Podstawy patofizjologii

Podstawy patofizjologii

chorób serca

chorób serca

II Katedra i Klinika Kardiologii

II Katedra i Klinika Kardiologii

Anatomia serca

Anatomia serca



Prawy przedsionek

Prawy przedsionek

– odbiera krew z

– odbiera krew z

krążenia wielkiego

krążenia wielkiego



Zastawka trójdzielna

Zastawka trójdzielna

– między prawym

– między prawym

przedsionkiem a prawą komorą

przedsionkiem a prawą komorą



Prawa komora

Prawa komora

– pompuje krew do

– pompuje krew do

krążenia płucnego

krążenia płucnego



Zastawka płucna

Zastawka płucna

- półksiężycowa

- półksiężycowa



Pień płucny

Pień płucny

– odchodzi z prawej komory i

– odchodzi z prawej komory i

dzieli się na dwie tętnice płucne

dzieli się na dwie tętnice płucne

Anatomia serca

Anatomia serca



Lewy przedsionek

Lewy przedsionek

– odbiera krew z

– odbiera krew z

krążenia płucnego

krążenia płucnego



Zastawka dwudzielna (mitralna)

Zastawka dwudzielna (mitralna)

–

–

między lewym przedsionkiem a lewą

między lewym przedsionkiem a lewą

komorą

komorą



Lewa komora

Lewa komora

– pompuje krew do

– pompuje krew do

krążenia wielkiego

krążenia wielkiego



Zastawka aortalna

Zastawka aortalna

– półksiężycowa

– półksiężycowa



Aorta

Aorta

– odchodzi z lewej komory

– odchodzi z lewej komory

Anatomia serca

Anatomia serca



Przegroda międzyprzedsionkowa z

Przegroda międzyprzedsionkowa z

dołem owalnym

dołem owalnym



Przegroda międzykomorowa – część

Przegroda międzykomorowa – część

błoniasta i część mięśniowa

błoniasta i część mięśniowa

Ściana serca

Ściana serca



Warstwa wewnętrzna

Warstwa wewnętrzna

– wsierdzie

– wsierdzie

(endokardium) – pojedyncza

(endokardium) – pojedyncza

warstwa komórek śródbłonka

warstwa komórek śródbłonka



Warstwa środkowa

Warstwa środkowa

- miokardium –

- miokardium –

mięsień sercowy

mięsień sercowy



Warstwa zewnętrzna

Warstwa zewnętrzna

– osierdzie –

– osierdzie –

blaszka ścienna i blaszka trzewna -

blaszka ścienna i blaszka trzewna -

nasierdzie

nasierdzie

Rodzaje komórek serca

Rodzaje komórek serca

Komórki bodźcoprzewodzące

Komórki bodźcoprzewodzące

# generują i przewodzą impulsy

# generują i przewodzą impulsy

elektryczne

elektryczne

# nie są kurczliwe

# nie są kurczliwe

Komórki mięśniowe

Komórki mięśniowe

#główna funkcja – mechaniczna

#główna funkcja – mechaniczna

# mogą przewodzić impulsy elektryczne

# mogą przewodzić impulsy elektryczne

# w specjalnych warunkach mogą

# w specjalnych warunkach mogą

generować impulsy elektryczne

generować impulsy elektryczne

Układ bodźcoprzewodzący serca

Układ bodźcoprzewodzący serca

Zbudowany jest z wyspecjalizowanych

Zbudowany jest z wyspecjalizowanych

włókien mięśniowych, które inicjują i

włókien mięśniowych, które inicjują i

koordynują skurcze komór serca

koordynują skurcze komór serca



Węzeł zatokowo-przedsionkowy (SA

Węzeł zatokowo-przedsionkowy (SA

node)

node)



Węzeł przedsionkowo-komorowy (AV

Węzeł przedsionkowo-komorowy (AV

node)

node)



Pęczek Hisa - odnoga lewa i prawa

Pęczek Hisa - odnoga lewa i prawa



Włókna Purkiniego

Włókna Purkiniego

Unerwienie serca

Unerwienie serca



Współczulne

Współczulne

– dośrodkowe i odśrodkowe

– dośrodkowe i odśrodkowe

pochodzi z pierwszych 5-6 segmentów

pochodzi z pierwszych 5-6 segmentów

rdzenia piersiowego – nerwy sercowe

rdzenia piersiowego – nerwy sercowe



Przywspółczulne

Przywspółczulne

– z rdzenia

– z rdzenia

przedłużonego poprzez nerw błędny –

przedłużonego poprzez nerw błędny –

pośredniczy w reakcjach odruchowych

pośredniczy w reakcjach odruchowych

serca oraz wpływa na czynność

serca oraz wpływa na czynność

bodźcotwórczą i przewodzenie

bodźcotwórczą i przewodzenie

Unaczynienie serca

Unaczynienie serca

Lewa tętnica wieńcowa

Lewa tętnica wieńcowa

# pień lewej tętnicy wieńcowej

# pień lewej tętnicy wieńcowej

# gałąź przednia zstępująca

# gałąź przednia zstępująca

# gałąź okalająca

# gałąź okalająca

Prawa tętnica wieńcowa

Prawa tętnica wieńcowa

# t. węzła przedsionkowo-

# t. węzła przedsionkowo-

komorowego

komorowego

# t. tylna zstępująca

# t. tylna zstępująca

Unaczynienie serca

Unaczynienie serca

Komórki mięśnia sercowego

Komórki mięśnia sercowego



Poprzecznie prążkowana

Poprzecznie prążkowana



Jedno lub dwa jądra

Jedno lub dwa jądra



Ułożone obok siebie miofibryle

Ułożone obok siebie miofibryle

składające się z sarkomerów

składające się z sarkomerów

będących podstawowymi

będących podstawowymi

jednostkami kurczliwymi

jednostkami kurczliwymi



Sarkomery złożone są z nitek

Sarkomery złożone są z nitek

miozyny i aktyny

miozyny i aktyny

Sarkomer

Sarkomer



Linia Z-

Linia Z-

w nich zakotwiczone są filamenty

w nich zakotwiczone są filamenty

aktynowe

aktynowe



Linia A-

Linia A-

odpowiada długości nitek miozyny

odpowiada długości nitek miozyny



Linia H-

Linia H-

część miozyny nie otoczonej

część miozyny nie otoczonej

aktyną

aktyną



Linia I-

Linia I-

część aktyny nie otoczona miozyną

część aktyny nie otoczona miozyną

Sarkomer

Sarkomer

Sarkomer

Sarkomer

Elektrofizjologia

Elektrofizjologia



Potencjał spoczynkowy – różnica

Potencjał spoczynkowy – różnica

potencjałów między wnętrzem

potencjałów między wnętrzem

komórki a jej powierzchnią

komórki a jej powierzchnią



W spoczynku jony Ca i Na znajdują

W spoczynku jony Ca i Na znajdują

się na zewnątrz, a jony K wewnątrz

się na zewnątrz, a jony K wewnątrz

komórki

komórki



Za utrzymanie potencjału

Za utrzymanie potencjału

spoczynkowego odpowiada głównie

spoczynkowego odpowiada głównie

pompa sodowa potasowa (ATP-aza)

pompa sodowa potasowa (ATP-aza)

Elektrofizjologia

Elektrofizjologia

Potencjał czynnościowy

Potencjał czynnościowy

*

*

Faza 0

Faza 0

– depolaryzacja – napływ

– depolaryzacja – napływ

jonów Na po pobudzeniu do wnętrza

jonów Na po pobudzeniu do wnętrza

komórki

komórki

*

*

Faza 1

Faza 1

–

–

wstępna repolaryzacja

wstępna repolaryzacja

*

*

Faza 2

Faza 2

–

–

plateau

plateau

*

* Faza 3

Faza 3

– końcowa repolaryzacja

– końcowa repolaryzacja

*

*

Faza 4

Faza 4

-

-

spoczynek

spoczynek

Potencjał czynnościowy

Potencjał czynnościowy

Komórki rozrusznikowe i

Komórki rozrusznikowe i

automatyzm serca

automatyzm serca



W komórkach rozrusznikowych

W komórkach rozrusznikowych

potencjał czynnościowy wyzwalany

potencjał czynnościowy wyzwalany

jest bez udziału bodźca

jest bez udziału bodźca



Automatyzm – spontanicznie

Automatyzm – spontanicznie

zachodząca powolna depolaryzacja w

zachodząca powolna depolaryzacja w

fazie 4, która po osiągnięciu wartości

fazie 4, która po osiągnięciu wartości

progowej wyzwala potencjał

progowej wyzwala potencjał

czynnościowy

czynnościowy

Powolna spoczynkowa

Powolna spoczynkowa

depolaryzacja

depolaryzacja

Sprzężenie elektromechaniczne

Sprzężenie elektromechaniczne

Zespół procesów powodujących

Zespół procesów powodujących

zamianę energii chemicznej

zamianę energii chemicznej

zmagazynowane w cząstkach

zmagazynowane w cząstkach

związków wysokoenergetycznych na

związków wysokoenergetycznych na

energię mechaniczną skurczu

energię mechaniczną skurczu

mięśnia sercowego

mięśnia sercowego

Sprzężenie elektromechaniczne

Sprzężenie elektromechaniczne



Napływ jonów Ca do komórki w

Napływ jonów Ca do komórki w

czasie fazy 2 potencjału

czasie fazy 2 potencjału

czynnościowego oraz uwolnienie ich z

czynnościowego oraz uwolnienie ich z

siateczki wewnątrzplazmatycznej.

siateczki wewnątrzplazmatycznej.



Interakcja jonów Ca z troponiną i

Interakcja jonów Ca z troponiną i

zmiana konfiguracji tropomiozyny

zmiana konfiguracji tropomiozyny

doprowadzają do reakcji aktyny z

doprowadzają do reakcji aktyny z

miozyną i skrócenia sarkomerów –

miozyną i skrócenia sarkomerów –

skurczu komórki mięśniowej

skurczu komórki mięśniowej

EKG

EKG

Cykl serca

Cykl serca



Rozkurcz – krew napływa z

Rozkurcz – krew napływa z

przedsionków do komór przez

przedsionków do komór przez

otwarte zastawki przedsionkowo-

otwarte zastawki przedsionkowo-

komorowe – faza szybkiego

komorowe – faza szybkiego

napełniania. W poźnym okresie

napełniania. W poźnym okresie

rozkurczy komór skurcz

rozkurczy komór skurcz

przedsionków wtłacza do komór

przedsionków wtłacza do komór

ostatnią porcję krwi.

ostatnią porcję krwi.

Cykl serca

Cykl serca



Skurcz –początek czynności mechanicznej serca

Skurcz –początek czynności mechanicznej serca

powoduje gwałtowny wzrost ciśnienia w komorze

powoduje gwałtowny wzrost ciśnienia w komorze

co doprowadza do zamknięcia zastawek

co doprowadza do zamknięcia zastawek

przedsionkowo-komorowych

przedsionkowo-komorowych (

(

pierwszy ton serca

pierwszy ton serca

).

).

Faza skurczu przy zamkniętych zastawkach

Faza skurczu przy zamkniętych zastawkach

półksiężycowych – skurcz izowolumeryczny.

półksiężycowych – skurcz izowolumeryczny.

Ciśnienie w komorze przekracza następnie

Ciśnienie w komorze przekracza następnie

ciśnienie w dużych naczyniach doprowadzając do

ciśnienie w dużych naczyniach doprowadzając do

otwarcia zastawek półksiężycowych i wypchnięcia

otwarcia zastawek półksiężycowych i wypchnięcia

krwi na obwód. Pod koniec fazy wyrzutu cisnienie

krwi na obwód. Pod koniec fazy wyrzutu cisnienie

w komorze spada poniżej ciśnienia w wielkich

w komorze spada poniżej ciśnienia w wielkich

naczyniach co doprowadza do zamknięcia

naczyniach co doprowadza do zamknięcia

zastawek półksiężycowych

zastawek półksiężycowych (

(

drugi ton serca

drugi ton serca

)

)

Pojemność minutowa – CO

Pojemność minutowa – CO

(cardiac output)

(cardiac output)

Jest to objętość krwi wyrzucana na obwód w

Jest to objętość krwi wyrzucana na obwód w

czasie jednej minuty

czasie jednej minuty

Elementy składające się na pojemność minutową

Elementy składające się na pojemność minutową



Objętość wyrzutowa – objętość krwi wyrzucana

Objętość wyrzutowa – objętość krwi wyrzucana

w ciągu jednego skurczu (SV-stroke volume)

w ciągu jednego skurczu (SV-stroke volume)



Częstość serca (HR-heart rate)

Częstość serca (HR-heart rate)

CO = SV x HR

CO = SV x HR