OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
INWESTYCJA:
•
Wyrzeczenie si
ę bieżącej konsumpcji na rzecz konsumpcji przyszłej
•
Proces wydatkowania
środków na aktywa, z których można oczekiwać dochodów pieniężnych w
pó
źniejszym okresie.
“Inwestycja jest w istocie bie
żącym wyrzeczeniem dla przyszłej korzyści. Jednak teraźniejszość jest
wzgl
ędnie dobrze znana, natomiast przyszłość jest tajemnicą. Inwestycja jest zatem wyrzeczeniem się
pewnego dla niepewnej korzy
ści”[J. Hirschleifer, 1965]
Ocena efektywno
ści projektów inwestycyjnych
•
Proste
•
Dyskontowe
METODY DYSKONTOWE
•
Przyszłe oczekiwane warto
ści przepływów pieniężnych sprowadzane do ich wartości obecnej
(aktualizowane).
•
Podstawowe znaczenie dla warto
ści mierników stopa dyskontowa.
Etapy oceny efektywno
ści inwestycji (etapy preliminowania inwestycji) w oparciu o rachunek dyskontowy
1.
Oszacowanie wydatków inwestycyjnych oraz oczekiwanych przepływów pieni
ężnych wynikających z
projektu.
Ocena efektywno
ści inwestycji opierana na:
•
przepływach pieni
ężnych [nie danych księgowych (przychody, koszty, zyski)!].
•
Strumienie
środków pieniężnych są podstawą
•
W tym celu nale
ży stworzyć plan finansowy przedsięwzięcia (zestawienia finansowe pro forma)
2.
Okre
ślenie stopy dyskontowej
3.
Obliczenie mierników oceny efektywno
ści inwestycji
4.
Analiza wra
żliwości mierników efektywności inwestycji na zmianę parametrów istotnych.
Stopa dyskontowa w ocenie efektywno
ści inwestycji
•
koszt kapitału danego przedsi
ębiorstwa.
Koszt kapitału to
średnia stopa zwrotu jaką firma musi zaoferować dawcom kapitału (właścicielom i
wierzycielom). Inaczej: koszt pozyskania
źródeł finansowania.
•
stopa zwrotu z alternatywnego zastosowania kapitału – czyli koszt utraconych korzy
ści. Zasadza się na
dochodzie alternatywnym mo
żliwym do osiągnięcia w przypadku gdyby ulokowano kapitał w inny
projekt o podobnym stopniu ryzyka
MIERNIKI EFEKTYWNO
ŚCI INWESTYCJI
Warto
ść zaktualizowana netto - NPV (Net Present Value),
Ró
żnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami a wydatkami związanymi z przedsięwzięciem, w
zało
żonym horyzoncie czasu. Przepływy pieniężne dyskontowane są na moment początkowy
analizowanego przedsi
ęwzięcia.
NCF
t
n
NPV =
Σ
t=0
( 1 + k )
t
gdzie:
NCF
t
– przewidywane przepływy pieni
ężne netto ( przepływ netto = wpływ – wydatek ) związane z daną
inwestycj
ą w kolejnych okresach (0,1,2,3…,n)
k – stopa dyskontowa,
n – liczba okresów.
?? Reguły podejmowania decyzji przy u
życiu NPV ??
Wewn
ętrzna stopa zwrotu – IRR (internal rate of return)
Taka warto
ść stopy dyskontowej, dla której NPV = 0
NCF
t
n
IRR = k ⇔
Σ
t=0
= 0
( 1 + k )
t
Żądana stopa dyskontowa k jest parametrem wstawianym do rachunku, natomiast IRR jest zmienną,
której warto
ść trzeba wyliczyć.
r+ – poziom stopy dyskontowej, przy którym NPV > 0,
r- – poziom stopy dyskontowej, przy którym NPV < 0,
NPV(+) – wysoko
ść NPV obliczona dla r+,
NPV(-) – wysoko
ść NPV obliczona dla r-.
?? Reguły podejmowania decyzji przy u
życiu IRR ??
,
)
(
)
(
)
(
)
(
−
+
+
−
⋅
+
+
=
+
−
+
NPV
NPV
r
r
NPV
r
IRR
PORÓWNANIE METOD NPV i IRR
NPV
IRR
Miara bezwzgl
ędna (jednostki pieniężne)
Miara wzgl
ędna (procentowo)
Reinwestowanie
przepływów
środków pieniężnych
uzyskiwanych dzi
ęki wdrożeniu projektu po stopie równej
przyj
ętej stopie dyskontowej
przepływy
środków pieniężnych uzyskiwane dzięki
wdro
żeniu projektu są reinwestowane po wewnętrznej
stopie zwrotu.
Zale
ży od doboru stopy dyskontowej (subiektywizm)
Zale
ży wyłącznie od wielkości przepływów pieniężnych
dotycz
ących projektu
•
Ocena opłacalno
ści pojedynczego przedsięwzięcia:
przeprowadzona na podstawie NPV pokrywa si
ę z oceną opartą na IRR z zastrzeżeniem, że stopa procentowa
stanowi
ąca podstawę dyskonta przy obliczaniu NPV stanowi równocześnie stopę graniczną do której
porównujemy IRR,
w przypadku projektów niezale
żnych taka sama decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu.
•
NPV i IRR mog
ą spowodować podjęcie sprzecznych decyzji dla projektów wzajemnie wykluczających się.
zró
żnicowanie rozłożenia w czasie wartości przepływów pieniężnych netto poszczególnych przedsięwzięć,
ró
żna długość okresu obliczeniowego uwzględnionego w rachunku.
Zmodyfikowana wewn
ętrzna stopa zwrotu – MIRR (modified internal rate of return)
Zało
żenie, że przepływy pieniężne netto reinwestowane są po koszcie kapitału (po tej samej stopie co stosowana przy
obliczaniu NPV).
n
Σ FOCF
t
* (1 + k )
n-t
t=1
CFI
t
n
Σ
t=0
=
( 1 + k )
t
( 1 + MIRR )
n
st
ąd
n
∑ FOCF
t
(1 + k)
n-t
t=1
MIRR
= n
- 1
n
CFI
t
∑
t=0
(1 + k)
t
gdzie:
FOCF
t
– operacyjne przepływy pieni
ężne związane z projektem w okresie t
CFI
t –
nakłady inwestycyjne w okresie t
Dla danego projektu:
IRR > k ⇒ IRR > MIRR
IRR < k ⇒ IRR < MIRR
Wska
źnik zyskowności inwestycji – PI (profitability index)
iloraz zaktualizowanych przepływów pieni
ężnych netto związanych z inwestycją i nakładów
inwestycyjnych
? Zasady podejmowania decyzji przy u
życiu PI ?
Okres zwrotu – (payback period)
okre
śla czas, w którym uzyskane wpływy pieniężne z inwestycji zrównoważą się z nakładem
inwestycyjnym.
•
informuje o tym, jak szybko odzyskane zostan
ą poniesione nakłady inwestycyjne.
•
mo
że być liczony na podstawie wartości bieżących przepływów pieniężnych, a także na podstawie
warto
ści zdyskontowanych.
OCENA INWESTYCJI O RÓ
ŻNYM OKRESIE EKSPLOATACJI
•
Metoda zast
ępowania łańcuchowego
o
Ustalenie wspólnego okresu eksploatacji dla porównywanych projektów i uwzgl
ędnienie go w
ocenie,
o
Obliczenie NPV dla całego ustalonego okresu.
•
Metoda równowa
żnej renty rocznej
o
Obliczenie warto
ści obecnej przepływów pieniężnych (NPV),
o
Rozliczenie ich na płatno
ści cykliczne następujące na końcu kolejnych lat (z dołu).
ି