Modyfikacja

parametrów kontraktów terminowych

na akcje. Prawo poboru.

Dział Rozwoju Rynku Terminowego

Czym jest prawo poboru?

Prawo poboru – oznacza przywilej (prawo, a nie obowiązek) pierwszeństwa przy
zakupie nowych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy.
Prawo to jest o tyle istotne, że w przypadku objęcia nowej emisji przez nowy krąg
akcjonariuszy, nastąpiłoby tzw. rozwodnienie kapitału, czyli procentowe zmniejszenie
udziału dotychczasowych akcjonariuszy w stosunku do całkowitej sumy kapitału
akcyjnego. Niekorzystne może być również zmniejszenie udziału w majątku spółki.

Korzystając z prawa poboru mają oni możliwość zachowania dotychczasowego stanu
posiadania w spółce akcyjnej (lub otrzymania rekompensaty finansowej, jeżeli nie chcą
skorzystać z prawa poboru).
Ważną cechą prawa poboru jest to, że może ono być przedmiotem obrotu jako
samodzielny papier wartościowy. Oznacza to, że dotychczasowi posiadacze starych
akcji mogą zrezygnować z prawa objęcia nowych akcji sprzedając to prawo na giełdzie.

Jednocześnie ci, którzy chcieliby nabyć akcje nowej emisji spółki, kupując prawa
poboru mają taką możliwość.

Wartość prawa poboru jest podstawą zmiany mnożnika kontraktu terminowego.

2

W przypadku praw poboru GPW dokonuje zmiany parametrów kontraktów
terminowych na akcje.

Parametry kontraktów terminowych, które podlegają zmianie to:
• liczba akcji przypadających na jeden kontrakt oraz
• kurs odniesienia.

Zmian dokonuje się począwszy od pierwszej sesji giełdowej po dniu podania przez
emitenta do publicznej wiadomości ceny emisyjnej akcji nowej emisji, nie wcześniej
jednak niż od sesji giełdowej, na której akcje będące instrumentem bazowym dla
kontraktów są notowane z oznaczeniem „bez prawa poboru”.

Zmiana parametrów dotyczy wszystkich notowanych serii danego kontraktu (kontraktu
terminowego na akcje tej spółki).

5

Korekta parametrów kontraktów

Jak obliczyć teoretyczną wartość
prawa poboru?

Wyrażenie o które koryguje się mnożnik i kurs odniesienia kontraktów oblicza się
według wzoru:

𝐚

𝐚 ∗ 𝐧 + 𝐛 ∗ 𝐦

𝐧 + 𝐦

gdzie:
a – kurs zamknięcia akcji w ostatnim dniu notowania akcji z prawem poboru,
b – cena emisyjna akcji nowej emisji,
n – liczba akcji z prawem poboru,
m – liczba akcji nowej emisji

3

Przykład

Załóżmy, że:
 Kapitał zakładowy spółki ABC w wysokości 1 000 000 zł dzieli się na 1 000 000 akcji;
 Cena rynkowa akcji wynosi 110 zł;
 Spółka zamierza wyemitować 500 000 sztuk akcji nowej emisji;
 Do objęcia jednej nowej akcji potrzebne będą dwa prawa poboru (plus zapłata

ceny emisyjnej);

 Cena emisyjna akcji wynosi 50 zł.
 Liczba akcji przypadających na 1 kontrakt = 100.

Policzmy wartość potrzebną nam do skorygowania mnożnika i kursu odniesienia:

𝟏𝟏𝟎

𝟏𝟏𝟎∗𝟏 𝟎𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎+𝟓𝟎∗𝟓𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎

𝟏 𝟎𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎+𝟓𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎

=

1,22

Przez taką wartość kurs kontraktu terminowego zostanie podzielony w celu obliczenia
kursu odniesienia na pierwszą sesję giełdową po ostatnim dniu uprawniającym do
nabycia akcji z prawem poboru.

4

Liczba akcji przypadających na
jeden kontrakt

Aby wyznaczyć liczbę akcji przypadających na jeden kontrakt terminowy (po
modyfikacji, na sesję po dniu ustaleniu prawa poboru):

należy pomnożyć dotychczasowy mnożnik kontraktu

1

przez wynik obliczony na

poprzedniej stronie, czyli przez

1,22

:

Przed korektą:
Dotychczasowy mnożnik= 100

Po korekcie:
Nowy mnożnik=100*1,22=

122

1

standardowa wartość mnożnika wynosi 100 lub 1000, w zależności od instrumentu

bazowego. Szczegóły na

www.gpw.pl

9

Kurs odniesienia

Aby wyznaczyć nowy kurs odniesienia należy ostatni kurs kontraktu terminowego
podzielić przez wyliczoną poprzednio wartość wskaźnika korygującego :

Przed korektą:
 Dzienny kurs rozliczeniowy – Seria 1 = 115 zł
 Dzienny kurs rozliczeniowy – Seria 2 = 120 zł
 Dzienny kurs rozliczeniowy – Seria 3 = 125 zł

Po korekcie:
 Kurs odniesienia – Seria 1 po zmianie: 115/

1,22

= 94,09 zł

 Kurs odniesienia – Seria 2 po zmianie: 120/

1,22

= 98,18 zł

 Kurs odniesienia – Seria 3 po zmianie: 125/

1,22

= 102,25 zł

Kursy kontraktów terminowych na akcje określa się z dokładnością:
•

do 0,01 zł jeśli cena kontraktu jest poniżej 100 zł

•

Do 0,05 zł jeśli cena kontraktu jest powyżej 100 zł

11

Stare parametry kontraktów

Nowe parametry kontraktów

Kurs

Mnożnik

Wartość nominalna

Kurs

Mnożnik

Wartość

nominalna

115

100

11 500 zł

94,09

122

11 478,98 zł

120

100

12 000 zł

98,18

122

11 977,96 zł

125

100

12 500 zł

102,25

122

12 474,50 zł

12

Po przeprowadzeniu modyfikacji polegającej na zmianie mnożnika (i kursu
odniesienia) - w obrocie znajdują się 3 serie kontraktów ze zmienionym
mnożnikiem (F

ABC

– kontrakt na akcje spółki

ABC

).

Po wygaśnięciu notowanej, zmodyfikowanej serii (marzec 2016), do obrotu
wprowadzana jest nowa seria, której mnożnik jest równy mnożnikowi przed
modyfikacją (tak też będzie dla kolejnych serii).

marzec 2016

13

FABC

H16

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający w
marcu 2016

FABC

M16

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający w
czerwcu 2016

FABC

U16

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający we
wrześniu 2016

FABCH16

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający w
marcu 2016

FABCM1

6

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający w
czerwcu 2016

FABCU16

Kontrakt z
mnożnikiem

122

wygasający we
wrześniu 2016

FABCZ1

6

Kontrakt z
mnożnikiem

100

wygasający w
grudniu 2016

seria wygasająca

nowa seria

Uwaga

Zaprezentowanych zmian nie dokonuje się jeżeli ostatni kurs akcji „z prawem poboru”

jest niższy albo równy cenie emisyjnej akcji nowej emisji

(czyli wtedy, kiedy cena emisyjna nowych akcji jest wyższa niż cena akcji obecnie

notowanych. W takim przypadku teoretyczna wartość prawa poboru jest mniejsza od zera).

14

Informacja o zmianie liczby akcji przypadających na jeden kontrakt oraz kursu

odniesienia jest podawana do wiadomości uczestników obrotu po sesji giełdowej

poprzedzającej sesję, od której obowiązują te zmiany.

15

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa

www.gpw.pl

[e-mail]

16