mechanik maszyn i urzadzen drogowych 833[01] o1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Bogusław Staniszewski

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
833[01].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Teresa Traczyk
mgr inż. Piotr Zarzyka

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Bogusław Staniszewski

Konsultacja:
mgr inż. Lidia Staniszewska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].O1.01
„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska” zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik
maszyn i urządzeń drogowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne, występujące w procesie

pracy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz

bezpieczeństwa

przeciwpożarowego

drogownictwie.

Zasady

kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Zabezpieczenie urządzeń napędowych. Bezpieczeństwo pracy przy

urządzeniach mechanicznych, elektrycznych i ciśnieniowych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Zabezpieczenie miejsca wypadku. Organizacja pierwszej pomocy

w wypadkach przy pracy

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.8.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela ,który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych
833[01].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć edukacyjnych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

833[01].O1

Podstawy zawodu

833[01].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony

środowiska

833[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

833[01].O1.03

Stosowanie praw i pojęć z zakresu

mechaniki, mechatroniki oraz

technologii dróg

833[01].O1.04

Określanie materiałów

konstrukcyjnych i eksploatacyjnych

stosowanych w drogownictwie

833[01].O1.05

Wytwarzanie elementów maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i obronie prezentowanego przez siebie stanowiska,

–

poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz innych,

–

stosować podstawowe zasady etyczne (rzetelnej pracy, punktualności, uczciwości,
odpowiedzialności),

–

współpracować w grupie z uwzględnieniem podziału zadań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

−

zareagować w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia pracownika zgodnie
z instrukcjami,

−

dobrać odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej,

−

zastosować środki ochrony środowiska naturalnego,

−

zorganizować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,

−

zinterpretować

podstawowe

akty

prawne,

prawa

obowiązki

pracownika

oraz pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

−

zastosować odpowiednie zabezpieczenia terenu budowy,

−

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,

−

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,

−

przewidzieć i zapobiec zagrożeniom dla życia i zdrowia pracowników,

−

zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas styczności z urządzeniami elektrycznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]

Moduł:

Podstawy zawodu 833[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
833[01].O1.01

Temat: Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych. Udzielanie pierwszej

pomocy porażonemu prądem elektrycznym.

Cel ogólny: Stosowanie procedur udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia

i życia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

ocenić zagrożenie życia poszkodowanego,

−

rozpoznać rodzaj obrażeń,

−

udzielić pomocy poszkodowanemu, który doznał porażenia prądem,

−

wezwać pomoc medyczną,

−

uzyskać dodatkową pomoc od innych osób,

−

powiadomić o wypadku przełożonych,

−

współpracować w grupie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

−

apteczka pierwszej pomocy,

−

materiały i akcesoria znajdujące się w miejscu pracy, które mogą być przydatne podczas
udzielania pierwszej pomocy,

−

środki ochrony osobistej,

−

fantom.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem zadania będzie udzielenie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem

elektrycznym.

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów z

pracą metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Jakie są oznaki porażenia prądem elektrycznym?
2. Jakie działania należy najpierw przedsięwziąć w celu odcięcia porażonego spod działania

prądu?

3. Jakie materiały i akcesoria podręczne mogą posłużyć do odciągnięcia porażonego

z miejsca wypadku?

4. Jakie są zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu w zależności od jego stanu

5. Jakie materiały opatrunkowe mogą posłużyć do wykonania opatrunków, jeśli zajdzie taka

konieczność?

6. W jaki sposób przygotować materiały i akcesoria podręczne, niezbędne do udzielania

pomocy porażonemu prądem elektrycznym?

7. W jaki sposób wezwać pomoc lekarską?
8. W jaki sposób powiadomić o wypadku przełożonych?

PLANOWANIE
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Zaplanuj materiały do wykonania ćwiczenia.
3. Zaplanuj kolejność czynności podczas udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu

w zależności od jego stanu.

4. Zaplanuj współpracę z kolegami z grupy w celu wezwania pomocy lekarskiej.
5. Zaplanuj, kiedy i w jaki sposób powiadomisz przełożonego o wypadku.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Odetnij dopływ prądu od poszkodowanego.
2. Dokonaj oględzin poszkodowanego.
3. Określ stan poszkodowanego.
4. Rozpoznaj rodzaj urazów, jakich doznał.
5. Przygotuj materiały opatrunkowe z apteczki pierwszej pomocy i akcesoria do udzielania

pierwszej pomocy.

6. Udziel pierwszej pomocy w zależności od stanu poszkodowanego (wykonaj zewnętrzny

masaż serca, sztuczne oddychanie).

7. Używaj podczas udzielania pierwszej pomocy środków ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Przygotuj się do zaprezentowania efektów swojej pracy.
9. Współpracuj z kolegami z grupy; aby w czasie udzielania przez Ciebie pierwszej pomocy

wezwali pomoc lekarską i powiadomili o wypadku przełożonego.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie uwolniono poszkodowanego spod działania prądu elektrycznego?
2. Czy poprawnie zostały przeprowadzone czynności ratunkowe (sztuczne oddychanie,

masaż serca, opatrunki)?

3. Czy wezwano pomoc lekarską, udzielając we właściwy sposób informacji o miejscu

zdarzenia i stanie poszkodowanego?

4. Czy powiadomiono o wypadku przełożonego?

ANALIZA

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel

podsumowuje całe ćwiczenie, określa jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i w jaki sposób można uniknąć ich w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Nauczyciel podsumowuje zajęcia, wskazuje uczniom mocne i słabe strony ich pracy.

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Udzielanie pierwszej pomocy przy

złamaniach. Na podstawie uzyskanych informacji, opisz w notatniku sposób udzielania
pierwszej pomocy przy podejrzewaniu złamania kończyny górnej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik maszyn i urządzeń drogowych 833[01]

Moduł:

Podstawy zawodu 833[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
833[01].O1.01

Temat: Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.

Cel ogólny:Planowanie działań związanych z ochroną środowiska na stanowisku pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zaplanować sposób ochrony środowiska w miejscu pracy,

–

określić czynności zmierzające do ochrony środowiska w miejscu pracy,

–

wykonać plan ochrony środowiska w miejscu pracy,

–

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Metody nauczania-uczenia się:

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– zespołowa.

Czas:

3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

opis i plan terenu przeznaczonego pod budowę drogi,

−

notatnik,

−

przybory do pisania i rysowania.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów i przebiegu zajęć.
3. Podanie tematu zadania – opracowanie planu ochrony środowiska na stanowisku pracy.
4. Omówienie sposobu wykonania planu.
5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Realizacja zajęć:

−

uczeń otrzymuje od nauczyciela plan obiektu opisu i planu terenu przeznaczonego
pod budowę drogi (otrzymanego od nauczyciela), który zawiera wyszczególnienie
roślinności i miejsc występowania urodzajnej ziemi,

−

uczeń wykonuje plan przedsięwzięć zmierzających do ochrony środowiska
na wskazanym miejscu,

−

uczeń prezentuje wykonane ćwiczenie.

7. Po wykonaniu pracy uczeń dokonuje analizy wykonanego ćwiczenia.
8. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy została poprawnie wykonana.
10. Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel podsumowuje zajęcia, wskazuje uczniom mocne i słabe strony ich pracy.

Praca domowa

Odszukaj w dostępnych źródłach, informacji na temat ochrony środowiska na świecie

podczas realizacji przedsięwzięć budowlanych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w Kodeksie pracy artykuł mówiący o tym, jak powinien postąpić pracownik,

kiedy warunki na stanowisku pracy, które zaproponował mu pracodawca nie zapewniają
bezpieczeństwa i higieny pracy. Zaprezentuj ten artykuł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przepisów prawnej ochrony

pracy,

2) przeanalizować w Kodeksie pracy artykuły dotyczące praw pracownika,
3) wybrać z Kodeksu pracy artykuł określający sposób postępowania pracownika w sytuacji

przedstawionej w treści ćwiczenia,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy.

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca prawa pracy.

Ćwiczenie 2

Otrzymasz od nauczyciela zestaw samoprzylepnych kartek, na których wypisano nazwy

szkoleń, jakim podlegają pracownicy. Przyklej je na tablicy i objaśnij, kiedy przeprowadzane są
te szkolenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące szkoleń pracowników,
2) przeanalizować zapisy w Kodeksie pracy dotyczące szkoleń pracowników,
3) przykleić kartki na tablicy,
4) objaśnić, kiedy przeprowadzane są poszczególne rodzaje szkoleń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy,

−

zestaw samoprzylepnych kartek z wypisanymi nazwami szkoleń,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca prawa pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne, występujące

w procesie pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Obejrzyj film dydaktyczny przedstawiający pracę mechanika maszyn i urządzeń

drogowych. Wynotuj wszystkie zauważone na filmie czynniki niebezpieczne, szkodliwe
i uciążliwe. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące czynników niebezpiecznych,

szkodliwych i uciążliwych,

2) obejrzeć film dydaktyczny,
3) wynotować czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe występujące podczas pracy

mechanika maszyn i urządzeń drogowych,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film dydaktyczny przedstawiający pracę mechanika maszyn i urządzeń drogowych,

−

zestaw do projekcji filmów,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych
na stanowisku pracy.

Ćwiczenie 2

Sporządź listę czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, jakie mogą

wystąpić na stanowisku pracy mechanika maszyn i urządzeń drogowych. Zaprezentuj
wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące czynników niebezpiecznych,

szkodliwych i uciążliwych,

2) przeanalizować rodzaje czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych, które

mogą wystąpić podczas pracy mechanika maszyn i urządzeń drogowych,

3) sporządzić listę tych czynników,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

metoda projektów,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy dotyczące występowania w miejscu pracy czynników szkodliwych, uciążliwych
i niebezpiecznych.

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych
na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3.

Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy
oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego w drogownictwie.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Weź udział w wycieczce na plac realizacji robót drogowych (lub mostowych). Obejrzyj

i oceń pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla pracowników oraz zabezpieczenie placu
budowy. Zanotuj swoje spostrzeżenia i zaprezentuj je po powrocie do pracowni szkolnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymagań higieniczno-

sanitarnych i bezpieczeństwa pracy,

2) uczestniczyć w wycieczce na plac budowy,
3) obejrzeć, a następnie ocenić pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla pracowników

oraz zabezpieczenie placu budowy,

4) zanotować spostrzeżenia,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenie 2

Na podstawie foliogramów przedstawiających normatywy pomieszczeń higieniczno-

sanitarnych i socjalno-bytowych, oblicz wielkość szatni, jadalni, umywalni, jaką należy
zapewnić dla 80 pracowników budowy – w tym 5 kobiet. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wymagań pomieszczeń

higieniczno-sanitarnych na budowie,

2) przeanalizować foliogramy przygotowane przez nauczyciela,
3) wykonać obliczenia wymagane w treści ćwiczenia,
4) zapisać wyniki,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy przedstawiające normatywy pomieszczeń socjalno-bytowych i higieniczno-
sanitarnych,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy i ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród środków ochrony indywidualnej dostępnych w pracowni szkolnej dobierz zestaw,

w jaki powinien być wyposażony robotnik wykonujący układanie nawierzchni bitumicznej w
warunkach zimowych. Zaprezentuj go i uzasadnij swój wybór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące środków ochrony

indywidualnej i zbiorowej,

2) obejrzeć środki ochrony indywidualnej dostępne w pracowni szkolnej,
3) dobrać zestaw środków ochrony indywidualnej dla robotnika drogowego zgodnie

z poleceniem w treści ćwiczenia,

4) zaprezentować dobrany zestaw,
5) uzasadnić wybór.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

środki ochrony indywidualnej,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca środków ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

Spośród środków ochrony indywidualnej dostępnych w pracowni szkolnej dobierz zestaw,

w jaki powinien być wyposażony robotnik wykonujący zagęszczanie podbudowy zagęszczarką
ręczną. Zaprezentuj go i uzasadnij swój wybór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące środków ochrony

indywidualnej i zbiorowej,

2) obejrzeć środki ochrony indywidualnej dostępne w pracowni szkolnej,
3) dobrać zestaw środków ochrony indywidualnej dla robotnika drogowego zgodnie

z poleceniem w treści ćwiczenia,

4) zaprezentować dobrany zestaw,
5) uzasadnić wybór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

środki ochrony indywidualnej,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca środków ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Zabezpieczenie urządzeń napędowych. Bezpieczeństwo

pracy przy urządzeniach mechanicznych, elektrycznych
i ciśnieniowych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj informacje zawarte w tabliczce znamionowej dowolnego elektronarzędzia

dostępnego w pracowni szkolnej. Zinterpretuj je.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać

materiałach

dydaktycznych

informacje

dotyczące

zabezpieczenia

przeciwpożarowego elektronarzędzi,

2) wybrać dowolne elektronarzędzia do wykonania ćwiczenia,
3) odnaleźć tabliczkę znamionowaną,
4) odczytać i zinterpretować informację na tabliczce znamionowej.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw elektornarzędzi

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zabezpieczeń przeciwpożarowych elektronarzędzi.

Ćwiczenie 2

Określ zasady transportu, rozładunku, sposób i miejsce przechowywania butli z tlenem,

acetylenem, wodorem. Sporządź notatkę. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące bezpiecznej eksploatacji

urządzeń ciśnieniowych,

2) określić zasady transportu,
3) sporządzić notatkę zgodnie z poleceniem w treści ćwiczenia,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad eksploatacji urządzeń ciśnieniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6.

Zagrożenia

pożarowe

oraz

zasady

ochrony

przeciwpożarowej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odegraj scenkę gaszenia pożaru, który wybuchł w pomieszczeniu szatni pracowniczej.

Przyjmij, że źródłem pożaru był włączony piecyk elektryczny. Wybierz odpowiedni rodzaj
gaśnicy do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem, lecz jej nie uruchamiaj. Wyjaśnij
kolegom z grupy, w jaki sposób należy użyć gaśnicy, aby ugasić pożar.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące ochrony przeciwpożarowej,
2) odegrać scenkę gaszenia pożaru przy użyciu wybranej gaśnicy (bez jej uruchamiania, gdyż

ćwiczenie jest pozorowane).

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw gaśnic,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenie 2

Z przygotowanego przez nauczyciela zestawu znaków i tablic wybierz te, które

są znakami ochrony przeciwpożarowej. Zaprezentuj je kolegom z grupy i objaśnij
ich znaczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące bezpieczeństwa

przeciwpożarowego

2) zapoznać się z zestawem znaków i tablic, jakie przedstawi Ci nauczyciel,
3) wybrać znaki ochrony przeciwpożarowej,
4) objaśnić znaczenie wybranych znaków,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw znaków ochrony przeciwpożarowej, znaków ewakuacyjnych, tablic i znaków
bezpieczeństwa,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7.

Zabezpieczenie miejsca wypadku. Organizacja pierwszej
pomocy w wypadkach przy pracy

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zademonstruj sposób unieruchomienia kończyny górnej w przypadku podejrzenia

jej złamania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące udzielania pierwszej pomocy

w wypadkach przy pracy,

2) przygotować na stanowisku materiały i środki opatrunkowe niezbędne do wykonania

unieruchomienia kończyny górnej,

3) wykonać unieruchomienie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiały i środki opatrunkowe niezbędne do unieruchamiania kończyn,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca udzielania pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.

Ćwiczenie 2

Ustal sposób zabezpieczania miejsca wypadku na stanowisku pracy, na którym pracownik

doznał porażenia prądem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobów zabezpieczania

miejsca wypadku przy pracy,

2) przeanalizować, co miało wpływ na zaistnienie wypadku,
3) ustalić sposób oznakowania miejsca wypadku,
4) ustalić sposób odizolowania od miejsca wypadku osób postronnych,
5) zademonstrować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

taśma bezpieczeństwa do wygrodzenia miejsca wypadku,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca postępowania w razie wypadku na stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu i planu terenu przeznaczonego pod budowę drogi (otrzymanego

od nauczyciela), który zawiera wyszczególnienie roślinności i miejsc występowania urodzajnej
ziemi, opracuj projekt ich ochrony na czas robót drogowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobów ochrony

środowiska podczas robót budowlanych i drogowych,

2) przeanalizować opis otrzymany od nauczyciela,
3) wyszukać na planie roślinność podlegającą ochronie,
4) zaplanować sposób ochrony roślinności,
5) odszukać na planie miejsca prowadzenia robót ziemnych, z których należy zebrać

urodzajna ziemię,

6) zaplanować i zaproponować miejsca do hałdowania urodzajnej ziemi,
7) wykonać pomocnicze szkice i opisy planowanych działań,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

opis i plan terenu przeznaczonego pod budowę drogi,

−

notatnik,

−

przybory do pisania i rysowania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca sposobów ochrony środowiska.

Ćwiczenie 2

Opracuj pisemnie plan postępowania z odpadami, które powstały podczas realizacji robót

drogowych. Weź pod uwagę różnorodne roboty. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobów ochrony

środowiska i postępowania z odpadami podczas i po zakończeniu robót drogowych,

2) przeanalizować rodzaj odpadów, jakie mogą powstać podczas robót drogowych,
3) zaplanować sposób postępowania z odpadami,
4) wykonać pomocnicze szkice i opisy planowanych działań,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody naucznia–uczenia się;

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

przybory do pisania i rysowania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca sposobów ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1 do 13 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 14 do 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. b, 7. d, 8. b, 9. d, 10. b, 11. a,
12.

b, 13. b, 14. c, 15. b, 16. d, 17. c, 18. b, 19. d, 20.c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zidentyfikować źródła prawa

Zidentyfikować

osobę

ponoszącą

koszty

szkoleń pracowniczych

Zidentyfikować

osobę

zapewniającą

pracownikom warunki higieniczno-sanitarne w
miejscu pracy

Rozróżnić znaki bezpieczeństwa

Rozróżnić i ustalić źródło potrzebnej informacji

Podać niebezpieczne czynniki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zanalizować i zidentyfikować oznaczenia

Zastosować gaśnicę we właściwy sposób

Zatosować postanowienia prawne

10 Zdefiniować pojęcie recyklingu

Zidentyfikować

sposób

oznaczania

butli

z acetylenem

Wskazać

rodzaj

urządzeń

podlegających

określonym przepisom

Ustalić sposób zabezpieczenia ruchomych
części maszyn

Określić sposób zapewnienia ergonomicznych

warunków pracy

Ustalić

zależność częstotliwości wymiany

powietrza od kubatury pomieszczenia

Przewidzieć skutki użycia do gaszenia pożaru
niewłaściwego środka

Przewidzieć

skutki

zastosowania

gaśnicy

tetrowej w zamkniętym pomieszczeniu

Ocenić zagrożenie, jakie powstaje podczas
niezgodnego z przepisami bhp wykonywania
obowiązków pracowniczych

19 Zastosować pierwszą pomoc poszkodowanemu

Zastosować pierwszą pomoc porażonemu
prądem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym

się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą, znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz
za poprawną.

8. Test zawiera zadania z poziomu podstawowego oraz zadania z poziomu

ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to pytań

od 14 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Źródłem prawa w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest

a) Kodeks pracy.
b) Kodeks karny.
c) Kodeks cywilny.
d) Kodeks postępowania administracyjnego.

2. Koszty szkolenia pracowników w zakresie bhp ponosi

a) pracodawca.
b) Społeczna Inspekcja pracy.
c) Państwowa Inspekcja Pracy.
d) Państwowa Inspekcja Sanitarna.

3. Pomieszczenia i urządzenia sanitarne na terenie zakładu pracy zapewnia pracownikom

a) inwestor.
b) pracodawca.
c) inspektor sanitarny.
d) społeczny inspektor pracy.

4. Znak ostrzegawczy bhp ma postać

a) trójkąta o żółtym polu.
b) koła o niebieskim polu.
c) koła z czerwoną obwódką.
d) prostokąta o zielonym polu.

5. Informację o bezpieczeństwie przeciwporażeniowym elektronarzędzia można odczytać z

a) tablicy informacyjnej.
b) jego tabliczki znamionowej.
c) tablicy znaków bezpieczeństwa.
d) instrukcji bhp na stanowisku pracy.

6. Do niebezpiecznych czynników psychofizycznych zalicza się

a) mutagenne.
b) obciążenie fizyczne.
c) działanie mikroorganizmów.
d) działanie pola elektrostatycznego.

7. Oznakowanie substancji toksycznej to

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. W czasie gaszenia pożaru gaśnicę należy uruchomić

a) na polecenia straży pożarnej.
b) natychmiast przy źródle ognia.
c) na polecenie kierownika zakładu pracy.
d) przed wejściem do budynku, w którym płonie pomieszczenie.

9. W myśl zasad o ochronie środowiska na stanowisku pracy, ochronie nie podlega

a) niska zieleń.
b) wysokie drzewa.
c) popularne krzewy ozdobne.
d) drzewa i krzewy wskazane w dokumentacji do wycinki.

10. Recykling to

a) ograniczenie uciążliwości odpadów.
b) wielokrotne wykorzystywanie tych samych materiałów.
c) przetwarzanie materiałów, które straciły ważność użytkową.
d) gromadzenie nieprzydatnych materiałów w miejscach specjalnie wyznaczonych.

11. Butle z acetylenem są malowane na kolor

a) biały.
b) zielony
c) błękitny
d) czerwony.

12. Stałemu dozorowi technicznemu podlegają

a) urządzenia rekreacyjne.
b) urządzenia ciśnieniowe.
c) pomieszczenie socjalne.
d) pomieszczenia higieniczne.

13. Wszystkie ruchome części urządzeń napędowych, które stwarzają zagrożenie

dla pracowników, powinny być
a) dobrze oświetlone.
b) osłonięte osłonami.
c) pomalowane na biało.
d) wygrodzone taśmą bezpieczeństwa.

14. Aby zapewnić ergonomiczne warunki pracy należy

a) przestrzegać zasad ekonomii w czasie pracy.
b) dostosować prawo pracy do możliwości człowieka.
c) dostosować warunki pracy do możliwości człowieka.
d) stosować zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.

15. W celu zapewnienia należytej wentylacji pomieszczenia, powietrze należy wymieniać tym

częściej, im
a) większa jest kubatura pomieszczenia.
b) mniejsza jest kubatura pomieszczenia.
c) większa jest powierzchnia pomieszczenia.
d) mniejsza jest powierzchnia pomieszczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Jeśli zastosujesz wodę do gaszenia palącego się tłuszczu, to

a) płomień powiększy się.
b) płomień zgaśnie bardzo szybko.
c) tłuszcz natychmiast ostygnie, dzięki czemu ogień będzie powoli dogasał.
d) tłuszcz rozpryśnie się, zapali i może spowodować u człowieka poparzenie.

17. Jeśli do gaszenia ognia w zamkniętym pomieszczeniu użyjesz gaśnicy tetrowej, to

a) powiększy się płomień.
b) płomień zgaśnie bardzo szybko.
c) wytworzy się trujący związek chemiczny.
d) na płonącej powierzchni powstanie zimna piana.

18. Czyszczenie urządzeń mechanicznych ze smarów, przeprowadzane w zamkniętym

pomieszczeniu w odległości co najmniej 4 m od źródła ognia jest
a) dozwolone.
b) całkowicie zabronione.
c) dozwolone pod warunkiem zachowania ostrożności.
d) zabronione w przypadku, gdy podejmie się tego niedoświadczony pracownik.

19. Pierwsza pomoc poszkodowanemu, u którego podejrzewa się złamanie kończyny polega,

na
a) nastawieniu kończyny.
b) obandażowaniu złamanej kończyny.
c) zastosowaniu opaski uciskowej na kończynę.
d) unieruchomieniu kończyny w dwóch sąsiednich stawach.

20. Udzielanie pierwszej pomocy pracownikowi porażonemu prądem elektrycznym polega

w pierwszej kolejności na
a) zastosowaniu masażu serca.
b) zastosowaniu sztucznego oddychania.
c) „odcięciu” dopływu prądu od poszkodowanego.
d) przeniesieniu poszkodowanego na bok, poza strefę rażenia prądu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od 1 do 13 są z poziomu podstawowego,

−

zadania od 14 do 20 są z poziomu ponadpodstawowego

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. b, 5. b, 6. d, 7. d, 8. a, 9. a, 10. a, 11. d,
12. b, 13. c, 14. a, 15. d, 16. d, 17. c, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zidentyfikować

prawa

przysługujące

pracownikowi

Zidentyfikować

rodzaje

badań,

którym

podlegają pracownicy

Zidentyfikować sposób oznaczania butli z
tlenem

Rozróżnić działanie czynników szkodliwych na
wskazane miejsce w organizmie człowieka

Zidentyfikować zadania engonomii

Rozpoznać

kształt

barwy

znaku

bezpieczeństwa

Określić częstotliwość kontrolowania stanu
elektronarzędzi

Ustalić kolejność działań w razie wystąpienia
pożaru

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podać znaczenie wymienionego określenia.

Rozpoznać miejsce składowania materiałów
stwarzających zagrożenie

Rozstrzygnąć, który z wymienionych zestawów
stanowi ubranie ochronne dla robotnika
drogowego

Zidentyfikować, kto jest uprawniony do
korzystania ze środków ochrony zbiorowej

Obliczyć zapotrzebowanie organizmu człowieka
na świeże powietrze

Ocenić, jak powinien się zachować pracownik

poszkodowany w wypadku w opisanych
warunkach

Zaplanować

sposób

udzielania

pierwszej

pomocy

poszkodowanemu

przypadku

złamania

Zaplanować

sposób

udzielania

pierwszej

pomocy

poszkodowanemu

przypadku

krwotoku tętniczego

Zaplanować

sposób

udzielania

pierwszej

pomocy

poszkodowanemu

przypadku

porażenia prądem

Wykluczyć

użycie

niewłaściwego

środka

gaśniczego w opisanych warunkach

Przeanalizować po dokonaniu obliczeń, jaka
powinna być wielkość jadalni

Przeanalizować,

kiedy

jest

możliwe

wykonywanie czynności konserwacyjnych przy
maszynie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym

się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Test zawiera zadania z poziomu podstawowego oraz zadania z poziomu

ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań od 14 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Prawo, które przysługuje pracownikowi, kiedy warunki pracy nie odpowiadają przepisom

bezpieczeństwa i higieny pracy, to
a) powstrzymania się od wykonywania pracy.
b) wykonywania pracy bez względu na panujące warunki.
c) zorganizowania grupy pracowników, która zajmie się poprawa warunków pracy.
d) samodzielnej poprawy warunków pracy, nawet bez porozumienia z przełożonym.

2. Profilaktyczne, wstępne badania lekarskie obowiązani są wykonywać między innymi

pracownicy
a) przyjmowani do pracy.
b) którzy wykonują ciężka pracę fizyczną.
c) których niezdolność do pracy z powodu choroby trwała co najmniej 7 dni.
d) wszyscy pracownicy co 6 miesięcy, bez względu na rodzaj wykonywanej pracy.

3. Butle z tlenem są pomalowane na kolor

a) biały.
b) zielony.
c) błękitny
d) czerwony.

4. Na drogi oddechowe, skórę i błony śluzowe człowieka działają najczęściej szkodliwe

czynniki
a) fizyczne.
b) chemiczne.
c) mechaniczne.
d) psychofizyczne.

5. Przystosowaniem narzędzi, maszyn, warunków pracy do cech i możliwości człowieka

zajmuje się
a) ekologia.
b) ergonomia.
c) socjologia.
d) psychologia.

6. Zamieszczony niżej znak, to znak

a) zakazu.
b) nakazu.
c) informacyjny.
d) ostrzegawczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Aby uniknąć porażenia prądem, należy między innymi kontrolować stan obudowy,

wyłącznika i przewodu zasilającego
a) raz w roku.
b) raz w tygodniu.
c) raz w miesiącu.
d) przed każdym użyciem elektronarzędzia.

8. W razie wybuchu pożaru należy w pierwszej kolejności

a) ewakuować ludzi.
b) powiadomić pracodawcę.
c) odszukać i odczytać instrukcję postępowania na wypadek pożaru.
d) zabezpieczyć kosztowne maszyny i urządzenia na stanowiskach pracy.

9. Unieszkodliwianie odpadów polega na

a) ograniczeniu ich uciążliwości.
b) wielokrotnym wykorzystywaniu tych samych materiałów.
c) przetwarzaniu materiałów, które straciły ważność użytkową.
d) gromadzeniu nieprzydatnych materiałów w miejscach specjalnie wyznaczonych.

10. Butle z siarkowodorem należy przechowywać

a) na otwartym powietrzu pod zadaszeniem.
b) szczelnie zamkniętych kontenerach.
c) w magazynach razem z butlami zawierającymi gazy palne.
d) w magazynach razem z butlami zawierającymi gazy trujące.

11. Pracownik wykonujący roboty drogowe w okresie zimowym powinien być ubrany w

a) fartuch drelichowy, trzewiki skórzano-gumowe, rękawice brezentowe lub gumowe

i razie konieczności w kamizelkę ciepłochronną.

b) fartuch z tworzywa sztucznego, trzewiki skórzano-gumowe, rękawice brezentowe lub

gumowe i razie konieczności w kamizelkę ciepłochronną.

c) nakolanniki, trzewiki skórzano-gumowe, rękawice brezentowe lub gumowe i w razie

konieczności w kamizelkę ciepłochronną.

d) ocieplane ubranie robocze, buty skórzane na twardej podeszwie, rękawice, kamizelkę

odblaskową i razie konieczności nauszniki.

12. Środki ochrony zbiorowej przeznaczone są

a) dla pracowników tylko w dużych zakładach pracy.
b) do jednoczesnej ochrony grupy pracowników, a także pojedynczych osób.
c) wyłącznie dla robotników, do ochrony przed szkodliwymi czynnikami występującymi

w sposób nagły i nieprzewidziany.

d) dla kadry kierowniczej i nadzoru, do ochrony przed szkodliwymi czynnikami

występującymi w sposób nagły i nieprzewidziany.

13. Organizm człowieka potrzebuje od 20 do 30 m

świeżego powietrza na osobę w ciągu

godziny. W ciągu 5 godzin organizm człowieka zużyje powietrze w ilości
a) od 26 do 36 m

b) od 26,6 do 36,6 m

c) od 100 do 150 m

d) od 120,6 do 180,6 m

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Pracownik, który uległ niegroźnemu wypadkowi, a jego stan zdrowia na to pozwala,

powinien jak najszybciej
a) zakończyć pracę i udać się do lekarza.
b) zawiadomić o wypadku swoją rodzinę.
c) opatrzyć sobie obrażenia i kontynuować pracę.
d) zgłosić wypadek do Państwowej Inspekcji Pracy.

15. Pierwsza pomoc poszkodowanemu, który doznał złamania kończyny górnej polega na

a) wyprostowaniu kończyny.
b) obandażowaniu złamanej kończyny.
c) zastosowaniu ciepłego okładu na kończynę.
d) unieruchomieniu kończyny poprzez założenie chusty trójkątnej.

16. Pierwsza pomoc poszkodowanemu, który doznał krwotoku tętniczego polega na

a) unieruchomieniu kończyny.
b) odkażeniu rany i nałożeniu jałowego opatrunku.
c) nałożeniu zimnego kompresu na miejsce zranienia.
d) założeniu opaski uciskowej pomiędzy miejscem krwawienia a sercem.

17. Akcja ratowania porażonego prądem, który został uwolniony spod napięcia, a stwierdza

się u niego zatrzymanie akcji serca i oddechu polega między innymi na
a) podaniu zimnej wody do picia.
b) podaniu mocnej, gorącej herbaty do picia.
c) zastosowaniu masażu serca i sztucznego oddychania.
d) ułożeniu poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej i zapewnienie mu spokoju,

aż do przybycia lekarza.

18. Jeśli płoną urządzenia elektryczne pod napięciem, to nie wolno użyć do ich gaszenia

a) piasku.
b) gaśnicy pianowej.
c) gaśnicy śniegowej.
d) gaśnicy proszkowej.

19. Zgodnie z przepisami norma powierzchni pomieszczeń przeznaczonych na jadalnie wynosi

1,1 m

na 1 pracownika na zmianę, a pomieszczenie nie powinno mieć mniej niż 8 m

Zatem, powierzchnia jadalni przeznaczonej dla 6 osób powinna wynosić
a) 1,1 m

b) 6,6 m

c) 8,0 m

d) 9,1 m

20. Smarownie urządzeń napędowych, będący w ruchu jest

a) zawsze dozwolone.
b) zawsze niedozwolone.
c) dozwolone, jeśli pozwala na to dokumentacja techniczno-ruchowa.
d) dozwolone, jeśli pozwoli na to pracownik stale obsługujący maszynę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Celeda R.: Kodeks pracy. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000
2. Bernaciak A.: Przedsiębiorstwa wobec wymagań ochrony środowiska. Salamandra,

Poznań 2000

3. Bodziony B., Dziwiński P., Gniadzi P.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie.

Polskie Centrum Budownictwa, Warszawa 1998

4. Borowiecki M., Pytasz Z., Rygała E.: Bądźmy bezpieczni. PWN, Warszawa 2006
5. Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. Warszawa

1996

6. Hansen D.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. WSiP, Warszawa 1998
7. Kodeks BHP w budownictwie Międzynarodowego Biura Pracy. POLCEN, Warszawa

1998

8. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP,Warszawa 1996
9. Nowy poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2003
10. Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002
11. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ,
Warszawa 2002

12. Sawicki E.: Technologia robót w budownictwie drogowym cz.1. WSiP Warszawa 1996

Przepisy prawne
—

Ustawa z 26 czerwca 1974r. – Kodeks pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy.