Pojęcie Stacji Badawczej

Stacja Bazowa jest to obszar zlewni reprezentatywnej ze

zróżnicowaną strukturą ekosystemów, z powierzchniami

testowymi, stanowiskami pomiarowymi oraz budynkiem, w

którym zlokalizowane jest laboratorium i zaplecze socjalne.

W oparciu o analizę struktury krajobrazowej Polski oraz

przeprowadzone postępowanie ankietowe, na etapie

opracowania koncepcji ZMŚP zaproponowano 13 Stacji

Bazowych, które reprezentują wybrane ekosystemy Polski.

Rozmieszczenie Stacji Bazowych

na terenie Polski

a-Stacje Bazowe w pełni ukończone

b-Stacje Bazowe w trakcie budowy lub planowane

Funkcjonujący obecnie system

dziewięciu Stacji Bazowych tworzy

transekt południkowy, który ujmuje

równoleżnikowy układ krajobrazów

Polski. Ich koncepcja nawiązuje do

europejskiego programu Integrated

Monitoring. Można stwierdzić, że

jeszcze nie wszystkie typy krajobrazów

Europy zostały włączone do sieci IM. W

tym zakresie należy doprowadzić do

uzgodnień, w celu powiązania sieci

krajowej ZMŚP z siecią europejską

Kryteria doboru Stacji Bazowych

W doborze Stacji Bazowych należy kierować się

zróżnicowaniem krajobrazowym Polski biorąc

pod uwagę:



typ budowy geologicznej i rzeźby, określoną

strukturę systemów przyrodniczych i społeczno-

gospodarczych,



zróżnicowanie klimatyczne Polski, warunkujące

funkcjonowanie procesów przyrodniczych,



stopień transformacji antropogenicznej z

wydzieleniem obszarów leśnych (z

wyróżnieniem parków narodowych), rolnych,

miejskich, obszarów przemysłowych i

górniczych.

Pomimo trudności finansowych należy ciągle rozszerzać

sieć Stacji Badawczych o nowe geoekosystemy.

Powinna ona między innymi objąć wszystkie Parki

Narodowe-ich założenia organizacyjne są w pełni

zgodne z zadaniami ochrony środowiska

przyrodniczego Stacji Badawczych. Zabezpieczyłyby

one także trwałość działalności stacji monitoringu

środowiska przyrodniczego, co z punktu widzenia

metodycznego jest sprawą zasadniczą. Koncepcja ta

w lepszym stopniu pozwoliłaby wykorzystać wyniki

monitoringu.

Z punktu widzenia planistycznego ważne jest założenie,

że na terenie każdego województwa powinna znaleźć

lokalizację Stacja Bazowa. Pozwołiłoby to w większym

stopniu uwzględnać wnioski przekazywane przez

Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska oraz

inne jednostki administracji wojewódzkiej.

Wnioski

Wdrożenie tych założeń gwarantowałoby

usprawnienie całej sieci monitoringu, a co za tym

idzie także uzyskanie dokładniejszych wyników z

wieloletnich serii obserwacyjnych.

Należy jednak pamiętać, że warunkiem

zakwalifikowania się do sieci pomiarowej ZMŚP

jest spełnienie określonych wymogów przez dany

obszar. Powinien on dobrze odzwierciedlać

strukturę krajobrazową regionu, a

zorganizowany system pomiarowy dostarczać

bieżącej informacji na temat stanu środowiska i

jego ochrony.

Autor:

Hubert Petelicki