1. DETERMINANTY

W 1994r na potrzeby KG Policji przyjęto cechy charakterystyczne przestępczości zorganizowanej.

generowanie zysków na potrzeby członków związku oraz kontynuacja działalności (maksymalizacja

zysku)

planowanie kierunków działalności przestępczej

utrzymywanie kontaktów z organami władzy w celu zapewnienia bezp. dla struktur przestępczych

hierarchicznośd oraz podział działao

lokowanie zysków w legalne przedsięwzięcia

pomoc dla członków organizacji i rodzin

mobilnośd i międzynarodowy charakter działao (trans granicznośd)

planowanie i elastycznośd w ustalaniu kierunków działalności przestępczej

wewnętrzna i zewnętrzna hermetycznośd prowadzonych działao,

 Dłuższy lub bezterminowy okres współpracy tych osób,

 Stosowanie przemocy,

2. KORUPCJA

KORUPCJA - to nadużywanie praw wynikających z pełnienia funkcji publicznych, co wiąże się z bezprawnym

uzyskaniem korzyści materialnych lub osobistych : dla siebie, swojej firmy, bliskich osób. KORUPCJĄ jest nie

tylko wręczanie łapówek, ale też wykorzystywanie publicznego budżetu dla własnych korzyści, płatna

protekcja podczas zatrudniania pracowników, czy polityczne poparcie w zamian za określone wpływy.

Korupcja MATERIALNA

mamy do czynienia z przekazaniem pieniędzy lub wartościowego dobra,

lub np. podpisaniem umowy na specjalnych warunkach, która w dalszym okresie czasu ma przynieśd
pewne dochody.

Korupcja OSOBISTA

sterowanie niematerialnych korzyści osobistych, związanych z podniesieniem statusu społecznego,

można zaliczyd do nich przykładowo obietnicę awansu, stąd korupcja osobista bywa też pośrednio
związana z aspektem pieniężnym

Bez względu na rodzaj, korupcja jest zawsze obustronnie korzystna.

Kto jest karany za korupcję?

PODMIOT CZYNNY: osoba, która wychodzi z inicjatywą - czyli ten, kto wręcza łapówkę lub obiecuje ją, żądając
w zamian określonych korzyści majątkowych lub osobistych dla siebie, swojej firmy, lub bliskich sobie osób

PODMIOT BIERNY: osoba, która przyjmuje łapówkę lub zgadza się zrealizowad określone działania w zamian za
obietnicę łapówki - funkcjonariusz publiczny lub osoba pełniąca funkcję publiczną.

W przypadku wykrycia korupcji, obie strony zostają ukarane. W zależności od skali przestępstwa karą może
byd grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności nawet do kilkunastu lat.

Zawody najbardziej zagrożone korupcją:

1. Celnicy- wiąże się to z międzynarodowym(transgranicznym) charakterem grup przestępczych dla

których głównym źródłem dochodu jest przemyt

2. Funkcjonariusze policji- pokusa przyjęcia korzyści materialnych lub osobistych wynikająca z stałego,

powtarzającego się ryzyka związanego z samą organizacją policji najbardziej bowiem narażone są

służba prewencji i drogowa ponieważ występuje codzienny kontakt z obywatelami;

3. Wymiar sprawiedliwości- wysokie łapówki a uniewinnienie, odroczenie lub zawieszenie postępowania

/ najwięcej przypadków korupcji w służbie więziennej

Walka z korupcją:

 Organem upoważnionym w Polsce do śledzenia i ujawniania przypadków korupcji w instytucjach oraz

organizacjach działających publicznie jest Najwyższa Izba Kontroli,

 Centralne Biuro Antykorupcyjne, działa na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r.

3. BEZPIECZEOSTWO

Bezpieczeostwo to stan psychiczny przeciwny do zagrożenia i lęku.

Bezpieczeostwo publiczne- to stan przejawiający się ochroną porządku prawnego, życia i zdrowia obywateli

oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami.

Bezpieczeostwo powszechne – jest to stan zapewniający ochronę życia i zdrowia obywateli oraz majątku

narodowego przed skutkami klęsk żywiołowych i katastrof technicznych

4. GANG/MAFIA/BANDA

Żeby rozróżnid przestępczośd zorganizowaną od bandy należy ocenid ją pod kątem charakteru, struktury oraz
funkcji. Od strony socjologicznej członkowie bandy czują się przynależni, mają udział w podejmowaniu
decyzji, w przygotowaniach, w wykonaniu jakiegoś czynu a potem w podziale łupów. Jak i w przestępczości
zorganizowanej przeważnie jeden z członków przejmuje w niej role kierowniczą, jest to oczywiście osoba,
która jest autorytetem dla reszty członków. W przeciwieostwie do przestępczości zorganizowanej banda jest
zakłada tylko na określony czas i do określonych, okazyjnych przestępstw. W skład bandy wchodzą zarówno
młodociani amatorzy popełniający przestępstwo po raz pierwszy jak i zawodowi przestępcy oraz notoryczni
(głównie recydywa). Banda stanowi zamknięta w ramach społeczeostwa grupę i funkcjonują bez obcego
sterowania (czyli cała ta hermetycznośd). Wszystko skupione jest w jednej ręce, więc jak dojadą przywódcę to

z reguły przesądza to o rozpadzie gangu. Jak przy Bruder Ferein występuje wzajemne pomaganie sobie i
pomaganie rodzinom członków.

1. Bandy tradycjonalne

duża ilośd członków (nawet setki)

duże różnice wiekowe (starsi rekrutują młodszych)

hierarchicznośd

związanie z terytorium (najbardziej angażują się w popełnianie przestępstw tam gdzie się wychowali i
gdzie znają miejscówki)

2. Bandy neotradycjonalne

wszystko to samo co w tradycjonalne, ale

mniejsze liczebnie

nowe zjawisko (ostatnie 10 lat)

3. Bandy skondensowane

małe

małe struktury wewnętrzne

niewielkie różnice wiekowe

zajmują się szeroką gamą działao przestępczych

mają charakter band ulicznych w USA

4. Bandy kolektywne

funkcjonują od dawna

średnia wielkośd

charakterystyczne są duże różnice wiekowe

mają luźne struktury

nie występuje hierarchiczne przyporządkowanie

5. Bandy wyspecjalizowane

bardzo małe (kilka członków)

charakter terytorialny (wyszukują ofiary w sąsiedztwie, w którym zamieszkują)

podział ról (funkcjonują jakby mała firma)

dokonywanie określonych typów przestępstw

np. skinheadzi czy grupy neonazistowskie

NAJBARDZIEJ ZBLIŻONE DO PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ SĄ BANDY TRADYCJONALNE

5. SYNDROMY

SYNDROMY PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ :

PROHIBICJI – rozwija się tam gdzie jest zapotrzebowanie na określone towary i usługi niedostępne w
legalnym systemie ( prostytucja, alkohol)

SPEKULACYJNY –jego podłoże to system w, którym występuje reglamentacja i racjonowanie dóbr.
Tworzy się czarny rynek, który rodzi korupcję.

MAKSYMALIZACJI ZYSKU – osiągnięcie jak największego zysku w jak najkrótszym czasie

6. PODZIAŁ PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ

1. Przestępczośd o charakterze kryminalnym

a) Zabójstwa, porwania dla okupu, rozboje, wymuszenia rozbójnicze

b) Zorganizowany przerzut i handel ludźmi

c) Zorganizowane kradzieże, handel i przemyt samochodów

d) Zorganizowana przestępczośd fałszerska

e) Zorganizowana przestępczośd przeciwko zabytkom/ dobrom kultury

2. Przestępczośd o charakterze narkotykowym

a) Nielegalna produkcja

b) Nielegalny handel

c) Przemyt

3. Przestępczośd o charakterze ekonomicznym ( gospodarczym)

a) Przestępczośd w sektorze bankowym, finansowym i kapitałowym

b) Nielegalny obrót towarami wysokoakcyzowymi (alkohol, papierosy, paliwa)

c) Przestępstwa celne i dewizowe

d) Przestępstwa podatkowe

e) Przestępstwa w sektorze ubezpieczeo

f) Pranie brudnych pieniędzy

g) Korupcja

7. TŁO SPOŁECZNE ROZWOJU PRZESTĘPCZOŚCI

 wysoki poziom bezrobocia

 rozwarstwienie ekonomiczne w społeczeostwie

 wzrost migracji zewnętrznej

 osłabienie więzi społecznych

 poczucie marginalizacji dużych grup społecznych

 brak dostatecznej kontroli dostępu do broni palnej

 częste zmiany i niedoskonałośd stanowionego prawa

 niska efektywnośd organów ścigania karnego i wymiar sprawiedliwości

 brak skuteczności w realizacji przygotowanych programów związanych z przeciwdziałaniem

patologii społecznej (w tym również walki z przestępczością)

 upadek autorytetów moralnych

8. ROZWÓJ ZJAWISKA NA OBSZARZE EUROPEJSKIM

Mafia została utworzona na Sycylii na początku XIX w. (chod niektórzy twierdzą, że miało to miejsce już w XII
w.). Pierwotnie było to tajne stowarzyszenie dla ochrony ludności przed nadużyciami obcych wojsk i napadami
zbójeckimi.

Wśród czynników, które przesądziły o zmianie charakteru tej organizacji, wymienia się:

 słabośd paostwowego aparatu władzy
 wrogie nastawienie ludności do wszystkich organów paostwowych
 nieefektywnośd działao policji i sądów
 niewydolnośd systemu biurokratycznego i przewlekłośd drogi urzędowej

Po 1957 roku mafia sycylijska przeistoczyła się w działający na całym świecie multinarodowy kartel heroinowy.
Ponadto okazała się byd jedynym zorganizowanym syndykatem przestępczym, który prowadzi zakrojony na
szeroką skalę handel zarówno heroiną, jak i kokainą na różnych kontynentach.

W latach 70. i 80. Można było obserwowad postępujący wzrost skomplikowania i perfekcyjności działao mafii
ukierunkowanych na pranie pieniędzy.

Na początku lat 90. mafia rzuciła wyzwanie paostwu – zabójstwa sędziów Falcone i Borselino. Zdecydowana
reakcja ze strony paostwa sprawiła, że teraz mafia zmieniła taktykę – chce raczej pozostawad na uboczu.

Szacuje się, że ok. 80% przedstawicieli różnego rodzaju biznesów nadal płaci haracze za tzw. ochronę.

9. ROZWÓJ ZJAWISKA NA OBSZARZE AMERYKAOSKIM

Pozostaje w bezpośrednim związku z działalnością mafii, która została importowana w XIX w. Działalnośd
Sycylijczyków początkowo była ograniczona do włoskiej ludności.

Dopiero wprowadzenie w 1919 r. prohibicji otworzyło szansę dla dalszego rozszerzenia obszarów wpływów.
Nielegalna produkcja i przemyt alkoholu oraz inne interesy na czarnym rynku przynosiły w krótkim czasie
nadzwyczajne zyski.

Po zniesieniu prohibicji skoncentrowano się na:

eksploatacji prostytucji

przemycie wysokooprocentowanych dóbr konsumpcyjnych i towarów luksusowych

wytwarzaniu i rozprowadzaniu środków odurzających

oszukaoczym przyjmowaniu zakładów i hazardzie

lichwie oraz

wszelkiego rodzaju wymuszeniach.

Działalnośd ta miała na celu zabezpieczenie i zaoferowanie dóbr i usług, na które istniał stały popyt.

Metropolią gangsterów stało się Chicago, w którym działał najbardziej znany reprezentant mafii Al Capone.
Kontrolował duże obszary nielegalnego rynku alkoholowego, kasyna i prostytucję. Wykorzystywano też
wymuszenia, przekupstwa oraz polityczne korumpowanie.

W latach 20. doszło do walk pomiędzy gangami o prymat w zorganizowanym świecie przestępczym.

W 1931 roku bossowie walczących ugrupowao mafijnych dochodzą do porozumienia tworząc
monopolistyczny kartel przestępczy - Cosa Nostrę (USA, Bahama, niektóre rejony Kanady), która skupiała tzw.
rodziny liczące od 20 do 700 członków.

Geneza pozostaje w bezpośrednim związku z działalnością mafii , która w XIX w. została importowana do tego
kraju z Sycylii. Przybyli do USA mafiosi szybko wprowadzili w obrębie grupy tradycyjny system kontroli

Działalnośd Sycylijczyków początkowo była ograniczona do własnej tj. włoskiej grupy ludności. Dopiero
wprowadzenie w 1919 prohibicji otworzyło szanse dla dalszego rozszerzania obszaru wpływów.

Nielegalna produkcja i przemyt alkoholu przyniosły wysokie zyski. Po zniesieniu PROHIBICJI skoncentrowali się
na eksploatacji prostytucji, przemycie wysokooprocentowanych dóbr konsumpcyjnych i towarów
luksusowych, wytwarzaniu i rozprowadzaniu środków odurzających. Metropolią gangsterów stało się
CHICAGO , w którym działał najbardziej znany reprezentant Mafii AL CAPONE.

COSA NOSTRA – przestępczy kartel skupiający tzw. Rodziny o mieszanym włosko- amerykaoskim
składzie. Kiedy ludzie zaczęli szukad nowego i lepszego życia, masowo emigrowali z Europy do Ameryki,
zjawisko to sprawiło, że wielu członków mafijnych rodzin dopatrywało się w tym utraty większej części
zysków. Wynikiem tego, była próba emigracji Mafii do USA.

W koocu XIX wieku, Czarne Dłonie rozpoczęły swą działalnośd tworząc kraj w kraju, Włoskie terytoria w
amerykaoskich miastach. W tamtym czasie, miasto Nowy Orlean było kolebką Mafii.

We wczesnych latach 20-tych każde wielkie miasto miało oddział Mafii. Rozszerzano horyzonty w
takich obszarach jak prostytucja, hazard i handel alkoholem w czasach prohibicji. Ten okres
najprawdopodobniej stał się jednym z legendarnych etapów w historii światowego gangsterstwa.

Były to czasy, gdy gangsterzy otwarcie okazywali swą siłę. Mafia dosłownie kwitła w każdym z
ważniejszych miast w USA. Al Capone w Chicago i Charles Luciano w Nowym Jorku gromadzili miliony
dolarów dzięki sprzedaży alkoholu i kobiet oraz kontrolując każdy z możliwych do wyobrażenia
aspektów kryminału. W tym czasie w USA Mafia kontrolowała w zasadzie każdy obszar interesu i byd
może każdy obszar życia

Mafia posiadała rozległe wpływy. Które służyły rozmaitym celom: rozszerzało to kontrolę nad
rodzinnymi interesami, daje to sposobnośd, by przypływ gotówki był znacznie większy, co z kolei daje
jeszcze większe wpływy w życiu politycznym

10. ROZWÓJ ZJAWISKA NA OBSZARZE AZJATYCKIM

JAPOOSKA jakuza

Nazwa wywodzi się od japooskiej gry karcianej, w której układ liczb 8,9,3 oznacza ya, ku, za

Jej historia sięga swoimi korzeniami do 1600 r.

Członkowie yakuzy uważają się za spadkobierców samurajów i działają według ściśle określonego
kodeksu honorowego.

Gangi średniowieczne złożone z samurajów. W 1604 została zakooczona trwająca od wielu lat wojna

domowa. Pokój oznaczał, że około 500 tyś samurajów pozostało nagle bez pracy. Częśd z nich się

przystosowała, jednak wielu nieudolnie próbowało się przekwalifikowad.

Zaczęli oni trudnid się sprzedażą towarów na ulicach, okazjonalnie stosując przemoc. Następnie zaczęli

wymuszad pieniądze za tzw. Ochronę, która jest stosowana do dnia dzisiejszego.

Rozrost podczas II WŚ podczas amerykaoskiej okupacji Japonii. Ich zyski pochodziły głównie z

prostytucji, hazardu oraz korupcja na szczeblach politycznych i policyjnych.

Obecnie „Yakuza” zajmują się one interesami budowlanymi, operacjami finansowymi, handlem

gruntami i usługami, poszerzając swoje wpływy

CHIOSKIE triady

Triady są to niezależne gangi o podobnej strukturze organizacyjnej, używającej wspólnej nazwy triad.

O ich decentralizacji świadczy m.in. Fakt, że grupy triad stale walczą między sobą.

Dzisiejszą potęgą chioskiej przestępczości zorganizowanej łączy się z historią syndykatów triad i tong.

Najstarsza z grup, jaką eksperci łączą z początkami triad jest Chih Meh lub też Czerwone Brwi. Było to tajemne

stowarzyszenie wojowników dążące do obalenia despoty.

Niewątpliwie jedną z ważniejszych dat, mających wpływ na działalnośd triad, jest 1912r., w którym obalona

została dynastia Qing. Wówczas tysiące członków różnych, chod powiązanych ze sobą grup, które miały

wspólną filozofię, mistyczne wierzenia oraz sposób działania, rozprzestrzeniło się na wszystkie chioskie

wspólnoty na świecie. Wskazuje się, że wtedy właśnie narodziły się współczesne triady i tongi.

Nazwa "triada" nawiązuje do trzech głównych sił natury: nieba, ziemi i człowieka. By uczcid trójdzielnośd

świata, członkowie mafii nosili przy sobie trójkątne symbole - flagi, sztandary, naszywki.

Dziś znakiem rozpoznawczym chioskiej mafii jest smok wytatuowany na ciele.

Głównym źródłem dochodu jest:

• hazard

• wymuszenia

• pranie brudnych pieniędzy

• handel narkotykami

• prostytucja

• działalnośd quasi-biznesową związaną z handlem kasetami video, książkami, gazetami oraz

świadczeniem usług w obszarze rozrywki.

Triada od 1970 roku masowo dostarczała heroinę amerykaoskim żołnierzom, stacjonującym w Wietnamie. To

wtedy zaczęła zarabiad naprawdę ogromne pieniądze. Po zakooczeniu wojny zajęła się "opieką" nad kasynami.

Obecnie głównym źródłem dochodów chioskich grup przestępczych jest sprzedaż narkotyków z Birmy,

Tajlandii i Laosu (tzw. złoty trójkąt).

W latach 80. odnotowano ich obecnośd w Europie Zachodniej, Australii i Ameryce Środkowej, natomiast od

początku lat 90. instalują się w Japonii i Nowej Zelandii, powracają także do krajów Półwyspu Indochioskiego.

W 1995 r. zainstalowały w Pradze kwaterę Główną w Europie Środkowej.

11. ZWIĄZKI I ZALEŻNOŚCI PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ I TERRORYZMU

Różnice

TERRORYZM

PRZESTĘPCZOŚD ZORGANIZOWANA

Cele polityczne, religijne

Cel – osiągnięcie zysku

Unicestwienie porządku prawnego

Utrzymanie porządku, ponieważ zapewnia on

dochody

Nagłośnienie działalności

Unikanie rozgłosu

Liczy się pozyskanie funduszy, nie ich źródło

Ważne są źródła, które są kamuflowane

.

Jednakże przestępczośd zorganizowana i terroryzm wykazują także wspólne cechy, jak np.trudności w ich

zdefiniowaniu.

Podobieostwa

1. Struktura – zarówno PZ jak i terroryzm noszą znamiona zachowao grupowych. Zaczyna się upodabniad

sposób funkcjonowania, struktura nazywana „siecią”, charakteryzuje się tym, że funkcjonujące w jej

ramach grupy są od siebie praktycznie niezależne.

2. Cel pośredni – w przypadku PZ może byd to wpływ na władzę. Z kolei terroryzm ucieka się do

zachowao kryminalnych dla osiągnięcia zysku potrzebnego do przeprowadzania swoich ataków.

3. Użycie przemocy – PZ wykorzystuje przemoc w celu terroryzowania ofiar, od których chcą osiągnąd

zamierzony cel. Przemoc ta kierowana jest również w stosunku do przedstawicieli władz. Organizacje

terrorystyczne mogą angażowad się w formy przestępczości kryminalnej np. akty egzekucji w stosunku

do członków, którzy stracili zaufanie.

4. Narkotyki – terroryści zajmują się handlem dla sfinansowania aktów przemocy. Handlarze natomiast w

szerokim zakresie korzystają z tych kontaktów dla prowadzenia opłacalnego handlu.

12. CZYNNIKI HISTORYCZNE

a) Okres średniowiecza i odrodzenia

- istniały grupy złodziei zawodowo zajmujący się kradzieżami. Proceder ten ulegał profesjonalizacji, dlatego w

XX w. przybrał bardziej zorganizowany charakter.

b) Okres międzywojenny

- Trwale związki, organizacje zawodowe, których celem jest wzajemna pomoc i ułatwienie

członkom działalności przestępczej

-Obok grup złodziejskich dosyd sprawnie działały na polskich granicach grupy przemytników

(słabośd granic, przemyt jako źródło dochodów, niedostatki w zaopatrzeniu, różnice w rozwoju

gospodarczym Polski i ich sąsiadów)

- W 1992 roku w Wilnie powstało zrzeszenie zawodowych przestępców narodowości żydowskiej

„Bruder Ferein

- w styczniu 1911 dwaj przyjaciele opracowali plan organizacji mającej stanowid samopomoc

złodziejską, wsparcie i opiekę dla włamywaczy

- cechy charakterystyczne:

Składanie kaucji za aresztowanych członków

Zapomogi dla rodzin

Opłacania obrooców

Kupowanie narzędzi za pieniądze z przestępstw

Dzielenie dochodów w grupie

Pertraktacje z ofiarami, np. wykup zagrabionego mienia

- chewra - określenie cechujące zżytą grupę przestępczą

c) Okres powojenny

-szabrownik – osoba grabiąca mienie pozostawione przez uciekających w czasie działao wojennych

lub klęski żywiołowej

- Główne przyczyny rozwoju przestępczości zawodowej miały charakter materialny

- Paostwo przejawiało słabośd w wielu dziedzinach

( sprzyjało to powstawaniu przestępstw) = braki w zaopatrzeniu i niskie dochody dla obywatela

-Był to efekt gospodarki reglamentowanej, ograniczeo w zakresie dostępu do towarów i usług

- Głównymi przestępstwami, jakie miały miejsce w ówczesnym czasie to:

Przemyt niektórych towarów

Przemyt i handel dewizami (nielegalny obrót walutami)

Zagarnięcie mienia

Spekulacja

Nielegalny obrót niektórymi towarami

Nielegalny obrót dziełami sztuki

Fałszowanie pieniędzy

Kradzież kieszonkowa

- Grupy przestępcze w okresie PRL-u cechowały:

własna struktura;

własna hierarchia;

własne wypracowane metody;

łatwośd dostosowywania do zmieniających się warunków

Istniały wtedy:

 Zorganizowane, zawodowe grupy przestępcze, specjalizujące się w kradzieżach kieszonkowych

 Grupy typowo kryminalne, zajmujące się przede wszystkim rozbojami, często z użyciem broni palnej

Słynne afery:

 Afera mięsna – nieprawidłowości w handlu mięsem (kradzieży mięsa, podmienianiu towaru,

fałszowaniu faktur) WAWRZECKI

 Afera skórzana - zamiast do paostwowych sklepów nadwyżki skór sprzedawali lepiej płacącym

prywatnym odbiorcom DEDO

13. CZYNNIKI SPOŁECZNE

a) Upadek wartości i autorytetów – dezorganizacja społeczna, odzyskanie swobód i wolności

obywatelskichludzie nie odczuwali form kontroli ze strony paostwa jak i społeczeostwa ,

zapomniano o wartości uczciwości, sprawiedliwości i honoru ; autorytety – zmieniła się rola domu,

rodziny, szkoły(w nowych warunkach nieumiejętnie spełniały swoja rolę).

b) Odrzucenie wartości duchowych – przyjecie jako dominujących wartości materialnych.

Społeczeostwo stawiało na osiągnięcie zysku zarówno z sposób legalny jak i nielegalny, idea

bogacenia się.

c) Przyzwolenie społeczne - Zjawisko braku potępienia popełniania określonego czynu zabronionego

przez ogół społeczeostwa

d) Demoralizacja bezkarnością

Demoralizacja - odrzucanie oraz negowanie przyjętych wartości, norm, zasad etyki, praw życia

zbiorowego i indywidualnego.

Bezkarnośd - Pozostawanie bez konsekwencji mimo popełnienia przestępstwa

Czyliniska wykrywalnośd przestępstw , mała efektywnośd organów ścigania, długotrwałośd procesów

karnych, nie zawsze właściwe traktowanie ofiar i świadków (wzrost poczucia bezkarności przestępców).

e) Zapotrzebowanie społeczeostwa na nielegalne towary (podmiotem pożądania stały się niedrogie

produkty, np. niedrogie oprogramowania i płyty, podrabiane tekstylia, narkotyki, alkohol,

papierosy, broo z przemytu, kradzione samochody, popyt dotyczył też ludzi, głównie na potrzeby

handlu, przerzutu.

14. CZYNNIKI EKONOMICZNE

a) Zamiany w strukturze własności paostwa

- upadek wielu przedsiębiorstw (likwidacja PGR-ów, restrukturyzacja gałęzi przemysłu, upadające

rolnictwo)

- utrata źródła utrzymania znacznej części społeczeostwa, bezrobocie

b) Trudna sytuacja ekonomiczna paostwa

- uzyskiwanie niskich dochodów przez osoby pracujące

- zubożenie społeczeostwa

- rozwarstwienie materialne społeczeostwa

c) Dążenie do poprawy warunków życia

- uzyskiwanie wysokich dochodów w krótkim czasie

- dążenie do maksymalizacji zysku w dobie wolnego rynku

d) Pauperyzacja społeczeostwa - Proces społeczny polegający na obniżeniu się stopy życiowej

jednostek/zbiorowości

15. CZYNNIKI PRAWNE

- niedostosowanie prawa do ówczesnej sytuacji społecznej, gospodarczej, kryminalnej.

a) mankamenty regulacji prawa karnego, gospodarczego i dewizowego

- Kodeks Karny z 1969r (nie zawierał przepisów dotyczących prania brudnych pieniędzy,

rozwiązania dotyczące odpowiedzialności za udział w zorganizowanych grupach przestępczych były

niewystarczające, brak regulacji instytucji świadka koronnego i anonimowego, nieodpowiednie

przepisy o zapobieganiu narkomani

- brak odpowiednich rozwiązao zapewniające prawne bezpieczeostwo obrotu gospodarczego oraz

interes Skarbu Paostwa w warunkach gospodarki rynkowej

- liberalizm przepisów ustawy z dnia 23.12.1988r o działalności gospodarczej umożliwił

dotychczasowym handlarzom walutą, spekulantom, przemytnika założyd legalną działalnośd,

zalegalizowad pieniądze z przestępczych źródeł, prowadzid nieuczciwa działalnośd pod przykrywka

uczciwej

- ustawa z dnia 1.1.1990r - Prawo Celne – wprowadzające swobodny obrót towarowy z zagranicą ,

nadużycia dewizowe i celne, paserstwo celne

b) brak podziału kompetencji w działaniu służb

- pełnomocnictwa posiadane przez policjantów, celników, strażników granicznych z biegiem czasu

stały się niewystarczające( dopiero późniejsze nowelizacje ustawy umożliwiły służbom stosownie

tajnych agentów, zakupów kontrolowanych, podsłuchów rozmów) ; braki niektórych instytucji (np.

zakup kontrolowany) uniemożliwiały współprace z organami innych paostw; mankamenty

niektórych regulacji (sprzyjały bezpiecznemu funkcjonowaniu grup, ograniczały możliwości ścigania

c) nieefektywne wykorzystanie instrumentów prawa

- nieumiejętne i niedostateczne pozbawianie sprawców przedmiotów oraz korzyści z przestępstw,

technicznym zabezpieczeniu i odzyskiwaniu zdobytego nielegalna droga mienia

16. CZYNNIKI ORGANIZACYJNE

- dotyczyły funkcjonowania służb zajmujących się ściganiem przestępczości zorganizowanej.

a) Przeobrażenia strukturalne organów paostwowych

- 1990- ustawą o Policji rozwiązano Biuro do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi

-1.1.1994 – powołanie Biura do Walki z Przestępczością Zorganizowaną (ściganie polskich i

zagranicznych grup o charakterze zorganizowanym)

- 2000 – powołanie CBŚ (Centralne Biuro Śledcze)

b) Ograniczone zasoby kadrowe i techniczne

- kadra nie była dobrze przygotowana pod względem merytorycznym i technicznym

(niedociągnięcia wiedzy na temat nowych mechanizmów przestępstw np. prania brudnych

pieniędzy)

- problem stanowiła korupcja na dużą skalę wśród funkcjonariuszywspółpraca funkcjonariuszy z

przestępcami

- problemy z wyposażeniem technicznym – broo, sprzęt, kamizelki kuloodporne, nowoczesne

środki łączności i transportu

- braki wyposażenia administracji celnej w nowoczesny sprzęt do wykrywania przemycanych

towarów

- Straż Graniczna nie była przygotowana na tak duży ruch granicznyniedoskonała ochrona granic

- nie zawsze efektywna współpraca służb i organów, brak koordynacji działao między nimi

- w latach 90 problemy przeżywał wymiar sprawiedliwości – niskie płace pełnomocników, mnogośd

spraw, trudności z terminowym rozpatrzeniem

17. CZYNNIKI MIĘDZYNARODOWE

a) Otwarcie granic z 1989r

- niemalże nieograniczone możliwości ich przekraczania przez ludzi i towary, skorzystali z tego

również członkowie międzynarodowych grup przestępczych, którzy nawiązali kontakt z polskimi

grupami Polska stała się miejscem popełniania przestępstw przez cudzoziemców, miejscem

dokonywania porachunków

b) położenie geopolityczne

- centralne położenie Polski łączyło silną Europe Zachodnią z pozostałymi paostwami

powstałymi głównie

po rozpadzie ZSRR, umiejscowiło to Polskę na mapie międzynarodowych szlaków

przemytniczych

c) rozpad ZSRR

-wywołał walki narodowościowe

-kryzysy gospodarcze

-trudna sytuacja ekonomiczna społeczeostwa

-wzrost przestępczości

-brak poczucia bezpieczeostwa

Te negatywne zjawiska spowodowały migracje ludności do Polski i przez Polsce. Obywatele

przybywający do Polski legalnie, jak i nielegalnie czyli to w celach zarobkowych. Nieudane próby

podjęcia pracy, trudna sytuacja materialna, niechęd powrotu do własnego kraju zachęcały do

rozpoczęcia działalności przestępczej.

d) Migracje ludności

- słaba ochrona granic miedzy paostwami powstałymi po rozpadzie, co umożliwiało jej przekraczanie w

niestrzeżonych miejscach

- granice zmieniły swoje znaczenie: z politycznego na ekonomiczny

e) Globalizacja i politechnizacja życia

- postęp cywilizacyjny ułatwił przestępcom komunikacje (telefony komórkowe, Internet, CB radia) ,

kontrolowanie działalności organów ścigania (urządzenia podsłuchowe, systemy antyradarowe),

szybkie przemieszczanie się (nowoczesne środki transportu)

-do swojej działalności przestępcy wykorzystują nowoczesne zdobycze techniki

18. ZORGANIZOWANY PRZERZUT I HANDEL LUDŹMI, ORGANAMI LUDZKIMI

Przerzut ludzi to odpłatne, zorganizowane formy nielegalnego przekraczana granicy (granic).

Co charakteryzuje grupy przestępcze zajmujące się handlem ludźmi ?

 PROFESJONALIZM

 WIEDZA Z ZAKRESU SYSTEMU OCHRONY GRANICY PAOSTWOWEJ

 ZBUDOWANE W SPOSÓB HIERERCHICZNY

 ICH DZIAŁALNOŚC JEST ZAPLANOWANA, SKOORDYNOWANA I ZAKONSPIROWANA

 KONTROLUJĄ SŁABSZE GRUPY PRZESTĘPCZE LUB WŁĄCZAJĄ JE WE WŁASNE STRUKTURY

Odbywa się : Drogą lądową, powietrzną , morską – droga lądowa jest najtaosza temu jest najczęściej
używana.

Handel ludźmi polega na werbowaniu, transporcie, przekazywaniu, przechowywaniu lub przyjmowaniu osób.

Różnica pomiędzy handlem a przerzutem :

Handel ludźmi jest zwykle związany z użyciem siły, przymusu, wprowadzenia w błąd lub innym nadużyciem,
które zawiera element wykorzystania i sprawia, że zgoda ofiary nie ma znaczenia. Handlarze ludźmi czerpią
korzyści z wykorzystywania ofiar, podczas gdy przemytnikom płacą migranci. Zazwyczaj po przybyciu do
miejsca docelowego dalsze kontakty pomiędzy przemytnikiem a migrantami urywają się.

KATEGORIE HANDLU LUDŹMI :

KOBIETY – cel prostytucja

MĘŻCZYŹNI – praca przymusowa

DZIECI – pornografia

ORGANY – sprzedaż organów

19. ZORGANIZOWANE KRADZIEŻE, HANDEL I PRZEMYT SAMOCHODÓW

4 ETAPY KRADZIEŻY SAMOCHODU :

1. PREPARACJA KRADZIEŻY
2. KRADZIEŻ
3. LEGALIZACJA SAMOCHODU
4. ZBYCIE

motyw działania –wysoki zyski ,niewielkie ryzyko związane z uprawą procederu

Cel –zbyt skradzionego pojazdu w kraju lub za granicą / wymuszenie okupu za skradziony samochód

Samochody najczęściej przemycane są drogą lądową.

20. ZORGANIZOWANA PRZESTĘPCZOŚD PRZECIWKO ZABYTKOM/DOBROM KULTURY

Konstytucja najwyższa ustawa chroniąca zabytki i dobra kultury

ZABYTEK – „Nieruchomośd lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z
jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w
interesie społecznym ze względu na posiadaną wartośd historyczną, artystyczną lub naukową.”

KLASYFIKACJA ZABYTKÓW :

RUCHOME – obraz , przedmiot tj. waza zabytkowa,

dzieła sztuki, broo, kolekcje numizmatyczne, grafiki,

starodruki, przedmioty codziennego użytku (jeśli są jakieś wyjątkowe)

NIERUCHOME – budynek , pomnik,

budynki, parki, ogrody, układy urbanistyczne, fortyfikacje,

ARCHEOLOGICZNE – wykopane z pod ziemi, starożytne talerze, kości, p

rzede wszystkim przedmioty

codziennego użytku, cmentarze, kurhany.

MARTWE – obrazy , budynki , pomniki

ŻYWE – zabytkowe drzewo np. dąb Bartek

OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA OCHRONĘ DÓBR KULTURY I ZABYTKÓW :

1. Minister kultury i dziedzictwa narodowego
2. Główny-wojewódzki konserwator zabytków
3. Kustosze
4. Inwestor
5. Straż Graniczna
6. Straż Pożarna
7. UNESCO
8. Straż Celna

DOBRO KULTURY WSPÓŁCZESNEJ - „Należy przez to rozumied niebędące zabytkami dobra kultury, takie jak
pomniki, miejsca pamięci, budynki, ich wnętrza i detale, zespoły budynków, założenia urbanistyczne i
krajobrazowe, będące uznanym dorobkiem współcześnie żyjących pokoleo, jeżeli cechuje je wysoka wartośd
artystyczna lub historyczna.”

21. PRZESTĘPCZOŚD NARKOTYKOWA

Z badao i analiz wynika, że symptomy przestępczości narkotykowej w Polsce występowały od połowy lat 60
jednak ich nasilenie i zorganizowany charakter pojawiły się później. Zorganizowany charakter przestępczości
narkotykowej pojawił się na początku lat 90 XX wieku.

- nielegalna produkcja narkotyków

- nielegalny handel narkotykami

- przemyt narkotyków

22. NIELEGALNA PRODUKCJA NARKOTYKÓW

WYSTĘPUJE PODZIAŁ NA PRODUKCJE NARKOTYKÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO I CHEMICZNEGO

• Najdłużej produkowanym narkotykiem w Polsce jest „polska heroina”

• Metoda jej produkcji została odkryta po stwierdzeniu odurzających właściwości maku

• Nastąpiło to w połowie lat 70.

• Domowym sposobem wytwarzano opiaty

• Doskonalenie metod produkcji opiatów przyczyniło się do wyprodukowana w 1976r. lub w 1978r. Po

raz pierwszy „polskiej heroiny”

• Na początku była to produkcja na potrzeby własne, następnie z upływem czasu zaczęto odnotowywad

przypadki masowej produkcji narkotyku

PRODUKCJA AMFETAMINY

• Odbywa się ona w profesjonalnie przygotowanych laboratoriach

Do przeprowadzenia tego procesu niezbędne jest :

• Wyposażenie laboratorium

• Chemikalia

• Wiedza jako najważniejszy element procesu

• Istotną rolę w tym procesie odgrywa inwestor, który opłaca środki techniczno-materiałowe.

23. NIELEGALNY HANDEL NARKOTYKAMI

Skala handlu zależy od zapotrzebowania na ten towar.

W Polsce przede wszystkim handluje się : marihuaną, haszyszem, amfetaminą, ekstazą, heroiną i kokainą.

Miejsca handlu : dyskoteki i ich okolice, puby, kawiarnie, szkoły itd.

STRUKTURY GRUPY HANDLUJĄCEJ :

Osoby, które zakupują środki od producenta lub przemytników

Osoby , które ten towar przechowują , przygotują go do sprzedaży

Osoby, które zajmują się sprzedażą narkotyków

DOCHODY są zależne od cen narkotyków na rynku sprzedaży oraz jakości sprzedawanego towaru.

24. PRZEMYT NARKOTYKÓW

Ze względu na to że granice Polski były przez wiele lat zamknięte, utrudnienia w wyjazdach i przyjazdach
do Polski zorganizowany przemyt narkotyków przez granice był niemożliwy, a przynajmniej utrudniony. Na
początku lat 70. Zauważono że polska jest krajem tranzytowym narkotyków. Ustalono że z terenów ZSRR
poprzez Polskę przemycano na zachód do Niemiec , Holandii oraz na północ Europy – opium i haszysz.
Wraz z otwarciem się granic na teren naszego kraju zaczęły docierad różnorodne środki odurzające z
niemal wszystkich stron świata.

25. PRZESTĘPSTWA CELNE I DEWIZOWE

Do 1989 roku monopol na handel zagraniczny miało paostwo. Od 1990 ustawa prawo celne umożliwia
wszystkim przedsiębiorstwom , zarówno paostwowym jak i prywatnym oraz osobom fizycznym działalnośd
na równych prawach jako podmiotom obrotu towarowego z zagranicą.

Istota przestępstw celnych i dewizowych polega na „świadomym unikaniu płacenia świadczeo pieniężnych na
rzecz Skarbu Paostw , takich jak cło , podatki i inne obowiązkowe opłaty oraz unikaniu spełnienia innych
wymagao ciążących na importowanych i eksportowanych towarach.

- przewożenie towarów poza kontrolą celną, czyli przemyt np. alkoholu, papierosów, broni,
narkotyków.
- oszustwa celne na ilości, jakości i rodzaju oraz wartości celnej towaru, związane z możliwością
zastosowania wówczas niższej stawki celnej, podatkowej
- fałszowanie świadectw pochodzenia towaru w celu uzyskania preferencji celnych
- fikcyjny reeksport towarów w celu zwrotu pobranego od cła od towaru, który faktycznie pozostał w
Polsce
- fikcyjny tranzyt – zgłaszanie wprowadzenia towarów na polski obszar celny w transporcie
tranzytowym do innego paostwa
- rozliczanie przed organami skarbowymi towarów akcyzowych

26. ZABÓJSTWA, PORWANIA DLA OKUPU, ROZBOJE I WYMUSZENIA ROZBÓJNICZE

A. Zabójstwa

Najczęściej mają charakter porachunkowy ( dokonywane były najczęściej w latach 90. XX w. Mają umożliwid
powrót do gry przestępców opuszczających zakłady karne i próbujących odzyskad wpływy)
jak i są też przejawem działalności grup (w celu eliminacji zagrożenia)
Sprawcy zabójstw są zdeterminowani, uparci i konsekwentni.

B. Porwania dla okupu

Zajmują się najczęściej członkowie dużych grup przestępczych, działają na terenie kilku województw i składają
się z kilkunastu osób. Motyw -> chęd osiągnięcia zysku.

Sprawcy działają w różnych etapach.
Jest to bardzo opłacalne dla przestępców, osiągają duże zyski w krótkim czasie; Skala przestępstwa bardzo
trudna do oszacowania.

C. Rozboje i wymuszenia rozbójnicze

Rozwój nastąpił w latach 90. -> banki, poczty, konwoje, kantory, stacje, hurtowni, wymuszanie haraczy

Metody działania sprawców (bardzo skuteczne) – perswazja, działanie, uzależnienie, jednak wraz z upływem
czasu zaczęli zmieniad taktyki

Obecnie -> Napady na kierowców na drogach (bardzo popularne), napady na transporty wartości pieniężnych,
na kantory i stacje bezynowe

27. ZORGANIZOWANA PRZESTĘPCZOŚD FAŁSZERSKA :

Przestępstwo fałszowania pieniędzy nie jest zjawiskiem nowym Po II wojnie światowej – intensywnie działały

grupy fałszerzy Od początku lat 90. – nastąpił wzrost ujawnionych fałszerstw Obecnie – zainteresowaniem

cieszą się zarówno złotówki jak i obce waluty

Skład osobowy grup zajmujących się fałszowaniem pieniędzy.

Stanowią go:

1) inwestor, organizator przedsięwzięcia, <- najważniejsza osoba, sprzyja nawiązywaniu kontaktów z

osobami z innych krajów

2) osoby odpowiedzialne za uzyskanie farby, papieru, oryginalnych matryc lub urządzeo poligraficznych,

3) fałszerz, najczęściej osoba o wysokich kwalifikacjach,

4) osoby wprowadzające do obiegu fałszywe pieniądze.

Fałszowanie dokumentów :

Dokumenty te wykorzystywane są do popełniania innych przestępstw, takich jak :

 wyłudzanie pieniędzy na szkodę banków,

 wyłudzanie towarów w sklepach i hurtowniach,

 oszustwa podatkowe,

 legalizowanie skradzionych samochodów,

 legalizowanie pobytu cudzoziemców.

Polska odgrywa szczególną rolę bowiem oprócz miejsca i produkcji stanowi także miejsce

wprowadzania do obiegu fałszywych walut