1 SCHARAKTERYZUJ CHARAKTER RACHUNKOWOŚCI I NACZELNE ZASADY

RACHUNKOWOŚCI

O systemowym, odrębnym charakterze rachunkowości świadczą specyficzne metody
postępowania, zwłaszcza w ewidencji działalności gospodarczej, takie jak; stosowanie
zamkniętego układu rachunków (kont), realizacja podwójnego zapisu do rejestracji
ogółu zdarzeń gospodarczych w ramach tego układu kont, prowadzenie syntetyki i
analityki danych, czyli o różnym stopniu szczegółowości, tworzących określone zbiory
informacji, składające się na jeden generalny zbiór informacji rachunkowych,
odpowiednio przekształconych i zagregowanych w sprawozdaniach finansowych.

Zasady prawidłowej rachunkowości – określane niekiedy jako konwencje, określone
w ustawie o rachunkowości nie są nazwane, są dokładnie opisane. 10 zasad:
1 zasada memoriału – polega na ujęciu ogółu operacji gospodarczych wpływających
na wynik roku obrotowego nie zależnie od stopnia uregulowania wynikających z tych
operacji rozrachunku
2 zasada współmierności przychodów i kosztów – wiąże się z zasadą memoriału. W
myśl tej zasady na wynik finansowy roku obrotowego wpływają zrealizowane przychody
i poniesione dla ich uzyskania koszty.
3 zasada periodyzacji – taki podział operacji gospodarczych, które będą ujmowane w
poszczególnych okresach sprawozdawczych i wykonywane w sprawozdaniach
finansowych na ten okres
4 zasada istotności – mówi o odrębnym wykazywaniu wszystkich znaczących pozycji
aktywów i pasywów oraz wyniku finansowego w oddzielnych pozycjach bilansu.
5 zasada ciągłości – zasada konsekwentnego wykazywania i stosowania tych samych
reguł wyceny i grupowane aktywów i pasywów w kolejnych latach obrotowych.
6 zasada ostrożności – inaczej zasada ostrożnej wyceny – mówi o tym, że aktywa i
pasywa jednostki gospodarczej muszą być wycenione w taki sposób, aby nie został
zniekształcony wynik finansowy.
7 zasada indywidualnej wyceny – związana z zasadą ostrożności. Mówi ona o tym,
że każda znacząca pozycja aktywów musi być wyceniona indywidualnie.
8 zasada realizacji - mówi o tym, że zyski powstają dopiero w momencie dokonania
sprzedaży lub czynności z nią związanej.
9 zasada kontynuacji działania – polega na przyjęciu uzasadnionego domniemania,
że jednostka gospodarcza będzie prowadzić swoją działalność w kolejnych latach
obrotowych bez istotnego ograniczenia z zakresu tej działalności.
10 zasada wyższości treści nad formą – wszystkie operacje gospodarcze powinny
być ujęte w księgach rachunkowych a następnie wykazane w sprawozdaniach
finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną.

2 CHARAKTERYSTYKA AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ BUDOWA, ELEMENTY,
WYMOGI FORMALNE I ZASADY SPORZĄDZANIA BILANSU JEDNOSTKI
GOSPODARCZEJ.

Środki gospodarcze są to aktywa. Aktywa każdej jednostki gospodarczej można
kwalifikować wg. różnych kryteriów. Podstawowym kryterium jest kryterium postaci:
- rzeczowe składniki aktywów – te, które mają postać rzeczy (środki pracy,
przedmioty pracy, produkty pracy, towary)
- wartości niematerialne i prawne – zaliczamy wszelkiego rodzaju prawa nabyte przez
jednostkę gospodarczą w celu prowadzenia działalności gospodarczej (prawo do

1

licencji, patentu, znaku towarowego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo
do użytkowania oprogramowania komputerowego)
- środki pieniężne – wszystko to co ma postać pieniądza również waluty obce (śr
pieniężne, metale pieniężne – srebro, złoto). Do środków pieniężnych zalicza się
wszystkie papiery wartościowe (akcje, obligacje, weksle, bony skarbowe)
- należności – kwoty pieniężne należne jednostce gospodarczej od jej kontrahentów z
tytułu sprzedaży produktów gotowych, towarów, robót i usług

Podział aktywów według:
1 kryterium zdolności do zmiany postaci
2 kryterium czasowe – przyjęcie założenia, wykorzystywanie danego składnika
majątkowego przez okres 1 roku

Stosując te dwa kryteria podziału wszystkie aktywa zostały podzielone na:
- trwałe – które będą wykorzystywane w danej jednostce gospodarczej przez okres
dłuższy niż rok i w okresie wykorzystywania nie zmienią swojej postaci
- obrotowe – które w jedn gospod będą wykorzystywane przez okres krótszy niż 1 rok i
w okresie tego wykorzystywania zmienią swoją postać

AD 2 podział wg kryterium czasowego:
I AKTYWA TRWAŁE WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH, zalicza się:
1 koszty zakończonych prac rozwojowych
2 rzeczowe aktywa trwałe:
a)śr trwałe – ustawodawca zalicza grunty w tym prawo użytkowania wieczystego
gruntu, budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej, spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu i spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, urządzenia techniczne i
maszyny, śr transportowe
b)śr trwałe w budowie – inwestycje rozpoczęte
c)zaliczki na środki trwałe w budowie
3 należności długoterminowe – powyżej 1 roku
4 inwestycje długoterminowe – inwestycje to nabycie aktywów w celu osiągania
korzyści ekonomicznych
- nabycie nieruchomości, które nie będą wykorzystywane w dział gospod
- nabycie wartości niematerialnych i prawnych nie wykorzystywanych w dział gosp
5 długoterminowe rozliczenia międzyokresowe – zalicza aktywa z tytułu
odroczonego podatku dochodowego
II AKTYWA OBROTOWE:
1 zapasy zalicza się:
- materiały podstawowe, pomocnicze, paliwo, części zamienne do maszyn, urządzeń
-półprodukty i produkty w toku (takie, które w dniu dokonywania wyceny lub
sporządzania bilansu znajdują się jeszcze na taśmie produkcyjnej i żaden proces się
dla nich nie zakończył)
- produkty gotowe – proces technologiczny się zakończył, leżą w magazynie gotowe do
sprzedaży
- towary – artykuły nabyte w celu dalszej sprzedaży
- zaliczki na poczet dostaw
2 należności krótkoterminowe:
a)spłacone w okresie krótszym niż 12 miesięcy
b)należności z tytułu dostaw i usług

2

c)należności dochodowe na drodze sądowej – są to należności, dla których cykl
rozliczenia jest krótszy niż 1 rok
3 inwestycje krótkoterminowe:
- wszystkie pap wartościowe, które są nabyte w celu odsprzedaży w okresie krótszym
niż 1 rok
- środki pieniężne
4 krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

ZASADY WYCENY AKTYWÓW.
Do wyceny aktywów mogą mieć zastosowanie:
1 cena nabycia lub cena zakupu – cena nabycia to cena należna sprzedającemu
powiększona o bezpośrednie koszty związane z zakupem(koszty transportu, załadunku,
wyładunku i przeładunku). Cena nabycia nie obejmuje podlegającego odliczeniu
podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego. C nabycia obniża się o udzielone
rabaty i upusty. Cena nabycia i cena zakupu w przypadku importu podlega zwiększeniu
o obciążenie o charakterze publiczno – prawnym płacone na granicy (cło)
2 koszt wytworzenia – stanowią koszty bezpośrednie produkcji poszczególnych
produktów oraz uzasadniona część kosztów pośrednich przypadających na okres
wytworzenia produktów. Trzy pozycje, których nie można zaliczyć do kosztów
wytworzenia:
a)koszty działania przedsiębiorstwa jako całości
b)pozostałe koszty operacyjne i koszty finansowe
c)straty materiałów i straty na brakach
3 cena sprzedaży netto – cena możliwa do uzyskania bez podatku vat i podatku
akcyzowego pomniejszona przez rabaty i opusty a powiększona przez należną dotację
przedmiotową. Odmianą ceny sprzedaży netto jest kurs giełdowy.
4 średni kurs waluty
5 kwota wymagająca zapłaty – ma zastosowanie głównie do należności i zobowiązań;
kwota należności głównej wraz z odsetkami, jaką jednostka gospodarcza spodziewa się
otrzymać od kontrahenta

ISTOTA ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AKTYWÓW
Wszystkie aktywa występujące w przedsiębiorstwie mają swoje źródło pochodzenia
inaczej nazywane źródłem finansowania a dla potrzeb rachunkowości są to pasywa.

PASYWA:
1 kapitały własne
2 kapitały obce

AD 1 KAPITAŁY WŁASNE – są to kapitały stanowiące własność przedsiębiorstwa.

Możemy je podzielić na:

- kapitały zewnętrzne – są to kapitały wniesione przez właścicieli danego
przedsiębiorstwa
- kapitały wewnętrzne – te kapitały wygospodarowane w toku prowadzenia dział gosp
AD 2 KAPITAŁY OBCE – które nie są własnością przedsiębiorstwa, ktoś użyczył.
Podlegają dalszej klasyfikacji. Wyróżniamy trzy grupy:
1)podstawowa – kapitały założycielskie czy wniesione przez właścicieli. Kapitał
podstawowy – różne nazwy: w sp. Z o.o. – kapitał udziałowy, w sp akcyjnej – kapitał
akcyjny, w spółdzielni – fundusz udziałowy, w przedsięb państwowym – fundusz
założycielski

3

http://notatek.pl/charakter-i-zasady-rachunkowosci?notatka