Echolalia: środek stylistyczny polegający na powtarzaniu jednakowych lub podobnych zespołów głoskowych
jedynie dla podkreślenia rytmiczności, melodyjności tekstu, szczególnie charakterystyczne w ludowych
przyśpiewkach i refrenach, również wykorzystywany jako celowy chwyt poetycki w utworach awangardowych.
Glosolalia: mówienie językami, na ogół niezrozumiałymi; w teorii literatury: pozbawione wyraźnego sensu
układy głoskowe tworzące niby-wyrazy, które przypominają pewne słowa rodzime lub obce, bądź też
pozbawione wszelkiej czytelnej motywacji słowotwórczej. Występują zwykle jako mowa tajemnicza, zaklęcia
(np. Abrakadabra), spotykane są także w twórczości ludowej w przyśpiewkach (echolalia)
kakofonia – przeciwieństwo eufonii, w niektórych przypadkach może być wprowadzana jako zamierzony chwyt
poetycki.
hiatus – zbieg dwóch samogłosek (rzadziej spółgłosek) wygłosowej i nagłosowej na granicy sąsiadujących ze
sobą wyrazów.
geminacja
a) stała – podwojenie głoski w obrębie wyrazu, będące stałą właściwością jego budowy (np. panna) lub
artykulacyjnym znamieniem ekspresji mówiącego (np. doobry piesek, doobry)
b) niestała – powtórzenie wyrazu lub zwrotu bez zmiany jego formy i funkcji w obrębie zdania (np. „Nie
masz, nie masz Maryli!”)
poliptoton – odmiana paronomazji polegająca na powtórzeniu (często wielokrotnym) tego samego słowa w
różnych przypadkach, lub też na gromadzeniu szeregu spokrewnionych etymologicznie form leksykalnych
Lipogram: forma instrumentacji głoskowej polegająca na takiej budowie tekstu, aby składał się on z wyrazów, w
których nie występuje określona głoska, szczególnie częsta w danym języku
Figura etymologiczna: odmiana paronomazji, polega na zestawieniu w jednym zdaniu słów spokrewnionych
etymologicznie, zazwyczaj w celu ujawnienia ukrytych pokrewieństw między wyrazami;
Funkcja pseudoetymologiczna: powstaje wówczas, gdy podobieństwo brzmieniowe sąsiadujących w zdaniu
wyrazów stwarza pozory ich więzi etymologicznej
Kalambur: zabawna gra słów o zbliżonym (paronomazja) bądź identycznym brzmieniu (homonim), lecz o
różnych znaczeniach. Efekt powstaje dzięki przeprowadzanym przekształceniom wyrazów, m.in.
usamodzielnieniu lub przestawieniu członów.
Gra słów: figura stylistyczna polegająca na użyciu tych samych lub podobnie brzmiących wyrazów celem
uzyskania odmiennych znaczeń, nastrojów i funkcji. Gra słów bywa stosowana dla osiągnięcia efektów
dramatycznych lub żartobliwych.
Eufonia: przyjemne, harmonijne brzmienie głosek, zharmonizowanie dźwięków wymowy w wypowiedzi wiersza
Parecheza: powtórzenie w bliskim sąsiedztwie dwu słów o podobnym, przypadkowym brzmieniu, ale o innym
znaczeniu. Np. „Urbi et Orbi”, także w wierszu Szymborskiej „Urodziny” („i ogień, i ogon, i orzeł, i orzech”)