Powrót do spisu tre
ś
ci
Poprzednia strona
7.
Ś
CISKANIE, ZGINANIE, ROZCI
Ą
GANIE, ZM
Ę
CZENIE, DOCISK
7.1. Zasady ogólne. Przy projektowaniu nowych konstrukcji lub wzmacnianiu istniej
ą
cych nale
ż
y przestrzega
ć
zasad
projektowania wg rozdz. 6 oraz konstruowania i kształtowania wg rozdz. 12. Według tych samych zasad nale
ż
y
sprawdza
ć
rezerw
ę
bezpiecze
ń
stwa istniej
ą
cych obiektów, przyjmuj
ą
c rzeczywiste wymiary konstrukcji, cechy
obliczeniowe materiałów i rozmieszczenie zbrojenia wg stanu rzeczywistego.
7.2.
Ś
ciskanie
7.2.1. Przypadki szczególne. Przy projektowaniu elementów
ś
ciskanych nale
ż
y zawsze uwzgl
ę
dnia
ć
mimo
ś
ród
działania wypadkowej siły
ś
ciskaj
ą
cej wynikaj
ą
cy z mimo
ś
rodu projektowego, z przypadkowego przesuni
ę
cia lub
odchylenia osi elementu
ś
ciskanego od linii prostej, ewentualnie nachylenia elementu prostego w stosunku do kierunku
działania wypadkowego obci
ąż
enia
ś
ciskaj
ą
cego. Warto
ś
ci składowych mimo
ś
rodu okre
ś
lone s
ą
w 7.2.2.
Wpływ mimo
ś
rodu mo
ż
na pomin
ąć
w przypadku, kiedy wypadkowy mimo
ś
ród całkowity nie przekracza mniejszej z
warto
ś
ci: 0,05 h, L/300 i e < 20 mm, gdzie h - wymiar przekroju w płaszczy
ź
nie mimo
ś
rodu.
Nale
ż
y rozró
ż
ni
ć
ś
ciskanie z małym i du
ż
ym mimo
ś
rodem.
Ś
ciskanie z małym mimo
ś
rodem nale
ż
y rozumie
ć
jako
ś
ciskanie wywołuj
ą
ce w przekroju elementu tylko napr
ęż
enia
ś
ciskaj
ą
ce lub
ś
ciskaj
ą
ce z rozci
ą
gaj
ą
cymi nie przekraczaj
ą
cymi
ś
redniej wytrzymało
ś
ci obliczeniowej betonu na
rozci
ą
ganie R
bt
0,50
, które w obliczeniach powinny by
ć
wyznaczone wg fazy I.
Ś
ciskanie z du
ż
ym mimo
ś
rodem nale
ż
y rozumie
ć
jako
ś
ciskanie wywołuj
ą
ce w cz
ęś
ci przekroju elementu napr
ęż
enia
rozci
ą
gaj
ą
ce w betonie wi
ę
ksze od
ś
redniej wytrzymało
ś
ci obliczeniowej na rozci
ą
ganie R
bt
0,50
. Taki zbrojony element
betonowy nale
ż
y traktowa
ć
jako pracuj
ą
cy w fazie II.
Nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
działanie siły osiowej N na całkowitym mimo
ś
rodzie e
c
oraz działanie momentów M(x), le
żą
cych w
tej samej lub innej płaszczy
ź
nie co moment Ne
c
.
7.2.2. Mimo
ś
rody sił
ś
ciskaj
ą
cych. W mimo
ś
rodzie całkowitym e
c
sił
ś
ciskaj
ą
cych elementy z betonu niezbrojonego
lub zbrojonego nale
ż
y wyró
ż
ni
ć
kilka mo
ż
liwych składowych wg wzoru
(42)
w którym:
e
0
- mimo
ś
ród wynikaj
ą
cy z projektu,
e
1
- mimo
ś
ród uwzgl
ę
dniaj
ą
cy przypadkowe odchylenie w poło
ż
eniu siły
ś
ciskaj
ą
cej na czołowej powierzchni elementu.
Nale
ż
y go przyj
ąć
jako najwi
ę
ksz
ą
z poni
ż
szych wielko
ś
ci: a/30, b/30, 20 mm, L/300, gdzie: a, b - wymiary przekroju
prostok
ą
tnego lub wymiary w głównych osiach bezwładno
ś
ci obrysu gabarytowego przekroju, L - wysoko
ść
lub długo
ść
elementu wg 7.2.4,
e
2
- mimo
ś
ród wynikaj
ą
cy z niezamierzonego nachylenia podpory lub słupa pod k
ą
tem
e
3
- mimo
ś
ród uwzgl
ę
dniaj
ą
cy wpływ odkształce
ń
drugiego rz
ę
du przy smukło
ś
ci
λ
≥
50, który mo
ż
na przyj
ąć
zgodnie
ze wzorem (43), (rys. 9)
(43)
w którym:
L
w
- długo
ść
wyboczeniowa zgodnie z 7.2.4,
- krzywizna, któr
ą
mo
ż
na wyznaczy
ć
ze wzoru
(44)
gdzie:
EI - sztywno
ść
na zginanie z uwzgl
ę
dnieniem zbrojenia;
N(e
0
+ e
1
) - moment zginaj
ą
cy elementu
ś
ciskanego.
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 1
Rys. 9. Ilustracja mimo
ś
rodu e
2
i e
3
Mimo
ś
ród e
3
mo
ż
na pomin
ąć
, gdy jego warto
ść
jest mniejsza od 0,1(e
0
+ e
1
) oraz gdy
λ
< 50.
Je
ś
li element
ś
ciskany jest obci
ąż
ony siłami N w górnym i dolnym przekroju ko
ń
cowym na ró
ż
nych mimo
ś
rodach e
01
i
e
02
wynikaj
ą
cymi z projektu (rys. 10), nale
ż
y przyj
ąć
do oblicze
ń
zast
ę
pcz
ą
warto
ść
mimo
ś
rodu e
0
odpowiadaj
ą
c
ą
warto
ś
ci
ś
redniej mimo
ś
rodów na ko
ń
cach elementów pod warunkiem,
ż
e s
ą
to mimo
ś
rody jednego znaku i le
żą
w
jednej płaszczy
ź
nie.
Rys. 10. Ró
ż
ne mimo
ś
rody na ko
ń
cach zginanego elementu:
a) o jednym znaku, b) o ró
ż
nych znakach
Je
ś
li element
ś
ciskany jest sił
ą
N działaj
ą
c
ą
na mimo
ś
rodzie e
01
na jednym ko
ń
cu i mimo
ś
rodzie o przeciwnym znaku
e
02
jako mimo
ś
ród zast
ę
pczy, nale
ż
y przyj
ąć
wi
ę
ksz
ą
z dwóch poni
ż
szych wielko
ś
ci
(45)
przyjmuj
ą
c e
01
i e
02
z ich znakami przy zało
ż
enu,
ż
e
oraz
Analogicznie, gdy na ko
ń
cach elementu zaczepione zostały momenty M
1
i M
2
jednego znaku mo
ż
na je zast
ą
pi
ć
działaj
ą
c
ą
ju
ż
sił
ą
N na dodatkowym mimo
ś
rodzie zast
ę
pczym
(46)
Gdy na ko
ń
cach elementu
ś
ciskanego sił
ą
N zaczepione zostały w tej samej płaszczy
ź
nie zginania momenty M
1
i M
2
ró
ż
nych znaków warto
ść
dodatkowego mimo
ś
rodu nale
ż
y przyj
ąć
jako wi
ę
ksz
ą
z poni
ż
szych dwóch warto
ś
ci
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 2
(47)
No
ś
no
ść
przekrojów przypodporowych w układach o w
ę
złach nieprzesuwnych nale
ż
y sprawdza
ć
bez uwzgl
ę
dnienia
wpływu smukło
ś
ci.
7.2.3. Wpływ pełzania. Pełzanie nale
ż
y uwzgl
ę
dnia
ć
w celu wyznaczania redystrybucji napr
ęż
e
ń
w przekroju z betonu
na zbrojenie oraz wyznaczenia wpływu pełzania na dodatkowy mimo
ś
ród e
p
.
Nie jest konieczne uwzgl
ę
dnianie pełzania, je
ś
li spełniony jest jeden z warunków
(48)
(49)
(50)
w których:
e
c
- mimo
ś
ród całkowity,
h - wysoko
ść
elementu,
N
c
- całkowita siła
ś
ciskaj
ą
ca w elemencie,
N
g
- stała siła
ś
ciskaj
ą
ca w elemencie,
λ
- smukło
ść
wg 7.2.4.
W przypadku gdy
ż
aden z warunków (48), (49), (50) nie jest spełniony nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
warto
ść
składowej mimo
ś
rodu
e
0
zwi
ą
zanej z poło
ż
eniem siły N wg wzoru
(51)
w którym:
e
0
+ e
1
, e
c
- wg 7.2.2,
- wg rozdz. 3,
E
b
, I
b
- sztywno
ść
na zginanie w fazie I,
e - liczba Eulera, e = 2,71828,
L
w
- długo
ść
wyboczeniowa elementu
ś
ciskanego wg 7.2.4 lub w inny udokumentowany sposób.
7.2.4. Smukło
ść
elementów
ś
ciskanych nale
ż
y okre
ś
la
ć
zgodnie z zasadami mechaniki
(52)
gdzie:
L
w
- długo
ść
wyboczeniowa,
i - promie
ń
bezwładno
ś
ci przekroju,
I
b
- sprowadzony moment bezwładno
ś
ci przekroju,
A
b
- sprowadzone pole przekroju,
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 3
Długo
ść
wyboczeniow
ą
L
w
nale
ż
y wyznacza
ć
zgodnie ze wzorem
(53)
w którym:
µ - przypadki eulerowskie, wg rys. 11,
a) µ = 1 - przegubowe zamocowanie ko
ń
ców,
b) µ = 2 - jeden koniec utwierdzony, drugi swobodny,
c) µ = 0,7 - jeden koniec utwierdzony, drugi przegubowy,
d) µ = 1 - jeden koniec utwierdzony z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
przesuwu poprzecznego, drugi utwierdzony bez mo
ż
liwo
ś
ci przesuwu.
e) µ = 0,5 - obustronne utwierdzenie,
L - rzeczywista długo
ść
pr
ę
ta.
Dopuszcza si
ę
stosowanie
ś
ci
ś
lej okre
ś
lonych wpływów utwierdzenia.
Rys. 11. Długo
ś
ci wyboczeniowe elementów
ś
ciskanych przy ró
ż
nych warunkach podparcia
7.2.5. Minimalny stopie
ń
zbrojenia podłu
ż
nego elementów
ś
ciskanych. W elemencie
ś
ciskanym bez uzwojenia
minimalna ilo
ść
zbrojenia usytuowanego w strefach przeci
ąż
onych przekroju, odniesiona do przekroju u
ż
ytkowego
elementu wynosi 0,15% przy
λ
≤
25, 0,20% dla 25 <
λ
≤
50 oraz 0,25% dla
λ
> 50. W słupach zbrojonych na obwodzie
przy
ś
ciskaniu umownie osiowym minimalna ilo
ść
zbrojenia wynosi 0,30%.
W słupach uzwojonych minimalna ilo
ść
zbrojenia podłu
ż
nego odniesiona do przekroju rdzenia, wynosi 0,50%.
Przy ni
ż
szym stopniu zbrojenia, elementy
ś
ciskane nale
ż
y traktowa
ć
jako wykonane z betonu niezbrojonego.
W elementach masywnych (przyczółki, filary) mo
ż
na zmniejszy
ć
ilo
ść
zbrojenia do 0,15% przy wła
ś
ciwym
rozmieszczeniu i zastosowaniu odpowiednich
ś
rednic.
7.2.6.
Ś
ciskanie elementów z betonu niezbrojonego. Elementy betonowe zbrojone poni
ż
ej minimum mog
ą
by
ć
obci
ąż
one siłami umownie osiowymi lub siłami podłu
ż
nymi działaj
ą
cymi na małym mimo
ś
rodzie zgodnie z 7.2.1.
Maksymalne napr
ęż
enia wyznaczone dla obci
ąż
e
ń
obliczeniowych najniekorzystniejszego układu obci
ąż
e
ń
powinny
spełnia
ć
warunek
(53)
którym
β
- współczynnik wyboczeniowy, który nale
ż
y przyj
ąć
w zale
ż
no
ś
ci od stosunków
wg tabl. 13. Dla
po
ś
rednich warto
ś
ci
warto
ś
ci współczynników wyboczeniowych
β
nale
ż
y wyznacza
ć
przez interpolacj
ę
liniow
ą
.
W tabl. 13 przyj
ę
to nast
ę
puj
ą
ce oznaczenia:
- zast
ę
pcza długo
ść
liniowa,
L
w
- długo
ść
wyboczeniowa,
,
h - wymiar przekroju w płaszczy
ź
nie mimo
ś
rodu,
e
c
- mimo
ś
ród całkowity,
N
g
- siła
ś
ciskaj
ą
ca działaj
ą
ca długotrwale,
N
c
- całkowita siła
ś
ciskaj
ą
ca,
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 4
ϕ
p
- współczynnik pełzania.
Tablica 13. Współczynnik wyboczeniowy
ββββ
dla elementów z betonu niezbrojonego
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0
8
10
12
14
16
18
20
22
24
1,00
0,94
0,92
0,91
0,90
0,89
0,87
0,85
0,82
0,80
0,90
0,88
0,87
0,86
0,85
0,84
0,82
0,79
0,76
0,74
0,80
0,78
0,76
0,74
0,72
0,70
0,68
0,65
0,63
0,60
0,70
0,67
0,65
0,63
0,61
0,59
0,56
0,54
0,51
0,48
0,60
0,56
0,55
0,53
0,51
0,48
0,46
0,43
0,40
0,37
0,50
0,46
0,45
0,43
0,40
0,38
0,36
0,33
0,30
0,28
0,40
0,36
0,35
0,33
0,31
0,29
0,27
0,24
0,22
0,20
Warunkiem stosowania wzoru (53) jest warunek pomocniczy, aby minimalne napr
ęż
enia obliczeniowe nie były ni
ż
sze
od zera, czyli
(54)
co oznacza,
ż
e w elementach betonowych zbrojonych poni
ż
ej minimum nie nale
ż
y dopuszcza
ć
do rozci
ą
gania.
7.2.7.
Ś
ciskanie elementów z betonu zbrojonego
7.2.7.1.
Ś
ciskanie osiowe elementów zbrojonych podłu
ż
nie. Przy
ś
ciskaniu z mimo
ś
rodem mniejszym ni
ż
0,05h,
L/300 i e < 20 mm, gdzie h - najmniejszy wymiar przekroju w płaszczy
ź
nie przewidywanego wyboczenia, mo
ż
na
pomin
ąć
wpływ momentu zginaj
ą
cego wywołanego mimo
ś
rodowym działaniem siły
ś
ciskaj
ą
cej dla
λ
≤
100, przyjmuj
ą
c
zało
ż
enia:
a) równomiernego rozkładu odkształce
ń
w przekroju z uwzgl
ę
dnieniem współpracy betonu z elementami zbrojenia,
b) redukcji no
ś
no
ś
ci obliczeniowej zgodnie ze współczynnikiem wyboczenia
β
wg tabl. 14, jak dla elementów z betonu
zbrojonego
ś
ciskanego osiowo dla e
c
= 0 lub z małym mimo
ś
rodem e
c
spełniaj
ą
cym warunek
, gdzie r
u
-
odległo
ść
punktu rdzenia uogólnionego w płaszczy
ź
nie mimo
ś
rodu od
ś
rodka ci
ęż
ko
ś
ci przekroju.
Sprawdzenie elementów
ś
ciskanych polega w tym przypadku na spełnieniu warunku
(55)
w którym:
A
b
- pole przekroju betonu,
A
a
- pole przekroju zbrojenia podłu
ż
nego.
7.2.7.2.
Ś
ciskanie osiowe słupów uzwojonych. Słupy o przekroju kołowym zbrojone podłu
ż
nie, symetrycznie,
przynajmniej o
ś
mioma pr
ę
tami z poprzecznym zbrojeniem w postaci ci
ą
głej spirali o skoku c mniejszym ni
ż
0,2d
r
, lecz
nie wi
ę
kszym ni
ż
0,08 m, gdzie d
r
-
ś
rednica osi spirali uzwojenia i o smukło
ś
ci mniejszej ni
ż
λ
= 40 nale
ż
y sprawdza
ć
wg wzoru
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 5
(56)
w którym:
β
- wg tabl. 14 dla
- pole wewn
ą
trz rdzenia obj
ę
tego uzwojeniem,
A
u
- pole przekroju pr
ę
ta uzwojenia,
R
au
- wytrzymało
ść
obliczeniowa pr
ę
tów uzwojenia,
c - skok uzwojenia.
7.2.7.3.
Ś
ciskanie elementów z betonu zbrojonego z małym mimo
ś
rodem. Sprawdzenie elementu zbrojonego,
ś
ciskanego z małym mimo
ś
rodem polega na wyznaczeniu obliczeniowych warto
ś
ci maksymalnych napr
ęż
e
ń
w betonie
oraz w pr
ę
tach zbrojenia (rys. 12) i porównaniu ich z wytrzymało
ś
ciami obliczeniowymi na
ś
ciskanie i rozci
ą
ganie
betonu i stali zbrojeniowej zgodnie z warunkami
(57)
(58)
gdzie
β
wg tabl. 14 dla
.
Zbrojenie niesymetrycznie rozło
ż
one A'
a
po stronie przeci
ąż
onej i A
a
po stronie niedoci
ąż
onej powinno wynosi
ć
co
najmniej A
min
wg 7.2.5.
Mimo
ś
ród siły e
c
odnosi si
ę
do geometrycznego
ś
rodka ci
ęż
ko
ś
ci przekroju sprowadzonego O
i
z uwzgl
ę
dnieniem
przekroju zbrojenia. Po wyznaczeniu rozkładu zbrojenia nale
ż
y okre
ś
li
ć
poło
ż
enie
ś
rodka ci
ęż
ko
ś
ci O
i
i sprawdzi
ć
nowe
napr
ęż
enia kraw
ę
dziowe (zał
ą
cznik 1).
Tablica 14. Współczynniki wyboczeniowe
β
dla
ś
ciskania osiowego
i mimo
ś
rodowego elementów z
betonu zbrojonego dla smukło
ś
ci przy małym mimo
ś
rodzie
i du
ż
ym mimo
ś
rodzie
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 6
Smukło
ść
,
λ
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
0
0,99
0,98
0,95
0,92
0,87
0,82
0,76
0,70
0,645
0,58
0,52
0,47
0,43
0,39
0,5
1,0
0,99
0,99
0,97
0,96
0,93
0,91
0,88
0,85
0,83
0,79
0,76
0,72
0,70
0,65
0,64
0,58
0,57
0,52
0,52
0,47
0,46
0,41
0,42
0,37
0,37
0,33
0,33
0,29
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5
6
0,98
0,98
0,98
0,98
0,98
0,98
0,98
0,98
0,99
0,94
0,925
0,92
0,925
0,925
0,95
0,96
0,97
0,98
0,88
0,87
0,86
0,87
0,88
0,89
0,92
0,93
0,95
0,82
0,80
0,79
0,80
0,81
0,83
0,85
0,88
0,92
0,76
0,73
0,735
0,73
0,75
0,77
0,79
0,82
0,87
0,69
0,67
0,675
0,68
0,69
0,70
0,73
0,76
0,81
0,62
0,60
0,60
0,61
0,625
0,64
0,67
0,69
0,75
0,56
0,54
0,53
0,54
0,56
0,58
0,60
0,63
0,70
0,49
0,47
0,47
0,48
0,50
0,52
0,55
0,57
0,64
0,44
0,42
0,41
0,42
0,44
0,47
0,49
0,52
0,58
0,38
0,37
0,37
0,37
0,39
0,41
0,44
0,47
0,53
0,34
0,33
0,32
0,33
0,35
0,37
0,39
0,42
0,48
0,31
0,29
0,29
0,30
0,31
0,33
0,35
0,38
0,43
0,27
0,26
0,26
0,27
0,28
0,29
0,31
0,34
0,39
7
8
9
10
1,00
1,00
1,00
1,00
0,98
0,99
0,99
0,99
0,96
0,97
0,97
0,98
0,93
0,94
0,95
0,96
0,91
0,92
0,925
0,93
0,855
0,88
0,90
0,91
0,81
0,83
0,86
0,88
0,76
0,79
0,82
0,84
0,70
0,75
0,775
0,80
0,64
0,69
0,73
0,76
0,59
0,64
0,68
0,71
0,54
0,59
0,63
0,67
0,49
0,54
0,59
0,62
0,45
0,50
0,55
0,58
15
20
25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,99
0,99
0,99
0,97
0,98
0,99
0,96
0,97
0,98
0,94
0,96
0,97
0,925
0,94
0,96
0,90
0,93
0,94
0,87
0,91
0,92
0,84
0,88
0,91
0,81
0,85
0,88
0,77
0,83
0,86
0,74
0,80
0,84
0,70
0,77
0,81
50
1,00
1,00
1,00
1,00
0,99
0,99
0,98
0,97
0,96
0,95
0,94
0,93
0,92
0,90
100
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,99
0,99
0,99
0,98
0,98
0,97
0,96
0,95
∞
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
Dla po
ś
rednich warto
ś
ci
warto
ś
ci współczynników wyboczeniowych
β
nale
ż
y wyznacza
ć
przez interpolacj
ę
liniow
ą
..
Rys. 12. Przypadek małego mimo
ś
rodu
7.2.7.4.
Ś
ciskanie elementów z betonu zbrojonego z du
ż
ym mimo
ś
rodem. Przy projektowaniu elementów
ś
ciskanych z betonu zbrojonego z du
ż
ym mimo
ś
rodem nale
ż
y:
a) pomin
ąć
stref
ę
napr
ęż
e
ń
rozci
ą
gaj
ą
cych w betonie,
b) uwzgl
ę
dni
ć
współprac
ę
pr
ę
tów zbrojenia z betonu,
c) uwzgl
ę
dni
ć
wyboczenie,
d) zastosowa
ć
liniow
ą
zale
ż
no
ść
napr
ęż
e
ń
od odkształce
ń
w strefie
ś
ciskania betonu,
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 7
e) d
ąż
y
ć
do wykorzystania w najniekorzystniejszym układzie obci
ąż
e
ń
wytrzymało
ś
ci obliczeniowej w betonie R
b
na
kraw
ę
dzi
ś
ciskanej oraz w stali zbrojenia rozci
ą
ganego R
a
, jednak przy zachowaniu warunku, aby suma zbrojenia
rozci
ą
ganego A
a
i
ś
ciskanego A'
a
była najmniejsza.
Przy e > 10h, mo
ż
na traktowa
ć
mimo
ś
rodowe
ś
ciskanie jako czyste zginanie.
7.2.7.5.
Ś
ciskanie mimo
ś
rodowe elementów z betonu spr
ęż
onego. Przy projektowaniu elementów
ś
ciskanych z
du
ż
ym mimo
ś
rodem nale
ż
y:
a) pomin
ąć
stref
ę
napr
ęż
e
ń
rozci
ą
gaj
ą
cych w betonie przy cz
ęś
ciowym spr
ęż
eniu,
b) uwzgl
ę
dni
ć
współprac
ę
pr
ę
tów zbrojenia z betonem,
c) uwzgl
ę
dni
ć
wyboczenie,
d) zastosowa
ć
liniow
ą
zale
ż
no
ść
napr
ęż
e
ń
od odkształce
ń
w strefie
ś
ciskania z maksymalnym napr
ęż
eniem nie
przekraczaj
ą
cym wytrzymało
ś
ci obliczeniowej R
b
w betonie przy maksymalnym napr
ęż
eniu w rozci
ą
ganych pr
ę
tach
zbrojenia nie przekraczaj
ą
cym warto
ś
ci R
a
oraz w stali spr
ęż
aj
ą
cej R
v
w najniekorzystniejszym układzie obci
ąż
e
ń
.
7.2.7.6.
Ś
ciskanie mimo
ś
rodowe przy dowolnym kształcie przekroju a dowolnym rozmieszczeniu zbrojenia.
Sprawdzenie w ogólnym przypadku
ś
ciskania przy małym i du
ż
ym mimo
ś
rodzie polega na stwierdzeniu,
ż
e
maksymalne napr
ęż
enia obliczeniowe w betonie i w pr
ę
tach zbrojenia w najbardziej obci
ąż
onych naro
ż
ach nie
przekroczyły wytrzymało
ś
ci obliczeniowych.
7.3. Zginanie
7.3.1. Zginanie elementów betonowych. Nie nale
ż
y dopuszcza
ć
do stosowania elementów betonowych zbrojonych
poni
ż
ej minimum, podlegaj
ą
cych zginaniu, z wyj
ą
tkiem elementów drugorz
ę
dnych. W tym przypadku nale
ż
y
przestrzega
ć
zasad wg 6.4, z uwzgl
ę
dnieniem dodatkowo nast
ę
puj
ą
cych warunków:
(59)
(60)
w warunku (60) 2R
bbt
0,05
- umownie zało
ż
ony nieprzekraczalny poziom napr
ęż
enia rozci
ą
gaj
ą
cego przy liniowym
modelu w całym przekroju (rys. 4d).
7.3.2. Zginanie elementów
ż
elbetowych. Wymiary przekroju elementów
ż
elbetowych poddanych zginaniu nale
ż
y
wyznacza
ć
wg 6.4, (rys. 4c) przy nast
ę
puj
ą
cych zało
ż
eniach:
a) pomin
ąć
rozci
ą
ganie betonu,
b) przyj
ąć
liniow
ą
zale
ż
no
ść
napr
ęż
e
ń
od odkształce
ń
w strefie
ś
ciskania betonu z maksymalnym napr
ęż
eniem nie
przekraczaj
ą
cym warto
ś
ci R
b
,
c) zało
ż
y
ć
współodkształcalno
ść
betonu i zbrojenia,
d) zało
ż
y
ć
,
ż
e napr
ęż
enia w pr
ę
tach zbrojenia rozci
ą
ganego w skrajnej warstwie nie przekraczaj
ą
warto
ś
ci R
a
, za
ś
w
pozostałej cz
ęś
ci przekroju odpowiadaj
ą
warto
ś
ciom wynikaj
ą
cym ze współodkształcalno
ś
ci betonu i stali przy
zało
ż
eniu odpowiednich warto
ś
ci
, wg 6.5.1, zgodnie z warunkami
(61)
(62)
e) przy sprawdzaniu no
ś
no
ś
ci elementów z uwzgl
ę
dnieniem uplastycznienia betonu nale
ż
y: stosowa
ć
wykres
prostok
ą
tny napr
ęż
e
ń
w strefie
ś
ciskania o warto
ś
ciach napr
ęż
e
ń
betonu odpowiadaj
ą
cych wytrzymało
ś
ci
charakterystycznej (rys. 4f), pomin
ąć
rozci
ą
ganie betonu, za
ś
w stali wytrzymało
ść
charakterystyczn
ą
stali R
ak
(zał
ą
cznik 2).
f) przy projektowaniu elementów nale
ż
y przyjmowa
ć
wytrzymało
ś
ci obliczeniowe.
Warto
ś
ci napr
ęż
e
ń
w pr
ę
tach zbrojenia w strefie
ś
ciskania w równaniach równowagi powinny by
ć
przyj
ę
te jako równe
nR
bk
i nie powinny przekroczy
ć
warto
ś
ci R
ak
przy zało
ż
eniu zgodnym z 6.5.1.
7.3.3. Sprawdzenie elementów
ż
elbetowych poddanych działaniu zginania i sił podłu
ż
nych w stanie granicznym
no
ś
no
ś
ci przy uwzgl
ę
dnieniu odkształce
ń
plastycznych mo
ż
liwe jest przy stosowaniu zasad wg 7.3.2e).
W przypadku umieszczenia ci
ę
gien spr
ęż
aj
ą
cych w strefie
ś
ciskania nale
ż
y bra
ć
pod uwag
ę
graniczne warto
ś
ci
odkształce
ń
, gdy
ż
zakres granicznych odkształce
ń
betonu le
ż
y w zakresie liniowej odkształcalno
ś
ci ci
ę
gien. Przyj
ę
to
warunek nieprzekroczenia granicznych odkształce
ń
w betonie przy
ś
ciskaniu osiowym
ε
b gr
= 0,002, za
ś
w betonie przy
zginaniu
ε
b gr
= 0,0035 oraz w stali zbrojeniowej przy rozci
ą
ganiu
ε
a gr
= 0,01.
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 8
W strefie
ś
ciskanej przyjmuje si
ę
σ
b
= R
bk
przy obliczaniu no
ś
no
ś
ci i R
b
przy projektowaniu. Analogicznie przyjmuje si
ę
w strefie rozci
ą
ganej
σ
b
= 0 oraz
σ
a
= R
ak
oraz
σ
v
= R
vk
przy sprawdzaniu no
ś
no
ś
ci i odpowiednich wytrzymało
ś
ci
obliczeniowych przy projektowaniu.
Ma to znaczenie przy sprawdzaniu na no
ś
no
ść
graniczn
ą
elementów z betonu spr
ęż
onego wg 9.4.2. (zał
ą
cznik 2).
W strefie
ś
ciskania zbrojenie zwykle osi
ą
ga uplastycznienie czyli
σ
'
a
= R'
ak
lub R
a
(w zale
ż
no
ś
ci od celu oblicze
ń
).
Natomiast w odniesieniu do ci
ę
gien w strefie
ś
ciskanej nie jest osi
ą
gane uplastycznienie (9.4.2 oraz zał
ą
cznik 2).
7.4. Rozci
ą
ganie. Elementy
ż
elbetowe rozci
ą
gane osiowo lub z mimo
ś
rodem małym i du
ż
ym, nale
ż
y projektowa
ć
według tych samych zasad jak elementy
ś
ciskane zmieniaj
ą
c znak siły, przyjmuj
ą
c
β
= 1,0, pomijaj
ą
c strefy napr
ęż
e
ń
rozci
ą
gaj
ą
cych, nie dopuszczaj
ą
c napr
ęż
e
ń
rozci
ą
gaj
ą
cych lub napr
ęż
e
ń
przekraczaj
ą
cych wytrzymało
ś
ci rozci
ą
gaj
ą
ce
w betonie R
bt
0,05
, w zale
ż
no
ś
ci od zało
ż
onych wymaga
ń
zgodnie z warunkami:
(63)
przy niedopuszczeniu rozci
ą
gania R
bt 0,05
(64)
lub
przy niedopuszczeniu rozci
ą
gania (65)
(66)
w których
σ
max
- obliczeniowe napr
ęż
enia maksymalne wywołane obci
ąż
eniami stałymi, zmiennymi i w przypadku sił
spr
ęż
aj
ą
cych, wpływami reologicznymi oraz innymi działaniami przypadkowymi
- w elementach zbrojenia
σ
a
max
- w betonie strefy
ś
ciskanej
σ
b
max
- w betonie strefy rozci
ą
ganej
σ
bt
max
wg modeli w rozdz. 6 rys 4.
W warunkach (64) ÷ (66) zało
ż
ono znak (+) dla
ś
ciskania.
7.5. Zm
ę
czenie. W rozumieniu niniejszej normy zm
ę
czeniem zagro
ż
one s
ą
poł
ą
czenia spawane pr
ę
tów zbrojeniowych,
poł
ą
czenia ci
ę
gien spr
ęż
aj
ą
cych mi
ę
dzy sob
ą
i ci
ę
gna w zakotwieniach. Minimalna liczba cykli obci
ąż
e
ń
wymagana do
umownego uznania zagro
ż
enia konstrukcji zm
ę
czeniem wynosi 5
⋅
10
5
w okresie u
ż
ytkowania przy wyt
ęż
eniu
wynosz
ą
cym, dla maksymalnego zakresu zmienno
ś
ci napr
ęż
enia przynajmniej 40% wytrzymało
ś
ci charakterystycznej.
Przyj
ę
to,
ż
e mo
ż
na pomin
ąć
zm
ę
czenie betonu w mostach betonowych zaprojektowanych wg niniejszej normy
(rozdz. 3).
Warto
ść
zakresu zmienno
ś
ci napr
ęż
e
ń
wywołanych obci
ąż
eniami charakterystycznymi powinna spełnia
ć
warunki
dla stali zbrojeniowej
(67)
dla stali spr
ęż
aj
ą
cej
w których:
∆σ
ak
=
σ
ak max
-
σ
ak min
∆σ
vk
=
σ
vk max
-
σ
vk min
- współczynnik korekcyjny,
K
A
- współczynnik zale
ż
ny od:
a) rodzaju poł
ą
cze
ń
; wynosi dla:
- pr
ę
tów poza poł
ą
czeniami K
A
= 1,00
- poł
ą
cze
ń
na zakład (bez spawania) K
A
= 1,00
- poł
ą
cze
ń
pr
ę
tów spoinami czołowymi K
A
= 0,80
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 9
- poł
ą
cze
ń
pr
ę
tów ze stali A-0, A I i A-II nakładkami ze spoinami - w mostach drogowych K
A
= 0,50;
b) krzywizny wygi
ę
cia,
dla której
, gdzie d -
ś
rednica pr
ę
ta, r - promie
ń
krzywizny; dla d
≤
16 mm K
A
= 1,0
K
N
- współczynnik dla ró
ż
nej od 2
⋅
10
6
liczby cykli obci
ąż
e
ń
N = 5
⋅
10
5
K
N
= 1,1
N = 2
⋅
10
6
K
N
= 1,0
N = 10
7
K
N
= 0,9
λ
T
- współczynnik zale
ż
ny od długo
ś
ci elementu
L
≤
3,0 m
λ
T
= 1,0
L = 4,0 m
λ
T
= 0,9
L = 5,0 m
λ
T
= 0,8
L
≥
10,0 m
λ
T
= 0,7
Dla warto
ś
ci po
ś
rednich
λ
T
nale
ż
y wyznaczy
ć
stosuj
ą
c interpolacj
ę
liniow
ą
. Dla wsporników
λ
T
= 1,2
K
T
- współczynnik zale
ż
ny od intensywno
ś
ci i rodzaju obci
ąż
e
ń
zmiennych
- magistralne linie kolejowe K
T
= 1,1
- pozostałe linie kolejowe K
T
= 1,0
- obiekty drogowe K
T
= 0,9
Zakresy obliczeniowe zmienno
ś
ci
∆
R
ak
oraz
∆
R
vk
przy N = 2
⋅
10
6
cykli dla pr
ę
tów bez poł
ą
cze
ń
i odgi
ęć
:
- stal A-0, A-I, A-II, A-III
d = 8 ÷ 18 mm
∆
R
ak
= 200 MPa
d = 20 ÷ 30 mm
∆
R
ak
= 180 MPa
d = 32 ÷ 40 mm
∆
R
ak
= 160 MPa
- stal A-IIIN, d = 15 ÷ 36 mm
∆
R
ak
= 160 MPa
- stal spr
ęż
aj
ą
ca (sploty)
∆
R
vk
= 180 MPa
- stal spr
ęż
aj
ą
ca (druty gładkie)
d = 2,5 ÷ 12 mm
∆
R
vk
= 225 MPa
- zakotwienia i ł
ą
czniki (dla ci
ę
gien)
∆
R
vk
= 80 MPa
Przy zastosowaniu odgi
ęć
w strefie maksymalnych sił nale
ż
y
∆
R mno
ż
y
ć
przez współczynnik 0,9.
Nie nale
ż
y stosowa
ć
spawanych poł
ą
cze
ń
nakładkowych zbrojenia w mostach kolejowych.
γ
a
fat
,
γ
v
fat
- współczynniki materiałowe ze wzgl
ę
du na zm
ę
czenie stali zbrojeniowej lub spr
ęż
aj
ą
cej
Współczynniki
γ
a
fat
,
γ
v
fat
nale
ż
y przyjmowa
ć
dla:
zbrojenia gładkiego 1,25
stali spr
ęż
aj
ą
cej (pr
ę
ty gładkie) 1,75
stali spr
ęż
aj
ą
cej (pr
ę
ty profilowane lub liny) 1,50
strefy zakotwie
ń
1,75
7.6. Docisk. No
ś
no
ść
przekrojów poddanych działaniu obci
ąż
e
ń
miejscowych nale
ż
y sprawdzi
ć
na docisk R
d
. Warto
ść
jego zale
ż
y od stosunku powierzchni docisku (powierzchni na któr
ą
działa obci
ąż
enie) do powierzchni rozdziału, tj
powierzchni współpracuj
ą
cej przy przenoszeniu tego obci
ąż
enia.
Elementy bez zbrojenia na docisk nale
ż
y oblicza
ć
wg wzoru
(68)
Elementy zbrojone na docisk nale
ż
y oblicza
ć
wg wzoru
(69)
We wzorach (68) i (69)
przy braku (70)
innego
ź
ródła napr
ęż
e
ń
ś
ciskaj
ą
cych poza polem docisku
σ
br
.
W przypadku istnienia innego obci
ąż
enia wywołuj
ą
cego w przekroju powierzchni rozdziału (poza obszarem docisku)
inne napr
ęż
enia o warto
ś
ci
σ
br
nale
ż
y jego wpływ uwzgl
ę
dni
ć
we współczynniku m
d
wg wzoru
(71)
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 10
w którym:
dla betonu niezbrojonego,
dla betonu zbrojonego na docisk,
A
d
- pole powierzchni docisku,
A
r
- pole powierzchni rozdziału,
σ
br
-
ś
rednie napr
ęż
enie
ś
ciskaj
ą
ce na powierzchni rozdziału poza powierzchni
ą
docisku A
r
- A
d
.
Warto
ść
maksymalna współczynnika m
d
dla przypadków (wg rys. 13):
a), a') 2,5
b), b'), c), c' ), d'), f), i) 2,0
e),e'), g), h) 1,0
Warunek no
ś
no
ś
ci na docisk elementów niezbrojonych
(72)
w którym:
N - suma obci
ąż
e
ń
działaj
ą
cych na A
d
,
α
d
- współczynnik wg wzoru
(73)
w którym
σ
dmin
i
σ
dmax
- odpowiednio - minimalne i maksymalne
ś
rednie napr
ęż
enia dociskowe.
Warunek no
ś
no
ś
ci na docisk elementów zbrojonych siatk
ą
zgrzewan
ą
lub uzwojeniem
(74)
Dla zbrojenia w postaci uzwojenia
(75)
gdzie:
A
u
- pole przekroju pr
ę
ta uzwojenia,
d
r
-
ś
rednica rdzenia uzwojenia słupa,
c - skok uzwojenia (c
≤
0,2d
r
, c
≤
80 mm),
R
au
- wytrzymało
ść
obliczeniowa pr
ę
tów zbrojenia.
Dla zbrojenia w postaci siatek zgrzewanych
(76)
gdzie:
n
1
, n
2
- liczba pr
ę
tów w obu kierunkach,
l
1
, l
2
- długo
ść
pr
ę
tów w obu kierunkach,
A
1
, A
2
- pole przekroju pr
ę
tów zbrojenia siatki obu kierunków.
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 11
Rys. 13. Zasady wyznaczania powierzchni rozdziału A
r
przy prostok
ą
tnych (a ÷ i) i kołowych (a' ÷ e') polach docisku
Miarodajne do ustalenia warto
ś
ci n
1
, n
2
, l
1
, l
2
, A
1
i A
2
s
ą
pr
ę
ty siatki ograniczone powierzchni
ą
rozdziału A
r
.
W szczególnych przypadkach dla obci
ąż
enia kraw
ę
dziowego miarodajna jest zast
ę
pcza powierzchnia rozdziału A'
r
wg
rys. 14.
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 12
Rys. 14. Zasady wyznaczania zast
ę
pczej powierzchni rozdziału A'
r
przy prostok
ą
tnych (a ÷ d) i kołowych (a', b') polach
docisku
Zbrojenie strefy docisku powinno spełnia
ć
warunek
(77)
w którym:
α
d
- wg wzoru (73),
A'
a
- pole przekroju uzwojenia obwodowego. Odległo
ść
pierwszej siatki od górnej powierzchni docisku powinna wynosi
ć
nie mniej ni
ż
20 mm. Pr
ę
ty siatki nale
ż
y przedłu
ż
y
ć
poza zarys powierzchni rozdziału na długo
ść
zakotwienia równ
ą
25
ś
rednic pr
ę
ta.
Nast
ę
pna strona
Powrót do spisu tre
ś
ci
PN-91/S-10042 Obiekty mostowe Konstrukcje betonowe,
ż
elbetowe i spr
ęż
one Projektowanie
Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze
ż
one.
INTEGRAM BUDOWNICTWO
Cz
ęść
8 Strona 13