Potwierdzenie wstępnej diagnozy.
 NOWOTWORY Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Najczęściej RAK:
u KOBIET: u M
ŻCZYZN
1/.piersi1/.płuc
2/.j. grubego 2/.j. grubego
3/.płuc 3/.prostaty
Wczesna diagnoza RAKA szansÄ… na wyleczenie:

Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.

Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!

Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o
rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten sposób, aby nie doszło do załamania
psychicznego chorych!!!
PATOBIOCHEMIA
NOWOTWORÓW
NEO
 PATOBIOCHEMIA NOWOTWORÓW
WALKA Z RAKIEM
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
 Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano
Księga Mądrości 7,15
 Copyright: Prof. L. Torlinski WALKA Z
RAKIEM:
Badania przesiewowe antynowotworowe:
1. Kobiety po 25 r.ż. badanie w kierunku RAKA SZYJKI
MACICY;
2. Kobiety po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA PIERSI;
3. Kobiety i mężczyz
ni po 50 r.ż. badanie w kierunku
RAKA JELITA GRUBEGO;
4. Mężczyz
ni po 50 r.ż. badanie w kierunku RAKA
PROSTATY
 Copyright: Prof. L. Torlinski WALKA Z
RAKIEM:
Zdrowy styl życia:
1. Nie pal (nie pal przy niepalÄ…cych!)
2. Wystrzegaj się otyłości!
3. BÄ…dz
codziennie aktywny ruchowo
7-30-130
4. Jedz minimum 5 porcji dziennie,
dużo warzyw i owoców,
mało tłuszczy zwierzęcych
 Copyright: Prof. L. Torlinski WALKA Z
RAKIEM:
Zdrowy styl życia (cd):
5.Ogranicz spożycie alkoholu
kobiety do 1drinka dziennie,
mężczyz
ni do 2 drinków dziennie!
6.Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne!
7.TAK ochrona radiologiczna, NIE
substancje rakotwórcze!
8.Szczepienia ochronne przeciwko HBV!
DZI
KUJ
ZA UWAG


KONSPEKT DLA STUDENTÓW
 NOWOTWORY Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Najczęściej RAK:
u KOBIET: u M
ŻCZYZN
1/.piersi 1/.płuc
2/.j. grubego 2/.j. grubego
3/.płuc 3/.prostaty
Wczesna diagnoza RAKA szansÄ… na wyleczenie:

Ch.Nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne.

Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka!

Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten
sposób, aby nie doszło do załamania psychicznego chorych!!!
MARKERY NOWOTWOROWE:

Brak 100% czułości diagnostycznej [prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza];

Ocena postępu/cofania ch.neo i potwierdzenie wstępnej diagnozy.

Monitorowanie skuteczności terapii;

Szybkie wykrycie wznowy [kolejne kontrole]
 NEO-RAK PIERSI Copyright: prof. Lech
Torlinski MD,PhD
1/. Badanie podmiotowe i wywiad rodzinny:
2/. Samokontrola;
3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza onkologa;
4/. USG (do 35 r.ż.), mammografia.
5/. Biopsja cienkoigłowa;
6/. Biopsja mammotomiczna;
7/. W zaawansowanym raku- amputacja piersi;
8/. Radioterapia i chemioterapia;
9/. Monitorowanie terapii  markery nowotworowe;
10/. Rekonstrukcja piersi (pozwala zapomnieć).
NEO-RAK PROSTATYCopyright: prof. Lech
Torlinski
1/. Patomechanizm gruczolakoraka prostaty:
2/. Czynniki ryzyka AdCaPr:
3/. Wywiad rodzinny:
4/. Badania screeningowe zdrowych mężczyzn;
5/. t PSA i f PSA;
6/. Badanie urologiczne;
7/. TR-USG;
8/. Biopsja gruczołu sterczowego;
9/. Scyntygrafia kości;
10/. Radykalna prostatectomia;
11/. Radioterapia i powikłania;
12/. Monitorowanie terapii.
NEO-RAK J.GRUBEGOCopyright: Prof. L.
Torlinski
1/. EPIDEMIOLOGIA:

Druga częstość i śmiertelność ch. neo.;

Wywiad rodzinny;

Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.;

Płeć
2/. DWA OBJAWY KLINICZNE:
1. Zmiana rytmu wypróżnieÅ„, “!objÄ™toÅ›ci stolca;
2. MÄ™czliwość, osÅ‚abienie, “!masy ciaÅ‚a:
3/. BADANIE PRZESIEWOWE I ROZPOZNANIE:

Co rok badanie przedmiotowe z badaniem per rectum;

Co rok badanie kału na krew utajoną;

Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5 lat oraz kolonoskopia co 10 lat;
4/. TERAPIA i ROKOWANIE:

Operacja:

Rokowanie zależne od zaawansowania:

CEA :
qð
NIE w badaniach przesiewowych i rozpoznaniu;
qð
TAK w monitorowaniu skuteczności terapii, wznowy i przerzutów