ROZRÓD

WETERYNARIA W PRAKTYCE

60

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC-KWIECIEŃ • 2/2008

P

RZYCZYNA

MŁODZIEŃCZEGO

ZAPALENIA

POCHWY

Nie jest dokładnie poznana. Wiąże się
prawdopodobnie z niedojrzałym me-
chanizmem odporności miejscowej. Po-
chwa, z racji ciągłego kontaktu ze śro-
dowiskiem zewnętrznym, musi mieć
skuteczne mechanizmy chroniące or-
ganizm przed infekcją. Za pośrednic-
twem pochwy istnieje komunikacja
z jamą otrzewnową w wyniku ciągłości
narządów płciowych (pochwa => szyjka
=> trzon i rogi macicy => jajowody =>
otwarta torebka jajnikowa). Na infek-
cje wstępujące narażone są także drogi
moczowe. Dlatego też bardzo istotnym
elementem jest wydolność mechanizmu
odpornościowego. Składa się on z kil-
ku elementów:

1. Przeszkody mechaniczne
Ukształtowanie fałdów błony śluzowej
pochwy, macicy i jajowodów, otwierają-
ca się na krótko i w odpowiedni sposób
szyjka maciczna oraz śluz, który z jednej
strony skleja, a z drugiej strony poprzez
ukierunkowany „przepływ” usuwa ewen-
tualne drobnoustroje poza organizm. Jed-
nocześnie śluz jest nośnikiem humo-
ralnych, jak i komórkowych elementów
układu odpornościowego. Zmieniająca
się liczba warstw nabłonka błony śluzo-
wej jest zależna od stanu funkcjonalnego
narządu płciowego.

2. Hormonozależne mechanizmy
obronne (estrogeny)
Są wykorzystywane w terapii różnego ro-
dzaju infekcji narządu płciowego u wie-
lu gatunków zwierząt. U młodych suk,
przed osiągnięciem dojrzałości płciowej,
mechanizm ten nie funkcjonuje.

3. Układ odpornościowy
Zalicza się do niego zarówno komponen-
ty humoralne, jak i komórkowe.

W praktyce klinicznej lekarze weteryna-
rii stosunkowo często spotykają się z wy-
ciekiem z pochwy u szczeniąt. Objaw ten
zauważany jest najczęściej podczas ba-
dania klinicznego przy okazji szczepień
bądź w wyniku osobno zgłoszonego
problemu. Przyczyną upławów jest zapa-
lenie pochwy (vaginitis) lub przedsion-
ka pochwy (vestibulitis), co zazwyczaj
łączy się w jedną jednostkę chorobo-
wą. Dotyczy ona 0,7% (n = 10 000) kon-
sultowanych pacjentów w USA, z czego
52% występowało u szczeniąt (3). Z de-
finicji młodzieńcze zapalenie pochwy
diagnozuje się u suk poniżej 1. roku
życia, ale spora grupa przypadków zda-
rza się nawet u szczeniąt 8-tygodnio-
wych. Głównym objawem klinicznym
są mniejsze lub większe upławy z dróg
rodnych o różnym charakterze (śluzo-
wym, śluzowo-ropnym czy ropnym).
Podczas badania klinicznego zazwyczaj
nie stwierdza się innych objawów cho-
robowych, w wymazach cytologicznych
z pochwy stwierdza się poza komórka-
mi nabłonkowymi neutrofile i czasami
bakterie. W przeprowadzonych bada-
niach bakteriologicznych wyhodowano
15 gatunków bakterii zawsze występu-
jących w pochwie u suk jako komensa-
le, dlatego antybiotykoterapia zarówno
miejscowa, jak i ogólna w tym przypad-
ku jest często nieskuteczna (3). Zasto-
sowanie więc tego rodzaju leczenia jest
uzasadnione w przypadku uogólnienia
procesu czy występowania dużej ilości
ropnego wycieku powodującego dys-
komfort i intensywne wylizywanie się
pacjentki. W takim przypadku koniecz-
ne jest wykonanie badania bakteriolo-
gicznego wymazu pochwowego pobra-
nego z dogłowowego odcinka pochwy
i dobranie leczenia na podstawie anty-
biotykogramu. Leczenie takie powinno
się kontynuować przez minimum 4 ty-
godnie (4).

dr n. wet. Jacek Ingarden, lek. wet. Maja Ingarden

Klinika Weterynaryjna THERIOS w Myślenicach

Abstract

Juvenile vaginitis is characterized with
mucous or partly purulent discharge, fre-
quent vulva licking and attractiveness to
male dogs. These signs usually subside
spontaneously after the first oestrus. If
the clinical signs are severe administra-
tion of low doses of oestrogens for seve-
ral days can be effective. This therapy is
not absolutely safe and should not be
given to reproductive bitches.

Key words

bitch, puppy, juvenile vaginitis, repro-
duction, vaginal discharge

Streszczenie

Młodzieńcze zapalenie pochwy objawia się
śluzowym lub śluzowo-ropnym wyciekiem
z pochwy, częstym wylizywaniem sromu
oraz zwiększoną atrakcyjnością dla sam-
ców. Po pierwszej cieczce choroba często
ustępuje samoistnie. Przy nasilonych ob-
jawach przez kilka dni można zastosować
małe dawki estrogenów. Leczenie to nie
jest całkowicie bezpieczne i dlatego nie
jest zalecane u suk hodowlanych.

Słowa kluczowe

suka, szczenię, młodzieńcze zapalenie
pochwy, rozród, wyciek z pochwy

Młodzieńcze

zapalenie

pochwy u suk

ROZRÓD

WETERYNARIA W PRAKTYCE

61

www.weterynaria.elamed.pl

MARZEC-KWIECIEŃ • 2/2008

4. Równowaga mikrobiologiczna
(tzw. komensale)
Jak widać z powyższego zestawienia,
wszystkie wymienione elementy funk-
cjonują razem i nierozłącznie. Brak ele-
mentu regulacji hormonalnej, który wy-
stępuje we wczesnym okresie życia, tj.
w okresie dojrzewania, może prowadzić
do zachwiania równowagi i rozwinięcia
się vaginitis juvenalis. Na podstawie tego
mechanizmu opierają swoje argumen-
ty przeciwnicy wczesnych sterylizacji,
jednakże autorzy nie zaobserwowali po-
dobnych przypadków (w Klinice Wete-
rynaryjnej THERIOS sterylizuje się suki
powyżej 5. miesiąca życia).

L

ECZENIE

Ze względu na małe zagrożenie dla or-
ganizmu, szczególnie przy niezbyt na-
silonych objawach, odstępuje się od
leczenia. Problem wycofuje się samo-
istnie po pierwszej, rzadziej po dru-
giej cieczce.

Leczenie wprowadza się przy pojawie-

niu się dużej ilości ropnego wycieku ze
szpary sromowej. W takim przypadku,
jak wspomniano powyżej, wskazane jest
wprowadzenie terapii antybiotykowej
dobranej na podstawie antybiotykogra-
mu. Przy czym zaleca się przede wszyst-
kim terapię miejscową. Wskazane są
również dopochwowe wlewy roztworów
chlorheksydyny czy riwanolu.

W niektórych krajach zaleca się ogólną

lub miejscową terapię estrogenową (kre-
my dopochwowe). Leczenie takie jednak
uważane jest za kontrowersyjne (zabro-
nione np. w Ameryce Płn.) ze względu
na możliwość długofalowych objawów
ubocznych, jednakże w piśmiennictwie
europejskim spotyka się pozytywne opi-
nie na temat skuteczności takiego postę-
powania (1, 2, 5).

‰

Piśmiennictwo
1. England Gary C.W.:

Pharmacological Control

of Reproduction in the Dog and Bitch [W:] Ma-

nual of Small Animal Reproduction and Neo-
natology,

http://www.bsava.com/Content.

aspx?id=85340&ciid=193276.

2. England Gary C.W.: Canine Reproduction

Seminar. Atlantic Veterinary Colege 2000,
http://icsb-mobile.com/documents/cana-
da.pdf.

3. Johnson C.A: Diagnosis and treatment of chro-

nic vaginitis in the bitch. “Vet. Clin. North.
Am.”, 1991, 21, 523-531.

4. Johnson S.D., Root Kursitz M.V., Ol-

son P.N.S.: Canine and Feline Theriogenolo-
gy. WB Saunders Comp. 2001, 235-237.

5. Parker N.A.: Clinical approach to canine va-

ginitis. [W:] Proc. of the Annual Meeteng of
Society for Theriogenology. Baltimore, Na-
shville, Society for Theriogenology 1998,
112-115.

dr n. wet. Jacek Ingarden

Klinika Weterynaryjna THERIOS

32-400 Myślenice,

ul. Jagiellońska 5

e-mail: [e-mail]

http://therios.strefa.pl/

W obrazie mikroskopowym widoczne komórki powierzchownych warstw
nabłonka pochwy w otoczeniu licznych neutrofili

Częstym obrazem jest brak fagocytowanych bakterii w obrębie granulo-
cytów obojętnochłonnych. Można czasem spotkać różne wtręty, jak i całe
neutrofile w obrębie cytoplazmy (wakuole) komórek powierzchownych
nabłonka pochwy

W badaniu USG wyklucza się zmiany w obrębie
macicy

Pobiera się wymaz z pochwy, prowadząc wyma-
zówkę po górnym sklepieniu pochwy, wprowa-
dzając ją możliwie dogłowowo

Wymaz należy odcisnąć na szkiełku...

...następnie zabarwić (zestaw hamastain)