- 83 -

Zaburzenia gospodarki

kwasowo-zasadowej

- 84 -

]

HCO

[

226

,

0

x

pCO

]

HCO

[

log

1

,

6

pH

2

3

−−−−

−−−−

++++

====

pCO

2

w kPa

pCO

2

w mmHg

03

,

0

x

pCO

]

HCO

[

log

1

,

6

pH

2

3

−−−−

++++

====

ILORAZ

to pH

gdy

1.

b

ą

d

ź

2.

ILORAZ



to pH



gdy

h

3.

b

ą

d

ź

4.

RÓWNANIE HENDERSONA-HASSELBALCHA

- 85 -

HCO

3

-

/

H

2

CO

3

HHb/HHbO

2

Na

2

HPO

4

/

NaH

2

PO

4

białczany

UKŁADY BUFOROWE

płyn zewn

ą

trzkomórkowy

pH = [H

+

] = 45 - 35 nmol/l

mocz

pH = [H

+

] = 32.000 nmol/l

płyn wewn

ą

trzkomórkowy

pH = (warto

ść ś

rednia)

−−−−

wodna faza cytoplazmy - pH = 6,0

−−−−

mitochondria

−−−−

siateczka

ś

ródplazmatyczna

−−−−

j

ą

dro komórkowe

erytrocyty

pH =

komórki nabłonka kanalików nerkowych

pH =

komórki mi

ęś

ni szkieletowych

pH =

pH = 7,0-7,4

PRZYKŁADOWE WARTOŚCI pH

płyn zewn

ą

trzkomórkowy

pH = [H

+

] = 45 - 35 nmol/l

mocz

pH = [H

+

] = 32.000 nmol/l

płyn wewn

ą

trzkomórkowy

pH = (warto

ść ś

rednia)

−−−−

wodna faza cytoplazmy - pH = 6,0

−−−−

mitochondria

−−−−

siateczka

ś

ródplazmatyczna

−−−−

j

ą

dro komórkowe

erytrocyty

pH =

komórki nabłonka kanalików nerkowych

pH =

komórki mi

ęś

ni szkieletowych

pH =

pH = 7,0-7,4

PRZYKŁADOWE WARTOŚCI pH

- 86 -

krew

ś

wiatło kanalika

nerkowego

++++

−−−−

++++

Na

HCO

HCO

Na

3

3

2

++++

−−−−

++++

H

HCO

3

2

2

CO

O

H

++++

3

NaHCO

++++

H

−−−−

3

HCO

3

2

CO

H

2

2

CO

O

H

++++

anhydraza
w

ę

glanowa

komórki kanalików

nerkowych

MECHANIZM RESORPCJI ZWROTNEJ WODOROWĘGLANÓW

- 87 -

krew

ś

wiatło kanalika

nerkowego

komórki kanalików

nerkowych

4

2

HPO

Na

++++

−−−−

++++

++++

++++

Na

HPO

Na

2

4

++++

−−−−

++++

++++

++++

H

HPO

Na

2

4

4

2

PO

NaH

−−−−

++++

++++

3

HCO

H

3

2

CO

H

2

2

CO

O

H

++++

anhydraza
w

ę

glanowa

++++

Na

−−−−

3

HCO

3

NaHCO

MECHANIZM WYTWARZANIA KWAŚNOŚCI MIARECZKOWEJ

- 88 -

krew

ś

wiatło kanalika

nerkowego

komórki kanalików

nerkowych

Cl

NH

4

−−−−

Cl

++++

Na

++++

H

3

NH

NaCl

2

CO

anhydraza
w

ę

glanowa

3

2

CO

H

++++

H

−−−−

3

HCO

+

3

NaHCO

++++

Na

3

NH

+

kwas glutaminowy

glutaminaza

dehydrogenaza glutaminianowa

glutamina

++++

2

O

H

PROCES AMONIOGENEZY

- 89 -

PRZYCZYNY KWASICY ODDECHOWEJ

uszkodzenie nerwowej

regulacji oddychania

ograniczona ruchomo

ść

klatki piersiowej

choroby płuc

stosowanie mieszanin gazowych
o du

ż

ej zawarto

ś

ci CO

2

u chorych

sztucznie oddychaj

ą

cych

lub leczonych oddychaniem wspomaganym

ostra lub przewlekła
niewydolno

ść

serca

hipowentylacja w przebiegu
sztucznego oddychania

- 90 -

PRZYCZYNY ZASADOWICY ODDECHOWEJ

zwyrodnienie OUN
w nast

ę

pstwie zmian

chorobowych naczy

ń

mózgu

mechaniczna
hiperwentylacja

silne bod

ź

ce nerwowe

hipoksja

uszkodzenie lub dra

ż

nienie OUN

- 91 -

PRZYCZYNY KWASICY METABOLICZNEJ

retencja nielotnych kwasów









wytwarzanie

nielotnych kwasów

utrata zasad z wydalinami

lub wydzielinami ustroju

rozcie

ń

czenie zasad

w płynach ustrojowych

przemieszczenie jonów H

+

z przestrzeni wodnej

ś

ródkomórkowej do pozakomórkowej

ogólnoustrojowa pula zasad nie ulega zmianie

- 92 -

KWASICA METABOLICZNA UWARUNKOWANA

NADMIERNYM WYTWARZANIEM NIELOTNYCH KWASÓW

kwasica ketonowa

kwasica metaboliczna o innej etiologii

kwasica mleczanowa

typ A

bezwzgl

ę

dny lub wzgl

ę

dny niedobór tlenu:

typ B

prawidłowa poda

ż

tlenu w tkankach:

UPOŚLEDZENIE CZYNNOŚCI NEREK

niedostateczne wydalanie jonów H

+

przez nerki

kwasica nerkowa
mocznicowa

kwasica nerkowa
kanalikowa

ostra

przewlekła

dystalna

(typ I)

proksymalna

(typ II)

liczby czynnych nefronów

prawidłowa lub nieznacznie

liczba czynnych nefronów

- 93 -

- 94 -

PRZYCZYNY ZASADOWICY METABOLICZNEJ

potasu w ustroju

poda

ż

potasu w pokarmach

utrata potasu z kałem

utrata potasu z moczem









wydzielanie gliko-

i mineralokortykosteroidów









poda

ż

zasad









utrata H

+

- 95 -

KWASICA NIEODDECHOWA

++++

H

++++

H

++++

H

++++

H

++++

H

++++

H

−−−−

Cl

−−−−

Cl

++++

Na

++++

Na

++++

K

++++

K

komórka

przestrze

ń

pozakomórkowa

ZASADOWICA NIEODDECHOWA

przestrze

ń

pozakomórkowa

++++

H

++++

H

++++

H

++++

H

++++

Na

++++

Na

++++

K

++++

K

komórka

Ruch jonów

++++

H

++++

K

++++

Na

−−−−

Cl

pomi

ę

dzy przestrzeni

ą

ś

ródkomórkow

ą

i pozakomórkow

ą

w kwasicy

i zasadowicy nieoddechowej

- 96 -

WPŁYW ZABURZEŃ RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ NA USTRÓJ