Literka.pl - Analiza przypadku dziecka z MPD

Analiza przypadku dziecka z MPD

Data dodania: 2005-10-06 12:30:00

Na potrzeby niniejszej publikacji sformułowano następujący problem postawiony w
formie pytania: Jak stymulowac rozwój dziecka upośledzonego w stopniu głębokim?

Opracowała: mgr Dorota Klimas– Wiatrok.
Nauczycielka ZSS nr 3 w Pszczynie.

1. Identyfikacja problemu.

     Na potrzeby niniejszej publikacji sformułowano następujący problem postawiony w
formie pytania: Jak stymulowac rozwój dziecka upośledzonego w stopniu głębokim?
     Oliwia urodziła się w 1985 roku. Od urodzenia przebywa w różnych ośrodkach i
domach pomocy społecznej. Od 1996 roku jest podopieczną DPS… Jest dzieckiem
pierworodnym, ale rodzice zaraz po urodzeniu oddali dziecko pod opiekę państwa. Od
roku 1999, dziewczynka uczęszcza na zajęcia rewalidacyjno- wychowawcze.
     Do głównych objawów wskazujących na istnienie problemu wskazują następujące
symptomy:

1. Dziewczynka ma dziecięce porażenie mózgowe, epilepsję, encefalopatię,

nieprawidłowy zapis EEG, leczona farmakologicznie.

2. Przejawia różne fobie i stereotypie.
3. Obserwuje się u niej silne reakcje lękowe na każdą zmianę warunków, sytuacji
4. Występuje tendencja do autoagresji.
5. Wykonuje proste polecenia jednowyrazowe.
6. Nie potrafi współdziałać w grupie.
7. Ma bardzo krótkotrwałą koncentracje uwagi.
8. Obniżona spostrzegawczość, analiza i synteza wzrokowa, orientacja przestrzenna.
9. Najmocniejsza stroną jest sprawność manualna i samoobsługa.

10. Jest wrażliwa na głos opiekuna
11. Wymaga stałej opieki osoby dorosłej, gdyż zdarzają się zachowania nieobliczalne.2.

Geneza i dynamika zjawiska.
     Orzeczenie poradni Psychologiczno– Pedagogicznej zawiera minimum informacji
diagnostycznych o dziecku. Najczęściej podany jest tylko stopień upośledzenia,
zalecenia dotyczące kierunku rewalidacji oraz kilka krótkich informacji o
funkcjonowaniu społecznym dziecka. To zbyt mało, żeby ułożyć program terapii z
dzieckiem czy plan pracy rewalidacyjno– wychowawczej. Dlatego pierwsze trzy
miesiące zostały poświęcone wzajemnej obserwacji i adaptacji do nowego
środowiska i otoczenia oraz mojej osoby. Oliwia przyzwyczajała się do mnie, do

mojego głosu, ja obserwowałam, co lubi, jak reaguje na różne sytuacje, co lubi,
czego się boi i jak się próbuje porozumieć ze mną w razie potrzeby, obserwowałam
jej lęki, autoagresję, czynności i ruchy stereotypowe. Początkowo starałam się
niczego dziecku nie narzucać, tylko obserwować, ewentualnie pomagać w różnych
zabiegach.
     Po trzy miesięcznej obserwacji postawiłam diagnozę funkcjonalną, aby znaleźć
odpowiedź na dwa pytania:

1. Na jakim etapie rozwoju znajduje się dziewczynka.
2. Jakie sytuacje, czynności, ćwiczenia mogę wykorzystać dla wspomagania

rozwoju dziecka.      Aby postawić diagnozę umiejętności funkcjonalnych
przeprowadziłam również wywiad z opiekunem prawnym Oliwi oraz osobami
które się nią opiekują w DPS. Starałam się znaleźć odpowiedź na pytania:

Jak Oliwia zachowuje się w codziennych sytuacjach?– podczas jedzenia,
zabiegów higienicznych, ubierania, zabaw itp.
Co lubi robić i co robi gdy pozostaje sama?
Czego wyraźnie nie lubi, czego się boi?
W jakich miejscach przebywa najchętniej?
Jakie sytuacje wywołują autoagresję?
Jak się porozumiewa z opiekunami?
Czy odróżnia osoby bliskie i obce?
W jakiej pozycji dziecko lubi najbardziej przebywać?
Czy i jak reaguje na wprowadzane zmiany?
Czy reaguje na dźwięki z otoczenia?
Czy lubi słuchać muzyki?
Czy są jakieś preferowane aktywności przez dziecko?     Na podstawie
odpowiedzi na te pytania i własnej obserwacji, orzeczenia poradni,
należałoby postawić diagnozę umiejętności funkcjonalnych, diagnoza ta
nie byłaby pełna ponieważ najwięcej mogliby powiedzieć rodzice dziecka,
a takich informacji brak, ponieważ rodzice nie interesują się od urodzenia
losem dziewczynki. Aby postawić w miarę adekwatną diagnozę,
posłużyłam się dodatkowo narzędziem diagnostycznym, czyli
Inwentarzem H.C.Gunzburga do Oceny Postępu w Rozwoju Społecznym.

2.2.Inwentarz PPAC Gunzburga do Oceny Postępu w Rozwoju Społecznym
.
      Inwentarz PPAC przeznaczony jest do badania osób upośledzonych w
stopniu głębokim. Każde dziecko może się wykazać innym poziomem
umiejętności społecznych, a PAC pozwala określić go u każdego dziecka
oddzielnie. Dokonanie porównania wyników danego dziecka ze średnią
jego wieku rozwojowego jest proste dzięki diagramom kołowym.
     Całe pole diagramu jest podzielone na małe pola oznaczone numerami
zadań w taki sposób, ze pola najbliższe środka odnoszą się do zadań
najłatwiejszych, najłatwiejszych znajdujące się najdalej od środka
odnoszą się do zadań najtrudniejszych. Jeżeli dziecko dane zadanie
wykonuje, to w diagramie zakreślamy pole odpowiadające temu zadaniu,
jeżeli częściowo– zakreślamy słabo, jeżeli nie wykonuje danego zadania-
to odpowiadające mu pole pozostawiamy białe. Jeden rzut oka na
diagram pozwala ocenić stan jego umiejętności społecznych– widzimy jak
wiele pól jest białych. I jak rozkładają się pola zakreskowane. Zdarza się,
że dziecko nie wykonuje zadań łatwiejszych, łatwiejszych wykonuje

trudniejsze. Wtedy w diagramie pojawiają się białe pola pośrodku pól
zakreskowanych. Zadania odpowiadające takim polom, powinny stanowić
program pracy na najbliższy okres, ponieważ istnieje tu możliwość, że
dziecko zadania nie wykonuje, ponieważ nie stworzono mu okazji aby
daną umiejętność mógł opanować.
      W następnej kolejności należy zwrócić uwagę na zadania, których
pola w diagramie zostały słabo zaznaczone, by doprowadzić do takiego
stanu, że będzie je można zaliczyć bez zastrzeżeń. W dalszej kolejności
należy pracować nad zadaniami, których pola w diagramie znajdują się
najbliżej zakreskowanych.
     Jeżeli dziecko opanuje wszystkie zadania inwentarza łatwiejszego,
przechodzi się do trudniejszego i znów mamy dość obszerny program
pracy rewalidacyjnej. Tak więc PAC pozwala na zindywidualizowana
diagnozę i zindywidualizowany program pracy rewalidacyjnej.
     Uzyskanie całościowej diagnozy dziecka służy nam do odpowiedzi na
pytanie: na jakim etapie rozwoju znajduje się dziecko i w jakim kierunku
prowadzić zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze.

2.2.PPAC opracowany dla Oliwi
     Z diagramu PPAC możemy łatwo wywnioskować, w jakim kierunku
powinna przebiegać praca terapeutyczna, aby wspomóc rozwój
dziewczynki. Najbardziej zaburzona jest sfera komunikacji a wymiana
informacji jest nieodzownym atrybutem życia.
     Tymczasem programy szkolne, nawet dla upośledzonych umysłowo
oparte są w dużej części na przekazie werbalnym, dlatego niezbędnym
warunkiem efektywnej pracy oligofrenopedagoga, jest zrozumienie roli
komunikacji niewerbalnej i wykorzystanie jej w diagnozie, planowaniu
pracy i w procesie nauczania.

2.3. Diagnoza umiejętności funkcjonalnych oparta na długotrwałej
obserwacji dziecka i PPAC Gunzburga.

Umiejętności związane z poruszaniem się;

Oliwia porusza się samodzielnie, biega, skacze.
Potrafi robić fikołki.
Skakać na piłce typu «skoczek».
Omijać niewielkie przeszkody.
Huśtać się na huśtawce.
Jeździć na rowerku stacjonarnym.Umiejętności samoobsługowe.

Jedzenie i picie
potrafi jeść sama, czasami robi przy tym bałagan
potrafi pić z kubka
posługiwać się łyżkąToaleta i kąpiel

lubi się myć, chętnie chlapie się w wodzie
spłukuje wodę w ubikacji
myje ręce w łazience
wiesza ręcznik na swoje miejsceRozbieranie i ubieranie
się;

potrafi ściągnąć odzież wierzchnią,
samodzielnie ściąga buty i zakłada obuwie zmienne,

zakłada czapkę,
ma kłopoty z podciąganiem rajstop lub spodni po
wyjściu z toalety,
rzeczy starannie chowa do szafki. Sposoby
poznawania świata i umiejętności poznawcze.
Sposoby poznawania świata;

najchętniej poznaje otoczenie dotykając nowe
przedmioty, czasem wkłada do ust.
manipuluje nimi, potrząsa, czasem odkłada,
jeżeli ją nie interesują, ale nigdy nie rzuca,
wykazuje zainteresowanie dźwiękami otoczenia,
kieruje głowę w kierunku skąd pochodzi dźwięk,
Umiejętności poznawcze

szuka papieru, najchętniej typu brystol,
karton i wszystko targa na drobne kawałki i
wyrzuca do kosza,
po odebraniu jej potrzebnej rzeczy w celu
nie zniszczenia, usiłuje go znaleźć, uderza
głowa o twarde podłoże, krzyczy, domaga
się zwrotu odebranej rzeczy,
zna stałe miejsce przedmiotów i zabawek w
sali, zawsze odkłada i sprząta po sobie;
zna funkcje i przeznaczenie niektórych
przedmiotów;
rozumie proste polecenia i je wykonuje;
postawą ciała, gestem domaga się tego,
czego w danej chwili oczekuje;
naśladuje czynności nauczyciela;
gdy nie chce wykonać polecenia, udaje że
śpi.
chętnie układa klocki według podanego
wzoru,
wkłada nietypowe kształty w odpowiednie
otwory,
układa proste puzzle.Umiejętności
porozumiewania się.
     Oliwia bardzo szybko przywiązała się do
mojej osoby, bardzo często bierze moją
rękę i kładzie sobie na głowie, domaga się
głaskania i pieszczot, szczególnie wtedy,
gdy ją coś boli, wskazuje ręką na swoje
czoło i kieruje moja rękę w miejsce gdzie
chce, żeby ją głaskano.
Sposoby, dzięki którym Oliwia
porozumiewa się;

ciągnie mnie za rękę w kierunku w
którym chce iść;
gdy coś co przyciąga jej uwagę, nie
znajduje się w zasięgu jej ręki,
popycha mnie w tamtym kierunku;

prowadzi dłoń w określone miejsce
ciała, domagając się dotknięcia;
gdy cicho mruczy i uśmiecha się, to
znaczy że jest zadowolona;
głośne pomrukiwanie sygnalizuje, że
jest niezadowolona;
śmiech otoczenia wywołuje uśmiech
na jej twarzy;
bicie się po głowie– oznacza, że chce
zmienić zaistniałą sytuację.
Preferencje Oliwi.

Oliwia uwielbia targać papier na
drobne strzępki, wtedy jest
najszczęśliwsza, chociaż czasem
jest to gazetka tematyczna, czy
jakaś pomoc do zajęć, na
stanowcze nie, reaguje głośnym
pomrukiwaniem i
niezadowoleniem, stara się sama
zdobyć to, co zabronione.
Lubi zbierać wszystkie śmieci
gdziekolwiek by nie leżały, nawet
te najdrobniejsze, często wkłada
je do ust;
W jej otoczeniu wszystko musi
mieć swoje miejsce, lubi ład i
porządek, nawet zagięty rąbek
firany, musi być natychmiast
wyprostowany;
Uwielbia, gdy dam jej miskę z
wodą, i gdybym pozostawiła jej
pełną swobodę myłaby i prała
wszystko po kolei, nawet
przedmioty, które się do tego nie
nadają, chętnie ściera kurze, jest
tak wtedy zadowolona, że sama
się do siebie śmieje z radości,
zawsze wszystko porządnie
wyciera ściereczką.Zachowania
nietypowe.

jak jest niezadowolona
uderza głową w ścianę, o
podłogę, uderzenia są dość
mocne i czasem
pozostawiają ślady;
z wywiadu z opiekunem
DPS, wiem, że niepilnowana
wyskakuje z pierwszego
piętra przez okno, w ten
sposób trzy razy uległa

złamaniom kończyn, często
ucieka z D.P.S. w nieznanym
kierunku.
zbiera wszystkie śmieci,
jakie spodka na swej drodze
i często wkłada je do ust, co
jest niebezpieczne dla jej
zdrowia i życia, bo nie
wiadomo, co znajdzie.
      Tak skonstruowana
diagnoza umiejętności
funkcjonalnych, łącznie z
analizą inwentarza PPAC
Gunzberga dała mi
podstawę do zaplanowania
edukacji Oliwii tak, aby
przebiegała zgodnie z jej
potrzebami i możliwościami.

2.4. Arkusz umiejętności i
osiągnięć dziecka.
     Arkusz sporządzony na
podstawie obserwacji
dziecka i pracy
rewalidacyjnej w okresie
czasowym (1999–2004).

OLIWIA lat 21.

Arkusz umiejętności i
osiągnięć w zakresie:

Obsługiwania siebie

1. Spożywanie

pokarmów:
     Umiejętności
wykształcone:
przyjmuje półstałe i
stałe pokarmy z łyżki,
używa łyżki, ale często
wylewa z niej pokarmy,
samodzielnie pije z
kubka z ustnikiem,
często posługuje się
palcami przy jedzeniu.
     Umiejętności słabo
wykształcone:
samodzielne jedzenie
(wymaga kontroli
drugiej osoby), picie z

kubka bez ustnika.
      Umiejętności
niewykształcone:
przygotowanie
jakiegoś pokarmu,
rozwijanie go np.
cukierka, używanie
widelca,
rozpoznawanie
pokarmów.

2. Poruszanie się:

     Umiejętności
wykształcone:
samodzielne
chodzenie, siedzenie,
bieganie.
     Umiejętności słabo
wykształcone:
samodzielne chodzenie
po schodach bez
pomocy i nadzoru
osoby dorosłej,
zdobywanie
przedmiotu, który
pragnie mieć.
Umiejętności
niewykształcone:
ciągnięcie większych
przedmiotów, pchanie
ich.

3. Toaleta:

Umiejętności
wykształcone:
korzystanie z ubikacji,
ma ustalone
regularności.
Umiejętności słabo
wykształcone: zdarza
się, że zasygnalizuje
potrzebę (ale tylko w
dobrze znanym
środowisku), siadanie
na sedesie, mycie rąk
pod nadzorem.
Umiejętności
niewykształcone:
samodzielne
załatwianie potrzeb.

4. Ubieranie się:

Umiejętności

wykształcone:
współpraca w trakcie
ubierania się.
Umiejętności słabo
wykształcone:
wyciąganie
odpowiedniej części
ciała do ubrania,
pierwsze próby
włożenia butów z
pomocą nauczyciela.
Umiejętności
niewykształcone:
aktywne uczestnictwo
w czynności ubierania
się (wyjątek–
nakładanie butów),
zdejmowanie ubrań,
rozpinanie guzików.

Komunikowania się

1. Komunikacja od:

Umiejętności
wykształcone:
Umiejętności
słabo
wykształcone:
hałasuje, krzyczy,
wydawanie
dźwięków
zwielokrotnionych
,, wypowiadanie
sylab (czyni to
spontanicznie, nie
zrobi tego na
polecenie).
Umiejętności
niewykształcone:
powtarzanie
sylab, dźwięków
na polecenie lub
w jakimś celu,
wypowiadanie
słów.

2. Komunikacja do:

Umiejętności
wykształcone:
śledzenie
wzrokiem
poruszających się

przedmiotów,
rozglądanie się.
Umiejętności
słabo
wykształcone:
coraz
wyraźniejsza
reakcja na
muzykę,
kierowanie
wzroku i głowy w
stronę
wychodzącego
dźwięku,
słuchanie
prostych i bardzo
krótkich
opowiadań
podpartych
obserwacją
bezpośrednią
(zaczątek
umiejętności),
reakcja na proste
polecenia.
Umiejętności
niewykształcone:
słuchanie
historyjek,
rozumienie
układu słów: pod,
nad itp., podanie
na żądanie
przedmiotów.
Uspołecznienia
Uspołecznienie:
     Umiejętności
wykształcone:
wyciąga ręce,
uśmiecha się,
reaguje głosem
na widok
znajomej osoby,
dostrzega innych
ludzi, przegląda
się w lustrze z
zainteresowaniem
, śledzi ruch
obcych osób,
podaje dłoń na

pożegnanie..
     Umiejętności
słabo
wykształcone:
słabe skupienie
uwagi, pierwsze
reakcje na
ekspresję twarzy,
zwracanie uwagi
na siebie poprzez
robienie hałasu,
oczekiwanie
aprobaty na
właściwe
zachowanie,
machanie ręką na
pożegnanie, bawi
się z innymi, ale
nie współdziała,
czasem przyniesie
coś na polecenie.
     Umiejętności
niewykształcone:
pomaganie,
robienie
czegokolwiek, aby
wywołać reakcję
drugiej osoby,
brak
zainteresowania
zabawami
zespołowymi.
Wykonywania
prostych zajęć

1. Sprawność

manualna:
Umiejętności
wykształcon
e:
manipulowa
nie wszelkimi
przedmiotam
i,
umiejętność
korzystania z
prostych
instrumentó
w
muzycznych,
malowanie

pędzlem,
rysowanie
kredkami
świecowymi,
lepienie z
różnych mas
plastycznych
, cięcie
papieru,
budowanie z
klocków.
Umiejętności
słabo
wykształcon
e: ćwiczenia
na kostce
manipulacyjn
ej.

2. Zręczność:

Umiejętności
wykształcon
e:
manipulacja
przedmiotam
i,
zdobywanie
przedmiotu
przez
podniesienie,
tych które są
w zasięgu
ręki, wzroku,
rzucanie
przedmiotów
i śledzenie
ich
wzrokiem,
samodzielnie
siada na
różnorodnyc
h krzesłach,
kanapach
itp.
Umiejętności
słabo
wykształcon
e: skakanie
na dwóch
nogach,
otwieranie i

zamykanie
pudełka z
pokrywką.
Umiejętności
niewykształc
one: kopanie
piłki,
wchodzenie i
stawanie na
krześle,
otwieranie
drzwi z
zamkiem
automatyczn
ym, stanie
na jednej
nodze,
zeskakiwanie
, 3.
Prognoza i
propozycje
rozwiązań.
     Z
długoletniej
obserwacji
Oliwi,
diagnozy
funkcjonalnej
i Inwenatrza
PPAC
Gunzburga,
wynika, że
najsłabszą
stroną Oliwi
jest
komunikacja
i w tym
miejscu
należy
wysunąć
następujące
wnioski do
dalszej pracy
rewalidacyjn
ej:
Dalszy
proces
rewalidacyjn
y powinien
obejmować

ćwiczenia;

Ćwiczen
ia
zmierza
jące do
poznani
a
drugiej
osoby,
sposobó
w
komuni
kowania
się z
drugim
człowie
kiem,
przekaz
ywania
mu
informa
cji i
emocji.
Ćwiczen
ia
zmierza
jące do
poznani
a
samego
siebie.
Rozwijaj
ące
koordyn
ację
wzroko
wo–
ruchow
ą i
percepc
je
wzroko
wą.
Ćwiczen
ia i
zabawy
rozwijaj
ące i
uspraw
niające

percepc
je i
pamięć
słuchow
ą oraz
koordyn
ację
słuchow
o–
ruchow
ą.
Ćwiczen
ia i
zabawy
rozwijaj
ące
orientac
ję
zmysło
wą,
przestrz
enną i
kierunk
ową.
Uspraw
nianie
czynnoś
ci
samoob
sługowy
ch.
     Na
tej
podsta
wie
opraco
wałam
indywid
ualny
progra
m
naucza
nia na
najbliżs
zy rok
pracy
rewalid
acyjnej.

PROGR

AM
PRACY
2004-20
05
Samoob
sługa

1. Sp

oż
yw
ani
e
po
kar
mó
w:

Literka.pl - Analiza przypadku dziecka z MPD Literka.pl - Analiza przypadku dziecka z
MPD