monter instalacji gazowych 713[07] z1 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Sebastian Latanowicz

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw
sztucznych
713[07].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Skowrońska
inż. Zygfryd Gajewski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Sebastian Latanowicz

Konsultacja:
mgr inż. Jarosław Sitek

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[07].Z1.04.
„Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych” zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu monter instalacji gazowych 713[07].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska podczas wykonywania połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Tworzywa sztuczne w gazownictwie

5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Rury i kształtki z tworzyw sztucznych

5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Wykonywanie połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych

5.4.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „ Wykonywanie połączeń rurociągów

gazowych z tworzyw sztucznych” który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole zawodowej kształcącej w zawodzie monter instalacji gazowych
713[07] oraz w przyswajaniu przez uczniów wiedzy, a także w kształtowaniu umiejętności
z zakresu wykonywania połączeń rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne określające umiejętności, jakie powinien posiadać uczeń, by mógł

bez problemów rozpocząć pracę ze swoim poradnikiem,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, by zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:
− metody tekstu przewodniego,
− pokazu z objaśnieniami,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierających
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcje dla nauczyciela,
− instrukcje dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

713[07].Z1

Technologia montażu instalacji gazowych

713[07].Z1.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych

podczas montażu instalacji gazowych

713(07).Z1.02

Wykonanie połączeń rur stalowych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.03

Wykonywanie połączeń rur miedzianych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.04

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych

z tworzyw sztucznych

713[07].Z1.05

Wykonywanie przyłączy do budynku

713[07].Z1.06

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

713[07].Z1.07

Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia

713[07].Z1.08

Wykonywanie instalacji na gaz ziemny

713[07].Z1.09

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

713[07].Z1.10

Wykonywanie konserwacji i napraw instalacji gazowych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń rurociągów
gazowych z tworzyw sztucznych” uczeń powinien umieć:
− stosować ogólne przepisy bhp, ochrony p.poż. podczas wykonywania prac monterskich,
− organizować i likwidować stanowisko wykonywania dla prac monterskich,
− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
− współpracować w zespole,
− dobierać i posługiwać się odpowiednimi narzędziami do wykonywanych prac

monterskich,

− stosować bezpieczne zasady posługiwania się narzędziami stosowanymi przy

wykonywaniu połączeń rur i kształtek z tworzyw sztucznych,

− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe podczas montażu instalacji

gazowych,

− wykonać obmiar prac, rozliczać robociznę, materiały i sprzęt,
− współpracować w zespole,
− uczestniczyć w dyskusji i wymieniać doświadczenia,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń rurociągów

gazowych z tworzyw sztucznych” uczeń powinien umieć:
− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania

połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych,

− zaplanować kolejność prac,
− przygotować materiały do wykonania połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych,
− ocenić stan techniczny rur i łączników z tworzyw sztucznych,
− wykonać cięcie rur z tworzyw sztucznych,
− przygotować końcówki rur do wykonania połączeń,
− wykonać połączenia rur z tworzyw sztucznych,
− wykonać odgałęzienia na rurociągach z tworzyw sztucznych,
− wykonać połączenia rurociągów z tworzyw sztucznych z armaturą sieciową,
− wykonać połączenia rurociągu z tworzyw sztucznych z rurociągiem wykonanym z innych

materiałów,

− przygotować wykonane połączenie rurociągów do odbioru,
− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa: Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw
sztucznych 713[07].Z1.04
Temat: Przygotowanie złącza do zgrzewania.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania prac poprzedzających łączenie poprzez
zgrzewanie.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− przecinać i fazować rury z tworzyw sztucznych,
− przygotować końcówki rur z tworzyw sztucznych do połączenia elektrooporowego,
− przygotować końcówki rur z tworzyw sztucznych do zgrzewania doczołowego,
− czyścić chemicznie obrabiane końcówki rur z tworzyw sztucznych.
Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.
Czas: 5 godzin lekcyjnych
Środki dydaktyczne:

− tekst przewodni do ćwiczeń,
− Polskie Normy i Normy Branżowe rur z tworzyw sztucznych,
− plansze – połączenia rur z tworzyw sztucznych,
− foliogramy, przeźrocza, filmy dydaktyczne,
− materiały specjalistyczne stosowane do wykonywania połączeń rur z tworzyw

sztucznych

− narzędzia i sprzęt.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:

− Każdy uczeń przygotowuje złącze do połączenia wykonując następujące operacje:
a) cięcie na wymiar rury z tworzywa sztucznego,
b) przygotowanie krawędzi rury do zgrzewania,
c) spasowanie końca rur z kształtką,
d) oczyszczenie chemiczne końca rury i łącznika.
− Uczeń w trakcie wykonywania prac przygotowawczych złącza do zgrzewania

sprawdza poprawność wykonanych operacji (w razie trudności korzysta z pomocy
nauczyciela).

− Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w uzyskaniu prawidłowych rezultatów.

Podpowiada najlepsze rozwiązania.

5. Po wykonaniu czynności przygotowawczych uczeń próbuje dokonać analizy wykonanego

zadania.

6. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza, czy z każdym następnym ćwiczeniu uczeń

czyni postępy.

8. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy, porównują i wymieniają się nabytym

doświadczeniem.

9. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w dostępnej literaturze wiadomości na temat: Stanowiska do prac

przygotowawczych do wykonania zgrzewania rur i łączników z tworzyw sztucznych. Na
podstawie zgromadzonych informacji sporządź harmonogram prac przygotowawczych do
wykonania połączenia rury z tworzyw sztucznych i przynieś go na zajęcia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw

sztucznych gazowych 713[07].Z1.03
Temat: Wykonanie zgrzewu rur gazowych z tworzyw sztucznych metodą
elektrooporową.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności wykonywania złącza zgrzewanego rur z tworzyw
sztucznych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− dobrać rurę i elektrokształtkę,
− zorganizować stanowisko do wykonywania zgrzewa rur z tworzyw sztucznych zgodnie

z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

− dobrać narzędzia niezbędne do wykonania złącza,
− przygotować łączone końcówki rur i złączek w sposób zapewniający prawidłowe

połączenie,

− wykonać połączenie łączonych elementów metodą elektrooporową,
− sprawdzić jakość wykonanego złącza.
Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne
− metoda przewodniego tekstu
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna
− grupowa
Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Środki dydaktyczne:

− tekst przewodni do ćwiczeń,
− Polskie Normy i Normy Branżowe rur z tworzyw sztucznych,
− plansze – połączenia rur miedzianych,
− foliogramy, przeźrocza, filmy dydaktyczne,
− materiały specjalistyczne stosowane do wykonywania połączeń rur z tworzyw

sztucznych,

− narzędzia i sprzęt niezbędny do wykonania złącza metodą elektrooporową.
Czas: 5 godzin lekcyjnych.

Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zadania jest wykonanie złącza rury z rurą z tworzyw sztucznych przy pomocy
elektrokształtki
FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metoda przewodniego tekstu.
FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Rodzaje rur z tworzyw sztucznych stosowane w gazownictwie.
2. Rodzaje łączników stosowanych w rurociągach z tworzyw sztucznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Technologie wykonywania złącza metodą elektrooporową.
4. Warunki techniczne wykonania prawidłowego złącza rur z tworzyw sztucznych.
5. Sprzęt i narzędzia stosowane są przy łączeniu rur metodą elektrooporową.
6. Sprawdzenie jakości wykonanego połączenia.

PLANOWANIE
1. Ustal wymiar rury i łącznika, które zamierzasz połączyć metodą elektrooporową.
2. Dobierz odpowiedni sprzęt i narzędzia.
3. Ustal miejsce do wykonania ćwiczenia zgodnie z obowiązującymi zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy.

4. Sprawdź jakość wykonanego połączenia. Zaproponuj sposób sprawdzenia jakości

wykonanego połączenia.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Przygotuj stanowisko robocze, przy

którym wykonasz ćwiczenie.

2. Dobierz środki ochrony osobistej.
3. Dobierz rury i łączniki do wykonania połączeń.
4. Dokonaj pomiarów elementów połączenia.
5. Przygotuj rurę i łącznik do połączenia poprzez: docięcie rury na określony wymiar,

obrobienie końcówek rury i oczyszczenie łączonych elementów.

6. Przygotuj sprzęt i narzędzia do wykonania połączenia metodą elektrooporową.
7. Wykonaj złącze rur za pomocą elektrozłączki.
8. Podczas wykonywania złącza zwróć uwagę na estetykę i jakość połączenia.
9. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

10. Uporządkuj stanowisko robocze po wykonaniu ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostało wykonane połączenie?
2. Czy podczas wykonywania ćwiczenia zostały zachowane wszelkie zasady bezpiecznej

pracy?

3. Czy w trakcie wykonywania złącza przestrzegano reżimu technologicznego?
4. Czy po wykonaniu zadania stanowisko, sprzęt i narzędzia zostały odpowiednio

zabezpieczone?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Łączenie rur i złączek z tworzyw

sztucznych metodą doczołową. Na podstawie zgromadzonych informacji opisz technologię
wykonywania połączeń rur i złączek i przynieś tę pracę na zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas
wykonywania połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj instrukcję postępowania na stanowisku montera podczas wykonywania montażu

łączenia rur gazowych polietylenowych, aby spełnione były wymagania dotyczące bhp
i p.poż.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącej zagrożeń występujących podczas

wykonywania montażu rur gazowych z polietylenu,

2) w punktach wymienić zagrożenia,
3) wymienione zagadnienia krótko opisać oraz wskazać jak można ich uniknąć,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansza ze sposobami łączenia rur z tworzyw sztucznych,
– typowe instrukcje bhp i p.poż. przy wykonywaniu łączeń rurociągów z tworzyw

sztucznych,

– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ zasady bezpiecznej pracy podczas wykonywania montażu rur gazowych

z tworzyw sztucznych oraz dobierz środki ochrony indywidualnej przewidziane na tym
stanowisku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zasad bezpiecznej pracy podczas

wykonywania montażu rur gazowych z polietylenu,

3) zapoznać się z materiałem nauczania, który dotyczy środków ochrony indywidualnej

pracownika na stanowisku montera rur z tworzyw sztucznych,

4) na kartce papieru wypisać zasady bhp na stanowisku montera rur z tworzyw sztucznych i

środki ochrony indywidualnej stosowane na tym stanowisku,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– typowe instrukcje bhp i p.poż. przy wykonywaniu montażu rurociągów z polietylenu,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Tworzywa sztuczne w gazownictwie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ czynniki zewnętrzne, które mają decydujący wpływ na trwałość i żywotność

polietylenu.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania, który dotyczy właściwości tworzyw sztucznych,
3) wymienić w punktach czynniki zewnętrzne mające wpływ na polietylen,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– tabele właściwości tworzyw sztucznych stosowanych w rurociągach gazowych,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Podaj rodzaje tworzyw sztucznych stosowanych w gazyfikacji. Wykaż różnice między

nimi i wymień zalety tego tworzywa, które jest najpowszechniej stosowane.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym rodzajów tworzyw sztucznych

stosowanych w gazyfikacji,

3) przeanalizować materiał nauczania pod względem właściwości decydujących

o zastosowaniu w praktyce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) na kartce papieru wypisać tworzywa sztuczne i wymienić ich wady i zalety,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– plansze z rodzajami tworzyw sztucznych i ich zastosowania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Rury i kształtki z tworzyw sztucznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ i scharakteryzuj podstawowe elementy składowe rurociągów gazowych z PE.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania „Rury i kształtki z tworzyw sztucznych”,
2) w punktach wymienić najważniejsze elementy sieci gazowej z PE,
3) scharakteryzować kolejno każdy z elementów składowych rurociągów gazowych

wykonanych z PE,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– ołówek,
– zeszyt,
– gumka,
– plansza z elementami składowymi rurociągów gazowych,
– katalogi firm produkujących rury, kształtki, armaturę gazową,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opracuj instrukcję dotyczącą zasad transportu i składowania rur PE dla zewnętrznej

firmy przewozowej.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym składowania rur PE oraz ich transportu,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym właściwości rur polietylenowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) określić w punktach najważniejsze zasady transportu i składowania rur wykonanych

z polietylenu,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– typowe instrukcje składowania rur z tworzyw sztucznych,
– typowe instrukcje transportu rur z tworzyw sztucznych,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Wykonywanie połączeń rurociągów z tworzyw sztucznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie rurociągów z tworzywa sztucznego (PE) metodą doczołową.

Poniższe prace należy realizować w oparciu o instrukcje, w obecności osoby uprawnionej do
wykonywania tego typu prac.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonywania połączeń metodą zgrzewania doczołowego,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z materiałem nauczania, który dotyczy wykonywania połączeń rurociągów

z tworzywa sztucznego (PE) metodą doczołową,

4) sprawdzić urządzenia i narzędzi pod względem technicznym oraz sprawdzić ważność

świadectwa kalibracji zgrzewarki,

5) przygotować urządzenia oraz materiały do wykonania zgrzewu,
6) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
7) wykonać zgrzew metodą zgrzewania doczołowego,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) ocenić jakość wykonanego zgrzewu,
10) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja wykonania ćwiczenia,

–

instrukcja zgrzewarki,

–

środki ochrony osobistej,

–

zgrzewarka doczołowa wraz z niezbędnym oprzyrządowaniem,

–

agregat prądotwórczy,

–

przecinarki do rur PE (ręczne piły, przecinaki obrotowe, chomątowe),

–

korytko do obcinania rur pod kątem prostym,

–

przyrząd do kalibracji,

–

namiot osłonowy chroniący miejsce pracy,

–

obejmy do mocowania rur i kształtek,

–

elementy do montażu (kształtki),

–

komplet kluczy monterskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

skrobak obrotowy,

–

pilniki,

–

kątomierz monterski,

–

przymiar,

–

środki czyszczące,

–

sprzęt ręczny do robót ziemnych

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj połączenie metodą elektrooporową rurociągu z tworzywa sztucznego PE

z trójnikiem siodłowym z nawiertką wraz z kurkiem (rysunek 1). Przedmiotem ćwiczenia jest
wykonanie odgałęzienia od gazociągu polietylenowego za pomocą trójnika siodłowego. Prace
należy realizować w oparciu o instrukcje w obecności osoby uprawnionej do wykonywania
tego typu prac.

Rys. 1. Trójnik siodłowy z nawiertką wraz z kurkiem [2, s. 69].

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy na stanowisku
montera rur z tworzyw sztucznych instalacjach gazowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonywania połączeń metodą zgrzewania elektrooporowego,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) sprawdzić urządzenia i narzędzia pod względem technicznym oraz sprawdzić ważność

świadectwa kalibracji zgrzewarki,

4) przygotować urządzenia oraz materiały do wykonania zgrzewu,
5) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,

–

oczyścić miejsce zgrzewania, aby usunąć ewentualne zabrudzenia,

–

przed wyjęciem trójnika siodłowego z nawiertką z folii, należy zaznaczyć pisakiem
miejsce ułożenia kształtki na rurze,

–

miejsce należy oskrobać, w celu usunięcia warstwy utlenionej (czynność tą należy
wykonać przy użyciu uniwersalnego skrobaka),

–

przygotowane miejsce przetrzeć papierem zwilżonym w etanolu (spirytusie),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

dopasować i umocować kształtkę na rurze,

–

wykonać zgrzew metodą zgrzewania elektrooporowego zgodnie z instrukcją,

–

ocenić jakość zgrzewu siodełka,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) ocenić jakość wykonanego zgrzewu,
8) uporządkować miejsce pracy.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja wykonania ćwiczenia,

–

instrukcja zgrzewarki,

–

środki ochrony osobistej,

–

zgrzewarka elektrooporowa PE,

–

agregat prądotwórczy

–

przecinarki do rur PE (ręczne piły, przecinaki obrotowe, chomątowe,)

–

korytko do obcinania rur pod kątem prostym,

–

przyrząd do kalibracji,

–

namiot osłonowy chroniący miejsce pracy,

–

obejmy do mocowania rur i kształtek,

–

elementy do montażu (kształtki),

–

komplet kluczy monterskich,

–

skrobak uniwersalny,

–

pilniki,

–

kątomierz monterski,

–

przymiar,

–

środki czyszczące,

–

sprzęt ręczny do robót ziemnych

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń
rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-14 są z poziomu podstawowego,
− zadania 15-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. a, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. c, 9. c, 10. a, 11. b,
12. a, 13. b, 14. a, 15. a, 16. b, 17. a, 18. c, 19. c, 20. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

celu

Poziom

Wymaga

Poprawna

odpowiedź

Wymienić własności materiałów
instalacyjnych.

A P

Sklasyfikować materiały do produkcji
instalacji.

C P

Zidentyfikować rodzaje materiałów z tworzyw
sztucznych.

A P

4. Określić wpływ obciążenia rur na ich jakość.

C P

Określić właściwości fizyczne materiału
instalacyjnego.

C P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymienić sposoby magazynowania rur z
tworzyw sztucznych.

A P

Określić wpływ temperatury na kształt i
wymiary rury.

C P

Określić wpływ warunków atmosferycznych
na jakość rur.

Rozpoznać wpływ jaki ma jakość wykonania
na wytrzymałość rur.

A P

10.

Rozróżnić metody wykonania rur z tworzyw
sztucznych.

B P

11.

Wymienić zasady oznaczenia składowych rur
gazowych.

A P

12.

Opisać procesy jakie zachodzą podczas
zgrzewania rur.

B P

13. Wymienić sposoby kontroli zgrzeiny złącza. A P

14.

Rozpoznać warunki techniczne wykonania
zgrzewania.

A P

15.

Wymienić sposoby przygotowania rury przed
zgrzewaniem.

A PP

16.

Uporządkować kolejność wykonywanych
czynności przy zgrzewaniu.

B PP

17.

Zastosować odpowiednie warunki
technologiczne.

C PP

18.

Zastosować odpowiednie wymagania
technologiczne.

C PP

19.

Wymienić warunki, w jakich mogą pracować
rury z tworzyw sztucznych.

A PP

20.

Sklasyfikować warunki, jakim muszą
odpowiadać zgrzewane rury.

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,

• zestaw pytań i zadań testowych,

• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Część I
1. Właściwości użytkowe termoplastów wraz ze wzrostem temperatury:

a) nie zmieniają się,
b) pogarszają się,
c) poprawiają się w temperaturach dodatnich,
d) poprawiają się w temperaturach ujemnych.

2. Rury twarde polietylenowe do gazu, wody, do instalacji przemysłowych oznacza się:

a) PELD,
b) PEHD,
c) PELLD,
d) PED.

3. PE należy do grupy tworzyw:

a) termoplastycznych,
b) duroplastów,
c) elastomerów,
d) polimerów.

4. Właściwości tworzyw sztucznych przy długotrwałym obciążeniu są:

a) takie same,
b) pogarszają się,
c) poprawiają się,
d) odkształcają się bez zmiany właściwości.

5. Pełzaniem nazywamy:

a) wzrost wydłużenia przy wzroście naprężenia,
b) wzrost wydłużenia przy stałym naprężeniu,
c) wzrost wydłużenia przy spadku naprężenia
d) wzrost wydłużenia przy wzroście temperatury.

6. Rury nawinięte w kręgi składowane są:

a) poziomo,
b) pionowo,
c) oparte o ścianę
d) sposób składowania jest obojętny.

7. Po

włożeniu nagrzanej od słońca rury do wykopu nastąpi:

a) skrócenie rury,
b) wydłużenie rury,
c) relaksacja naprężeń,
d) nie nastąpi zmiana wymiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Polietylen staje się kruchy w temperaturze:

a) poniżej -40°C,
b) około -20°C,
c) około -10°C,
d) około –30

9. Rury z tworzyw sztucznych:

a) są odporne na zarysowania płytkie,
b) można zarysować je tylko tępym narzędziem,
c) nie są odporne na zarysowania.
d) są odporne na zarysowania głębokie.

10. Kształtki produkuje się metodą:

a) wtryskiwania,
b) wytłaczania,
c) prasowania.
d) odlewanie pod ciśnieniem.

11. Oznaczenie na rurze:

a) może być,
b) musi być,
c) zależy od producenta,
d) zależy od zamawiającego.

12. Podczas zgrzewania zachodzi zjawisko:

a) termodyfuzji,
b) łączenia się łańcuchów,
c) łączenia się makrocząsteczek,
d) klejenia łączonych elementów.

13. Wytrzymałość zgrzeiny możemy określić na podstawie:

a) rentgenografii,
b) badań ultradźwiękowych,
c) badań niszczących,
d) badań elektrooporowych.

14. Zgrzewaniem elektrooporowym można zgrzać elementy o średnicy:

a) 20 i więcej,
b) 63 i więcej,
c) 90 i więcej,
d) do 150 mm.

Część II
15. Powierzchnię rury przed zgrzaniem złączką elektrooporową należy:

a) zetrzeć pilnikiem,
b) zestrugać cykliną,
c) przetrzeć papierem ściernym,
d) przetrzeć benzyną ekstrakcyjną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Po zgrzaniu kształtki elektrooporowej w pierwszej kolejności:

a) odłączamy kształtkę,
b) wyłączamy aparat,
c) zdejmujemy obejmy mocujące kształtkę,
d) pozostawiamy połączenie na około pół godziny.

17. Jeżeli kształtka elektrooporowa przeznaczona jest do zgrzewania pod napięciem 39,5V to:

a) należy zasilić ją tylko takim napięciem,
b) można zasilić niższym wydłużając proporcjonalnie czas nagrzewania,
c) można zasilić wyższym skracając proporcjonalnie czas nagrzewania,
d) można zasilić wyższym nie skracając czasu nagrzewania.

18. Nacisk jednostkowy przy nagrzewaniu i przy zgrzewaniu PEHD powinien wynosić:

a) 0,01 i 0,1 N/mm

b) 0,1 i 0,15 N/mm

c) 0,01 i 0,15 N/mm

d) 0,05 i 0,2 N/mm

19. Rury wykonane z tworzyw termoplastycznych mogą pracować przy ciśnieniach:

a) 0,25÷1 MPa,
b) 0,16÷1,9 MPa,
c) 0,16÷2,5 MPa,
d) 0,5÷2,0 MPa.

20. Doczołowo można zgrzewać rury, których MFR wynosi:

a) 0,4 do 0,7,
b) 0,7 do 1,3,
c) 0,4 do 1,3,
d) 0,5 do 1,5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

Odpowiedź

Punktacja

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie połączeń
rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-15 są z poziomu podstawowego,
− zadania 16-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający- za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny- za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry- za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry- za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. b, 5. a, 6. b, 7. a, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a,
12. b, 13. c, 14. b, 15. b, 16. a, 17. c, 18. c, 19. b, 20. a

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić technologię powstawania rur
z tworzyw sztucznych.

B P

Opisać właściwości materiałów, z których
wykonuje się rurociągi prowadzone
napowietrznie.

B P

Określić warunki, jakie powinno spełniać
dobrze wykonane połączenie.

C P

Określić własności rur PE składowanych w
kręgach.

C P

Określić warunki eksploatacyjne dla rur
z tworzyw sztucznych.

C P

Określić warunki składowania dla rur z
tworzyw sztucznych.

C P

Określić właściwości fizyczne rur z tworzyw
sztucznych.

C P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać wady rur dyskwalifikujące je do
stosowania.

A P

Określić warunki składowania rur z tworzyw
sztucznych.

10.

Rozróżnić metody wykonywania rur
z tworzyw sztucznych.

B P

11.

Rozróżnić sposoby wykonania kształtek
z tworzyw sztucznych.

B P

12.

Zdefiniować pojęcia stosowane przy łączeniu
rurociągów z tworzyw sztucznych.

A P

13.

Rozpoznać warunki techniczne wykonywania
zgrzewania.

A P

14.

Określić warunki techniczne potrzebne do
wykonania poprawnego złącza.

B P

15.

Porównać systemy połączeń zgrzewanych
rurociągach z tworzyw sztucznych.

C PP

16.

Uporządkować kolejność czynności zgodnie
z technologią wykonania złącza.

B PP

17.

Wymienić sposoby przygotowania rur do
zgrzewania.

A PP

18.

Sklasyfikować warunki techniczne, jakim
muszą odpowiadać rury z tworzyw
sztucznych.

C PP

19.

Określić warunki wykonania gięć rur
z tworzyw sztucznych.

C PP

20.

Określić warunki, jakie są konieczne dla
utrzymania uprawnień do zgrzewania.

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9. dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 20 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,
• zestaw zadań testowych,
• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIA TESTOWE

Część I
1. Rury z tworzyw sztucznych najczęściej wytwarzane są z:

a) duroplastów,
b) elastomerów,
c) termoplastów,
d) polimerów.

2. Wytrzymałość doraźna określa właściwości podczas obciążeń:

a) chwilowych,
b) długotrwałych,
c) chwilowych i długotrwałych,
d) dynamicznych.

3. Przesunięcie V ścianek łączonych rur doczołowo nie powinno przekraczać:

a) 10 % grubości ścianki rury,
b) 5 % grubości ścianki rury,
c) 15 % grubości ścianki rury,
d) 2 % grubości ścianki rury.

4. Rury w kręgach:

a) sprężyście rozwijają się same,
b) wymagają prostowania,
c) wymagają czasu na samoczynne rozwinięcie,
d) należy szybko rozwijać.

5. Wytrzymałość długotrwała zostaje wyznaczona dla:

a) 50 lat i 20˚C,
b) 165 godz. i 80˚C,
c) 1000 godz.,. i 40˚C.
d) 25 lat i 10

6. Czas składowanie rur PE bez stabilizatora UV jest:

a) dowolny,
b) ograniczony do 2 lat,
c) ograniczony do 20 lat,
d) ograniczony do 10lat.

7. Jeżeli rura z PE znajduje się nad powierzchnią ziemi to:

a) zostaje nagrzana od słońca,
b) nagrzewa się słabo,
c) nie ma możliwości jej uszkodzenia.
d) jest odporna na działanie promieni słonecznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Dopuszczalne zarysowanie na powierzchni rury może wynosić:

a) 10% grubości ścianki,
b) 0,5 mm,
c) 10% grubości ścianki i mniej niż 0,5 mm.
d) 1 mm

9. Dopuszczalna wysokość składowanie rur PE wynosi:

a) 0,5 m
b) 1,0 m,
c) 1,5 m.
d) 2,0 m

10. Rury PE wytwarzane są metodą:

a) wtryskiwania,
b) wytłaczania,
c) rozdmuchu,
d) walcowanie na zimno.

11. Kształtki produkuje się metodą:

a) zgrzewania doczołowego,
b) wytłaczania,
c) prasowania,
d) odlewanie pod ciśnieniem.

12. SDR oznacza:

a) ciśnienie nominalne,
b) stosunek D/e danej rury,
c) standardową średnicę zewnętrzną,
d) standardową średnicę wewnętrzną.

13. Zgrzewanie doczołowe zalecane jest do łączenia rur o średnicy powyżej:

a) 50 i więcej,
b) 63 i więcej,
c) 90 i więcej,
d) 120 mm i więcej.

14. Dopuszczalna szczelina pomiędzy elementami zgrzewanymi doczołowo może wynosić:

a) 0,1 mm,
b) 0,5 mm,
c) 1,0 mm,
d) 0,4 mm.

Część II
15. Systemy złączek elektrooporowych są:

a) takie same,
b) różne,
c) zamienne,
d) podobne do złączek doczołowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Złączkę elektrooporową należy podłączyć do aparatu do zgrzania:

a) przed włączeniem aparatu,
b) w dowolnej chwili,
c) po włączeniu aparatu,
d) po nagrzaniu aparatu i wyłączeniu z prądu

17. Powierzchnię rury przed zgrzaniem ze złączką elektrooporową należy:

a) zetrzeć pilnikiem,
b) przetrzeć papierem ściernym,
c) przetrzeć papierem zwilżonym specjalnym zmywaczem,
d) przetrzeć benzyna ekstrakcyjną.

18. Grupa MFR 005 obejmuje wskaźnik płynięcia PE:

a) od 0,1 do 0,5 [g/10min],
b) od 0,5 do 1,0 [g/10min],
c) od 0,4 do 0,7 [g/10min],
d) od 0,6 do 1,5 [g/10min].

19. Dopuszczalny promień gięcia rury z PE w temperaturze 20˚C wynosi:

a) 10 D,
b) 20 D,
c) 30 D,
d) 5 D.

20. Świadectwo uprawniające może być cofnięte spawaczowi lub zgrzewaczowi, jeżeli będzie
miał przerwę w spawaniu lub zgrzewaniu dłuższą niż:

a) 6 miesięcy,
b) 1 rok,
c) 2 lata,
d) 1,5 roku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych z tworzyw sztucznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

Odpowiedź

Punktacja

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14.

a b c d

15.

a b c d

16.

a b c d

17.

a b c d

18.

a b c d

19.

a b c d

20.

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Barczyński A., Kurlita St.: Eksploatacja urządzeń, sieci i instalacji gazowych. SITPNiG,

Poznań 1999

2. Barczyński A., Podziemski T.: Sieci gazowe polietylenowe. Centrum Szkolenia

Gazownictwa. PGNiG S.A., Warszawa 1999

3. Bąkowski K.: Gazyfikacja. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa 1996
4. Bąkowski K.: Sieci gazowe, projektowanie budowa. Arkady, Warszawa 1978
5. Bąkowski K.: Sieci i instalacje gazowe. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa

2002

6. Dolnośląska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. we Wrocławiu, Zakład Gazowniczy

Wałbrzych: Specyfikacja techniczna projektowania, budowy i odbioru sieci gazowej
(wydanie III zmienione), Wałbrzych 2005

7. http://www.ciop.pl/
8. http://www.friatec.pl/
9. http://www.procurator.com.pl/
10. http://www.rywal.com.pl/
11. http://www.wavin.com.pl/
12. http://www.weba.pl/
13. Klupa A., Czopek J.: Wytyczne projektowania, budowy i użytkowania sieci gazowych

z polietylenu”. IGNiG, Kraków 1992

14. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych.

WSiP, Warszawa 1999

15. Pusz A.: Gazociągi z tworzyw sztucznych. Gliwice 2002
16. Zajda R., Gebhardt Z.: Instalacje gazowe oraz lokalne sieci gazów płynnych, Warszawa

1995

17. Zalewski J.: Poradnik pracodawcy. Podstawowe obowiązki w zakresie prawa pracy oraz

bezpieczeństwa i higieny pracy. Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2000