monter instalacji gazowych 713[07] z1 07 u

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Sebastian Latanowicz

Instalowanie szafek gazowych i ich wyposażenia
713[07].Z1.07

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Skowrońska
inż. Zygfryd Gajewski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Sebastian Latanowicz

Konsultacja:
mgr inż. Jarosław Sitek

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej
713[07].Z1.07. „Instalowanie szafek gazowych i ich wyposażenia” zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu Monter instalacji gazowych 713[07].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej podczas

montażu szafek gazowych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Instalowanie szafek gazowych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające 31
4.2.3. Ćwiczenia 31
4.2.4. Sprawdzian postępów 33
5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy w zakresie wyposażenia szafek

gazowych oraz lokalizowaniu miejsc ich montażu.

Poradnik zawiera:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów

kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po
przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Jednostka modułowa: Instalowanie szafek gazowych i ich wyposażenia, której treści teraz

poznasz jest jedną z jednostek koniecznych do zapoznania się z całym procesem związanym
z budową i eksploatacją instalacji gazowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny

pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

Życzę owocnego korzystania z tego „Poradnika”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

713[07].Z1

Technologia montażu instalacji gazowych

713[07].Z1.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych

podczas montażu instalacji gazowych

713(07).Z1.02

Wykonanie połączeń rur stalowych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.03

Wykonywanie połączeń rur miedzianych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.04

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych

z tworzyw sztucznych

713[07].Z1.05

Wykonywanie przyłączy do budynku

713[07].Z1.06

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

713[07].Z1.07

Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia

713[07].Z1.08

Wykonywanie instalacji na gaz ziemny

713[07].Z1.09

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

713[07].Z1.10

Wykonywanie konserwacji i napraw instalacji gazowych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej „Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia” powinieneś umieć:
− stosować ogólne przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej,

− organizować i zlikwidować stanowisko instalacji szafek gazowych i ich wyposażenia,
− posługiwać się dokumentacją techniczną,

− dobierać narzędzia i sprzęt potrzebny do instalacji szafek gazowych i ich wyposażenia,

− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe podczas montażu instalacji gazowych,
− wykonywać przyłącza gazowe do budynków,

− rozróżniać rodzaje armatury i aparatury pomiarowej,

− stosować wymagania dotyczące montażu armatury i aparatury pomiarowej,
− instalować armaturę i aparaturę pomiarową,

− posługiwać się elektronarzędziami,

− wykonywać połączenia rur stalowych miedzianych i z tworzyw sztucznych,
− sprawdzać szczelność połączeń instalacji z armaturą i aparaturą pomiarową,

− przeprowadzać próbę szczelności instalacji gazowej,

− odpowietrzać instalację gazową zgodnie z zasadami bezpieczeństwa,
− uruchamiać instalację gazową,

−

wykonywać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały oraz sprzęt,

− uczestniczyć w dyskusji i wymieniać doświadczenia wcześniej nabyte,

− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zastosować przepisy bhp i ochrony p.poż. obowiązujące podczas montażu szafek gazowych
i ich wyposażenia,

−

zorganizować i zlikwidować stanowisko instalowania szafek gazowych i ich wyposażenia,

−

posłużyć się dokumentacją techniczną dotyczącą instalacji szafek gazowych i ich
wyposażenia,

−

zaplanować kolejność prac,

−

wyznaczyć miejsca lokalizacji szafek gazowych i ich wyposażenia,

−

określić rozmieszczenie przewodów podłączeniowych do szafek gazowych,

−

zastosować wymagania dotyczące montażu szafek gazowych i ich wyposażenia,

−

dobrać narzędzia i sprzęt do instalacji szafek gazowych i ich wyposażenia,

−

ocenić stan techniczny materiałów używanych do instalacji szafek gazowych i ich
wyposażenia,

−

dobrać szafki gazowe do miejsca zainstalowania,

−

zamontować szafki gazowe na zewnątrz i wewnątrz budynku,

−

zamontować kurki główne,

−

zamontować gazomierze,

−

zamontować reduktory ciśnienia gazu,

−

wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały oraz sprzęt,

−

przygotować zainstalowane szafki gazowe i ich wyposażenie do odbioru,

−

wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Przepisy

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej podczas montażu szafek gazowych

4.1.1. Materiał nauczania

Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest przestrzeganie przepisów bhp oraz

przepisów przeciwpożarowych. Obowiązek ten określa Kodeks Pracy, który stanowi, że
pracownik jest obowiązany:
-

znać i stosować przepisy, zasady bhp,

brać udział w szkoleniach i instruktażach oraz poddawać się wymaganym egzaminom
sprawdzającym,

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp,

stosować się do poleceń i wskazówek wydanych przez przełożonych w zakresie bhp,

dbać o należyty stan maszyn, urządzeń i narzędzi,

stosować środki ochronny zbiorowej i ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
zgodnie z ich przeznaczeniem,

dbać o porządek i ład w miejscu pracy,

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom
lekarskim,

niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym wypadku lub zagrożeniu życia lub
zdrowia ludzkiego,

współdziałać z pracodawcą w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp,

zaalarmować głośnym okrzykiem „pożar – pali się” inne osoby, straż pożarną oraz
kierownictwo zakładu,

przystąpić natychmiast do likwidacji pożaru zgodnie z przepisami p.poż.

Pracownik ma obowiązek do powstrzymania się od wykonywania pracy, gdy:

warunki pracy nie odpowiadają przepisom i zasadom bhp,

warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika lub
innych osób.

Pracownik ma prawo zgłosić do państwowych organów nadzoru i kontroli nad warunkami

pracy lub organizacji związków zawodowych i społecznego inspektora pracy fakt, iż pracodawca
nie wywiązuję się z podstawowego obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy.

Ponadto pracownik zobowiązany jest względem pracodawcy do:

przestrzegania ustalonego czasu pracy,

przestrzegania regulaminu pracy i ustalonego porządku,

dbania o dobro pracodawcy, ochrony jego mienia, także zachowanie informacji, których
ujawnienie mogłyby narazić pracodawcę na szkodę,

przestrzeganie w zakładzie pracy norm współżycia społecznego.
Pracownika nie przestrzegającego regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może ukarać karą upomnienia lub
nagany.

Do podstawowych obowiązków pracodawcy w zakresie bhp należy zapewnić pracownikom

bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności jest obowiązany do:
-

organizowania pracy w sposób zapewniający pracownikom bezpieczne i higieniczne
warunki pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zapewnienia przestrzegania w czasie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy,

realizacji nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydanych przez organy nadzoru nad
warunkami pracy.

Pracodawca jest zobowiązany do nieodpłatnego dostarczenia pracownikom:
-

środków ochronny indywidualnej zabezpieczających przed działaniami niebezpiecznych i
szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy,

odzieży i obuwia roboczego, spełniających określone wymagania.
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochronny indywidualnej

oraz odzieży i obuwia roboczego wymaganych na danym stanowisku pracy. Przydzielane środki
ochrony indywidualnej powinny zabezpieczyć pracownika przed występującymi zagrożeniami
na danym stanowisku pracy.
-

Wyposażenie podstawowe montera:

odzież ochronna robocza trudnopalna,

odzież ostrzegawcza,

odzież chroniąca przed czynnikami atmosferycznymi,

buty skórzane z noskami,

budy gumowe do kolana,

rękawice ochronne robocze,

maska ochronna,

okulary ochronne,
Szkolenie pracowników w zakresie bhp i p.poż. jest podstawowym obowiązkiem każdego

pracodawcy. Ponadto pracodawca ponosi całkowite koszty szkolenia pracowników, a więc będą
to zarówno koszty wynikające z organizowania szkolenia, jak również wypłaty wynagrodzenia
za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w szkoleniu.

Zagrożenia występujące na stanowisku pracy związane z montażem szafki gazowej

i jej wyposażeniem są typowe, jak przy wielu robotach budowlanych wykonywanych ręcznie
oraz przy użyciu sprzętu elektromechanicznego.

Obejmują one:

skaleczenie, uderzenie lub uszkodzenie ciała stosowanymi narzędziami, sprzętem, maszynami
i materiałami budowlanymi,

podrażnienie dróg oddechowych i skóry oraz oczu przy pracy z rozpuszczalnikami
organicznymi,

odmrożenia lub przeziębienia przy pracy na otwartym powietrzu w warunkach zimowych,

zaprószenie oczu pyłem lub odpryskami,

wpadnięcie do wykopu,

niebezpieczeństwo wybuchu urządzeń znajdujących się pod ciśnieniem,

porażenie prądem podczas stosowania urządzeń elektrycznych.

Podczas montażu szafki gazowej z wyposażeniem (kurek główny, reduktor, gazomierz)

należy przestrzegać następujących zasadach bezpieczeństwa:
-

przestrzegać instrukcji urządzeń elektromechanicznych i agregatów prądotwórczych
wystawionych przez producenta,

wykonywać prace zgodnie z dokumentacją oraz wskazówkami przełożonych,

stosować materiały zgodnie z instrukcją producenta,

stosować materiały posiadające atesty,

sprawdzić stan techniczny narzędzi i sprzętu przed ich użyciem,

przestrzegać przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania prac,

używać sprzęt i narzędzia zgodnie z przeznaczeniem,

dbać o ład i porządek na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ochrona przeciwpożarowa

Do najczęstszych przyczyn powstania pożaru zaliczamy przede wszystkim: nierozważne

i lekkomyślne obchodzenie się z ogniem, zły stan techniczny eksploatowanych urządzeń
elektrycznych i mechanicznych, brak wymaganych zabezpieczeń obiektów, jak również
dopuszczenie do samozapłonu materiałów palnych i wybuchowych. Dlatego w przypadku
powstania i rozpowszechniania się pożaru podejmuje się działania ratownicze. Dla ratowania
życia i zdrowia ludzkiego oraz mienia wykorzystuje się sprzęt gaśniczy taki, jak beczki z wodą,
skrzynie z piaskiem, hydranty gaśnicze, koce gaśnicze, hydronetki, gaśnice.

Tabela 1 przedstawia podręczny sprzęt gaśniczy podzielony na typy ze względu na

przeznaczenie.

Tab. 1. Rodzaj i typ podręcznego sprzętu gaśniczego [11]

Typ Przeznaczenie

Rodzaj

Grupa

„A”

do np. drewna, papieru, tkanin...

(występuje zjawisko spalania

żarowego);

stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, proszkowe

(wypełnione proszkiem fosforowanym);

Grupa

„B”

do gaszenia cieczy palnych

i substancji stałych topiących się;

stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, śniegowe,

proszkowe;

Grupa

„C”

do gaszenia gazów palnych;

stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe,

proszkowe;

Grupa

„E”

do gaszenia urządzeń elektrycznych pod

napięciem lub materiałów znajdujących

się w pobliżu tych urządzeń;

stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe lub śniegowe;

W związku z zagrożeniem pożarowym podczas wykonywania prac związanych z budową

przyłączy gazu pracownicy winni przestrzegać przeciwpożarowych przepisów i wymagań
budowlanych oraz brać czynny udział w akcjach gaśniczych, ewakuacyjnych i ratowniczych
w przypadku powstania pożaru.

Postępowanie w razie zauważenia pożaru

Osoba, która zauważyła pożar powinna:

zaalarmować głośnym okrzykiem „pożar - pali się” pozostałe osoby,

zaalarmować straż pożarną i kierownictwo zakładu,

przystąpić niezwłocznie do likwidacji pożaru podręcznym sprzętem gaśniczym.

Właściwości gazu ziemnego

Gaz ziemny, którego głównym składnikiem jest metan w ilości około 97 %, nie jest gazem

trującym, ale jego zawartość w powietrzu powyżej 25 % może oddziaływać dusząco
i odurzająco na człowieka. Przy dłuższym przebywaniu w takim powietrzu może doprowadzić
do śmierci przez uduszenie.

Przy stężeniu gazu w powietrzu w granicach od 5 do 15 % tworzy się mieszanina

wybuchowa. Jest to mieszanina gazu palnego z powietrzem o takim udziale gazu w stosunku do
powietrza, iż przy zadziałaniu czynnika zewnętrznego, np. iskry, nastąpi gwałtowne spalenie
mieszaniny tj. nastąpi wybuch z wydzieleniem dużej ilości energii.

Gaz ziemny jest bezbarwny, bezwonny i dlatego, w celu jego wykrycia, jest nawaniany za

pomocą tetrahydrotiofenu. THT jest cieczą palną o charakterystycznym ostrym, trwałym
zapachu, dzięki któremu jest używany do nawaniania gazu ziemnego. Granica jego
wybuchowości zawiera się w przedziale od 1,1 % do 12 %. Jest środkiem niebezpiecznym dla
zdrowia i życia człowieka, ale nie w ilości stosowanej dla potrzeb nawonienia gazu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp?
2. Jakie zagrożenia mogą wystąpić podczas instalowania szafki gazowej?
3. Jakie znasz zasady bezpiecznej pracy podczas montażu szafki gazowej?
4. Jakie znasz środki ochronny indywidualnej na stanowisku montera?
5. Jakie znasz rodzaj i typ podręcznego sprzętu gaśniczego?
6. Jakie są charakterystyczne właściwości gazu ziemnego?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj zagrożenia występujące na stanowisku montera podczas wykonywania

montażu szafki gazowej i wskaż sposoby uniknięcia tych zagrożeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zagrożeń występujących podczas

wykonywania montażu szafki gazowej,

2) scharakteryzować zagrożenia występujące podczas montażu szafki gazowej,
3) wskazać sposoby uniknięcia tych zagrożeń,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
-

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. Nr 80, poz. 912
z dnia 8.11.1999 r.),

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. (Dz. U. Nr 47 poz. 401 z 2003r.),

plansze stosowanych szafek gazowych,

typowe instrukcje bhp i p.poż. podczas wykonywania montażu szafek gazowych,

– literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Opracuj instrukcję wykonywania pracy podczas montażu szafek gazowych tak, aby były

zachowane zasady bhp i p.poż., oraz dobierz środki ochrony osobistej wymagane przy tego typu
pracach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania w zakresie warunków bhp i p.poż. obowiązującymi

przy montażu szafek gazowych,

3) dobrać środki ochrony osobistej wymagane przy montażu szafek gazowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) na arkuszu papieru wypisać czynności, które wykonuje monter podczas montażu szafek

gazowych oraz zagrożenia jakie występują podczas wykonywania tych czynności,

5) na arkuszu papieru wypisać środki ochrony osobistej wymagane podczas wykonywania

montażu szafek gazowych,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– typowe instrukcje bhp i p.poż. przy wykonywaniu montażu szafek gazowych,
– plansze z rodzajami szafek gazowych,
– literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Czy potrafisz:
1) określić podstawowe obowiązki pracownika w zakresie bhp?

2) określić zagrożenia występujące podczas montażu szafki gazowej?

3) określić zasady bezpieczeństwa pracy na stanowisku montera?

4) postąpić właściwie w przypadku zauważenia pożaru?

5) rozpoznać i zastosować rodzaje gaśnic?

6) zastosować przepisy bhp, ochronny p.poż. i ochronny środowiska

podczas wykonywania montażu szafki gazowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Instalowanie szafek gazowych

4.2.1. Materiał nauczania

Szafki gazowe i ich wyposażenie

Zakończeniem sieci rozdzielczej gazu przed budynkiem jest kurek główny, który jest

integralną częścią przyłącza gazu, za którym rozpoczyna się instalacja gazowa. Kurek główny
powinien być zabezpieczony przed dostępem osób niepowołanych, umieszczony

w wentylowanej szafce wykonanej z materiału trudnozapalnego na zewnątrz budynku,
w następujących miejscach:

- na zewnętrznej ścianie lub we wnęce ściennej lub w odległości nieprzekraczającej 10 m od

zasilanego budynku, w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczonym przed wpływami
atmosferycznymi, uszkodzeniami mechanicznymi i dostępem osób niepowołanych,

- w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza się

instalowanie kurka głównego w odległości większej niż 10 m od zasilanego budynku,
w wentylowanej szafce, usytuowanej w linii ogrodzenia od ulicy lub ogólnego ciągu
pieszego z dostępem do niej od strony zewnętrznej działki budowlanej,

- w budynkach o charakterze monumentalnym dopuszcza się instalowanie kurków głównych

w miejscach łatwo dostępnych z zewnątrz, nie będących pomieszczeniami,

np. w podcieniach, prześwitach, bramach, w odległości nie większej niż 2 m od lica
zewnętrznego budynku,

- odległość kurka głównego od poziomu terenu powinna wynosić, co najmniej 0,5 m,
- w uzasadnionych przypadkach, wynikających z rozwiązania funkcjonalno-przestrzennego

budynku, może być zainstalowany więcej niż jeden kurek główny, w takim przypadku
instalacje zasilane z oddzielnych przyłączy nie mogą być ze sobą połączone,

- w zwartej zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się instalowanie kurka głównego przed

budynkiem, poniżej poziomu terenu, pod warunkiem zachowania wymagań właściwych dla
armatury zaporowej montowanej na gazociągach sieci gazowych,

- miejsce usytuowania kurka głównego powinno być jednoznacznie oznakowane, na budynku

mającym więcej niż jeden kurek główny należy umieścić informację o liczbie i miejscach
ich zainstalowania,

- w przypadku gdy z jednego przyłącza jest zasilany więcej niż jeden budynek, oprócz kurka

głównego, należy zastosować odrębne zawory niebędące kurkami głównymi, odcinające
dopływ gazu do każdego z tych budynków,

- w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej, gdy kurek główny jest

zainstalowany w linii ogrodzenia w odległości większej niż 10 m, należy na ścianie budynku
dodatkowo zastosować zawór odcinający.
Przy budowie przyłączy obowiązują przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra

Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 z późniejszymi
zmianami z dnia 7.04.2004 r., Dz. U. Nr 109 poz. 1156), zaś miejsce lokalizacji szafki na kurek
główny oraz gazomierz określają warunki techniczne przyłączenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Przykład lokalizacji kurka głównego na ścianie budynku mieszkalnego [16, s. 95]

Reasumując powyższe przede wszystkim należy pamiętać o tym, że:

odległość kurka głównego od poziomu terenu powinna wynosić minimum 0,5 m,

odległość podstawowa od wolnostojącej szajki gazowej na kurek główny do zasilanego
budynku nie powinna być większa niż 5 m (odległość może być zwiększona do 10 m
w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej pod warunkiem, iż w przypadku większej
odległości zastosowany zostanie dodatkowy kurek główny zlokalizowany na ścianie
budynku),

za kurkiem głównym, między linią ogrodzenia lub wolnostojącą szafką gazową na kurek
główny, a zasilanym budynkiem dopuszcza się stosowanie rur polietylenowych;

jest to podziemny odcinek instalacji gazowej, który podlega warunkom budowy, takim jak
sieć gazowa,

na przyłączach średniego ciśnienia zaleca się stosowanie automatycznych ograniczników
przepływu gazu w celu ograniczenia wypływu gazu podczas awaryjnego uszkodzenia
przyłącza (np. zerwanie przez koparkę, itp.),

nie dopuszcza się montażu szafki na przyłączu gazowym bez trwałego umocowania na
ścianie, w ogrodzeniu lub bez zamontowania w betonowym postumencie.

a) - na ścianie budynku z obudową kurka głównego w ścianie budynku i z przewodem zasilającym w bruździe,

b) - na ścianie budynku z obudową kurka głównego na zewnątrz ściany budynku

Rys. 2. Lokalizacja kurka głównego na ścianie budynku [16, s. 97]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. przyłącze PE, 2. szafka gazowa, 3. kurek główny, 4. wspornik stalowy mocujący rurę przewodową

5. połączenie PE/stal, 6. cokół, 7. gazociąg PE, 8. trójnik siodłowy, 9. przewód lokalizacyjny,

10. ogrodzenie, 11. taśma ostrzegawcza, 12. jezdnia, 13. pobocze (chodnik), 14. kolano,

15. trwałe połączenie przewodu lokalizacyjnego ze wspornikiem 4.

Rys. 3. Przyłącze gazowe z polietylenu do szafki usytuowanej w linii ogrodzenia [2, s. 156]

Poniżej na rysunku 4 przedstawiono typowe rozwiązanie dla lokalizacji kurka gazowego

wraz z gazomierzem w szafce. Montaż gazomierza bezpośrednio za kurkiem głównym możliwy
jest tylko na przyłączach gazu niskiego ciśnienia.

1. – zawór kulowy, 2. – gazomierz miechowy, 3. – szafka metalowa ze stelażem

Rys. 4. Szafka kurka głównego z punktem pomiarowym na gazomierz [13]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kurek główny na przyłączu należy lokalizować we wnęce ściennej lub szafce zlokalizowanej

bezpośrednio przy budynku. Drugi wariant zakłada lokalizowanie kurka głównego w szafce
wolnostojącej, umieszczonej na granicy działki lub w linii ogrodzenia w przypadku zabudowy
jednorodzinnej i zagrodowej oraz innych obiektów. W takim przypadku część przyłącza
i instalacji za kurkiem głównym znajdującą się:

ponad powierzchnią terenu należy wykonywać zawsze z rur stalowych (przejście PE/stal),

poniżej powierzchni terenu dopuszcza się wykonanie sieci gazowej (przyłącza) z rur
polietylenowych (PE).

Poniżej na rysunku 5 przedstawiono typowe rozwiązanie dla lokalizacji kurka gazowego
wraz z reduktorem i gazomierzem w szafce. Montaż gazomierza za kurkiem głównym na
przyłączu średniego ciśnienia możliwy jest tylko po redukcji ciśnienia gazu z sieci.

1. – kolumna przyłącza w rurze osłonowej, 2. – kurek główny, 3. – reduktor gazowy, 4. – monozłącze pod
gazomierz, 5. – gazomierz miechowy, 6. – szafka metalowa ocynkowana

Rys. 5. Szafka kurka głównego punktu redukcyjno-pomiarowego na gazomierz [13]

a) – naścienna typ. SGL 1, b) – naścienna typ. SGD 1, c) - wolnostojąca

Rys. 6. Rodzaje szafek gazowych [11]

a) b)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na rysunku 7 przedstawiono szafkę gazową wolnostojącą przeznaczoną do montażu w linii

ogrodzenia. Szafka została wyposażona w reduktor oraz gazomierz i stanowi punkt redukcyjno –
pomiarowy.

Rys. 7. Szafka gazowa typ. S-300-2 [9]

Gazomierze

Licznik gazowy zwany jest potocznie "gazomierzem". Urządzenie to służy do pomiaru ilości

zużytego gazu. Odbiorca gazu powinien być wyposażona w urządzenie rejestrujące zużycie gazu
umożliwiające dokonywanie rozliczeń pomiędzy dostawcą i odbiorcą. Wielkość urządzenia
(przepustowość nominalna) musi być dostosowana do ilości, rodzaju oraz charakterystyki pracy
zainstalowanych urządzeń gazowych. Podstawowym rodzajem urządzeń pomiarowych dla
indywidualnych odbiorców są aktualnie gazomierze miechowe produkcji krajowej oraz
importowane, które zostały dopuszczone do stosowania na terenie Polski.
Gazomierze mogą być instalowane:
• Wewnątrz budynku:

w szafkach metalowych z otworami wentylacyjnymi na klatkach schodowych,
korytarzach, przedpokojach.

• Na zewnątrz budynku:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w ogrodzeniu w specjalnej szafce

na ścianie budynku

w wolnostojącym słupku z zamontowaną szafką.

Gazomierze są najsłabszym elementem składowym instalacji gazowej w budynku.

Dlatego też fakt ten, z uwagi na bezpieczeństwo odbiorców gazu, uwzględniony jest w zasadach
ich instalowania. Jak wykazuje praktyka, gazomierze oraz ich połączenia z instalacją gazową
bardzo często są tymi elementami, w których występują nieszczelności lub innego rodzaju
niesprawności techniczne zagrażające bezpieczeństwu użytkowników instalacji gazowych.
W przypadku konieczności zastosowania nietypowej lokalizacji gazomierza należy tak go
usytuować, aby umożliwić łatwy dostęp oraz zminimalizować ewentualne uszkodzenia układu
pomiarowego.

Ogólna zasada działania gazomierza miechowego opiera się na tym, iż objętość

przepływającego gazu mierzona jest za pomocą komór pomiarowych o odkształcanych
ściankach. W przypadku gazomierzy Intergaz (seria: BK G4, G1.6 i G2.5) cztery podzielone
syntetycznymi membranami komory pomiarowe zostają na przemian napełniane i opróżniane.
Przekładnia przegubowa przenosi ruch membrany na wałek korbowy. Wałek korbowy poprzez
zasuwy steruje przepływem gazu. Ruch obrotowy przekładni przenoszony jest poprzez sprzęgło
magnetyczne na liczydło. Mechanizm pomiarowy gazomierzy miechowych charakteryzuje się
cichą pracą.

Rys. 8. Gazomierz miechowy

[10]

Przed każdym gazomierzem należy bez względu na liczbę zainstalowanych urządzeń

gazowych, zainstalować kurek odcinający dopływ gazu. W przypadku, gdy gazomierz jest
zainstalowany w jednej obudowie z kurkiem głównym (np. na zewnętrznej ścianie budynku),
wówczas nie ma potrzeby montowania kurka odcinającego przed gazomierzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 9. Przyłącze Z-2S 130 . [9]

Zaleca się montowanie gazomierzy za pomącą stelaży (rys. 10).

Niewątpliwą zaletą tego typu elementu jest:

- łatwość połączenia gazomierza z instalacją gazową,
- przejmowanie naprężeń z rur instalacyjnych, odciążając gazomierz,
- zapewnienie równomiernego docisku uszczelki, a tym samym zagwarantowanie lepszej

szczelności podłączenia,

- poprawienie estetyki podłączenia gazomierza.

Łącznik KG1 - 250M

Łącznik KG1 - 130M

Łącznik (kolano hamburskie)

Rys. 10. Łączniki [11]

Gazomierze w pomieszczeniach budynku należy instalować na wysokości pozwalającej

na łatwy do nich dostęp w celu dokonania odczytu, wymiany oraz kontroli szczelności.
Wysokość zainstalowania określono przedziałem od 0,3 do 1,8 m. Jednak zaleca się, aby
wysokość ta wynosiła około 1,8 m od poziomu podłogi, co także zmniejsza
prawdopodobieństwo uszkodzenia gazomierza. Dopuszcza się jednak, w przypadku
lokalizowania kilku gazomierzy w pionowej szafce, instalowanie najniższego z nich na
wysokości nie mniejszej niż 0,3 m nad poziomem posadzki. W przypadku instalowania
gazomierza na zewnątrz budynku, w obudowie metalowej wolnostojącej lub przy ścianie
budynku, gazomierz powinien być umieszczony na wysokości, co najmniej 0,5 m od poziomu
terenu mierząc od dolnej części gazomierza. Należy również pamiętać, że w przypadku
przepływu gazu o gęstości mniejszej od gęstości powietrza, gazomierze powinny być
instalowane powyżej urządzeń iskrzących (np. gniazda elektryczne, liczniki elektryczne itp.).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wytyczne dla montażu gazomierzy są następujące:
-

gazomierze powinny być zainstalowane oddzielnie dla każdego z odbiorców
i zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych,

przed każdym gazomierzem należy zainstalować kurek odcinający.
Gazomierze mogą być instalowane:

- w szafkach z materiałów co najmniej trudnozapalnych, z otworami wentylacyjnymi:
a) na klatkach schodowych lub korytarzach ogólnych,
b) na zewnątrz budynku, razem z kurkiem głównym instalacji gazowej;

w szybach wentylowanych przeznaczonych dla pionów instalacyjnych, z drzwiczkami bez
otworów wentylacyjnych, dostępnymi od strony pomieszczeń niemieszkalnych,

dopuszcza się instalowanie gazomierzy także bez szafek w kuchniach stanowiących
samodzielne pomieszczenie oraz w przedpokojach w istniejących budynkach mieszkalnych,
podlegających przebudowie,

ponadto mogą być instalowane w wydzielonych i zamykanych pomieszczeniach
piwnicznych, jeżeli mają one otwór okienny oraz przewód wentylacji grawitacyjnej
wyprowadzony ponad dach lub przez ścianę zewnętrzną na wysokość co najmniej 2,5 m
powyżej terenu, w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od bocznej krawędzi okien, drzwi
i innych otworów.
Gazomierzy nie można instalować:

w pomieszczeniach mieszkalnych, łazienkach lub innych, w których występuje zagrożenie
korozyjne (wilgoć, opary związków chemicznych itp.),

we wspólnych wnękach z licznikami elektrycznymi,

w odległości mniejszej w rzucie poziomym niż 1 m od palnika gazowego lub innego
paleniska,

w odległości mniejszej niż 3 m od urządzenia gazowego, mierząc w rozwinięciu długości
przewodu.
Omówione powyżej wymagania dotyczące zasad lokalizacji urządzeń pomiarowych

(gazomierzy) dotyczą wyłącznie gazomierzy miechowych, które najprawdopodobniej pozostaną
jeszcze przez wiele lat podstawowym urządzeniem pomiarowym.

Urządzenia pomiarowe muszą uwzględniać specyfikę poboru gazu występującą

w instalacjach gazowych zasilających odbiorców komunalnych, gdzie pobór gazu jest zmienny -
od wartości bardzo małych, jak na przykład zapalacz pieca gazowego wieloczerpalnego, aż do
wielkości maksymalnych określonych dla indywidualnego danego odbiorcy.

Parametry eksploatacyjne gazomierzy miechowych interesujące projektanta, dostawcę gazu

i użytkownika instalacji sprowadzają się w uproszczeniu do znajomości:
-

nominalnych natężeń przepływu gazu Q

nom

minimalnych wielkości pomiarowych Q

min

maksymalnych dopuszczalnych natężeń przepływu gazu Q

maks

Dla większości gazomierzy miechowych produkowanych przez różne firmy Q

min

≅ 0,1 Q

nom

zaś Q

maks

≅ 2 Q

nom

. Przy doborze wielkości gazomierza należy przestrzegać przede wszystkim

zaleceń producenta i dopuszczać możliwość pracy gazomierza tylko w zakresie ograniczonym
maksymalnym dopuszczalnym poziomem natężeń przepływów - Q

maks

, podanym w katalogu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Gazomierz domowy BK-G4 [11]

Cechy gazomierza BK-G4:
-

duża dokładność pomiaru i długotrwała stabilność metrologiczna,

maksymalne ciśnienie robocze 0,5 bar,

kompaktowa budowa,

cicha praca,

możliwość podłączenia nadajnika impulsów,

temperatura pracy -25

C do +55

A – rozstaw króćców, B – wysokość, C – odległość od środka króćca do tylnej ścianki gazomierza,

D – szerokość, E – głębokość, DN – średnica króćca,

Rys. 12. Wymiary i parametry techniczne gazomierza [11]

Tab. 2. Wymiary i parametry techniczne gazomierza dwukróćcowego [11]

Typ

max

min

(dm

)

(mm)

Gwint

(cale)

waga

(kg)

130

BK G4

0,04

1,2

1 ¼”

213 67 193 157 1,8

130

BK G2,5

0,025

1,2

1 ¼”

213 67 193 157 1,8

130

BK G1,6

2,5

0,016

1,2

1 ¼”

213 67 193 157 1,8

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 13. Gazomierz przemysłowy BK-G 2,5 [11]

Cechy gazomierza BK-G 2,5:

- duża dokładność pomiaru i długotrwała stabilność,
- maksymalne ciśnienie robocze 50 kPa,
- kompaktowa budowa,
- cicha praca,
- możliwość podłączenia nadajnika impulsów,
- temperatura pracy -25

C do +55

Rys. 14. Wymiary gazomierza BK-G25 [11]

Tab. 3. Wymiary i parametry techniczne gazomierza BK-G25 [10]

Typ

Qmax

Qmin

(dm

)

(mm)

Gwint

(cale)

waga

(kg)

BK G2,5

0,25

2 ½”

335 398

138

465

289

10,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Gazomierz rotorowy
Gazomierze rotorowe produkowane są w dwóch wersjach:
-

tradycyjna ze „sztywną" komorą pomiarową wykonaną bezpośrednio w korpusie obudowy
(rysunek 15 „a”),

udoskonalona z „odciążoną" komorą pomiarową elastycznie osadzoną w korpusie obudowy,
zgodnie (rysunek 15 „b”).
Zaletą wersji udoskonalonej konstrukcji jest odciążenie ciśnieniowe komory pomiarowej

oraz odizolowanie jej od wpływu naprężeń montażowych. Z tego powodu gazomierze
udoskonalonej konstrukcji mają dużo większą zakresowość Q

min

max

niż gazomierze

o tradycyjnej konstrukcji.

Działanie gazomierza rotorowego tradycyjnego i udoskonalonego opiera się na tych samych

zasadach. Strumień gazu wprowadza w ruch dwa przeciwbieżne obracające się rotory. Rotory
połączone są parą kół synchronizujących. Pełny obrót dwóch rotorów o 360° odpowiada
przetransportowaniu 4 porcji gazu o objętości komory pomiarowej M (po dwie porcje na każdy
rotor). Następnie ruch obrotowy rotorów zostaje przekazany na liczydło, gdzie sumowana jest
rzeczywista objętość gazu, która przepłynęła przez gazomierz.

W korpusie gazomierza na wlocie przed komorą pomiarową znajduje się otwór impulsowy

do pomiaru ciśnienia „p

m”

dla celów obliczeniowych. Na wylocie powinien znajdować się drugi

otwór impulsowy do pomiaru ciśnienia „p” dla innych celów, np. do pomiaru spadku ciśnienia
na gazomierzu.

Rys. 15. Schemat gazomierzy rotorowych [19]

Gazomierze rotorowe to urządzenia do pomiaru objętości mediów gazowych działające

na zasadzie wypierania. Mierzą one objętość w warunkach pracy. Aby dokonać przeliczenia
na objętość w warunkach normalnych można zastosować elektroniczne przeliczniki objętości.

a) b)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Gazomierz turbinowy

Podstawowymi elementami gazomierza turbinowego są: wirnik turbiny (4) będący organem

pomiarowym, korpus (1) oraz liczydło (12). Gazomierz turbinowy instaluje się między dwa
proste odcinki rurociągu.

Gaz jest mierzony poprzez kierownicę (2) i szczelinę pierścieniową (3) napływa na łopatki

wirnika (4) wprawiając go w ruch obrotowy, którego obroty są proporcjonalne do prędkości
gazu napływającego na łopatki. Objętość gazu wyznaczona jest przez zliczanie obrotów wirnika.
Obroty te przenoszone są na liczydło (12) przez odpowiednio dobrane przekładnie tak, aby
liczydło mogło być wzorcowane wprost w jednostkach objętości lub ich wielokrotnościach.
Wirnik mierzy prędkość gazu. Ponieważ kanały przepływowe mają stały przekrój, mierzy on
również strumień objętości gazu. Kierownica (2) ma konstrukcję gwiazdową, jej zadaniem jest
eliminowanie wszelkich zaburzeń strumienia gazu.

1. – liczydło, 2. – kierownica, 3. – szczelna pierścieniowa, 4. – wirnik turbiny, 5. – łopatka wirnika,

6. – ośka wirnika, 8. – otwór impulsowy, 9. – obudowa licznika, 10. – sprzęgło magnetyczne, 11. przekładnia

justująca, 12. – liczydło, 13. – nadajnik impulsów, 14. – tarcza przekładni,

Rys. 16. - Schemat budowy gazomierza turbinowego [18]

Obudowa licznika (9) jest oddzielona od części ciśnieniowej gazomierza turbinowego.
Przeniesienie obrotów wirnika jest realizowane przez sprzęgło magnetyczne (10). Po stronie
bezciśnieniowej wałek sprzęgła napędza przekładnię justującą (11), której zadaniem jest korek

wskazań liczydła pomiarowego.
Ponadto gazomierz turbinowy może być wyposażony w jeden lub kilka nadajników impulsów.
Nadajnik o niskiej częstotliwości (LF) przekazuje wprost wskazania liczydła, natomiast nadajnik
(13) przekazuje impulsy z tarczy zamontowanej (14) na wałku wejściowym przekładni justującej
(korygującej). Nadajniki impulsów wysokiej częstotliwości (HF), przekazują impulsy
generowane przez łopatki wirnika (5), lub ze specjalnej tarczy odniesienia, mocowanej na osi
wirnika.
W korpusie (1) gazomierza turbinowego na wejściu przed wirnikiem znajduje się otwór
impulsowy (8) oznaczony symbolem „p

”. Dodatkowo w korpusie może znajdować się otwór

impulsowy

oznaczony symbolem „p”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Reduktory

Reduktory domowe przeznaczone są do redukcji ciśnienia gazu rozprowadzanego pod

średnim ciśnieniem na stałe niskie ciśnienie. Rysunki 17 i 18 przedstawiają zasadę działania
reduktora domowego. Gaz, który napływa króćcem wlotowym E przechodzi przez A, filtr F,
a następnie przez gniazdo zaworu Va, gdzie następuje pierwsza redukcja ciśnienia do wartości
0,02 MPa, do komory M. Natomiast wielkość ciśnienia pośredniego utrzymywana jest
w

komorze M przez zespół 8-9-10-11 niezależnie od wielkości ciśnienia wlotowego

z przedziału 0,05 do 0,5 MPa. Dalej gaz przechodzi przez otwarte gniazdo Vc oraz gniazdo
zaworu drugiego stopnia Vb, gdzie następuje kolejna redukcja ciśnienia do wartości żądanego
ciśnienia wylotowego. Ciśnienie wylotowe utrzymywane jest przez zespół 3-4-5-6-7, a wartość
tego ciśnienia można regulować napięciem sprężyny 4. Regulacji wartości ciśnienia wylotowego
dokonuje wyłącznie producent.

1. korek reduktora
2. przycisk uruchomienia reduktora
3. nakrętka regulacyjna
4. sprężyna ustalająca ciśnienie
5. membrana drugiego stopnia redukcji
6. wahacz
7. grzybek drugiego stopnia redukcji
8. membrana pierwszego stopnia redukcji
9. sworzeń równoważący
10. sprężyna pierwszego stopnia redukcji
11. grzybek pierwszego stopnia redukcji
12. grzybek zaworu szybkozamykającego
13. sprężyna stożkowa
14. sprężyna zaworu szybkozamykającego
15. nakrętka regulacyjna zaworu szybkozamykającego
16. korek zaworu szybkozamykającego
17. membrana zaworu szybkozamykającego

18. tarcza
19. zapadka
20. uchwyt otwarcia zaworu szybkozamykającego
21. sprężyna wydmuchowego zaworu nadmiarowego
22. grzybek zaworu zabezpieczającego

A - komora ciśnienia wlotowego

B - komora ciśnienia wylotowego

E -

króciec

wlotowy

P -

filtr

oczkowy

M - komora ciśnienia pośredniego

S - komora zaworu szybkozamykającego
U - króciec wylotowy

Va - zawór 1 stopnia

Vb - zawór 2 stopnia
Vc - zawór zabezpieczający

Vd - wydmuchowy zawór nadmiarowy

Rys. 17. Schemat reduktora ciśnienia gazu typu FE [7, s. 1]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

- Ciśnienie wlotowe

- Ciśnienie pośrednie

- Ciśnienie wylotowe

Rys. 18. Schemat reduktora ciśnienia gazu typu FE [8]

Rys. 19. Reduktor ciśnienia gazu typu FE [13]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Reduktory przemysłowe

Dwustopniowy reduktor przepływu gazu powyżej 25 m

/h przeznaczone do redukcji

średniego ciśnienia na obiektach gospodarczych i przemysłowych przedstawia rysunek 20.

Rys. 20. Reduktor przemysłowy [8]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja montażu szafki gazowej na zewnątrz budynku

Przed

przystąpieniem do prac związanych montażem szafki gazowej wraz z wyposażeniem

(kurek główny, reduktor, gazomierz) w pierwszej kolejności należy zapoznać się z dokumentacją
i zakresem prac.

Zakres prac:

1. Montaż kurka głównego (Dn 40) na przyłączu gazu średniego ciśnienia Dn 40.
2. Montaż reduktora gazu FE10.
3. Montaż stelaża (łącznika) pod gazomierz G4.
4. Montaż szafki gazowej.

1. – kolumna przyłącza w rurze osłonowej, 2. – kurek główny, 3. – reduktor gazowy, 4. – monozłącze pod

gazomierz, 5. – gazomierz miechowy, 6. – szafka metalowa ocynkowana

Rys. 21. Szafka kurka głównego punktu redukcyjno-pomiarowego na gazomierz 16MG10 [13]

Następnie należy zgromadzić materiał oraz niezbędne narzędzia potrzebne do wykonania

instalacji szafki gazowej wraz wyposażeniem (reduktor, gazomierz).
Zestawienie i przygotowanie materiału:
1. kurek główny,
2. reduktor gazowy FE,
3. monozłącze pod gazomierz G4,
4. gazomierz miechowy G4,
5. szafka metalowa wraz ze stelażem pod gazomierz.

Należy pamiętać, iż do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie dopuszcza się

wyroby budowlane, które oznaczone są znakiem budowlanym oraz dodatkowo znakiem
zgodności z PN, znakiem bezpieczeństwa B.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ponadto sprawdzamy, czy zgromadzony materiał zgodnie z wykazem zawartym

w dokumentacji technicznej nie posiada żadnych wad oraz czy nie posiada żadnych uszkodzeń.
Przygotowanie narzędzi i urządzeń:

1. agregat prądotwórczy,
2. wiertarka elektryczna z kompletem wierteł (od Ø 6 do Ø 14),
3. sprzęt monterski:

- komplet kluczy płaskich do śrub,
- komplet narzędzi ślusarskich,
- komplet narzędzi monterskich robót instalacyjnych (klucze rozstawne),
- przyrządy pomiarowe: kątomierz monterski, suwmiarka, poziomnica, przymiar.

Przed przystąpieniem do prac montażowych sprawdzamy czy przyłącze gazu, jest właściwie

zamontowane tzn.:

- czy jest w pionie,
- czy jest we właściwej odległości od ściany budynku,
- czy jest na stałe za pomocą obejmy przymocowane do ściany budynku.

Przystępujemy do prac monterskich:

- oczyszczamy gwint oraz sprawdzamy na „sucho”, czy kurek wkręca się prawidłowo,
- starannie nawijamy na gwint konopie albo taśmę teflonową (w przypadku konopi stosujemy

dodatkowo pastę doszczelniającą),

- nakręcamy na gwint przyłącza kurek główny,
- w kurek główny wkręcamy długi gwint (tzw. śrubunek),
- montujemy reduktor,
- łączymy reduktor z monołączem (stelaż) pod gazomierz,
- przymierzamy szafkę gazową,
- zaznaczamy otwory na ścianie budynku, gdy przymierzona szafka gazowa znajduje się

w pionie i poziomie (rys. 22),

Rys. 22. Przykład montażu węzła redukcyjno-pomiarowego w szafce gazowej naściennej tylnej SGD1

wraz ze stelażem [11]

- wiercimy otwory,
- przykręcamy szafkę gazową (rys. 23),
- montujemy gazomierz (monter reprezentujący dostawcę gazu montuje gazomierz, gdy:

formalności zostały dopełnione, instalacja jest szczelna i została odebrana i dopuszczona do
eksploatacji),

- służby eksploatacyjne dostawcy gazu napełniają instalację paliwem gazowym,
- miejsca skręcane zlokalizowane w szafce gazowej dokładnie sprawdzamy detektorem lub

testerem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 23. Przykład montażu węzła redukcyjno-pomiarowego w szafce gazowej naściennej tylnej SGD1

wraz ze stelażem [11]

Po zakończeniu prac monterskich i dokładnym sprawdzeniu szczelności wykonanych

połączeń należy uporządkować miejsce gdzie prowadzone były prace monterskie.

Dokumenty związane z eksploatacją instalacji gazowej:

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane; ostatni tekst jednolity zawarty w (Dz. U.

Nr 80 poz. 718 z 2003 r.) ze zmianą z dnia 28.07.2005 r., (Dz. U. 163 z 2005 r.)

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. Nr 54 poz. 348 z 1997 r.)

z późniejszymi zmianami – ostatni tekst jednolity 30.05.2006 r. (Dz. U. Nr 89z 2006 r.),

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28.04.2003 r.

w sprawie szczegółowych zasad stwierdzenia posiadanych kwalifikacji przez osoby
zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89 poz. 828),

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr
75 poz. 690) z późniejszymi zmianami z dnia 7.04.2004 r. (Dz. U. Nr 109 poz. 1156).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r.

w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych określa zasady
użytkowania instalacji i urządzeń gazowych (Dz. U. 74 poz. 836 § 44),

Przede wszystkim, instalacja gazowa powinna w okresie jej użytkowania zapewniać

możliwość bezpiecznego korzystania z urządzeń gazowych, zgodnego z warunkami założonymi
w projekcie tej instalacji.
W przypadku:
– wykonania nowej instalacji gazowej,
– jej przebudowy lub remontu,
– wyłączenia jej z użytkowania na okres dłuższy niż 6 miesięcy,
należy przed przekazaniem jej do użytkowania przeprowadzić główną próbę szczelności.

Główną próbę szczelności instalacji należy przeprowadzić powietrzem lub innym gazem

obojętnym o ciśnieniu 0,05 MPa w przypadku instalacji przebiegającej przez pomieszczenia
niemieszkalne, 0,1 MPa w przypadku instalacji choć w części przebiegającej przez
pomieszczenia mieszkalne. Próba szczelności polega na napełnieniu powietrzem, a później
obserwacji ciśnienia po wyrównaniu się temperatury. Jeżeli trzykrotna próba szczelności da
wynik ujemy (czyli nastąpi spadek ciśnienia na manometrze kontrolnym), należy wykonać
instalację na nowo. Również w przypadku stwierdzenia katastrofy budowlanej w obiekcie –
instalacja gazowa bezwzględnie musi ulec demontażowi i wybudowaniu jej od nowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W celu zminimalizowania problemów związanych z przygotowaniem całej instalacji do

próby odbiorowej, już podczas budowy dużych, rozgałęzionych instalacji gazowych
obejmujących np. kilka klatek w budynku wielorodzinnym wskazane jest wykonywanie prób
szczelności dla wykonanych fragmentów instalacji. Próby tego typu powinny być
przeprowadzone dla poszczególnych fragmentów instalacji, na przykład na odcinku instalacji od
kurka głównego do pionów. Pozwoli to na wykrycie wszelkich nieszczelności już na etapie
budowy.

Główną próbę szczelności przeprowadza się na instalacji nie posiadającej zabezpieczenia

antykorozyjnego, po jej oczyszczeniu, zaślepieniu końcówek, otwarciu kurków i odłączeniu
odbiorników gazu.

Próby szczelności każdej instalacji należy wykonać za pomocą sprężonego powietrza lub

gazu obojętnego pod ciśnieniem. Ciśnienie to mierzymy stosując manometr posiadający
świadectwo legalizacji.

Zakres pomiarowy manometru powinien wynosić:

- 0-0,06 MPa w przypadku ciśnienia próbnego wynoszącego 0,05 MPa,
- 0-0,16 MPa w przypadku ciśnienia próbnego wynoszącego 0,1 MPa.

Do próby szczelności instalacji nie należy przystępować bezpośrednio po jej napełnieniu

powietrzem lub gazem obojętnym, ponieważ temperatura sprężonego powietrza jest wyższa niż
temperatura otoczenia. Stabilizacja temperatury następuje po pewnym upływie czasu, zależnym
od objętości przewodów poddawanych próbie oraz temperatury otoczenia.

Instalację gazową uznaje się za szczelną i nadającą się do uruchomienia, jeżeli podczas

przeprowadzonej próby szczelności nie zostanie stwierdzony spadek ciśnienia na urządzeniu
pomiarowym. W przypadku, gdy podczas próby instalacja gazowa nie będzie szczelna, należy
usunąć przyczyny i ponownie wykonać próbę szczelności. Z przeprowadzenia głównej próby
szczelności sporządza się protokół, który powinien być podpisany przez właściciela budynku
oraz wykonawcę instalacji gazowej.

Jeżeli instalacja gazowa nie została napełniona gazem w okresie 6 miesięcy od daty

przeprowadzenia głównej próby szczelności - próbę tę należy przeprowadzić ponownie.

Uruchomienie instalacji gazowej

Uruchomienie instalacji gazowej polega przede wszystkim na napełnieniu paliwem gazowym

wszystkich odcinków instalacji oraz urządzeń gazowych. Obowiązkiem dostawcy gazu jest
zamontowanie węzłów redukcyjnych, jeżeli instalacja jest zasilana z sieci rozdzielczej średniego
ciśnienia oraz oddzielnych gazomierzy dla każdego odbiorcy pobierającego gaz do 10 m

Powyżej 10 m

odbiorca jest zobowiązany do zakupu na koszt własny gazomierza. Bezpośrednio

przed uruchomieniem instalacji należy dokładnie sprawdzić, czy wszystkie miejsca uchodzenie
gazu są zamknięte (kurki, zawory, palniki urządzeń gazowych itp.).

Napełnienie paliwem gazowym dużych instalacji zasilających odbiorców w budynkach

wielorodzinnych jest związane z uprzednim zamontowaniem wszystkich gazomierzy

i odcięciem dopływu gazu przed gazomierzami. W takim przypadku uruchamianie instalacji jest
wykonywane w dwóch etapach:

- uruchomienie instalacji rozprowadzających i pionów gazowych,
- uruchomienie instalacji w poszczególnych mieszkaniach.

Wpuszczenie gazu do instalacji gazowej związane jest z możliwością powstania mieszaniny

gazu z powietrzem w granicach zapłonu, co stanowi istotne zagrożenie dla odbiorców gazu.
Dlatego należy przy użyciu przewodu odpowietrzającego odprowadzić powstałą mieszaninę na
zewnątrz budynku tylko z końcówek instalacji, a więc w przypadku pionów w najwyższym
punkcie kondygnacji budynku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do obowiązków właściciela budynku w zakresie utrzymania właściwego stanu technicznego

instalacji gazowej należy:
− zapewnienie nadzoru nad wykonywaniem głównej próby szczelności,

− zapewnienie nadzoru nad realizacją robót konserwacyjnych, napraw i wymian oraz nadzoru

nad wykonawstwem usług związanych z realizacją zaleceń wynikających z okresowych
kontroli w lokalach,

− w przypadku stwierdzenia w toku kontroli okresowej występowania zagrożenia

bezpieczeństwa użytkowników - wyłączenie z użytkowania instalacji lub jej części,

− zapewnienie realizacji zaleceń pokontrolnych wydawanych przez upoważnione organy,

− w przypadku wystąpienia ryzyka zagrożenia bezpieczeństwa użytkowników lokali -

przeprowadzenie kontroli stanu technicznego instalacji,

− zawiadamianie dostawcy gazu w każdym przypadku stwierdzenia uszkodzenia szafki,

w której umieszczono kurek główny gazowy.

Stan technicznej sprawności instalacji gazowej w budynku powinien być kontrolowany

równocześnie z kontrolą stanu technicznego przewodów i kanałów wentylacyjnych oraz
spalinowych.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.

1. W jaki sposób powinien być zabezpieczony kurek główny przed dostępem osób

niepowołanych?

2. Jakie przepisy określają lokalizację kurka głównego?
3. W jaki sposób powinna być oznakowana szafka kurka głównego?
4. W jaki sposób przeprowadzić montaż szafki gazowej wraz z: kurkiem głównym, reduktorem,

gazomierzem?

5. Jakie wyróżniamy urządzenia pomiarowe?
6. Na jakiej wysokości zaleca się montaż gazomierza w pomieszczeniach?
7. Jakie odległości powinny być zachowane w przypadku montażu gazomierza na zewnątrz

budynku?

8. Jaką rolę spełnia armatura odcinająca zamontowana przed gazomierzem?
9. Gdzie mogą być instalowane gazomierze?
10. Gdzie nie można instalować gazomierzy?

4.2.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ warunki techniczne usytuowania gazomierzy domowych.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym umiejscowienia aparatury pomiarowej

w budynku,

3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia ,
4) na arkuszu papieru wymienić miejsca zainstalowania gazomierza w budynku,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zeszyt,

− ołówek,

− gumka,
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r.
Nr 75 poz. 690 z późniejszymi zmianami),

− katalogi producentów gazomierzy miechowych,

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Opracuj instrukcję montażu kurka głównego i reduktora w szafce gazowej.

Sposób wykonywania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym sposobu montażu kurka głównego

i reduktora w szafce gazowej,

3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) na arkuszu papieru opisać przebieg prac monterskich kurka głównego i reduktora,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− zeszyt,

− ołówek,

− gumka,
− Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r.
Nr 75 poz. 690 z późniejszymi zmianami),

− katalogi producentów gazomierzy miechowych,

− katalogi szafek gazowych,
− katalogi kurków gazowych,

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,

− literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Z katalogu firm branżowych wybierz kurek główny, reduktor, stelaż pod gazomierz oraz

gazomierz. Wykonaj zestawienie materiałów niezbędnych do wykonywania montażu tych
urządzeń na podstawie dokumentacji technicznej. Sporządź kalkulację cenową i rozlicz
robociznę.

Sposób wykonywania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
5) z katalogów firm branżowych wybrać: kurek gazowy, reduktor, stelaż pod gazomierz

i gazomierz oraz podać ich typ i parametry techniczne,

6) wykonać obmiar robót montażowych kurka, reduktora i gazomierza,
7) wykonać zestawienie materiałowe niezbędne do wykonania ćwiczenia,
8) sporządzić kosztorys i rozliczyć robociznę,
9) dokonać analizy rozwiązania wykonanego ćwiczenia,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– katalogi firm branżowych produkujących kurki gazowe, reduktory i gazomierze,
– dokumentacja projektowa szafki gazowej wraz z wyposażeniem,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wskazać, w jaki sposób powinien być zabezpieczony kurek główny przed

osobami niepowołanymi?

2) określić warunki techniczne dla lokalizacji kurka głównego?

3) właściwie zabezpieczyć kurek główny przed osobami niepowołanymi?

4) wskazać warunki, jakie należy spełnić przy montażu gazomierzy

w budynkach?

5) zamontować szafkę gazową?

6) wykonać próbę szczelności instalacji gazowej?

7) zamontować stelaż pod gazomierz miechowy?

8) zaplanować wykonanie uruchomienia aparatury pomiarowej?

9) wymienić podstawowe przepisy bhp i p.poż., które obowiązują podczas

uruchomienia instalacji gazowej w budynku?

10) określić zasady użytkowania instalacji gazowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 21 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania zamknięte.
6. Udziel tylko odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Gazomierzy nie wolno montować:

a) w ogrodzeniu w specjalnej szafce,
b) na ścianie budynku we wnęce,
c) w wolnostojącym słupku z zamontowaną szafką,
d) pod wnęką okienną.

2. Odcinki przewodów instalacji gazowej, położonej poniżej poziomu terenu powinny spełniać

wymagania:

a) które są zawarte w projekcie budowlanym i są określone przez autora projektu,
b) które są określone w przepisach dotyczących budowy instalacji gazowych,
c) które są określone w przepisach dotyczących budowy sieci gazowych,
d) które określa projektant w oparciu o przepisy dotyczące budowy instalacji gazowych.

3. Dopuszczalna odległość kurka głównego zlokalizowanego na granicy posesji od instalacji

gazowej w budynku to:

a) 15 m,
b) 10 m,
c) 8 m,
d) 5 m.

4. Do gaszenia pożarów gazów palnych służą gaśnice:

a) śniegowe i proszkowe,
b) płynowe, pianowe, śniegowe i proszkowe,
c) tylko proszkowe,
d) tylko pianowe.

5. Miejsce usytuowania kurka głównego powinno być:

a) jednoznacznie oznaczone na tabliczce i umocowane na zewnątrz budynku,
b) wpisane w książkę budynku,
c) zgłoszone do Państwowej Straży Pożarnej,
d) oznaczone na tabliczce i umocowane w szafce gazowej.

6. Prace gazoniebezpieczne wykonują:

a) pracownicy posiadający tytuł montera instalacji i sieci gazowych,
b) pracownicy posiadający pisemne upoważnienie dostawcy gazu do wykonywania prac

gazoniebezpiecznych,

c) pracownicy dostawcy gazu,
d) monterzy posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do wykonywania

prac przy urządzeniach i instalacjach gazowych.

7. Nie wymaga się montowania armatury odcinającej w miejscu:

a) przed gazomierzem,
b) przed reduktorem,
c) przed urządzeniem gazowym,
d) w szafce kurka głównego pomiędzy kurkiem głównym a gazomierzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Gazomierze w pomieszczeniach budynku zaleca się instalować na wysokości:

a) 1,0÷1,8 m,
b) 0,3÷1,8 m,
c) ustalonej przez projektanta w porozumieniu z odbiorcą gazu,
d) powyżej 1,8 m.

9. Gazomierzy nie wolno montować:

a) na klatce schodowej,
b) w przedpokoju,
c) w wydzielonych i zamykanych pomieszczeniach piwnicznych,
d) w łazienkach.

10. Działanie gazomierza rotorowego tradycyjnego i udoskonalonego opiera się na:

a) pomiarze objętości gazu w komorze miechowej,
b) tych samych zasadach,
c) pomiarze dokonywanym przez kierownicę,
d) pomiarze przez szczelinę pierścieniową.

11. Gazomierze powinny być odporne na temperaturę w zakresie:

a) -25

C do +55

b) -20

C do +55

c) -10

C do +55

d) -10

C do +45

12. Do zapewnienie nadzoru nad realizacją robót montażowych zobowiązany jest:

a) Nadzór Budowlany,
b) dostawca gazu,
c) właściciel budynku,
d) odbiorca gazu.

13. Głównej próby szczelności instalacji nie trzeba przeprowadzać w przypadku:

a) wykonania nowej instalacji gazowej,
b) jej przebudowy lub remontu,
c) wyłączenia jej z użytkowania na okres dłuższy niż 6 miesięcy,
d) wyłączenia jej z użytkowania na okres krótszy niż 6 miesięcy.

14. Zakres pomiarowy manometru powinien wynosić w przypadku ciśnienia wynoszącego

0,05 MPa:

a) 0-0,1 MPa,
b) 0-0,16 MPa,
c) 0-0,06 MPa,
d) 0-0,1 MPa.

15. Jakie są granice wybuchowości gazu ziemnego:

a) od 1,2 % do 6 % w mieszaninie z powietrzem,
b) od 5 do 15 % w mieszaninie z powietrzem,
c) od 10 do 15 % w mieszaninie z powietrzem,
d) od 15 do 25 % w mieszaninie z powietrzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Reduktory domowe przeznaczone są do redukcji średniego ciśnienia gazu na ciśnienie niskie

o wartości:

a) 180 kPa,
b) 0,02 MPa,
c) 0,03 MPa,
d) 0,05 MPa.

II część
17. Założenia gazomierza może dokonać:

a) pracownik posiadający uprawnienia budowlane,
b) pracownik dostawcy gazu posiadający wymagane świadectwo kwalifikacyjne w zakresie

gr. 3,

c) monter na wniosek właściciela budynku,
d) pracownik serwisu urządzeń pomiarowych.

18. Instalacja gazowa zostaje odpowietrzona, kiedy pomiar przy wylocie przewodu

odpowietrzającego wykaże zawartość tlenu w gazie ziemnym poniżej:

a) 6% mierząc eksplozymetrem,
b) 10 % mierząc eksplozymetrem,
c) 90 % mierząc eksplozymetrem,
d) 2 % mierząc eksplozymetrem.

19. Kontrola instalacji gazowej nie obejmuje sprawdzenia:

a) stanu technicznego przewodów instalacji gazowej,
b) stanu szafki i kurka głównego,
c) wskazań zużycia gazomierza,
d) szczelności i stanu urządzeń gazowych.

20. Za stan techniczny i okresowe przeglądy instalacji gazowej w budynku odpowiada:

a) dostawca gazu,
b) właściciel budynku,
c) odbiorca gazu,
d) dostawca gazu wspólnie z właścicielem budynku.

21. W przypadku reduktora domowego, gdy ciśnienie gazu nagle wzrośnie to różnica ciśnień

działająca na membranę spowoduje:

a) jej podniesienie i tym samym grzybek zaworu przymknie szczelinę w zaworze,
b) wyłączenie reduktora,
c) jej opuszczenie,
d) jej opuszczenie i wyłączenie reduktora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Instalowanie szafek gazowych i ich wyposażenia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

21.

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Barczyński A.: Instalacje gazowe z miedzi, Centrum Szkolenia Gazownictwa, Warszawa

1998

2. Barczyński A.: Podziemski T.: Sieci gazowe polietylenowe, Centrum Szkolenia

Gazownictwa PGNiG S.A., Warszawa 1999

3. Bąkowski K., Bartuś J., Zajda R.: Projektowanie instalacji gazowych, Arkady, Warszawa

1995

4. Bąkowski K.: Sieci gazowe, Arkady, Warszawa 1978
5. Bąkowski K.: Sieci i instalacje gazowe. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa

2002

6. Instalacje gazowe, wyd. Cobo-Profil, Warszawa 1996
7. Instrukcja obsługi reduktora ciśnienia gazu typu FE firmy ALSI
8. http://www.alsi.com.pl/
9. http://www.elektrometal.com.pl/
10. http://www.gazziemny.pl/
11. http://www.intergaz.com.pl/
12. http://www.metrix.pl/
13. http://www.weba.pl/
14. http://www.merazet.pl/
15. Technologia instalacji wodociągowych i gazowych – podręcznik do nauki zawodu.

Część II – Instalacje gazowe. Rea, Warszawa 1998

16. Zajda R., Gebhardt Z.: Instalacje gazowe oraz lokalne sieci gazu płynnego, Cobo-Profil,

Warszawa 1995

17. Zajda R., Tymiński B.: Instalacje i urządzenia gazowe. Centrum Szkolenia Gazownictwa,

Warszawa 1999

18. ZN-G-4005 Pomiar paliw gazowych. Gazomierze turbinowe. Wytyczne dotyczące doboru

i instalowania.

19. ZN-G-4010 Pomiar paliw gazowych. Gazomierze rotorowe. Wytyczne dotyczące doboru

i instalowania.