Literka.pl - Dziecko niedosłyszące w grupie przedszkolnej.

Dziecko niedosłyszące w grupie przedszkolnej.

Data dodania: 2004-07-15 12:00:00

Wspólne przebywanie dzieci zdrowych i niepełnosprawnych czyli prowadzenie integracji
,,niepełnej” według najnowszych założeń surdopedagogiki ( Słyszę ,ale nie wszystko,
Rene Jacob Muller, WSIP, Warszawa 1997) to bardzo optymalne rozwiązanie
rehabilitacyjne. ,, Każdy ma prawo do szczęścia i swego miejsca w
społeczeństwie”
M. Grzegorzewska

Wspólne przebywanie dzieci zdrowych i niepełnosprawnych czyli prowadzenie integracji
,, niepełnej” według najnowszych założeń surdopedagogiki ( Słyszę, ale nie wszystko,
Rene Jacob Muller, WSIP, Warszawa 1997) to bardzo optymalne rozwiązanie
rehabilitacyjne. Akceptacja ze strony słyszących jest czynnikiem wspomagającym rozwój
mowy, stwarza jednocześnie szansę na odnoszenie sukcesów w życiu codziennym,
wspólną zabawę z rówieśnikami.

BEATA KURZAWSKA
NAUCZYCIEL PRZEDSZKOLA
PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR1
RYPIN

DZIECKO NIEDOSŁYSZĄCE W GRUPIE PRZEDSZKOLNEJ. JAK MU POMÓC?

Skuteczna rehabilitacja dziecka niedosłyszącego wymaga przygotowania środowiska,
rodziców, wychowawców, rówieśników. Za konieczne uznaje się poznanie metod i zasad
postępowania, zdobycie wiedzy umożliwiającej zrozumienie natury problemów
związanych z zachowaniem tych dzieci oraz uświadomienie sobie jak ogromne znaczenie
ma pielęgnowanie potencjału zachowawczego resztek słuchu.
Do grup przedszkolnych coraz częściej trafiają dzieci z zaburzeniami mowy na tle
uszkodzeń słuchu. Wówczas zadaniem nauczyciela prowadzącego grupę jest
wytworzenie sytuacji stwarzającej szansę prawidłowego rozwoju osobowości. Przy czym
integracja nie może polegać wyłącznie na wyrównywaniu deficytu lecz przede wszystkim
na stwarzaniu warunków do samorealizacji z zachowaniem specyfiki rozwojowej i
akceptacji ze strony rówieśników. Dążenie do kontaktu i porozumienia się powinno być
dominującym motywem działań wychowawczych i wymaga pełnej indywidualizacji w

podejściu pedagogicznym.
Wychowanie przedszkolne samo w sobie zawiera elementy naturalnej integracji i
rewalidacji. Dzieci w wieku od 3 do 7 lat najłatwiej akceptują fizyczną czy kulturową
inność swoich rówieśników. To pierwszy etap oddziaływań wychowawczych i
edukacyjnych zapewniających wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dzieci
zdrowych i niepełnosprawnych zgodnie z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami.
Utrata słuchu oznacza utratę łatwego komunikowania się z innymi ludźmi. Słyszące
dziecko tuż po urodzeniu zaczyna słuchać własnego głosu, dźwięków otaczającego
świata. Tak rozpoczyna się trudny i długotrwały proces nauki mowy i jej rozumienia. Brak
zaspokojenia potrzeby pełnego odbioru słuchowego jest zasadniczą przeszkodą do
efektywnego rozwoju mowy a ograniczenie dopływu informacji prowadzi do
zahamowania rozwoju funkcji poznawczych i pełnego rozwoju.
W swojej 18 letniej praktyce pedagogicznej po raz pierwszy zetknęłam się z przypadkiem
dziecka z upośledzeniem słuchu w stopniu głębokim. Do grupy, którą objęłam w roku
szkolnym 2002/2003 zaczęła uczęszczać 4 letnia dziewczynka z wrodzonym
niedosłuchem. Byłam świadoma ,że zadanie jakie na mnie ciąży jest bardzo trudne.
Ogólna wiedza konieczna do wykonywania zawodu nauczyciela była niewystarczająca do
realizacji zadań wychowawczo-terapeutycznych Aby podjąć właściwe działania
nawiązałam współpracę z rodzicami, logopedą przedszkolnym i logopedą foniatrą
rehabilitującym dziewczynkę poza placówką. Dzięki tej współpracy zdobyłam fachową
literaturę, medialne programy terapeutyczne, zeszyty ćwiczeń. Pozwoliło to na szybkie
zgłębienie wiedzy merytorycznej, metodycznej. Poznanie zasad i reguł postępowania
pedagogicznego z dzieckiem niedosłyszącym oraz najbardziej optymalnych metod
wykorzystywanych w pracy terapeutycznej ułatwiło zaplanowanie oddziaływań
pedagogicznych opartych na bagażu doświadczeń i umiejętności wyniesionych ze
środowiska rodzinnego.
Głęboki, obustronny niedosłuch odbiorczy ( ubytek powyżej 90 decybeli)oznacza ,że
dziecko ma uniemożliwione rozumienie mowy nawet za pomocą aparatów słuchowych.
W takim przypadku możliwe jest jedynie częściowe słyszenie dźwięków ale bez ich
identyfikacji. Konsekwencją takiego uszkodzenia jest zaburzenie zachowania wyrażające
się w nadpobudliwości, agresji w stosunku do rówieśników.
Według N. Snijdersa ,, problem zaburzeń emocjonalnych, spowodowanych utrudnioną
więzią komunikacyjną, najczęściej występują wprost proporcjonalnie do stopnia
uszkodzenia słuchu, ponieważ wiele rzeczy dzieje się nieoczekiwanie i nie może być
wyjaśnione słowami a taka niepewność powoduje postawę lękową”.
Wspomaganie rozwoju społecznego, pokonywanie przeszkód komunikacyjnych,
dostarczanie bodźców poznawczych, niezbędnych w przystosowaniu się do grupy
rówieśniczej wymaga dodatkowych działań wychowawczych z cała grupą. Aby były to
działania celowe, przemyślane, nie ograniczone do zamkniętego w czasie treningu
słuchowego powinny być zaproponowane w formie programu
wychowawczo-terapeutycznego. Poszukiwanie przez nauczyciela konstruktywnych
odpowiedzi na pytanie: jak radzić sobie z zaburzeniami zachowania dzieci
niedosłyszących oraz jak im zapobiegać ma swoje uzasadnienie, ponieważ problem ten
wzbudza często bezradność wynikającą z trudności w porozumiewaniu się. Bardzo często
dzieci te nie znają języka migowego a porozumiewanie się ma charakter mowy
sytuacyjnej. Początkowo dziecko takie może być uciążliwe: przeszkadza na zajęciach,
wprowadza niepokój w grupie.
Bardzo ważna dla efektywnej pracy z dzieckiem jest ścisła współpraca rodziców z
nauczycielem. Po zapoznaniu rodziców z programem opracowanym przez nauczyciela,
obie strony winny konsekwentnie realizować jego cele i zadania.

Podejmując działania wychowawczo-terapeutyczne szczególnie ważne jest:
· podejmowanie działań wychowawczych umożliwiających szeroki zakres wszechstronnej
aktywności oraz zdobycie życiowych doświadczeń umożliwiających uczestnictwo w życiu
zbiorowym i pokonywanie związanych z tym trudności
· wzmacnianie poczucia przynależności do grupy, wzajemnej akceptacji i przywiązania
· rozwijanie zdolności rozpoznawania, wyrażania uczuć własnych i cudzych, rozumienia i
uznawania prawa człowieka do odmienności, nauka tolerancji
· tworzenie klimatu zaufania, życzliwości sprzyjającego wzmacnianiu zachowań
pozytywnych wobec dziecka niedosłyszącego, relaksacji, wyciszeniu i integracji grupy
· organizowanie sytuacji sprzyjających słuchaniu, dostrzeganiu i rozpoznawaniu źródeł
dźwięków
· usprawnianie aparatu artykulacyjnego od ćwiczeń oddechowych, głosowych,
artykulacyjnych do ćwiczeń słuchowo- ruchowych
· odkrywanie i przyswajanie języka poprzez przekazy werbalne i zapisy na etykietach
· aktywizowanie ciekawości poznawczej, nabywanie określonej wiedzy o świecie,
nabywanie doświadczeń i umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w otaczającej
rzeczywistości
· aktywizowanie procesów poznawczych poprzez działalność plastyczno-konstrukcyjną:
rysowanie, lepienie, kolorowanie, wycinanie, kopiowanie, pisanie po śladzie, ćwiczenie
percepcji wzrokowej poprzez uzupełnianie brakujących elementów, składanie pociętych
obrazków, wyrazów oraz różne zabawy i gry edukacyjne.
Realizacja tych zadań ma ułatwić integrację, wytworzyć warunki do samorealizacji z
zachowaniem specyfiki rozwojowej i akceptacji. W celu uatrakcyjnienia trudnego procesu
adaptacji społecznej można w dużej mierze opierać się na pedagogice zabawy KLANZA,
metodach aktywnych i technikach relaksacyjnych. Zapewniają one i zaspakajają
naturalną potrzebę ruchu, umuzykalnienia, aktywności plastycznej a także pomagają
głębiej przeżyć i utrwalić zdobywane doświadczenia. Łączą naukę pożądanych zachowań
z zaangażowaniem emocjonalnym, kreatywnością, usprawniają motoryczność, przynoszą
radość, odprężenie. Ułatwiają kontakt z drugą osobą.
W części terapeutycznej program powinien zawierać ćwiczenia i metody poprzez, które
nauczyciel wytworzy sytuacje pozwalające dziecku na gromadzenie doświadczeń
słuchowych, aktywizowanie procesów poznawczych takich jak; spostrzeganie,
wyobraźnia, uwaga, pamięć. Realizacja zadań oparta na założeniach wychowania
słuchowego zapewni równoczesne oddziaływanie na różne sfery osobowości, umożliwi
łączenie w jednolitą sytuację bodźcową co najmniej trzech różnych zjawisk spośród
następujących: słuchu, wzroku, głosu i czucia kinestetycznego. Ponadto program musi
obejmować zabawy i ćwiczenia poświęcone zdobywaniu umiejętności porozumiewania
się za pomocą gestów i kojarzenia ich z etykietą, napisem oraz ćwiczenia usprawniające
aparat artykulacyjny, oddechowy i głosowy. Celem ich jest nauka kojarzenia ruchów
narządów artykulacyjnych (języka, warg, podniebienia miękkiego, wiązadeł głosowych) z
dźwiękami przez nie wywołanymi i skojarzenie ich z obrazem graficznym .
Tak realizowane zadania powinny wytworzyć sytuacje, w których dziecko niedosłyszące
będzie rozumiało kierowane do niego komunikaty i będzie umiało zachować się
odpowiednio do sytuacji.

Beata Kurzawska
Literka.pl - Dziecko niedosłyszące w grupie przedszkolnej. Literka.pl - Dziecko
niedosłyszące w grupie przedszkolnej.