materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

OPIEKA ZDROWOTNA W POLSCE I UNII EUROPEJSKIEJ

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej uchwalona 4 kwietnia 1997r zapewnia w Art 68:

Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy
dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i
zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom,
kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania
negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

OPIEKA ZDROWOTNA, lecznictwo, system zakładów opieki zdrowotnej i świadczonych
przez nie usług, których celem jest umacnianie i poprawa zdrowia jednostek i społeczeństwa
przez zapobieganie chorobom, wczesne ich wykrywanie, leczenie i rehabilitację;
W zależności od zadań i metod działania wyróżnia się 3 formy opieki zdrowotnej: otwartą
(ambulatorium), zamkniętą (szpital) i pomoc doraźną (pogotowie ratunkowe).

Ze względu na typ świadczeń med. wyróżnia się opiekę zdrowotną podstawową oraz

opiekę zdrowotną specjalistyczną uzupełniającą i rozszerzającą świadczenia podstawowe.

W opiece zdrowotnej wyodrębnia się pion świadczeń indywidualnych, opartych na

odpłatności bezpośredniej, ubezpieczeniach lub finansowanej przez państwo oraz pion
zdrowia publicznego, realizujący masowe akcje profilaktyczne, nadzór nad środowiskiem
zamieszkania, nauki i pracy, żywnością i żywieniem, prowadzący działania
przeciwepidemiczne, oświatę zdrowotną i med. badania nauk.
Organizowana jest przez państwo w postaci systemu publicznych zakładów opieki
zdrowotnej, zwykle podlegających administracji lokalnej, w tym samorządowej (z wyjątkiem
klinik akademickich i instytutów) oraz praktykujących, indywidualnie lub grupowo,
prywatnych lekarzy.

Finansowanie opieki zdrowotnej może być realizowane z podatków, a więc przez

budżet, ze składek na obowiązkowe lub dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne, bądź z
pieniędzy pochodzących od pacjentów.

Narodowe programy zdrowotne, obowiązkowe szczepienia ochronne i wybrane

problemy zdrowia publicznego, niezależnie od systemu organizacyjnego, są finansowane z
budżetu państwa.

Opieka zdrowotna a przystąpienie do UE

Departament Integracji Europejskiej i Współpracy z Zagranicą uprzejmie informuje,

że nie istnieją normy unijne w zakresie organizacji opieki zdrowotnej. Zgodnie z art. 152
Traktatu z Amsterdamu z dnia 2 października 1997 r. (wszedł w życie I maja 1999 r.), który
określa kompetencje UE w zakresie ochrony zdrowia, działalność legislacyjna Rady w tym
zakresie ogranicza się do:
- środków ustanawiających wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa narządów,
substancji pochodzenia ludzkiego, krwi oraz jej pochodnych,

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

- środków podejmowanych celem ochrony zdrowia publicznego w obszarach weterynarii
i ochrony roślin,
- ochrony i poprawy zdrowia ludzi, wyłączając harmonizację prawa krajów
członkowskich.
Natomiast w punkcie 5 artykuł ten wskazuje, że Wspólnota w pełni respektuje
odpowiedzialność państw członkowskich za organizację, finansowanie i dostarczanie usług
zdrowotnych i opieki medycznej. Nie istnieją także wspólnotowe wymogi stawiane
placówkom ochrony zdrowia.

Wysokiej jakości usługi zdrowotne są kwestią priorytetową dla obywateli Europy. Prawo do
ochrony zdrowia jest także uznane w Karcie Praw Podstawowych UE2. Europejski Trybunał
Sprawiedliwości jasno stwierdził, iż postanowienia traktatu dotyczące swobodnego przepływu
odnoszą się także do usług zdrowotnych, niezależnie od tego jak są one zorganizowane czy
też finansowane na poziomie krajowym.
Na posiedzeniu Rady ds. „Zdrowia" w dniu 1 czerwca 2006 r. ministrowie przyjęli
„Oświadczenie o wspólnych wartościach i zasadach w systemach ochrony zdrowia w UE"8,
w którym podkreślili znaczenie „ochrony wartości i zasad, które leżą u podstawy systemów
ochrony zdrowia w UE" i wezwali do działania:
„ .... zapewniającego obywatelom przejrzystość, co do ich praw i uprawnień podczas
przemieszczania się z jednego państwa członkowskiego UE do drugiego, jak również
zapisania tych wartości i zasad w ramach prawnych,
w celu zapewnienia pewności prawnej. "

Podjęcie działań wspólnotowych w dotyczących usług zdrowotnych nie oznacza
ujednolicania krajowych systemów ochrony zdrowia ani też systemów zabezpieczeń
społecznych. Za świadczenia, które zapewniają różne systemy ubezpieczeń zdrowotnych i
zabezpieczenia społecznego, a także ich organizacje odpowiadają poszczególne państwa
członkowskie, zgodnie z zasadą pomocniczości.
Komisja uważa, iż działania Wspólnoty powinny być oparte na dwóch filarach:
pewności prawnej, której brak odczuwają obecnie zarówno obywatele jak i krajowe oraz
lokalne podmioty zajmujące się zdrowiem. Istnieje potrzeba szerszego stosowania orzeczeń
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczących swobodnego przepływu pacjentów,
personelu medycznego i usług zdrowotnych. Dotyczy to przede wszystkim transgranicznej
opieki medycznej, która z kolei wiąże się z wszystkimi innymi usługami zdrowotnymi,
niezależnie od tego czy są one świadczone poza granicami czy też nie;
oraz wsparciu dla państw członkowskich w obszarach, w których działania europejskie
mogą przynieść wartość dodaną do działań krajowych w sektorze usług zdrowotnych.
Powinno to zapewnić podmiotom odpowiedzialnym za systemy ochrony zdrowia (włącznie z
instytucjami zabezpieczenia społecznego) przejrzyste ramy prawa wspólnotowego, które
umożliwiłyby im funkcjonowanie, a także pozwoliły na czerpanie korzyści ze współpracy
pomiędzy systemami ochrony zdrowia, świadczącymi bezpieczne, wysokiej jakości i
skuteczne usługi zdrowotne.
Dyskusje dotyczące stosowania reguł rynku wewnętrznego do dostępu do opieki zdrowotnej
świadczonej w innych państwach członkowskich rozpoczęły się dopiero w 1998 r. po
wydaniu wyroków przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Do tego czasu jedyny
mechanizm wspólnotowy umożliwiający pacjentom otrzymanie leczenia za granicą (jeśli
koszty nie były pokrywane przez samego pacjenta) wynikał z rozporządzeń dotyczących
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zwłaszcza rozporządzeń (WE) 1480/71 i
574/729. Upoważniają one osoby, które wymagają opieki medycznej podczas pobytu na
terytorium innego państwa członkowskiego, do otrzymania tych samych świadczeń, co

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

pacjenci ubezpieczeni w przyjmującym państwie członkowskim, na podstawie europejskiej
karty ubezpieczenia zdrowotnego. Zapewniają także pokrycie kosztów planowanego leczenia
w innym państwie członkowskim, po uprzednim uzyskaniu stosownego zezwolenia, a także
rozlicznie roszczeń finansowych pomiędzy przyjmującym i wysyłającym państwem
członkowskim. Ramy te nadal obowiązują.

Wyroki wydane przez Trybunał w tych, jak i następnych sprawach", umożliwiły określenie
następujących zasad:

- Osoby mogą korzystać z każdej opieki niewymagającej hospitalizacji, do której są
upoważnione w państwie członkowskim, z którego pochodzą bez uprzedniego zezwolenia,
należy im się także zwrot kosztów leczenia, na poziomie oferowanym przez ich własny
system ochrony zdrowia.
- Osoby mogą korzystać z wszelkiej opieki szpitalnej, do której są upoważnione w państwie
członkowskim, z którego pochodzą pod warunkiem, że uprzednio otrzymają one stosowne
zezwolenie od ich systemu ochrony zdrowia. Pozwolenie takie musi być udzielone, jeśli ich
własny system nie jest w stanie zapewnić im opieki, w możliwym do przyjęcia czasie, z
medycznego punktu widzenia, w zależności od ich stanu. Otrzymają oni zwrot poniesionych
kosztów, co najmniej na poziomie świadczonym przez ich własny system.
- Czasowa obecność osób (tj. mobilność personelu medycznego, np. czasowe osiedlenie się
w państwie członkowskim, w którym mieszka pacjent w celu świadczenia usług).

Finansowanie opieki zdrowotne w krajach UE















Źródło: Health care systemsln EU. A comparative study. European Parliament.


Inną formą współpłatności przez obywateli jest prywatne ubezpieczenie. Z prywatnych
ubezpieczeń finansuje się wydatki na ochronę zdrowia w bardzo różnym zakresie, na przykład
w 2001 r. w Holandii było to 15,6% wydatków na ochronę zdrowia we Francji -12,7%, w
Niemczech 8,4%, a we Włoszech 0,9% (zob. załączona tabela).
Prywatne ubezpieczenia mogą być uzupełniające lub dodatkowe w stosunku do ubezpieczeń
społecznych (na przykład w Belgii, Danii, Francji, Holandii). Bywa też w niektórych krajach,
że prywatne ubezpieczenia dublują ubezpieczenia publiczne (na przykład w Irlandii,
Włoszech, Hiszpanii) - w takich krajach z reguły rząd określa na jakiego rodzaju świadczenia

Kraje

Dominujący system
finansowania

Główny dodatkowy system
finansowania

Finlandia, Grecja, Irlandia,
Wiochy, Szwecja, Hiszpania,
Zjed. Królestwo W.Brytanii

Publiczny: dochody
podatkowe

Prywatne dobrowolne
ubezpieczenia, bezpośrednie
opłaty

Danią Portugalia

Publiczny: dochody
podatkowe

Bezpośrednie opłaty

Austrią Belgia, Francja,
Niemcy, Luksemburg

Publiczny: obowiązkowe
ubezpieczenia

Prywatne dobrowolne
ubezpieczenia, bezpośrednie
opłaty, publiczne: dochody

Holandia

Mieszane: obowiązkowe
ubezpieczenia społeczne i
prywatne dobrowolne

Publiczne: system podatkowy,
bezpośrednie opłaty

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

prywatne ubezpieczenia są możliwe (lub określa w jakim zakresie te ubezpieczenia są
zabronione).

Przegląd systemów finansowania ochrony zdrowia w krajach Unii Europejskiej

pozwala stwierdzić, iż nie ma w Europie jednego modelu organizacji i finansowania ochrony
zdrowia, który można by uznać za wzorcowy, szczególnie wart naśladowania. Są natomiast
pewne wspólne dla wszystkich systemów cechy (jak solidaryzm społeczny, mieszane źródła
finansowania), ale i wspólne problemy (na przykład nierówny dostęp do usług, czy
niedostateczna efektywność systemu).
Koszty ochrony zdrowia pokrywane z funduszy publicznych w ostatnich latach rosną się
znacznie szybciej niż inflacja, a dalszy ich wzrost w wysokości Jednego do dwóch procent
PKB będący bezpośrednim skutkiem starzenia się populacji Dlatego też kluczem do
równowagi pomiędzy systemami ochrony zdrowia jest kontrola kosztów i zwiększenie ich
skuteczności, a także stosowanie środków zapobiegawczych i promocji zdrowia w celu
zwiększenia liczby lat przeżytych w dobrym zdrowiu (mierzone wskaźnikiem lat zdrowego
życia). Zapewnienie przyszłej równowagi pomiędzy systemami ochrony zdrowia będzie
zatem wymagać włożenia wysiłków w poprawę ich skuteczności, jak i efektywności przy
poszanowaniu wspólnych celów europejskich, którymi są powszechny dostęp do wysokiej
jakości opieki zdrowotnej opartej na finansowo zrównoważonej podstawie, a także na
zasadach sprawiedliwości, równości i solidarności.

ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ W POLSCE

Przepisy ogólne

Zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i

środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń
zdrowotnych i promocji zdrowia.

Zakład opieki zdrowotnej może być również utworzony i utrzymywany

w celu :
- prowadzenia badań naukowych i prac badawczo- rozwojowych w powiązaniu z
udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia.
- realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń
zdrowotnych i promocją zdrowia.
Zakład opieki zdrowotnej, o którym mowa w ust. 1, może uczestniczyć ,a zakłady określone
w ust. 2 uczestniczą w przygotowywaniu osób do wykonywania zawodu medycznego i
kształcenia osób wykonujących zawód medyczny na zasadach określonych w odrębnych
przepisach

Zakładem opieki zdrowotnej jest:



szpital , zakład opiekuńczo- leczniczy, zakład pielęgnacyjno -opiekuńczy, sanatorium,
prewentorium, inny nie wymieniony z nazwy zakład przeznaczony dla osób , których stan
zdrowia wymaga udzielania całodobowych i całodziennych świadczeń zdrowotnych w
odpowiednim stałym pomieszczeniu.



Przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia,



Pogotowanie ratunkowe,



Medyczne laboratorium diagnostyczne,



Pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji,



Zakład rehabilitacji leczniczej,



Żłobek



Inny zakład, spełniający warunki określone w ustawie.

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

Zakład opieki zdrowotnej może być utworzony przez:

1. ministra lub centralny organ administracji rządowej,
2. wojewodę,
3. jednostkę samorządu terytorialnego,
4. państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność

dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych,

5. kościół lub związek wyznaniowy,
6. pracodawcę,
7. fundację, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie,
8. inną krajową albo zagraniczną osobę prawną lub osobę fizyczną z

zastrzeżeniem ust. la,

9. spółkę nie mającą osobowości prawnej.

Zakładu opieki zdrowotnej nie może utworzyć samodzielny publiczny zakład opieki
zdrowotnej.

Świadczeniem zdrowotnym są działania służące zachowaniu, ratowaniu,

przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu
leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w szczególności
związane z:
badaniem i poradą lekarską
leczeniem,
badaniem i terapią psychologiczną,
rehabilitacją leczniczą,
opieką nad kobietą ciężarną i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem,
opieką nad zdrowym dzieckiem,
badaniem diagnostycznym, w tym z analityką medyczną,
pielęgnacją chorych,
pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką nad nimi,
opieką paliatywno-hospicyjną,
orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia,
zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne
oraz szczepienia ochronne,
czynnościami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji,
czynnościami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.

Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez zakłady opieki zdrowotnej oraz przez
osoby fizyczne wykonujące zawód medyczny lub przez grupową praktykę lekarską, grupową
praktykę pielęgniarek, położnych na zasadach określonych w przepisach.

Zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych ogółowi ludności, ludności
określonego obszaru lub określonej grupie.
Okoliczności wymienione powyżej, ani żadne inne okoliczności nie mogą stanowić podstawy
do odmowy udzielenia świadczenia zdrowotnego, jeżeli osoba zgłaszająca się do zakładu
opieki zdrowotnej potrzebuje natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze
względu na zagrożenie życia lub zdrowia.

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

Zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych bezpłatnie, za częściową

odpłatnością lub odpłatnie na zasadach określonych w ustawie, w przepisach odrębnych lub w
umowie cywilnoprawnej.

Świadczenia zdrowotne, wykonywane w ramach szkolenia w podstawowej

jednostce organizacyjnej uczelni medycznej albo w uczelni prowadzącej działalność
dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych w ramach szkolenia studentów w tej
uczelni pod bezpośrednim nadzorem lekarzy, lekarzy stomatologów posiadających prawo
wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa,
będących pracownikami tej uczelni, są finansowane z budżetu państwa w formie dotacji
dla uczelni.

Organizację i porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładzie opieki
zdrowotnej określa regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej.
Regulamin porządkowy zakładu opieki zdrowotnej powinien określać w szczególności:
- przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych z zapewnieniem właściwej
dostępności i jakości tych świadczeń w jednostkach organizacyjnych zakładu opieki
zdrowotnej,
-

organizację i zadania poszczególnych jednostek organizacyjnych zakładu opieki

zdrowotnej, w tym zakresy czynności pracowników oraz warunki współdziałania między tymi
jednostkami dla zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej pod
względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym
- warunki współdziałania z innymi zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zapewnienia
prawidłowości diagnostyki, leczenia pacjentów i ciągłości postępowania,
-

prawa i obowiązki pacjenta,

-

obowiązki zakładu opieki zdrowotnej w razie śmierci pacjenta.

Postanowienia

regulaminu,

o

którym

mowa

nie

mogą

naruszać

praw

pacjenta określonych i wynikających z przepisów ustawy oraz przepisów odrębnych.
Regulamin ustala kierownik zakładu opieki zdrowotnej.

Zakład opieki zdrowotnej może rozpocząć działalność dopiero po uzyskaniu wpisu do
rejestru.Rejestr jest jawny i dostępny do wglądu dla osób trzecich. Rejestr zakładów opieki
zdrowotnej mających siedzibę na obszarze województwa prowadzi wojewoda.
Rejestr zakładów opieki zdrowotnej, utworzonych przez organy i osoby prawne, o których
mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 3a i ust. 3a, prowadzi Minister Zdrowia i Opieki Społecznej, z
wyjątkiem zakładów utworzonych w celu określonym w art. 8 ust. 4, których rejestr prowadzi
wojewoda.
Zakład opieki zdrowotnej, którego jednostki organizacyjne są zlokalizowane na obszarze
więcej niż jednego województwa, podlega wpisowi do rejestru w województwie, w którym
mieści się siedziba zakładu, z zastrzeżeniem ust. 4.
Organ prowadzący rejestr zawiadamia właściwego wojewodę o wpisie do rejestru zakładu
opieki zdrowotnej dokonywanym w trybie określonym w ust. 5 oraz o wszystkich zmianach
w rejestrze odnoszących się do jednostek organizacyjnych zakładu, które prowadzą
działalność na obszarze tego województwa
Podstawą wpisu do rejestru jest stwierdzenie przez organ prowadzący rejestr, że zakład opieki
zdrowotnej spełnia wymagania określone w art. 9-11, z tym że warunek określony w art. 11
ust. 2 pkt 1 nie dotyczy zakładu opieki zdrowotnej, którego nazwa wynika z ustawy lub z
przepisów odrębnych.
Wpis do rejestru, odmowa wpisu lub skreślenie z rejestru następuje w formie decyzji
administracyjnej. W przypadku zakładu opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 12 ust. 5,

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

organ prowadzący rejestr stwierdza spełnienie wymagań określonych w art. 9 i 10 za
pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na lokalizację jednostki organizacyjnej
zakładu.
Zgodnie z nazwą zakładu opieki zdrowotnej oraz zakresem udzielanych świadczeń
zdrowotnych organ prowadzący rejestr nadaje zakładowi resortowy kod identyfikacyjny.

Ustrój zakładu opieki zdrowotnej oraz inne sprawy dotyczące jego funkcjonowania, nie
uregulowane w ustawie, określa statut.

W statucie zakładu opieki zdrowotnej określa się w szczególności:



nazwę zakładu odpowiadającą zakresowi udzielanych świadczeń,



cele i zadania zakładu,



siedzibę i obszar działania,



rodzaje i zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych,



organy zakładu i strukturę organizacyjną,



formę gospodarki finansowej.

Podmiot, który utworzył zakład, nadaje statut.

Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób
korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu, zapewnia ochronę danych zawartych w
dokumentacji.

Zakład udostępnia dokumentację, o której mowa:

- pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez
pacjenta,
- zakładom opieki zdrowotnej, jednostkom organizacyjnym tych zakładów i osobom
wykonującym zawód medyczny poza zakładami opieki zdrowotnej, jeżeli dokumentacja ta
jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych,
- właściwym do spraw zdrowia organom państwowym oraz organom samorządu lekarskiego
w zakresie niezbędnym do wykonywania kontroli i nadzoru,
- Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej, sądom i prokuratorom oraz sądom i rzecznikom
odpowiedzialności zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem,
- uprawnionym na mocy odrębnych ustaw organom i instytucjom, jeżeli badanie zostało
przeprowadzone na ich wniosek,
-

organom

rentowym

oraz

zespołom

do

spraw

orzekania

o

stopniu

niepełnosprawności, w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,
- rejestrom usług medycznych, w zakresie niezbędnym do prowadzenia rejestrów,
- zakładom ubezpieczeń na zasadach określonych w przepisach o działalności
ubezpieczeniowej.

Dokumentacja medyczna może być udostępniona także szkole wyższej lub jednostce

badawczo-rozwojowej do wykorzystania dla celów naukowych, bez ujawniania nazwiska i
innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy.

Zakład opieki zdrowotnej może być odrębną jednostką organizacyjną częścią innej jednostki
organizacyjnej lub jednostką organizacyjną podległą innej jednostce organizacyjnej.

Zakładem opieki zdrowotnej jest również zespół zakładów, o których mowa w ust. 1. Zakład
opieki zdrowotnej wchodzący w skład zespołu zakładów staje się jednostką organizacyjną
zespołu.

materiały pomocnicze do nauki Zdrowia Publicznego
opracowanie dr n. med. G. Henrykowska (na podstawie dostępnej literatury i źródeł internetowych)

Nazwa zakładu opieki zdrowotnej powinna odpowiadać zakresowi świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez ten zakład.

Nazwa zakładu opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, zawiera oznaczenie
"kliniczny" albo oznaczenie "uniwersytecki".

Pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej powinny odpowiadać określonym
wymaganiom fachowym i sanitarnym.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej
określa, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakim powinny odpowiadać pod względem
fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.

Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, standardy
postępowania i procedury medyczne wykonywane w zakładach opieki zdrowotnej w celu
zapewnienia właściwego poziomu i jakości świadczeń zdrowotnych.

Zakłady opieki zdrowotnej nabywają i stosują wyroby medyczne -odpowiadające
wymaganiom ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 126, poz.
1380).

Prawa pacjenta

Pacjent ma prawo do:



świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w

sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń - do
korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej
kolejność dostępu do tych świadczeń,



informacji o swoim stanie zdrowia,



wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy,

po uzyskaniu odpowiedniej informacji,



intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych,



umierania w spokoju i godności.

Przepis ust. 1 pkt 3 nie dotyczy świadczeń zdrowotnych, których udzielanie bez zgody
pacjenta regulują odrębne przepisy.
W zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub
całodziennych świadczeń zdrowotnych pacjent ma również prawo do:



dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę

wskazaną przez siebie,



kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz,



opieki duszpasterskiej.

Koszty realizacji uprawnień wymienionych w ust. 3 pkt 1 i 2 nie mogą obciążać zakładu
opieki zdrowotnej.

W przypadku zagrożenia epidemicznego lub ze względu na warunki przebywania

innych osób chorych w szpitalu kierownik zakładu opieki zdrowotnej lub upoważniony lekarz
może ograniczyć prawo pacjenta do kontaktu osobistego z osobami z zewnątrz, w tym do
sprawowania opieki przez osoby określone w ust. 3 pktl.

Kierownik zakładu opieki zdrowotnej zapewnia dostępność informacji o prawach

pacjenta.