„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Małgorzata Siemieniec

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych
813[01].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Kapusta
mgr inż. Adam Barczyk



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Siemieniec



Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 813[01].O1.03
,,Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu operator urządzeń przemysłu ceramicznego.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

14

5.1. Ogólna klasyfikacja i podstawy doboru materiałów

14

5.1.1. Ćwiczenia

14

5.2. Metalowe materiały konstrukcyjne

16

5.2.1. Ćwiczenia

16

5.3. Korozja metali

20

5.3.1. Ćwiczenia

20

5.4.Tworzywa sztuczne

22

5.4.1. Ćwiczenia

22

5.5. Materiały ścierne i ceramiczne

24

5.5.1. Ćwiczenia

24

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

26

7. Literatura

39

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

poradnik

dla

nauczyciela

„Stosowanie

materiałów

konstrukcyjnych i narzędziowych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator urządzeń przemysłu ceramicznego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, które określają, jakie umiejętności uczeń powinien posiadać przed
przystąpieniem do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, które określą wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia ewaluacji osiągnięć ucznia, nauczyciel może posłużyć się

zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju
zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

813[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

813[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

813[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

813[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

813[01].O1.03

Stosowanie materiałów

konstrukcyjnych i narzędziowych

813[01].O1.05

Analizowanie układów

elektrycznych i automatyki

przemysłowej

813[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się jednostkami układu SI,

−

posługiwać się podstawowymi wiadomościami z fizyki dotyczącymi właściwości ciał
stałych,

−

posługiwać się symbolami chemicznymi pierwiastków,

−

posługiwać się podstawowymi wiadomościami z chemii dotyczącymi między innymi
roztworów wodnych,

−

rozróżniać przemiany fazowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić podstawowe pojęcia z materiałoznawstwa,

−

rozróżnić gatunki stali i stopów,

−

rozróżnić gatunki metali nieżelaznych i ich stopów,

−

określić podstawowe właściwości mechaniczne materiałów konstrukcyjnych,

−

określić przydatność konstrukcyjną metali i niemetali,

−

określić właściwości metali i ich stopów stosowanych w przemyśle ceramicznym,

−

dobrać materiał na typowe części maszyn używanych w zakładach ceramicznych,

−

rozróżnić podstawowe materiały ceramiczne,

−

określić rodzaje korozji materiałów metalowych i ceramicznych,

−

określić sposoby zabezpieczenia przed korozją,

−

zabezpieczyć materiały metalowe i ceramiczne przed korozją,

−

scharakteryzować podstawowe materiały ścierne i określić ich zastosowanie,

−

rozróżnić materiały do budownictwa przemysłowego i określić ich zastosowanie,

−

rozróżnić rodzaje materiałów ogniotrwałych i określić ich zastosowanie,

−

rozróżnić materiały do izolacji cieplnej,

−

skorzystać z katalogów i poradników oraz PN-ISO.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych
813[01].O1.03

Temat: Nakładanie powłok ochronnych malarskich.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze sposobami zabezpieczania metali przed korozją.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do pracy,

−

rozpoznać typowe powłoki nakładane niemetalowe (malarskie),

−

wykonać czynności zgodnie z instrukcją opracowaną przez producentów powłok
ochronnych,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej,

−

określić etapy nakładania powłok ochronnych malarskich,

−

zabezpieczyć metale przed korozją przy użyciu powłok malarskich.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

komunikacji interpersonalnej,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

powłoki ochronne nakładane niemetalowe (malarskie),

−

pędzle i sprzęt pomocniczy,

−

elementy metalowe,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach, których liczebność jest dostosowana do warunków,
(głównie do ilości stanowisk pracy oraz do wielkości zabezpieczanego elementu).

Czas trwania zajęć: od 2 do 5 godzin dydaktycznych.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia:

Zabezpiecz powłoką ochronną nakładaną niemetalową (malarską), element metalowy

przed korozją.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przed przystąpieniem do pracy przeczytaj dokładnie sposób użycia oraz zalecenia bhp

i ochrony przeciwpożarowej podane na opakowaniu powłoki. W trakcie pracy zastosuj się do
zaleceń producenta powłoki.

Przed przystąpieniem uczniów do realizacji zadania, nauczyciel powinien omówić jego

zakres, sposób wykonania oraz zasady bezpiecznej pracy. Jeżeli jest taka konieczność
udostępnia uczniom środki ochrony indywidualnej. W trakcie instruktażu, prowadzi pokaz
typowych, dostępnych powłok ochronnych malarskich. Wyjaśnia także ich zastosowanie oraz
techniki nakładania. Omawia również zależność między stanem powierzchni metalu,
a sposobem jej oczyszczania przed zabezpieczaniem.

Jeśli nie ma stałego podziału na grupy ćwiczeniowe, nauczyciel ustala z uczniami skład

zespołów. Zespoły zajmują wyznaczone stanowiska. Uczniowie przystępując do pracy są
przebrani w ubrania robocze.

Instrukcja do wykonania zadania:
1)

zorganizuj miejsce pracy tak, abyś mógł bezpiecznie wykonywać wszystkie czynności,

2)

zapoznaj się z informacjami podanymi przez producenta na opakowaniu powłoki,

3)

przygotowuj sprzęt do wykonania zadania,

4)

oczyść powierzchnię elementu metalowego,

5)

nałóż pędzlem na oczyszczoną powierzchnię powłokę ochronną,

6)

zabezpiecz resztę powłoki przed wysychaniem, po pokryciu powłoką całej powierzchni
metalu,

7)

oczyść sprzęt użyty do wykonania zadania,

8)

zaprezentuj wykonane zadanie.

Praca domowa:
Realizacja zadania nie wymaga dodatkowej pracy ucznia w domu.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:
Krótka rozmowa z uczniami na temat wykonanego ćwiczenia, ze zwróceniem szczególnej
uwagi na wnioski i ewentualne pytania uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca: …………………………………….…………..........
Modułowy program nauczania: Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 813[01]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 813[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych
813[01].O1.03

Temat: Określanie składu stopów metali nieżelaznych.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze sposobami znakowania stopów metali nieżelaznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić co to są metale nieżelazne,

−

określić, czy sposób podawania składu stopu jest jednakowy dla wszystkich metali
nieżelaznych,

−

określić znaczenie poszczególnych elementów oznakowania stopu,

−

ustalić metal będący zasadniczym (głównym) składnikiem stopu,

−

ustalić skład stopu na podstawie jego oznaczenia,

−

sformułować wnioski,

−

zaprezentować zrealizowane zadanie.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

komunikacji interpersonalnej.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze z tabelą,

−

układ okresowy pierwiastków,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia:

Uzupełnij tabelę wpisując składnik główny oraz procentowy skład stopów.

Oznaczenie stopu

Składnik główny

Procentowy skład stopu

CuAl8Fe4Ni

CuZn31Mn2Al2Si

SnPb33Sb13Cu4

MgAl21

NiSi4Mn2Mg

AlCu4Mg0,5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza wstępna:
1.

Sprawy organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu.

4.

Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

5.

Przypomnienie, w jaki sposób odczytać potrzebne informacje z układu okresowego
pierwiastków.

Faza właściwa: praca metodą przewodniego tekstu – fazy 1–5

Faza

Przykłady pytań

Oczekiwane odpowiedzi

Czy sposób podawania składu
stopu

jest

jednakowy

dla

wszystkich metali nieżelaznych?

Tak. Sposób podawania składu stopu
jest jednakowy dla wszystkich metali
nieżelaznych.

Na którym miejscu jest podawany
w

oznaczeniu,

metal

będący

zasadniczym składnikiem stopu?

Symbol metalu zasadniczego stawia się
na początku znaku stopu.

Co

zapisujemy

po

symbolu

chemicznym

zasadniczego

składnika stopu?

Po

symbolu

chemicznym

metalu

zasadniczego umieszcza się symbol
głównego dodatku stopowego z liczbą
całkowitą wskazującą jego zawartość
w stopie.

1. Informacje

W jakiej kolejności wpisuje się
pozostałe składniki stopu?

Pozostałe składniki stopu zapisujemy
w

kolejności

zmniejszających

się

zawartości procentowych. Podaje się je
z

liczbami

ich

procentowych

zawartości. Gdy zawartość dodatku nie
przekracza 1%, to cyfrę najczęściej
pomijamy.

Jakie dane uzyskujemy po analizie
treści zadania i zawartości tabeli?

Podano oznaczenie sześciu stopów
metali nieżelaznych

Czy

składniki

zasadnicze

wszystkich stopów są jednakowe?

Nie. Dwa z nich mają taki sam składnik
zasadniczy.

2. Planowanie

W jaki sposób obliczyć zawartość
zasadniczego składnika stopu?

Odejmując od 100% sumę zawartości
dodatków stopowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Czy za wszystkimi symbolami
chemicznymi

pierwiastków

dodatków stopowych są wpisane
liczby?

Nie. Przy dwóch dodatkach nie ma
liczby określającej zawartość
procentową. W przypadku jednego
składnika podano zawartość mniejszą
od 1%.

3. Ustalanie

−

uczniowie ustalają jakie wnioski należy wyciągnąć na podstawie
zebranych informacji,

−

uczniowie konsultują z nauczycielem plan działań i prezentują uzyskane
do tej pory informacje.

4. Wykonanie

Uczniowie postępują według ustalonego wcześniej planu, konsultując
trudniejsze czynności z nauczycielem.

5. Sprawdzenie Sprawdzenie, czy uczniowie prawidłowo wypełnili tabelę.

6. Analiza

końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem ustalają, które etapy rozwiązania zadania
sprawiły im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie,
wskazać, jakie ważne umiejętności zostały przyswojone, jakie wystąpiły
nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Krótka rozmowa z uczniami na temat wykonanego ćwiczenia, ze zwróceniem szczególnej
uwagi na wnioski i ewentualne pytania uczniów.

Praca domowa
Realizacja zadania nie wymaga dodatkowej pracy uczniów w domu.

Uzupełniające źródła informacji:
Podręczniki wymienione w spisie literatury umieszczonym na końcu poradnika.

ZAŁĄCZNIKI DO SCENARIUSZA:
Załącznik A – Instrukcja pracy dla uczniów metodą przewodniego tekstu
W jaki sposób będziecie pracować na zajęciach?
Otrzymaliście od nauczyciela problem do rozwiązania (załącznik B), nad którym
zastanowicie się wspólnie. Będziecie pracować metodą przewodniego tekstu składającą się
z sześciu faz.
W pierwszej fazie pracy „Informacje wstępne”, a także w drugiej fazie „Planowanie”,
pomogą Wam pytania prowadzące (załącznik C i załącznik D). Odpowiedzi na te pytania
opracujecie pisemnie, jeśli będziecie mieć wątpliwości, nauczyciel udzieli Wam pomocy.
W fazie „Ustalenia” zaproponujecie kolejność czynności, jakie będziecie wykonywać podczas
wykonywania zadania. Ponadto sprawdźcie, czy stanowisko jest przygotowane do pracy i czy
posiadacie już wszystkie potrzebne pomoce. Na zakończenie tego punktu zajęć skonsultujcie
swój plan działania z nauczycielem i zaprezentujcie uzyskane do tej pory informacje.
W fazie „Wykonanie” przystąpcie do wykonywania ćwiczenia, według ustalonego wcześniej
planu.
W fazie „Sprawdzenie” sprawdźcie ostatecznie, czy prawidłowo wypełniliście tabelę.
W ostatniej fazie „Analiza końcowa” zastanowicie się nad całym procesem rozwiązywania
przez Wasz zespół problemu i wskażecie, które etapy pracy nad rozwiązaniem zadania
sprawiały Wam trudności i jakie były tego przyczyny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Załącznik B – Zadanie dla uczniów
Zadanie:
Uzupełnij tabelę wpisując składnik główny oraz procentowy skład stopów.

Oznaczenie stopu

Składnik główny

Procentowy skład stopu

CuAl8Fe4Ni

CuZn31Mn2Al2Si

SnPb33Sb13Cu4

MgAl21

NiSi4Mn2Mg

AlCu4Mg0,5

Załącznik C – Pytania prowadzące do fazy I – Informacje wstępne.
1)

Czy sposób podawania składu stopu jest jednakowy dla wszystkich metali nieżelaznych?

2)

Na którym miejscu jest podawany w oznaczeniu, metal będący zasadniczym składnikiem
stopu?

3)

Co zapisujemy po symbolu chemicznym zasadniczego składnika stopu?

4)

W jakiej kolejności wpisuje się pozostałe składniki stopu?

Załącznik D – Pytania prowadzące do fazy II – Planowanie.
1)

Jakie dane uzyskujemy po analizie treści zadania i zawartości tabeli?

2)

Czy składniki zasadnicze wszystkich stopów są jednakowe?

3)

W jaki sposób obliczyć zawartość zasadniczego składnika stopu?

4)

Czy za wszystkimi symbolami chemicznymi pierwiastków dodatków stopowych są
wpisane liczby?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.

ĆWICZENIA

5.1. Ogólna klasyfikacja i podstawy doboru materiałów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę wpisując jednostki, w jakich podaje się poszczególne właściwości

materiałów konstrukcyjnych.

Właściwość

Jednostka

gęstość

twardość

moduł sprężystości

przewodność elektryczna

wytrzymałość na zginanie

współczynnik
przewodzenia ciepła

współczynnik
rozszerzalności cieplnej

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

wyszukać w dostępnych źródłach informacji potrzebnych do wykonania zadania,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusz z treścią zadania,

−

poradniki, tablice, katalogi i normy wskazane przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w różnych źródłach informacji wartości modułu sprężystości (Younga), dla

materiałów podanych w tabeli.

Materiał

Moduł Younga

stal niestopowa

aluminium

ołów

guma

kauczuk

polistyren

granit

drewno

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w 2 osobowych zespołach lub indywidualnie. Czas wykonania

ć

wiczenia 30 minut. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien

omówić jego zakres i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

wyszukać w dostępnych źródłach informacji potrzebnych do wykonania zadania,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

treść zadania dla każdego ucznia,

–

poradniki, tablice, katalogi i normy wskazane przez nauczyciela,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Metalowe materiały konstrukcyjne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj nazwy stopów żelaza, których znaki podano w tabeli.

Znak stopu

Nazwa stopu

St2S

St5SCu

15H4G2S

NWC

ŁH10M

L30GS

Zl350

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

skorzystać z poradników, katalogów, norm i ustalić nazwy poszczególnych stopów,

3)

wpisać nazwy stopów do tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradniki, katalogi i normy oraz literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę wpisując składnik główny oraz procentowy skład stopów.

Oznaczenie stopu

Składnik główny

Procentowy skład stopu

CuAl8Fe4Ni

CuZn31Mn2Al2Si

SnPb33Sb13Cu4

MgAl21

NiSi4Mn2Mg

AlCu4Mg0,5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

ustalić składnik główny każdego ze stopów i zapisać go w tabeli,

3)

ustalić procentową zawartość składników w stopach i zapisać w tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze z tabelą,

−

układ okresowy pierwiastków,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dobierz materiały na części maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle ceramicznym

podane w tabeli.

Element maszyny lub urządzenia ceramicznego

Dobrany materiał

mielniki i wyłożenie bębna młyna kulowego
stosowanego do przygotowania gęstwy porcelanowej

szczęki kruszarek do wstępnego rozdrabniania
surowców twardych

wylotniki pras (tłoczarek) ślimakowych

końcówki palników gazowych

konstrukcje wózków suszarniczych

układy jezdne i ramy wózków pieców tunelowych

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 lub kilkuosobowych. Czas wykonania ćwiczenia

45 minut. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego
zakres i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

zapoznać się z opisem budowy oraz zasadami działania maszyn i urządzeń, na części
których dobierasz materiał,

3)

ustalić, jakim obciążeniom będzie poddany element w czasie pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4)

ustalić, jakie właściwości powinien posiadać materiał wykorzystany do wykonania
poszczególnych części,

5)

wyszukać w dostępnych źródłach, które materiały spełniają ustalone wymagania,

6)

zapisać nazwy dobranych materiałów w tabeli,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść zadania dla każdego ucznia,

−

poradniki, katalogi i normy podające właściwości metali i stopów,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wpisz do tabeli przy nazwie metalu lub stopu numer, którym są opisane zgromadzone

próbki materiałów metalowych.

Metal lub stop

Numer próbki

stal

staliwo (odlew)

miedź

brąz (odlew)

aluminium

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

dobrać na podstawie katalogów, zdjęć numer próbki do nazwy metalu lub stopu,

3)

wpisać numer do tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradniki, katalogi i normy oraz literatura wskazana przez nauczyciela,

−

ponumerowane próbki materiałów metalowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Korozja metali

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie oględzin części maszyn i urządzeń rozpoznaj rodzaj korozji, jakiej uległy

w trakcie eksploatacji. Wyniki oględzin przedstaw w formie tabeli.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych. Czas wykonania ćwiczenia 45 minut.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

opracować tabelę, w której zapiszesz wyniki oględzin,

2)

ustalić nazwy poszczególnych części i zapisać je w tabeli,

3)

obejrzeć dokładnie przygotowane części maszyn i urządzeń,

4)

ustalić rodzaj zniszczeń i typ korozji,

5)

zapisać w tabeli wynik oględzin,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze z treścią zadania i miejscem na tabelę,

−

skorodowane elementy maszyn i urządzeń,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Zabezpiecz powłoką ochronną nakładaną niemetalową (malarską), element metalowy

przed korozją.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach, których liczebność jest dostosowana do warunków , czas

wykonania jest uzależniony od wielkości zabezpieczanego elementu. Przed przystąpieniem do
realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób wykonania. Zapoznać
uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z informacjami podanymi przez producenta na opakowaniu powłoki,

2)

przebrać się w ubranie robocze i przygotować środki ochrony indywidualnej,

3)

przygotować stanowisko pracy i sprzęt do wykonania zadania,

4)

oczyścić powierzchnię elementu metalowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5)

nałożyć pędzlem powłokę ochronną,

6)

zabezpieczyć resztę powłoki przed wysychaniem,

7)

oczyścić sprzęt użyty do wykonania zadania,

8)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

powłoki ochronne nakładane niemetalowe (malarskie),

−

pędzle i sprzęt pomocniczy,

−

elementy metalowe,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Tworzywa sztuczne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj nazwy polimerów określanych skrótami podanymi w tabeli. Wpisz również rodzaj

tworzyw, do którego należy dany polimer.

Skrót (oznaczenie literowe)

Nazwa tworzywa

sztucznego

Rodzaj tworzyw sztucznych

PE

PA

PC

PF

EP

PCV

PTFE

PMMA

PZWW

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują indywidualnie. Czas wykonania ćwiczenia 35 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

wyszukać w dostępnych źródłach nazwy tworzyw sztucznych, określane skrótami
podanymi w tabeli,

3)

wpisać nazwy tworzyw do tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

katalogi, poradniki i normy dotyczące tworzyw sztucznych,

−

komputer z dostępem do internetu,

−

arkusze z tabelą,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ćwiczenie 2

Podaj zastosowania techniczne tworzyw sztucznych zamieszczonych w tabeli.

Nazwa tworzywa

Przykłady zastosowań

teflon

bakelity

polipropylen

polistyren

aminoplasty

szkło organiczne

polichlorek winylu

ż

ywice epoksydowe

laminaty epoksydowe

laminaty fenolowe

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych, czas wykonania 45 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

wyszukać w dostępnych źródłach przykładów zastosowania wymienionych tworzyw
sztucznych,

3)

wpisać uzyskane dane do tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

katalogi, poradniki i normy dotyczące tworzyw sztucznych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze z tabelą,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.5. Materiały ścierne i ceramiczne

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustal, który materiał ścierny będzie odpowiedni, do szlifowania powierzchni elementu

wykonanego z materiału o stopniu twardości w skali Mohsa równym 8,5.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych, czas wykonania 30 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

ustalić jaki stopień twardości w skali Mohsa musi mieć materiał ścierający,

2)

wyszukać, które materiały mają właściwy stopień twardości,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wpisz do tabeli przy nazwie wyrobu numery, którymi opisane są zgromadzone próbki

materiałów ceramicznych. Przy numerze podaj również, do jakiej grupy materiałów
ceramicznych należy wyrób, wpisując „o” (ogniotrwały), „b” (budowlany) lub
„i” (izolacyjny).

Nazwa wyrobu

Numer próbki i grupa

klasyfikacyjna

dachówka

cegła licowa pełna

cegła drążona podłużna

pustak stropowy Akermana

prostka zwarta korundowa

klin krzemionkowy

kształtka porowata szamotowa

mata przeszywana glinokrzemianowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych, czas na wykonanie 30 minut. Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zawartość tabeli,

2)

dobrać na podstawie katalogów, zdjęć i norm numer próbki do nazwy wyrobu,

3)

ustalić do jakiej grupy wyrobów należą poszczególne wyroby i zapisać to w tabeli,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

ponumerowane próbki wyrobów ceramicznych,

−

katalogi, normy i zdjęcia wyrobów ceramicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie materiałów
konstrukcyjnych i narzędziowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. d, 4. a, 5. b, 6. c, 7. a, 8. d, 9. c, 10. c, 11. d,
12. a, 13. b, 14. c, 15. d, 16. b, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a

Plan testu

Nr zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Rozróżnić materiały inżynierskie

B

P

a

2.

Określić

właściwości

materiałów

inżynierskich

A

P

c

3.

Scharakteryzować

technologiczne

właściwości materiałów

A

P

d

4.

Scharakteryzować metale i stopy

B

P

a

5.

Rozróżnić

podstawowe

pojęcia

z materiałoznawstwa

dotyczące

produkcji stali

B

P

b

6.

Rozróżnić rodzaje stopów żelaza

B

P

c

7.

Rozróżnić rodzaje stopów stosowanych
w przemyśle ceramicznym

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

8.

Określić przydatność zastosowanych
metali

B

P

d

9.

Scharakteryzować stopy żelaza

B

P

c

10.

Rozróżnić stopy metali nieżelaznych

B

P

c

11.

Scharakteryzować

stopy

metali

nieżelaznych

B

P

d

12.

Rozróżnić stopy stosowane w przemyśle
ceramicznym

B

P

a

13.

Określić rodzaje korozji metali

B

P

b

14

Określić sposoby ochrony metali przed
korozją

B

P

c

15.

Rozróżnić rodzaje tworzyw sztucznych

B

P

d

16.

Rozróżnić

właściwości

materiałów

ś

ciernych

B

P

b

17.

Scharakteryzować tworzywa sztuczne

C

PP

a

18.

Określić

skład

stopów

metali

nieżelaznych

C

PP

b

19.

Rozróżnić ceramikę budowlaną

C

PP

a

20.

Określić

właściwości

materiałów

termoizolacyjnych

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9.

5 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko
jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 17 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do materiałów inżynierskich nie zaliczamy

a) kamienia.
b) metali.
c) ceramiki.
d) polimerów.

2. Do właściwości mechanicznych materiałów zaliczamy

a) gęstość.
b) rozszerzalność cieplną.
c) moduł sprężystości.
d) spawalność.

3. Lejność należy do właściwości

a) chemicznych.
b) fizycznych.
c) mechanicznych.
d) technologicznych.

4. Metale krystalizują najczęściej w układzie

a) regularnym.
b) tetragonalnym.
c) trójskośnym.
d) rombowym.

5. Surówkę z rud żelaza uzyskuje się w

a) konwertorze.
b) wielkim piecu.
c) piecu martenowskim.
d) piecu elektrycznym.

6. Stop odlewniczy żelaza o zawartości węgla poniżej 2% nie przerobiony plastycznie nazywa

się

a) stalą.
b) inwarem.
c) staliwem.
d) hematytem.

7. Do stali stopowych nie zaliczamy stali

a) węglowej.
b) chromowej.
c) manganowej.
d) molibdenowej.

8. Odlewów nie wykonuje się

a) ze staliwa.
b) z żeliwa.
c) z brązu.
d) ze stali.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9. Liczba 18 w znaku stali 18H2N2 oznacza

a) ilość składników stopu.
b) liczbę atomową składnika głównego stopu.
c) zawartość węgla w setnych częściach procenta.
d) wartościowość składnika głównego stopu.

10. Zapis składu miedzi arsenowej to

a) CuAl3.
b) CuCd2.
c) CuAs.
d) CuSi3.

11. Brązy to stopy wieloskładnikowe

a) aluminium.
b) żelaza.
c) niklu.
d) miedzi.

12. Kanthale stosowane na elementy grzejne pieców ceramicznych to stopy

a) niklu.
b) żelaza.
c) cynku.
d) wolframu.

13. Korozja powierzchniową jest korozją

a) selektywną.
b) równomierną.
c) międzykrystaliczną.
d) miejscową.

14. Fosforanowanie stali zaliczamy do powłok ochronnych

a) wytwarzanych metalowych.
b) nakładanych metalowych.
c) wytwarzanych niemetalowych.
d) nakładanych niemetalowych.

15. PP to skrót

a) polimetakrylanu.
b) polistyrenu.
c) polietylenu.
d) polipropylenu.

16. Najwyższy stopień twardości w skali Mohsa ma

a) wapień.
b) diament.
c) talk.
d) gips.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

17. Tworzywa sztuczne, które cechują się skłonnością do dużych odkształceń i mogą być

poddawane usieciowieniu to
a) elastomery.
b) termoplasty.
c) duroplasty.
d) bakelity.

18. Stop o składzie CuNi44Cr2 zawiera

a) 44%Cu.
b) 54%Cu.
c) 64%Cu.
d) 74%Cu.

19. Do materiałów budowlanych o strukturze spieczonej zaliczamy

a) klinkierowe cegły.
b) dachówki.
c) pustaki stropowe.
d) pustaki ścienne.

20. Na izolację cieplną można zastosować materiał, którego współczynnik przewodzenia

ciepła wynosi
a) 0,25 W/mK.
b) 13,0 W/mK.
c) 50,0 W/mK.
d) 15,5 W/mK.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:……………………………………………………..

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie materiałów
konstrukcyjnych i narzędziowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c 7. c, 8. a, 9. b, 10. b, 11. d,
12. b, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. d, 18. a, 19. c, 20. a

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Rozróżnić materiały inżynierskie

B

P

b

2.

Określić

właściwości

materiałów

inżynierskich

A

P

d

3.

Scharakteryzować

technologiczne

właściwości materiałów

A

P

a

4.

Scharakteryzować metale i stopy

B

P

b

5.

Rozróżnić rudy żelaza

B

P

c

6.

Rozróżnić rodzaje stopów żelaza

B

P

c

7.

Określić przydatność metali

B

P

c

8.

Rozróżnić rodzaje stopów stosowanych
w przemyśle ceramicznym

B

P

a

9.

Scharakteryzować stopy żelaza

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

10.

Rozróżnić stopy metali nieżelaznych

B

P

b

11.

Scharakteryzować

stopy

metali

nieżelaznych

B

P

d

12.

Rozróżnić stopy stosowane w przemyśle
ceramicznym

B

P

b

13.

Określić rodzaje korozji metali

B

P

b

14.

Określić sposoby ochrony metali przed
korozją

B

P

a

15.

Rozróżnić rodzaje tworzyw sztucznych

B

P

c

16.

Rozróżnić

właściwości

materiałów

ś

ciernych

B

P

b

17.

Określić

skład

stopów

metali

nieżelaznych

C

PP

d

18.

Scharakteryzować tworzywa sztuczne

C

PP

a

19.

Rozróżnić materiały budowlane

C

PP

c

20.

Określić

właściwości

materiałów

termoizolacyjnych

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

8.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

9.

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10.

Pięć minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

12.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

13.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

14.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

15.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru i tylko
jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi –zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 17– 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Materiałem inżynierskim jest

a) drewno.
b) ceramika.
c) skała.
d) minerał.

2. Wytrzymałość na rozciąganie należy do właściwości

a) chemicznych materiału.
b) fizycznych materiału.
c) technologicznych materiału.
d) mechanicznych materiału.

3. Do właściwości chemicznych materiału zaliczamy

a)odporność na korozję.
b)przewodność elektryczną.
c)ścieralność.
d)lejność.

4. Metale krystalizują najczęściej w układzie

a) tetragonalnym.
b) heksagonalnym.
c) trygonalnym.
d) rombowym.

5. Rudą żelaza nie jest

a) magnetyt.
b) hematyt.
c) dolomit.
d) limonit.

6. Spośród stopów żelaza najwięcej węgla zawiera

a) stal stopowa.
b) stal węglowa.
c) żeliwo.
d) staliwo.

7. Pręty wykonuje się

a) z żeliwa szarego.
b) ze staliwa.
c) ze stali.
d) z żeliwa pstrego.

8. Do stali stopowych nie zaliczamy stali

a) węglowej.
b) chromowej.
c) manganowej.
d) molibdenowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

9. Liczba 3 w znaku stali chromowej 15H3N2 oznacza

a) wartościowość składnika stopowego.
b) procentową zawartość składnika stopowego.
c) procentową zawartość węgla w stopie.
d) liczbę składników tworzących stop.

10. Zapis składu miedzi kadmowej to

a) CuAg2.
b) CuCd2.
c) CuAs.
d) CuSi3.

11. Mosiądze to stopy miedzi, w których głównym składnikiem stopowym jest

a) cyna.
b) kadm.
c) tytan.
d) cynk.

12. Na termoelementy wysokotemperaturowe stosuje się stopy

a) manganu.
b) platyny.
c) ołowiu.
d) cynku.

13. Korozją równomierną jest korozja

a) selektywna.
b) powierzchniowa.
c) miejscowa.
d) międzykrystaliczna.

14. Wytwarzanie na powierzchni stali tlenków żelaza chroniących przed korozją nazywamy

a) oksydowaniem.
b) platerowaniem.
c) kadmowaniem.
d) brązowieniem.

15. PE to skrót

a) polimetakrylanu.
b) polistyrenu.
c) polietylenu.
d) polipropylenu.

16. Najwyższy stopień twardości w skali Mohsa to

a) 5.
b) 10.
c) 15.
d) 20.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

17. Ile miedzi znajduje się w stopie oznaczonym CuZn40Mn3Fe około

a) 40%.
b) 43%.
c) 50%.
d) 56%.

18. Tworzywa sztuczne, które po ogrzaniu do odpowiedniej temperatury są plastyczne, a po

ochłodzeniu stają się twarde nieodwracalnie nazywamy

a) termoplastycznymi.
b) termoutwardzalnymi.
c) chemoutwardzalnymi.
d) chemoplastycznymi.

19. Do materiałów budowlanych o strukturze porowatej nie zaliczamy

a) pustaków stropowych.
b) pustaków ściennych.
c) cegły klinkierowej.
d) kafli.

20. Straty ciepła w urządzeniach można zmniejszyć, stosując na ich wyłożenie materiał

o współczynniku przewodzenia ciepła

a) 0,26 W/mK.
b) 3,80 W/mK.
c) 31,50 W/mK.
d) 10,40 W/mK.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:……………………………………………………..

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

7. LITERATURA

1.

Dobrzański L.: Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne, Warszawa 1998

2.

Dobrzyński S., śołędziowski W.: Materiałoznawstwo szklarskie i ceramiczne.
WSiP,Warszawa 1981

3.

Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,Warszawa
1995

4.

Lenkiewicz W., Michnowski Z.: O materiałach budowlanych. WSiP, 2002

5.

Murza Mucha P. Metalurgia topienia metali. WSiP 1981

6.

Pawłowski S., Serkowski S.: Materiały ogniotrwałe. Właściwości i zastosowanie
w urządzeniach przemysłowych. Klub Producentów Materiałów Ogniotrwałych SITPH
Oddział Materiały Ogniotrwałe, Gliwice 1997

7.

Raabe J., Bobryk E.: Ceramika funkcjonalna. Metody otrzymywania i własności. Oficyna
Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1997

Literatura metodyczna
1.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,
Radom 2000