© Jerzy Brzeziński, Wykłady z metodologii ...

BLOK 1 - UZUPEŁNIENIA

1

BADACZA INTERESUJĄ DWIE KWESTIE:

(1) Czy dana zmienna X

j

rzeczywiście wpływa na Y (X

j

jako

przyczyna Y)

(2) Jak dana zmienna X

j

wpływa na Y (określenie postaci

związku łączącego Y z X

j

„Punktem wyjścia wszelkiego procesu badawczego jest

sformułowanie pewnego

pytania

czy mniej lub bardziej

uporządkowanego zbioru pytań. Pytania te czasem

pojawiają się w świadomości badacza w sposób

bezrefleksyjny - czasem zaś uprzytamnia on sobie mniej

lub bardziej wyraźnie, dlaczego na te, a nie inne pytania

chciałby uzyskać odpowiedź poprzez wyniki swoich

badań” (Nowak, 1985, s. 26).

Ajdukiewicz (1965) –

dwa rodzaje pytań

:

(a)

PYTANIA ROZSTRZYGNIĘCIA

,

(b)

PYTANIA DOPEŁNIENIA

.

PYTANIA ROZSTRZYGNIĘCIA

rozpoczynają się od

partykuły pytajnej „

czy

” i można udzielić na nie jednej z

dwóch wykluczających się odpowiedzi: „tak” lub „nie”.

PYTANIA DOPEŁNIENIA

ich nie ujawniają. Podają one tylko

ogólny schemat odpowiedzi.

© Jerzy Brzeziński, Wykłady z metodologii ...

BLOK 1 - UZUPEŁNIENIA

2

„Stopień, w którym sformułowanie problemu mieści w

sobie wskazówki co do jego rozwiązania, należy uznać za

jedno z kryteriów

dojrzałości

problemu” (Such, 1975a, s.

29).

Problem, który zawiera dostateczną liczbę wskazówek co

do jego rozwiązania za pomocą

dostępnych

, na danym

etapie rozwoju konkretnej dyscypliny naukowej, środków

badawczych, jest problemem rozstrzygalnym (dokładniej -

praktycznie rozstrzygalnym

(Nowak, 1985, s. 36).

Należy unikać zbyt szerokiego stawiania problemu

, gdyż

może to utrudnić jego rozwiązanie. Z ogólnego pytania

należy przejść do pytania uszczegółowionego

. Jasne

zdefiniowanie pojęć

występujących w problemie oraz

zrozumienie relacji

zachodzących między nimi znacznie

ułatwi rozwiązanie problemu.

Pytania badawcze nie są zawieszone w próżni teoretycznej

i metodologicznej

. Literatura przedmiotu zawiera

informacje o dotychczasowych ustaleniach na interesujący

badacza temat. Nie można się od niej odcinać!

Nowak (1985, s. 35): „specjalista w swej dziedzinie nauki to

człowiek, który nie tylko umie znajdować odpowiedzi na

pytania, lecz także pytania te

POPRAWNIE FORMUŁOWAĆ

”