Przewo

ź

nik osób

(832204)

Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Przewo

ź

nik osób (832204)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-290-4 (290)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

4

2. Opis zawodu ................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie .............................................................

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK .......................................... 10

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 11

3.1. Prowadzenie samochodu osobowego i wykonywanie

usług przewozowych Kz1 ................................................ 11

3.2. Zapewnianie bezpiecze

ń

stwa przewo

ż

onym osobom

Kz2 .................................................................................. 12

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 14

4. Profil kompetencji kluczowych) ................................................ 15

5. Słownik ........................................................................................ 16

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

832204 Przewo

ź

nik osób

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

-

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 –
poziom 3).

Grupa elementarna 8322 – Kierowcy samochodów osobowych
i dostawczych (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów

ISCO-08 odpowiada grupie 8322 Car, taxi and van drivers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 49. Transport
l

ą

dowy oraz transport ruroci

ą

gowy, Grupa 49.3. Pozostały transport

l

ą

dowy pasa

ż

erski.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: ana-
lizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz

głównie wyników bada

ń

analitycznych na 18 stanowiskach pracy w 6

przedsi

ę

biorstwach (

ś

rednie – 1, małe − 3, mikro − 2, w tym usługowe −

6), przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Ireneusz Zagórski – O

ś

rodek Szkolenia Kierowców w Szydłowcu,

•

Jerzy Gorgo

ń

– ITS A. Michalczewski w Radomiu,

•

Ireneusz Osiecki – EMKA – TRANS Sp. z o.o. w Grodzisku Mazo-

wieckim,

•

Janusz Figurski – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Rado-

miu.

Ewaluatorzy:

•

Szymon Jałocha – MOTO – START w Lublinie,

•

Tadeusz Budzisz – Centrum Kształcenia Rolniczego w Starym Lu-

biejewie.

5

Recenzenci:

•

Tadeusz Wilk – Zrzeszenie Mi

ę

dzynarodowych Przewo

ź

ników Dro-

gowych w Polsce w Warszawie,

•

Stanisław B

ą

ba – Zasadnicza Szkoła Wielozawodowa w Nowym

S

ą

czu.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Mieczysław Marosz (przewodnicz

ą

cy) – Polska Izba Gospodarcza

Transportu Samochodowego i Spedycji w Warszawie,

•

Urszula Szychowska – Łódzkie Stowarzyszenie Przewo

ź

ników

Mi

ę

dzynarodowych i Spedytorów w Łodzi,

•

Zenon Kopy

ś

ci

ń

ski – Niezale

ż

ny Zwi

ą

zek Zawodowy Kierowców

w Pruszkowie.

Data zatwierdzenia:

•

17.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Przewo

ź

nik osób

jest to kierowca, który prowadzi samochody osobo-

we o dopuszczalnej liczbie miejsc siedz

ą

cych do 9 ł

ą

cznie z kierowc

ą

.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Podstawowym wymaganiem do wykonywania zawodu przewo

ź

nika

osób jest posiadanie prawa jazdy kategorii B oraz aktualnych bada

ń

lekarskich i psychologicznych, obejmuj

ą

cych sprawno

ś

ci i cechy oso-

bowo

ś

ci, które maj

ą

decyduj

ą

cy wpływ na bezpiecze

ń

stwo wykonywa-

nej pracy. Głównym celem pracy przewo

ź

nika osób jest bezpieczny

transport przewo

ż

onych osób. Dlatego kierowca musi doskonale zna

ć

i stosowa

ć

przepisy prawa o ruchu drogowym, ustawy o czasie pracy

kierowców oraz zna

ć

budow

ę

i kontrolowa

ć

stan techniczny kierowane-

go samochodu. Przewo

ź

nik osób powinien przed jazd

ą

wykona

ć

czynno-

ś

ci maj

ą

ce na celu zapewnienia bezpiecznej jazdy samochodem. Do

czynno

ś

ci tych nale

ż

y sprawdzenie stanu paliwa i płynów eksploatacyj-

nych, stanu ogumienia, o

ś

wietlenia samochodu, sygnalizacji d

ź

wi

ę

kowej

samochodu, skuteczno

ś

ci działania hamulców i wyposa

ż

enia dodatkowe-

go samochodu, warunkuj

ą

cego bezpieczne wykonywanie zada

ń

przewo-

zowych. Przewo

ź

nik osób dba o bezpiecze

ń

stwo własne i przewo

ż

onych

osób oraz innych u

ż

ytkowników drogi. Prowadzi dokumentacj

ę

jazdy

w zakresie realizacji zada

ń

przewozowych. Zabezpiecza samochód przed

kradzie

żą

, uruchomieniem i u

ż

yciem przez osoby niepowołane. Uczestni-

cz

ą

c w ruchu drogowym, jest zobowi

ą

zany do udzielania pierwszej pomo-

cy ofiarom wypadków drogowych.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy przewo

ź

nika osób jest samochód osobowy albo po-

jazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie wi

ę

cej

ni

ż

9 osób ł

ą

cznie z kierowc

ą

lub zespół samochód – przyczepa lekka

o ł

ą

cznej masie całkowitej nieprzekraczaj

ą

cej 3,5 tony. Przewo

ź

nik osób

podczas wykonywania zada

ń

zawodowych kontaktuje si

ę

z klientami,

dokonuje sprzeda

ż

y biletów, obsługuje kas

ę

fiskaln

ą

oraz zabezpiecza

ś

rodki pieni

ęż

ne przed kradzie

żą

. W zwi

ą

zku z tym powstaje ryzyko kon-

fliktów, zwłaszcza w sytuacji awarii samochodu czy zablokowania drogi

7

przejazdu. Praca przewo

ź

nika osób ma charakter indywidualny, on sam

odpowiada za sprawny i bezpieczny przebieg zada

ń

przewozowych,

podejmuj

ą

c decyzje wpływaj

ą

ce na los jego i przewo

ż

onych osób. Prze-

wo

ź

nik osób powinien cechowa

ć

si

ę

dokładno

ś

ci

ą

, rzetelno

ś

ci

ą

oraz

dbało

ś

ci

ą

o czysto

ść

i porz

ą

dek. Zawód wymaga tak

ż

e uzdolnie

ń

tech-

nicznych. Kontrol

ę

nad prac

ą

kierowcy pełni

ą

patrole drogowe sprawdza-

j

ą

ce stan techniczny samochodu i trze

ź

wo

ść

kierowcy. W pracy kierowcy

dominuj

ą

czynno

ś

ci rutynowe oraz nietypowe, wynikaj

ą

ce z sytuacji na

drodze. W swojej pracy przewo

ź

nik osób nara

ż

ony jest na zanieczysz-

czenia spalinami, hałas i drgania, za

ś

wykonywanie jej głównie w pozycji

siedz

ą

cej mo

ż

e powodowa

ć

przewlekłe choroby narz

ą

du ruchu. Ko-

nieczno

ść

pracy w dzie

ń

i w nocy mo

ż

e doprowadzi

ć

do zaburze

ń

wi-

dzenia.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Przewo

ź

nik osób powinien posiada

ć

sprawno

ś

ci sensomotoryczne

obejmuj

ą

ce ostro

ść

wzroku, rozró

ż

nianie barw, widzenie stereoskopowe

umo

ż

liwiaj

ą

ce ocen

ę

odległo

ś

ci, dobre widzenie o zmierzchu, koordyna-

cj

ę

wzrokowo-ruchow

ą

, dobry słuch. Dodatkowo wymaga si

ę

szybkiego

refleksu, spostrzegawczo

ś

ci, koncentracji i podzielno

ś

ci uwagi, a tak

ż

e

umiej

ę

tno

ś

ci pracy w warunkach monotonnych oraz wytrzymało

ś

ci na

długotrwały wysiłek. Praca w tym zawodzie wymaga odporno

ś

ci emocjo-

nalnej, samokontroli oraz łatwo

ś

ci nawi

ą

zywania kontaktów, wytrwało

ś

ci

i odpowiedzialno

ś

ci. Wymaga tak

ż

e od kierowcy dbało

ś

ci o dobr

ą

kondy-

cj

ę

psychiczn

ą

i fizyczn

ą

, przeznaczaj

ą

c np. odpowiedni

ą

ilo

ść

godzin na

sen, uprawianie sportu lub stosowanie gimnastyki oraz wła

ś

ciwego od-

ż

ywiania si

ę

. Obowi

ą

zek poddania si

ę

badaniom lekarskim ci

ąż

y na ka

ż

-

dym kierowcy wykonuj

ą

cym przewóz drogowy w rozumieniu przepisów

ustawy o transporcie drogowym. Celem tych bada

ń

ma by

ć

stwierdzenie

istnienia lub braku przeciwwskaza

ń

zdrowotnych do wykonywania pracy

na konkretnym stanowisku (przewo

ź

nik osób) oraz ustalenie istnienia

b

ą

d

ź

braku przeciwwskaza

ń

zdrowotnych do kierowania pojazdami,

zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Przepisy okre

ś

laj

ą

cz

ę

-

stotliwo

ść

bada

ń

lekarskich kierowcy wykonuj

ą

cego przewozy drogowe.

8

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Pracodawcy ch

ę

tnie zatrudniaj

ą

na stanowisku przewo

ź

nika osób

osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym rzadziej

ś

rednim

w kierunkach zwi

ą

zanych z mechanik

ą

lub elektromechanik

ą

pojazdów

samochodowych. Zawód ten mo

ż

na równie

ż

uzyska

ć

w drodze kształce-

nia na kursach nauki jazdy kategorii B po zdaniu egzaminu. Przewo

ź

nik

osób powinien bra

ć

udział w szkoleniach organizowanych w przedsi

ę

-

biorstwie, przez stowarzyszenia i inne organizacje bran

ż

owe lub w wy-

specjalizowanych szkołach i o

ś

rodkach szkoleniowych.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Przewo

ź

nik osób ma ró

ż

norodne mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego,

mo

ż

e poprzez kształcenie kursowe i zdanie egzaminu uzyska

ć

prawo

jazdy uprawniaj

ą

ce do prowadzenia samochodów ci

ęż

arowych, ci

ą

gni-

ków siodłowych i innych pojazdów samochodowych. Ma mo

ż

liwo

ść

podwy

ż

szania kompetencji zawodowych poprzez kształcenie kursowe

w zakresie kwalifikacji zawodowych w zawodach mechanika pojazdów
samochodowych, elektromechanika pojazdów samochodowych lub
technika pojazdów samochodowych, mo

ż

e równie

ż

, po spełnieniu wy-

maga

ń

w zakresie wykształcenia ogólnego i zdaniu egzaminu zawodo-

wego, uzyska

ć

tytuł zawodowy mechanik pojazdów samochodowych,

elektromechanik pojazdów samochodowych i technik pojazdów samo-
chodowych. Przewo

ź

nik osób mo

ż

e by

ć

zatrudniony na stanowiskach

zwi

ą

zanych z transportem jako kierowca samochodu osobowego, kie-

rowca samochodu dostawczego, kierowca pojazdu uprzywilejowanego
lub dyspozytor ruchu.

9

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Organizowanie stanowiska pracy kierowcy samochodu osobowe-
go z uwzgl

ę

dnieniem przepisów prawa pracy, przepisów BHP,

ochrony ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

Kz2, KzS).

Z2.

Przygotowywanie samochodu osobowego do jazdy oraz komple-
towanie i zabezpieczenie dokumentów niezb

ę

dnych do wykona-

nia przewozu osób (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3.

Planowanie optymalnej trasy przejazdu (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, KzS).

Z4.

Kierowanie samochodem osobowym oraz dbanie o bezpiecze

ń

stwo

własne i innych u

ż

ytkowników drogi, a tak

ż

e przewo

ż

onych osób

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z5.

Udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków drogowych oraz
zabezpieczenie miejsca zdarzenia (kolizji, wypadku) (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z6.

Wykonywanie czynno

ś

ci obsługowych oraz usuwanie usterek

samochodu osobowego (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z7.

Zabezpieczanie samochodu osobowego przed uruchomieniem
i u

ż

yciem przez osoby niepowołane oraz zapewnienie bezpie-

cze

ń

stwa przewo

ż

onym osobom (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z8.

Prowadzenie dokumentacji samochodu osobowego oraz wysta-
wianie faktur za przewóz na podstawie paragonów z kasy fiskal-
nej przewa

ż

onym osobom (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Prowadzenie samochodu osobowego i wykonywanie usług przewo-

zowych (potrzebne do wykonania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6,

Z8).

Kz2 – Zapewnianie bezpiecze

ń

stwa przewo

ż

onym osobom (potrzebne

do wykonywania zada

ń

: Z1, Z4, Z5, Z7).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z8).

10

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawodzie sugeru-

je si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3 wła

ś

ciwym dla

wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej
Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania
zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 8 i jej od-

powiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód przewo

ź

nika osób:

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie podstawowe fakty, poj

ę

cia i zale

ż

-

no

ś

ci w zawodzie przewo

ź

nika osób oraz w szerszym zakresie ele-

mentarne uwarunkowania prowadzonej działalno

ś

ci w bran

ż

y trans-

portowej dotycz

ą

cej przewozu osób;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: posiada umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realiza-

cji zada

ń

transportowych zgodnych z uwarunkowaniami prawnymi,

wła

ś

ciwymi dla zawodu przewo

ź

nika osób z uwzgl

ę

dnieniem wyma-

ga

ń

ś

rodowiska pracy dotycz

ą

cego transportu osób. Potrafi wykony-

wa

ć

zadania przewozowe w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach; umie

rozwi

ą

zywa

ć

typowe problemy, odbiera

ć

i formułowa

ć

wypowiedzi,

tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi w j

ę

zyku obcym.

11

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z8 wymaga

posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Prowadzenie samochodu osobowego

i wykonywanie usług przewozowych Kz1

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, poj

ę

cia ogólne

i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

zane z prowadze-

niem samochodu osobowego oraz
wykonywaniem usług przewozo-
wych, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska

oraz

ergonomii

stanowiska

pracy podczas wykonywania
usług przewozowych;

−

wyposa

ż

enie techniczne sa-

mochodu osobowego do prze-
wozu osób;

−

prawo o ruchu drogowym obo-
wi

ą

zuj

ą

ce na terenie kraju oraz

w przewozach

mi

ę

dzynarodo-

wych;

−

budow

ę

oraz zasady eksplo-

atacji samochodu;

−

techniki

jazdy

samochodem

w ró

ż

nych warunkach;

−

wymagania dotycz

ą

ce trans-

portu osób, jakie obowi

ą

zuj

ą

przedsi

ę

biorc

ę

oraz kieruj

ą

ce-

go samochodem osobowym;

−

zasady przewozu osób, w tym
przewozu dzieci;

−

zasady ergonomii stanowiska
pracy (ustawienie fotela, luste-
rek, kierownicy, poło

ż

enia pa-

sów bezpiecze

ń

stwa i inne);

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania wynikaj

ą

ce z pro-

wadzenia samochodu osobowego
i

ś

wiadczenia usług przewozowych,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

zasady ergonomii na

stanowisku pracy, stosowa

ć

si

ę

do wymogów i instrukcji

BHP i ochrony ppo

ż

. oraz

przestrzega

ć

przepisów ochro-

ny

ś

rodowiska podczas usług

przewozowych;

−

kierowa

ć

samochodem zgodnie

z przepisami ruchu drogowego
w kraju i za granic

ą

;

−

stosowa

ć

techniki kierowania

odpowiednie do panuj

ą

cych

warunków;

−

rozmieszcza

ć

pasa

ż

erów i za-

bezpiecza

ć

przed zniszczeniem

przewo

ż

ony baga

ż

;

−

kompletowa

ć

i wypełnia

ć

doku-

menty potrzebne do przewozu;

−

obsługiwa

ć

kas

ę

fiskaln

ą

;

−

wystawia

ć

faktury za przewóz

(

ś

wiadczone usługi);

−

zabezpiecza

ć

i przechowywa

ć

dokumenty samochodu i przy-
czepy;

−

uzupełnia

ć

brakuj

ą

ce w samo-

chodzie płyny, oleje (płyny eks-
ploatacyjne) itp.;

12

−

rodzaje dokumentów niezb

ę

d-

nych do wykonania transportu
osób (licencja dla przedsi

ę

bior-

cy na przewozy osób samo-
chodem osobowym lub pojaz-
dem przeznaczonym konstruk-
cyjnie do przewozu powy

ż

ej 7

i nie wi

ę

cej ni

ż

9 osób ł

ą

cznie

z kierowca oraz uprawnienia
kierowcy do wykonania prze-
wozu);

−

zasady zabezpieczania doku-
mentów i powierzonych pie-
ni

ę

dzy;

−

rodzaje obsług i przegl

ą

dów

technicznych, legalizacji, do-
puszcze

ń

do u

ż

ytkowania sa-

mochodów;

−

rodzaje i wła

ś

ciwo

ś

ci olejów,

smarów, paliw, płynów eksplo-
atacyjnych.

−

identyfikowa

ć

rodzaj usterki

i ocenia

ć

zakres i trudno

ść

na-

prawy;

−

usuwa

ć

drobne awarie samo-

chodu;

−

stosowa

ć

dost

ę

pne zabezpie-

czenia antywłamaniowe oraz
uniemo

ż

liwiaj

ą

ce uruchomienie

samochodu;

−

posługiwa

ć

si

ę

urz

ą

dzeniami

słu

żą

cymi do komunikacji z prze-

ło

ż

onymi,

współpracownikami,

klientami;

−

analizowa

ć

i weryfikowa

ć

tras

ę

potrzebn

ą

do wykonywania za-

da

ń

transportowych;

−

sprawdza

ć

i ocenia

ć

stan tech-

niczny pojazdu przed wyjaz-
dem.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z4, Z5, Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Zapewnianie bezpiecze

ń

stwa przewo

ż

onym

osobom Kz2

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, poj

ę

cia ogólne

i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

zane z zapewnie-

niem bezpiecze

ń

stwa przewo

ż

o-

nym osobom i zabezpieczeniem ich
baga

ż

y, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony
ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska oraz

ergonomii

stanowiska

pracy

podczas wykonywania usług
przewozowych;

−

przepisy reguluj

ą

ce

przewóz

osób oraz baga

ż

u (w tym prze-

wóz okre

ś

lonych grup pasa

ż

e-

rów) ustaw

ą

o transporcie dro-

gowym;

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

przewozowe, zapewniaj

ą

c bezpie-

cze

ń

stwo przewo

ż

onym osobom

oraz chroni ich baga

ż

, w szczegól-

no

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

zasady ergonomii na

stanowisku pracy, przepisy BHP
i ochrony ppo

ż

. oraz przestrze-

ga

ć

przepisów ochrony

ś

rodowi-

ska;

−

nadzorowa

ć

prawidłowo

ść

roz-

mieszczenia osób i baga

ż

u

w poje

ź

dzie, dokonywa

ć

czyn-

no

ś

ci załadunku i rozładunku

baga

ż

u pasa

ż

erów;

−

sprawdza

ć

zabezpieczenie osób

13

−

ustaw

ę

Prawo Przewozowe;

−

rodzaje parkingów, zasady do-
bierania parkingów oraz zasady
bezpiecznego postoju pojazdu;

−

procedury bezpiecze

ń

stwa obo-

wi

ą

zuj

ą

ce w danej firmie trans-

portowej;

−

warunki techniczne i urz

ą

dzenia

bezpiecze

ń

stwa w pojazdach

przystosowanych do przewozu
osób;

−

zasady

udzielania

pomocy

przedlekarskiej ofiarom zdarze

ń

drogowych;

−

sposoby zabezpieczania miej-
sca wypadku, kolizji, zdarzenia;

−

procedury post

ę

powania w przy-

padku zaistnienia kolizji lub wy-
padku drogowego.

pasami bezpiecze

ń

stwa oraz

zabezpiecza

ć

baga

ż

przed

przemieszczeniem si

ę

w czasie

jazdy;

−

przewozi

ć

dzieci w odpowied-

nich fotelikach;

−

stosowa

ć

dost

ę

pne, b

ę

d

ą

ce na

wyposa

ż

eniu pojazdu, zabez-

pieczenia antywłamaniowe oraz
uniemo

ż

liwiaj

ą

ce uruchomienie

samochodu;

−

uruchamia

ć

odpowiednie proce-

dury w przypadku stwierdzenia
kradzie

ż

y lub włamania do sa-

mochodu;

−

stosowa

ć

podr

ę

czny sprz

ę

t oraz

ś

rodki ga

ś

nicze zgodnie z zasa-

dami ochrony przeciwpo

ż

arowej

i ochrony

ś

rodowiska;

−

rozpoznawa

ć

i przewidywa

ć

za-

gro

ż

enia bezpiecze

ń

stwa czło-

wieka w

ś

rodowisku pracy oraz

wskazywa

ć

sposoby ich usuni

ę

-

cia;

−

przestrzega

ć

zasad bezpiecze

ń

-

stwa i kultury w ruchu drogo-
wym;

−

okre

ś

la

ć

precyzyjnie poło

ż

enie

miejsca wypadku, skutków wy-
padku, ilo

ś

ci poszkodowanych

i stanu ich zdrowia;

−

udziela

ć

pomocy przedlekarskiej

ofiarom zdarze

ń

drogowych;

−

zapewnia

ć

bezpiecze

ń

stwo so-

bie oraz osobom poszkodowa-
nym na miejscu wypadku, kolizji,
zdarzenia;

−

zabezpiecza

ć

miejsce wypad-

ku, kolizji, zdarzenia;

−

podejmowa

ć

działania w celu

zminimalizowania skutków i roz-
miarów powstałych strat oraz
uczestniczy

ć

w udokumentowa-

niu przyczyn ich powstania.

14

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

za-

wodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

zwi

ą

zanych z przewo-

zem osób,

−

dostosowuje zachowanie do okoliczno

ś

ci wynikaj

ą

cych z sytuacji

drogowych,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach podczas transportu osób,

−

ocenia wpływ swoich działa

ń

w ramach współpracy zespołowej na

realizacj

ę

zada

ń

przewozowych i ponosi odpowiedzialno

ść

za ich

skutki.

15

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu przewo

ź

nika

osób przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 832204 Przewo

ź

nik osób

16

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.