pielgnowanie w schorzeniach ukadu krwiotwórczego

5/20/2012

Temat:

PIELĘGNOWANIE W SCHORZENIACH
UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO

mgr Iwona Malinowska-Lipień
Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa
Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego i Środowiskowego
WNZ CM UJ

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego

5/20/2012

MORFOLOGIA KRWI

Płytki krwi (Plt, trombocyty)

Powyżej normy (trombocytoza, nadpłytkowość)

•

W przewlekłych chorobach zapalnych - RZS, sarkoidoza
WZJG

•

W nowotworach ukł. krwiotwórczego – ZZ

•

W chorobach mieloproliferacyjnych - nadpłytkowość
samoistna,

czerwienica prawdziwa, CML

•

W niedokrwistości z niedoboru żelaza

•

W krwotoku

•

Podczas leczenia kortykosterydami

•

Stan po usunięciu śledziony

•

W niedokrwistościach hemolitycznych

5/20/2012

Poniżej normy (trombocytopenia)

Stan spowodowany zmniejszonym wytwarzaniem:

•

Uszkodzenie szpiku - wrodzone (zespół Fanconiego), nabyte
(anemia aplastyczna, uszkodzenie polekowe, popromienne,
zniszczenie szpiku przez nowotwory pierwotne (białaczki) i
przerzutowe)

•

Niedobór witaminy B12

•

Niewydolność nerek

Stan spowodowany przyspieszonym niszczeniem płytek:

•

Małopłytkowość samoistna ostra i przewlekła

•

Powiększenie śledziony

•

Immunotrombocytopenie polekowe

•

Rzucawka porodowa

•

AIDS

•

Hemofilia

5/20/2012

Hemoglobina (Hb)



Stężenie Hb maleje

podczas prawidłowej

ciąży, jest najmniejsze ok. 32 tygodnia,
średnio zmniejsza się o 1,5-2,0 g/dl (0,9-1,2
mmol/l) w porównaniu ze stężeniem
wyjściowym.



Zmniejszone stężenie Hb we krwi jest
podstawowym kryterium diagnostycznym
niedokrwistości.



Zwiększone stężenie Hb

występuje w

czerwienicy prawdziwej, poliglobulii i w
stanach odwodnienia.

5/20/2012

Erytrocyty (RBC, krwinki czerwone)

Powyżej normy

•

w nadkrwistościach spowodowanych niedotlenieniem tkankowym
(choroby płuc, wady serca, przebywanie na dużej wysokości),

•

w chorobach nerek lub nowotworach związanych z nadprodukcją
erytropoetyny,

•

w hiperkortyzolizmie (choroba Cushinga, podawanie
kortykosterydów).

Poniżej normy
•

w niedokrwistości,

•

przy utracie krwi,

•

w drugiej połowie ciąży,

•

w przewodnieniu.

5/20/2012

Przyczyny

zmniejszonego Ht

i zmniejszonej

liczby erytrocytów:



Niedokrwistości



Stany przewodnienia



Ciąża

Przyczyny

zwiększonego Ht

i zwiększonej liczby

erytrocytów:



Czerwienica prawdziwa



Poliglobulia



Stany odwodnienia

5/20/2012

Średnia objętość krwinki czerwonej –MCV

•

Prawidłowo wynosi

82-92 fl (femtolitr=10-15 l)

Przyczyny

zwiększonej MCV

(makrocytoza)(>94 fl)

1. Niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 i kwasu

foliowego, w tym w marskości wątroby i alkoholizmie

2. Zespoły mielodysplastyczne
3. Ciąża
4. Wiek noworodkowy

Przyczyny

zmniejszonej MCV

(mikrocytoza)(<80 fl)

1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza
2. Talasemia (wrodzona niedokrwistość hemolityczna

wywołana nieprawidłową syntezą łańcuchów α i β globiny
w cząsteczce Hb).

3. Niektóre cięższe przypadki niedokrwistości chorób

przewlekłych

5/20/2012

Średnia masa Hb w erytrocycie MCH

•

Prawidłowo wynosi

27-31 pg (pikogram)

Przyczyny zmniejszonej MCH

1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza

2. Talasemia

5/20/2012

Średnie stężenie Hb w erytrocytach MCHC

•

Prawidłowo wynosi

32-36 g/dl krwinek (20-22 mmol/l

krwinek

Przyczyny

zmniejszonego MCHC

1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza
2. Talasemia
3. Zaburzenia utylizacji żelaza

Przyczyny

zwiększonego MCHC-

sferocytoza

wrodzona – niedokrwistość hemolityczna
spowodowana niedoborem niektórych białek
szkieletowych erytrocytów.

5/20/2012

Niedokrwistość

•

Niedokrwistość

- anemia jest stanem

chorobowym, w którym stężenie
hemoglobiny (Hb), wartość hematokrytu
(Ht), erytrocytów (RBC) zmniejsza się
poniżej wartości prawidłowej.

5/20/2012

STOPNIE NATĘŻENIA

NIEDOKRWISTOŚCI

•

Umiarkowana:

stężenie Hb powyżej 5,59 mmol/l ( ~ >9,2 g/dl)

•

Średnio ciężka:

stężenie Hb 3,72- 5,59 mmol/l (~ 6,2- 9,2 g/dl)

•

Ciężka:

stężenie Hb 1,86-3,72 mmol/l (~ 3,1 - 6,2 g/dl)

•

Bezpośrednio zagrażająca życiu:

stężenie Hb poniżej 1,86 mmol/l

(~ < 3,1g/dl)

5/20/2012

• Śmiertelne stężenie Hb w przewlekle

narastającej niedokrwistości

to 0,62-1,24 mmol/l (~1,0 – 2,0 g/dl)

5/20/2012

Klasyfikacja morfologiczna niedokrwistości

NIEDOKRWISTOŚCI MEGALOBLASTYCZNE

•

niedobory witaminy B12 i/lub kwasu foliowego

•

niedokrwistości polekowe

NIEDOKRWISTOŚCI NIEMEGALOBLASTYCZNE

•

Przewlekłe choroby wątroby

•

alkoholizm

•

choroby tarczycy

↑ 94fl

(femtolitr)

MAKROCYTOWA

•

ostre niedokrwistości pokrwotoczne

•

niedokrwistości objawowe w przebiegu chorób nerek,

wątroby, chorób nowotworowych

•

niedokrwistości aplastyczne

•

przewlekła niewydolność nerek

•

niedokrwistość hemolityczna wrodzona i nabyta

•

zakażenia

Prawidłowa

80-94 fl

(femtolitr)

NORMOCYTOWA

•

niedobory żelaza

•

talasemie

•

Przewlekłe choroby (upośledzone wchłanianie,

przewlekła utrata krwi)

•

Niedokrwistość syderoblastyczna (niedokrwistość

wywołana zaburzeniem syntezy hemu)

↓ 80 fl

(femtolitr)

MIKROCYTOWA

PRZYCZYNY

MCV

RODZAJ

5/20/2012

OBRAZ KLINICZNY NIEDOKRWISTOŚCI Z

NIEDOBORU ŻELAZA :

•

Osłabienie

•

Zawroty i bóle głowy

•

Mroczki przed
oczyma

•

Senność

•

↓ wydolności
wysiłkowej

•

↑ akcji serca

•

Pieczenie języka

•

Zapalenie kącików ust

•

Kruchość i łamliwość
paznokci

•

Wypadanie włosów

•

Zaburzenia połykania

5/20/2012

ROZPOZNANIE NIEDOKRWISTOŚCI Z

NIEDOBORU ŻELAZA

Badania laboratoryjne:

•

Przedutajony niedobór żelaza (niedobór żelaza utajonego)

–

zmniejszenie stężenia ferrytyny w surowicy oraz zawartości żelaza w szpiku kostnym

–

zwiększenie wchłaniania Fe

–

wartość Fe i Hb w normie

–

brak objawów klinicznych

•

Utajony niedobór żelaza (w procesie erytropoezy zużywane jest żelazo
zapasowe)

–

zmniejszenie stężenia ferrytyny w surowicy

–

zmniejszenie stężenia żelaza i Hb

–

zwiększenie stężenia transferyny

–

brak objawów klinicznych

•

Klinicznie jawny niedobór żelaza (niedokrwistość z niedoboru żelaza)

–

j.w.

–

zmniejszenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu i liczby erytrocytów

–

pojawienie się objawów klinicznych

5/20/2012

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI Z NIEDOBORU ŻELAZA

•

Niedokrwistość leczy się podając preparaty żelaza, najlepiej
doustnie. Wchłanianie żelaza jest lepsze na czczo około 30-60 minut
przed posiłkiem.

•

Leczenie preparatami doustnymi prowadzi się 2-4 miesięcy, a od
momentu normalizacji Hb jeszcze przez 6 miesięcy lub do uzyskania
poziomu ferrytyny > 50µg/l.

•

W przypadku upośledzonego wchłaniania żelaza lub chorób
zapalnych żołądka i jelit, żelazo należy podawać parenteralnie w
postaci zastrzyków dożylnych.

UWAGA!!! Przed podaniem preparatu parenteralnie należy podać

dawkę testującą (25 mg). Podając preparat dożylnie należy
przygotować zestaw p/wstrząsowy. U ok. 1% chorych może
rozwinąć się wstrząs anafilaktyczny.

5/20/2012

Próba doustnego obciążenia

żelazem



Próbę doustnego obciążenia żelazem (tzw.
krzywą żelazową) wykonuje się na czczo.



Po pobraniu próbki krwi na oznaczenie
wyjściowego stężenia żelaza pacjent przyjmuje
p.o. 1 g siarczanu żelazawego (lub Ascofer 1
tbl/10 kg. m.c.).



Stężenie żelaza w surowicy oznacza się po
upływie 30, 60, 120, 180 i 360 min od
obciążenia.



U osób zdrowych wzrost stężenia żelaza

nie

przekracza 35 µmol/l (190 µg/dl)

i następuje po

180 min.

5/20/2012

NIEDOKRWISTOŚĆ MAKROCYTARNA

Przyczyny niedoboru witaminy B12:

Gastrektomia
Przewlekłe zanikowe zapalenia błony śluzowej żołądka
Obrzęk śluzakowaty
Dieta jarska
Choroby jelita krętego
Niewydolność zewnątrz wydzielnicza trzustki
Alkohol
leki

5/20/2012

•

bierze udział w przemianie węglowodanowej, białkowej,
tłuszczowej,

•

uczestniczy w wytwarzaniu RBC (przeciwdziała
niedokrwistości),

•

umożliwia syntezę kwasów nukleinowych w komórkach (przede
wszystkim szpiku kostnego);

•

wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczy w
tworzeniu otoczki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe,

•

zapewnia równowagę psychiczną, pomaga w uczeniu się,
skupieniu uwagi;

•

redukuje tłuszcze we krwi;

•

wpływa na układ kostny,

•

pobudza apetyt

Rola w

organizmie

kobalamina (czerwona witamina, cyjanokobalamina)

Nazwa
witaminy

WITAMINA B

5/20/2012

WITAMINA B

produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli wątroba, nerki i serce, a

także chude mięso, ryby, skorupiaki, sery i jaja; w bardzo małych
ilościach występuje w grochu i innych roślinach strączkowych oraz w
ziarnach zbóż

Źródła w
pożywieniu

nie jest toksyczna

Skutki
nadmiaru



niedokrwistość,



zahamowanie dojrzewania komórek,



opóźnienia wzrostu,



częste biegunki,



zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego (utrata pamięci,

dezorientacja, rozdrażnienie, irytacja, stany lękowe, depresja),



zmęczenie,



drętwienie rąk i nóg, trudności z chodzeniem, jąkanie się,

Skutki
niedoboru

kobalamina (czerwona witamina, cyjanokobalamina)

Nazwa
witaminy

5/20/2012

NIEDOKRWISTOŚĆ MAKROCYTARNA -

ADDISONA-BIERMERA

•

Niedokrwistość złośliwa (łac. anaemia
perniciosa), zwana także
niedokrwistością Addisona-Biermera
lub niedokrwistością megaloblastyczną
– to niedokrwistość wywołana niedoborem
witaminy B12.

5/20/2012

NIEDOKRWISTOŚĆ MAKROCYTARNA -

ADDISONA-BIERMERA

Jest chorobą autoimmunologiczną związaną z istnieniem

trzech rodzajów przeciwciał:

1. przeciw tzw. czynnikowi wewnętrznemu Castle'a,

którego obecność jest niezbędna do wchłaniania
witaminy B

2. przeciw kompleksowi czynnika wewnętrznego i

witaminy B

3. przeciw komórkom okładzinowym bony śluzowej

żołądka

5/20/2012

OBRAZ KLINICZNY NIEDOKRWISTOŚCI

ADDISONA-BIERMERA

•

Osłabienie

•

Szum w uszach

•

Kołatanie serca

•

Bóle wieńcowe

•

Przyspieszone
tętno

•

Zażółcone spojówki

•

Skóra blada z odcieniem żółtawym

•

Objawy ze strony przewodu
pokarmowego

(przemijające biegunki,

zaparcia, zapalenie języka, trudne do
umiejscowienia bóle w jamie brzusznej,
utrata masy ciała, rzadko anoreksja)

•

Zaburzenia neurologiczne

(ataksja,

objawy piramidowe)

5/20/2012

ROZPOZNANIE NIEDOKRWISTOŚCI

ADDISONA-BIERMERA

•

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się
niedokrwistość makrocytową (MCV>100 fl),
nadbarwliwą, leukopenię, obniżoną liczbę płytek krwi
o zniekształconym wyglądzie, poziom witaminy B

niższy niż 100 pg/ml, obecność specyficznych
przeciwciał w surowicy krwi.

5/20/2012

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI ADDISONA-

BIERMERA

Polega na domięśniowym podawaniu

witaminy B

, początkowo co 1-2 tyg., a

następnie raz w miesiącu do końca
życia.

5/20/2012

NIEDOKRWISTOŚĆ APLASTYCZNA:

Niedokrwistość aplastyczna (pancytopenia aplastyczna): zespół

hematologiczny, charakteryzuje się trójukładową cytopenią tj.
zmniejszeniem liczby trzech linii komórkowych o różnym stopniu
nasilenia.

W morfologii stwierdza się:

•

leukopenię (często z granulocytopenią);

•

erytropenię

•

trombocytopenię (małopłytkowość)

Podział niedokrwistości aplastycznych:
A. wrodzona - zespół Fanconiego, zespół Estrena-Damesheka
B. Nabyta

5/20/2012

Czynniki sprzyjające wystąpieniu

niedokrwistości aplastycznej

Ciąża

Benzen, rozpuszczalniki, środki
owadobójcze

Czynniki chemiczne

Wrodzone i nabyte (np. nocna napadowa
hemoglobinuria)

Defekty genetyczne

Promieniowanie jonizujące

Czynniki fizyczne

Toczeń trzewny, RZS

Choroby reumatyczne i
autoimmunologiczne

WZW, cytomegalia, gruźlica prosówkowa,
infekcje wywołane przez wirus Ebsteina-Barr

infekcje

Antybiotyki, leki p/zapalne, p/drgawkowe,
pochodne fenotiazyny, sole złota,
kolchicyna, sulfonamidy, leki antymitotyczne

leki

5/20/2012

POSTACI NIEDOKRWISTOŚCI

APLASTYCZNEJ

W przebiegu

niedokrwistości aplastycznej

wyróżnia się

postać ciężką oraz postać bardzo ciężką.

Kryteria postaci ciężkiej/bardzo ciężkiej:

•

Liczba granulocytów

< 500/mm

(<200/mm

p.b.ciężka)

•

Liczba płytek krwi

< 20tys/mm

(<10tys/mm

p.b.ciężka)

•

Obniżenie skorygowanego odsetka retikulocytów

<1%

5/20/2012

OBJAWY NIEDOKRWISTOŚCI APLASTYCZNEJ

•

Objawy niedokrwistości (osłabienie,
spadek wydolności wysiłkowej itp.);

•

Skłonność do siniaków, wybroczyny,
krwawienia z bł. śluzowych, przedłużające
się miesiączki;

•

Ciężkie zakażenia

5/20/2012

ROZPOZNANIE NIEDOKRWISTOŚCI

APLASTYCZNEJ

•

Morfologia krwi z rozmazem,

•

Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego

•

Trepanobiopsja szpiku

•

Badania diagnostyczne w kierunku
wykluczenia chorób przebiegających z
pancytopenią i cechami uszkodzenia
szpiku

5/20/2012

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI

APLASTYCZNEJ

Leczenie zależy od przyczyny wywołującej

chorobę, stopnia uszkodzenia szpiku,
możliwości zakwalifikowania chorego do
przeszczepienia szpiku kostnego
(allogeniczny).

5/20/2012

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI

APLASTYCZNEJ

W leczeniu stosuje się:

•

Leki immunosupresyjne (globulina antytymocytowa
(AGT), cyklosporyna A, glikokortykosteroidy,
androgeny);

•

Preparaty czynników wzrostu (erytropoetyna –EPO,
granulocytarny czynnik wzrostu – G-CSF,
granulocytarno-makrofagowy czynnik wzrostu – GM-
CSF)

5/20/2012

LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI

APLASTYCZNEJ

Leczenie wspomagane:

•

Ostry reżim sanitarny;

•

Izolacja chorego;

•

Substytucja elementów morfotycznych krwi
(przetoczenie masy erytrocytarnej i/lub masy
płytkowej);

•

Antybiotykoterapia.

Wyleczenie w ciężkich przypadkach zapewnia

jedynie wykonanie przeszczepu macierzystych
komórek hematopoetycznych od dawcy rodzinnego
lub niespokrewnionego, zwłaszcza u chorych poniżej
25 roku życia

5/20/2012

OSTRE BIAŁACZKI



Ostre białaczki są złośliwymi nowotworami szpiku,

wywodzącymi się z wczesnych stadiów rozwoju
różnych linii układu krwiotwórczego.



Charakteryzują się nieprawidłową i nadmierną

proliferacją komórek blastycznych w szpiku z
zahamowaniem ich dojrzewania, co najczęściej
doprowadza do wyparcia prawidłowych komórek szpiku
i niewydolności hematopoezy.

5/20/2012

OSTRE BIAŁACZKI



Charakterystyczną cechą ostrych białaczek jest ich agresywny
przebieg naturalny, prowadzący w przypadku niepodjęcia leczenia
do śmierci w okresie kilku tygodni.



Ostre białaczki dzielimy - zależnie od tego, która z linii komórkowej
ulega proliferacji - na

szpikowe (AML- acute myelogenous

leukemia)

limfoblastyczne (ALL- acute lymphoblastic leukemia).

 AML

często występuje u dorosłych, natomiast

ALL

u dzieci i

młodzieży



Różnicowanie tych odmian przy prawie identycznym obrazie
klinicznym

opiera się na morfologicznej i cytochemicznej ocenie

komórek blastycznych szpiku.

5/20/2012

OBJAWY OSTRYCH BIAŁACZEK

Wczesne objawy ostrych białaczek nie są charakterystyczne i są podobne

dla ostrej białaczki szpikowej i limfoblastycznej.

Do najczęściej spotykanych objawów ostrych białaczek należą:



objawy wynikające z niedokrwistości: osłabienie, uczucie zmęczenia,
zawroty głowy,



objawy wynikające z granulocytopenii: infekcje (często nawracające) w
obrębie jamy ustnej (angina, zmiany grzybicze),



infekcje układu oddechowego i moczowego,



objawy wynikające z małopłytkowości: skaza krwotoczna skórna (plamica,
wylewy podskórne) i krwawienia z nosa, dziąseł, przewodu pokarmowego,
układu moczowego, krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego.

5/20/2012

OBJAWY OSTRYCH BIAŁACZEK

•

Objawy wynikają z nacieku białaczkowego szpiku i wyparcia
prawidłowej hematopoezy.

•

W ostrej białaczce

szpikowej

typowym objawem jest przerost

dziąseł.

•

Powiększenie węzłów chłonnych, wątroby, śledziony,
wynikające z nacieku białaczkowego jest bardziej typowe dla
białaczki

limfoblastycznej

i występować może u ok. 1/3 chorych

z tym schorzeniem.

•

W ok. 5 proc. przypadków ostrej białaczki

limfoblastycznej

stwierdza się nacieki w ośrodkowym układzie nerwowym z
obecnością objawów oponowych. Ponadto występować mogą
też objawy takie, jak utrata wagi ciała, gorączka nie związana z
infekcją, brak apetytu czy bóle kostne.

5/20/2012

PODSTAWOWE BADANIA SŁUŻĄCE

PRZY ROZPOZNANIU OSTREJ

BIAŁACZKI



Morfologia krwi obwodowej i rozmaz krwi, w którym
najistotniejszym jest stwierdzenie obecności
komórek blastycznych.



W rozmazie krwi obwodowej występują postacie
dojrzałe i komórki blastyczne, bez form pośrednich,
co nosi nazwę „przerwy białaczkowej”.



Liczba krwinek białych przy rozpoznaniu nie zawsze
jest podwyższona.

5/20/2012

Przy białaczkach stężenie hemoglobiny

(Hb) i liczba płytek (Plt) jest w
większości przypadków poniżej
wartości prawidłowych.

5/20/2012



Badanie decydujące o rozpoznaniu ostrej białaczki
to ocena rozmazu szpiku, uzyskana za pomocą
biopsji aspiracyjnej.



Obecność ponad 30% komórek blastycznych w
szpiku jest koniecznym i jedynym wymaganym
warunkiem rozpoznania ostrej białaczki.



W przypadku nieuzyskania krwi szpikowej,
niezbędne jest wykonanie trepanobiopsji i ocena
histopatologiczna trepanobioptatu.



Wśród badań podstawowych należy wymienić panel
badań biochemicznych, wskaźniki czynności
wątroby, RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka limfatyczna (PBL)

•

Przewlekła białaczka limfatyczna (PBL)
jest najczęstszą białaczką występującą w
Europie i Ameryce Północnej.

•

Dotyczy głównie ludzi starszych.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka limfatyczna (PBL)

Objawy kliniczne:



Zależą od stopnia zaawansowania choroby. W stadium

początkowym białaczka jest wykrywana przypadkowo, na
podstawie badania morfologii krwi obwodowej.



Powiększenie węzłów chłonnych. Węzły są zazwyczaj miękkie i

niebolesne.



Powiększenie wątroby i śledziony.



Objawy niedokrwistości i małopłytkowości.



Częste infekcje, zwłaszcza dróg oddechowych.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka limfatyczna (PBL)

Najistotniejsze badania laboratoryjne:



Podwyższona liczba limfocytów we krwi obwodowej (>5x10

/l).

W obrazie dominują dojrzałe limfocyty (stanowią ok. 70-90%),
obecne są uszkodzone limfocyty, tzw. cienie Gumprechta.



Niedokrwistość



Małopłytkowość



Mielogram- ↑odsetka dojrzałych limfocytów (>30%).



Zmniejszone stężenie immunoglobulin.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka szpikowa (PBS)

•

Przewlekła białaczka szpikowa (PBS) powstaje w
wyniku nowotworowej transmisji wielopotencjalnej
komórki macierzystej szpiku.

•

Stanowi ok. 20% wszystkich białaczek ludzi

dorosłych i dotyczy osób obojga płci, najczęściej
między 40 a 65 rokiem życia.

•

PBS przebiega w trzech fazach:

przewlekłej,

przyspieszonej (akceleracji),

transformacji blastycznej, w której komórki tracą
zdolność różnicowania i choroba staje się oporna na
leczenie.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka szpikowa (PBS)

Objawy kliniczne:



U ok. 50% pacjentów choroba jest wykrywana
przypadkowo na podstawie morfologii krwi obwodowej,



Objawy ogólne: utrata masy ciała, poty, bóle kostne,



Splenomegalia- dotyczy wszystkich chorych, często jest
bardzo znaczna, z uczuciem dyskomfortu i bólami w
lewym podżebrzu



Objawy niedokrwistości,

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka szpikowa (PBS)



Objawy zespołu nadlepkości związane z
hiperleukocytozą: zaburzenia widzenia,
priapizm, udary.



Objawy związane ze zwiększonym stężeniem
kwasu moczowego w surowicy: dna
moczanowa, uszkodzenie nerek.



W kresie akceleracji i kryzy blastycznej
objawy przypominają ostrą białaczkę: ciężkie
infekcje, skaza krwotoczna małopłytkowa,
głęboka niedokrwistość.

5/20/2012

PRZEWLEKŁE BIAŁACZKI-

Przewlekła

białaczka szpikowa (PBS)

Najistotniejsze badania laboratoryjne:

•

Podwyższona liczba krwinek białych > 50x10

/l, czasami > 500x10

/l, w

rozmazie obecne wszystkie formy rozwojowe granulocytów,

•

Nadpłytkowość

•

Niedokrwistość

•

Mielogram: szpik bogaty, z przewagą układu granulocytarnego,
zaznaczona bazofilia

•

Badania cytogenetyczne: obecność chromosomu Philadelphia,

•

W okresie akceleracji i kryzy blastycznej obraz krwi obwodowej i
szpiku przypominają ostrą białaczkę- spada liczba płytek, pogłębia się
niedokrwistość.

5/20/2012

PROBLEMY PIELĘGNACYJNE W

SCHORZENIACH UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO

Ryzyko wystąpienia krwawień w wyniku
trombocytopenii

Osłabienie, zwiększona męczliwość i spadek siły
mięśniowej z powodu procesu chorobowego.

Zwiększone ryzyko wystąpienia infekcji w związku
z leukopenią (przy anemiach)/ w związku z
leczeniem immunosupresyjnym (białaczki)

Wystąpienie efektów ubocznych chemioterapii

Utrudniona koncentracja.

5/20/2012

Problem:

Ryzyko wystąpienia krwawień w wyniku

trombocytopenii

Cel:

wczesne wykrycie krwawień, zapobieganie

powikłaniom.

Działania:

— obserwacja ewentualnych krwawych wybroczyn i

zmian na skórze i śluzówkach,

— unikanie urazów mechanicznych (w razie

wystąpienia zastosowanie ucisku, zimnego okładu),

— konsultacja z lekarzem prowadzącym przed

zabiegami inwazyjnymi,

— poinformowanie pacjenta o konieczności

systematycznego wykonywania badań kontrolnych
(morfologia krwi)

5/20/2012

Problem:

Osłabienie, zwiększona męczliwość i spadek siły mięśniowej z

powodu procesu chorobowego.

Cel:

zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego.

Działania:

— obserwacja pacjenta i monitorowanie parametrów życiowych

(temperatura, ciśnienie tętnicze krwi, tętno, saturacja),
udokumentowanie pomiarów,

— poinformowanie pacjenta o potrzebie zgłaszania niepokojących

objawów.

— stworzenie dogodnych warunków do odpoczynku ( cisza, spokój,

przewietrzone pomieszczenie),

— podawanie leków zgodnie z indywidualną kartą zleceń,
— zapewnienie diety dostosowanej do stanu pacjenta, bogatej w

witaminy i związki mineralne,

— poinformowanie pacjenta, że w okresie złego samopoczucia nie

powinien wykonywać forsujących czynności i ćwiczeń
gimnastycznych,

— wykonywanie zabiegów sprawnie dokładnie i delikatnie, komasacja

zabiegów,

— pomoc w podejmowaniu codziennych aktywności

5/20/2012

Problem:

Zwiększone ryzyko wystąpienia infekcji w związku

z leukopenią (przy anemiach)/ w związku z leczeniem
immunosupresyjnym (białaczki)

Cel:

zwiększenie odporności oraz niedopuszczenie do

wystąpienia infekcji.

Działania:

— obserwacja pacjenta, monitorowanie parametrów

życiowych ( tętno, ciśnienie tętnicze krwi, temperatura,
oddechy, saturacja), udokumentowanie pomiarów,

— pobranie materiału w celu wykonywania kontrolnych

badań laboratoryjnych (morfologia, OB, badanie
biochemiczne, badania specjalistyczne) zgodnie z
indywidualna kartą zleceń,

— stosowanie reżimu sanitarnego (maski na twarz, izolatka)
— zapewnienie bezpieczeństwa oraz warunków do

odpoczynku w ciągu dnia,

5/20/2012

Problem:

Wystąpienie efektów ubocznych chemioterapii:



Silne wymioty środkami przeciwwymiotnymi.



utrata włosów.



Brak apetytu.



zaburzenia koordynacji ruchów,



zapalenie spojówek, zaburzenia widzenia



zapalenie skóry.

Cel:

Łagodzenie efektów ubocznych

Działania:

— Obserwacja pacjenta, monitorowanie parametrów życiowych,

zapewnienie higieny, podanie płynów do picia, podanie środków
przeciwwymiotnych

— zapewnienie bezpieczeństwa

— Wsparcie emocjonalne ze strony psychologa, duchownego, rodziny

5/20/2012

Problem:

Utrudniona koncentracja.

Cel:

ułatwienie koncentracji

Działania:

— uważne słuchanie pacjenta,
— okazywanie choremu cierpliwości, zrozumienia,

zainteresowania i empatii,

— kierowanie do pacjenta jasnych i prostych

komunikatów,

— w razie potrzeby powtórzenie komunikatu,
— informowanie chorego o wykonywanych działaniach

ich celu i potrzebie,

— w razie potrzeby zastosowanie farmakoterapii na

zlecenie.

5/20/2012

Literatura przedmiotu

Szczeklik A. (red.): Choroby wewnętrzne.
Medycyna Praktyczna, 2005

Pączek L. (red.): Choroby wewnętrzne.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004.

5/20/2012

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pielęgnowanie chorych ze schorzeniami układu krwiotwórczego
wykład schorzenia ukadu pokarmowego
Pielęgnowanie chorych ze schorzeniami układu krwiotwórczego
Pielęgnowanie chorych ze schorzeniami układu krwiotwórczego
Choroby ukadu pok
Farmakologia w schorzeniach przyzębia
Wypalenie zawodowe pielgniarek
Diagnostyka Ostrych Schorzeń
PIELĘGNOWANIE CHORYCH w schorz ukł moczowego
PROCES PIELGNOWANIA
ZAKAZENIA UKADU POKARMOWEGO v 1 5
FARMAKOTERAPIA UKADU ODDECHOWEGO
Patologia układu krwiotwórczego

więcej podobnych podstron