Bałtyk nazywany jest morzem śródziemnym północnej Europy, ponieważ ze wszystkich stron jest otoczony
lądem, a z Morzem Północnym łączy go jedynie kilka płytkich cieśnin. Położone jest w północnej strefie klimatu
umiarkowanego. Oba morza leżą na tym samym szelfie kontynentalnym.

 rozciągłość południkowa – ok. 1300 km
 rozciągłość równoleżnikowa najszersza (przez Zatokę Fińską) – ok. 600 km
 rozciągłość równoleżnikowa najwęższa (przez Zatokę Botnicką) – 100 km
 rozciągłość równoleżnikowa poniżej Gotlandii – ok. 250 km

FAZY ROZWOJU BAŁTYKU

1. Bałtyckie Jezioro Lodowe w początkowej fazie rozwoju, ok. 13 tys. lat temu.

2. Bałtyckie Jezioro Lodowe w końcowej fazie rozwoju ok. 10,3 tys. lat temu.

3. Morze Yoldiowe ok. 10 tys. lat temu

4. Jezioro Ancylusowe ok. 9,2 tys. lat temu

5. Morze Litorynowe ok. 7.5 tys.lat temu

6. Morze Bałtyckie dzisiaj

LINIA BRZEGOWA:

Brzegi Bałtyku kształtowały się pod wpływem ruchu wody morskiej, zależnie od swojej budowy

geologicznej. Na wybrzeżach Szwecji, Finlandii w związku z działalnością niszczącą lądolodu powstało
wybrzeże fiordowo-szkierowe. Wybrzeża Skandynawskie są skaliste, wysokie. Południowe wybrzeże Bałtyku,
Polskie określa się jako mierzejowo-zalewowe (budowane przez morze, tereny nisko położone są zalewane) z
mierzejami - Wiślaną, Helską, Kurońską. Południowe wybrzeża Bałtyku są w przeważającym stopniu niskie i
piaszczyste – typ wydmowy w miejscach gdzie występują niskie obszary pradolinie, często zabagnione. Na
południu występują też wybrzeża klifowe(morze niszczy wysoki brzeg - Wyspa Wolin, Gdynia, Jastrzębia Góra,
Estonia)w miejscach, gdzie morze podchodzi do wysoczyzny morenowej (z przewagą glin, głazów).

Wyspy



Fionia



Zelandia



Lolland



Falster



Bornholm



Rugia



Gotlandia



Olandia



Sarema



Hiuma i inne u brzegów Estonii (Vormsi, Muhu)



Wyspy Alandzkie



Pojedyncze wyspy w zatoce botnickiej (Hormon, Angeson, Vallgrund, Hailuoto).

Półwyspy

 Mierzeja Kurońska
 Mierzeja Wiślana
 Fischland-Darß-Zingst
 Mierzeja Helska

Zatoki

 Zatoka Fińska
 Zatoka Ryska
 Zatoka Pomorska
 Zatoka Gdańska
 Zatoka Botnicka
 Zatoka Kilońska


Zatoka Narewka



Zatoka Meklemburska



Zatoka Liońską



Zatoka Hanu.

Zalewy

 Zalew Szczeciński
 Zalew Wiślany
 Zalew Kuroński

UKSZTAŁTOWANIE DNA

Głębie



Jama Landsort (459 m)



Głębia Gotlandzka



Głębia Gdańska (113 m)



Głębia Arkońska



Głębia Bornholmska

Płycizny



Ławica

Słupska

 Ławica Bornholmska
 Ławica Odrzańska

TEMPRERATURA WÓD

Bałtyk jest

morzem

chłodnym. Temperatura jest uzależniona od położenia-szerokości geograficznej, oraz od

stopnia zasolenia wody (i tak woda słabo zasolona szybciej zamarza). Temperatura w wodach południowej

części Bałtyku wynosi od 0°C (zima) do 18°C ( lato), natomiast średnio w zatokach aż +22°C. Wody Zatoki
Botnickiej oraz Fińskiej zamarzają w zimie. Wody północnego morza wkraczają w rejon koła polarnego Bałtyk
był już cały skuty lodem , w latach: 1326,1459,1658 Ale ostatnio zamarza tylko północna część. Jest to związane
ze zmianami klimatycznymi, oraz ruchliwością morza, każdego roku płynie po jego wodach około 7000 statków,
poza tym do Bałtyku dostają się liczne ciepłe wody z dużych miast, dlatego woda również nie zamarza , do tego
jeszcze człowiek wykorzystuje lodołamacze, nie pozwalając morzu zamarznąć.

FAUNA I FLORA

Fauna Bałtyku



ryby

o flądra
o dorsz
o makrela
o ciernik
o śledź
o łosoś
o stornia
o skarp (turbot)
o szprot
o tobiasz
o dobijak
o kur diabeł
o tasza
o iglicznia
o wężynka
o pocierniec
o trod wędrowna
o sieja pospolita
o babka czarna
o babka bycza (jako

gatunek
inwazyjny)

o babka mała
o belona
o węgorz
o witlinek
o sandacz
o koleo pospolity



ssaki

o foka szara
o nerpa (foka

obrączkowana)

o foka pospolita
o morświn



jamochłony

o chełbia modra
o bełtwa festonowa
o ukwiał tęgoczułki
o ukwiałek arkooski
o piórówka świecąca



żachwy

o dendrodoa



strzałki

o strzałka bałtycka
o strzałka mała



szkarłupnie

o rozgwiazda

czerwona

o wężowidło białawe



mięczaki

o rogowiec bałtycki
o rogowiec wapienny
o małgiew piaskołaz
o cyprina islandzka
o astarta północna
o astarta zachodnia
o omułek jadalny
o sercówka pospolita
o sercówka drobna
o pobrzeżka
o wodożytka
o rozdepka
o błotniarka bałtycka



skorupiaki

o pąkla
o krewetka

elegancka
(atlantycka)

o pośródek pospolity
o krab

wełnistoszczypcy

o krab brzegowy
o krabik amerykaoski
o pustelnik

bernardyn

o krewetka bałtycka
o podwój wielki
o podwoik
o ligia oceaniczna

(psotówka)

o stulnik
o garnela
o zmieraczek

plażowy

o kiełż bałtycki
o lasonogi
o bełkaczek pospolity

Flora Bałtyku

 Glony wielokomórkowe występują na płytkich wodach Bałtyku (do 30

m

).



glony wielokomórkowe



sałata morska



listownica



morszczyn pęcherzykowaty

ZASOLENIE WÓD

Ze względu na niskie zasolenie Bałtyk zalicza się do wód słonawych (mezohalinowych) i określa morzem

półsłonym. Średnie zasolenie wynosi ok. 7 ‰. Na ogół waha się w granicach od 2 do 12‰, choć zimą zasolenie
nie przekracza 0,78% w Zatoce Gdańskiej. W Kattegacie i Skagerraku wynosi ok. 20‰, w Bełtach i Zatoce
Kilońskiej ok. 15–17‰, przy polskich wybrzeżach ok. 7‰, w Zatoce Puckiej spada do 6,2‰, w Zalewie
Wiślanym tylko 1–3‰, w Zatoce Fińskiej i Botnickiej spada do 2‰. Stosunkowo duże różnice zasolenia w
Bałtyku występują w kierunku pionowym. Słona woda jako cięższa opada ku dnu basenu. Na przykład w
Basenie Bornholmskim przy powierzchni wynosi ok. 7,5‰ a przy dnie, na głębokości 100 m sięga aż 15–18‰.

RUCHY WÓD MORSKICH

Na Bałtyku są słabe ruchy wody morskiej, ponieważ fala pływowa z Morza Północnego, dochodzi

tylko do płytkich ( 11 - 50 metrów głębokości), cieśnin duńskich. Wysokość

pływów

morskich na

morzu wynosi 40 cm w cieśninie Kattegat, ale już 10 cm ( Zatoka Kilońska) i w granicach 5 - 2 cm
na południowym wybrzeżu Bałtyku. Jeśli idzie o fale spowodowane

wiatrem

to osiągają nawet d 3

m. Największe takie fale Bałtyku osiągały ( w czasie sztormów 9 metrów wysokości). Bałtyk to

akwen

burzliwy.

 prądy morskie:

 powierzchniowy prąd wód słodkich (inaczej wody opadowej), który płynie w kierunku

zachodnim,

 głębinowy prąd wód słonych, który przynosi bardzo słone wody morskie z basenu Morza

Północnego,

 dryfy , które wywołują tzw.

potok

rumowisk skalnych, zazwyczaj jest to

piasek

i powstanie

mierzei (ale na wybrzeżu południowym).

PROBLEMY ZANIECZYSZCZENIA

Bałtyk jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych mórz na świecie. W 1973 podpisano Konwencję Gdańską o
rybołówstwie i ochronie żywych zasobów Bałtyku i Bełtów. W 1974 siedem państw nadbałtyckich (spośród 9)
podpisało drugą Międzynarodową Konwencję Bałtycką w Helsinkach. Ciągle jednak Bałtyk pozostaje jednym z
najbardziej zanieczyszczonych mórz na świecie..

 Przyczyny zanieczyszczenia

 budowa rowów melioracyjnych
 intensywne uprzemysłowienie
 rozwój i powstawanie nowych miast
 okoliczne ścieki i odpady
 tysiące ton broni chemicznej m.in. pokłady gazu muszardowego (iperytu), tabunu innych

trucizn zawierających m.in arsen zatopionej na dnie Bałtyku po II Wojnie Światowej

 Skutki zanieczyszczenia

 Morze Bałtyckie w ciągu XX wieku zmieniło swój charakter z oligotroficznego (o

przejrzystych wodach) w mocno zeutrofizowane