1 

 

Średnia dorosłośd (wiek średni) 

 

 (przypada na okres 30-50/60*), najdłuższy okres w życiu człowieka 
                                                                               
„Kryzys wieku średniego”  -znamiennośd większej akceptacji siebie i ochoty do życia 
   * W miarę dojrzewania jednostki wiek metrykalny staje się coraz gorszym kryterium klasyfikacji -   
 
Rozwój fizyczny 

1.  zmniejszenie liczby włókien mięśniowych 
2.  wzrost tkanki tłuszczowej (stopniowa utrata szczupłej sylwetki ciała) 
3.  nieznaczne obniżenie wzrostu   (zmniejszenie odległości międzykręgowych  w kręgosłupie) 

Rozwój fizyczny wewnętrzny: układ krążenia, układ oddechowy, system nerwowy 
 
Rozwój fizyczny zewnętrzny: męski typ łysienia, zmiana barwy włosów, wypadanie włosów,  
 

Zmiany w zdolnościach sensorycznych 

Kłopoty ze zdrowiem 

1.  Ogólny stan zdrowia w okresie wieku średniego jest z reguły dobry, ale należy pamiętad o 

zróżnicowaniu indywidualnym 

2.  Mimo przeciętnego zadowolenia w tym wieku ze stanu zdrowia obserwuje się zmiany 

fizyczne, obniżające zdolności adaptacyjne organizmu 
( obniżona sprawnośd nerek, spadek ilości krwi pompowanej przez serce, zmniejszona ilośd 
hormonów i enzymów trawiennych, słabsza przepona, spadek aktywności seksualnej)  

Kłopoty ze zdrowiem 
 
otyłośd 
 nadciśnienie 

 wzrost poziomu 
cholesterolu 
 choroby serca 

 choroby nowotworowe 
Zdrowie a płed 

Śmiertelnośd 
Wiek średni charakteryzuje się względnym wzrostem śmiertelności.  
Decydują o tym w większym stopniu przyczyny naturalne niż wypadki.  
Do najważniejszych przyczyn śmiertelności należą choroby układu krążenia.  
Narażeni są na nie w większym stopniu mężczyźni niż kobiety.  
Osobowośd 
Osobowośd i rozwój społeczny 
 
 Osobowość  jest bardzo skomplikowanym    wymiarem psychologicznym człowieka i niełatwo 
określid jak zmieniają się w czasie. 
     
 Wyniki badao potwierdzają jednakże stałośd osobowości  w okresie dorosłości średniej. 
Najbardziej stabilne cechy to:
wartości:       
społeczne  

religijne                      
polityczne  

ekonomiczne  
estetyczne 

 zainteresowania 
zawodowe 

Zmiany, jakie występują to zakres cech: 
 
Sztywności 
 

 Ostrożności 
 

 Konserwatyzmu  
  

Własnego „ja” 
                        

                             
Osobowośd stabilna:  
względnie - gdy struktura wskaźników osób badanych jest podobna dla wszystkich momentów 
pomiaru bez względu na ich monotonicznośd 

2 

 

 bezwzględnie - gdy wyniki badanych osób są takie same dla wszystkich momentów pomiaru  
Rozwój osobowości w okresie dorosłości nie jest dziedziną radykalnych i szerokich zmian w zakresie 
przekonao, postaw i wartości, aczkolwiek pewne zmiany o charakterze rozwojowym dokonują się 
!! 
Zadania rozwojowe w ciągu życia: 

1.  wspomaganie dorosłych dzieci tak, aby stawali się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi ludźmi 

dorosłymi 

2.  osiągnięcie dojrzałej odpowiedzialności społecznej  i obywatelskiej 
3.  uzyskanie i utrzymywanie zadowalającej sprawności  w pracy zawodowej 
4.  wypełnianie wolnego czasu zajęciami typowymi dla ludzi dorosłych 
5.  akceptowanie i dostosowanie się do fizjologicznych zmian wieku średniego 
6.  przystosowanie do starzenia się rodziców 

 

Samorealizacja osobowości 
W dorosłym życiu wiele osób stara się osiągnąd idealna, harmonijną integrację osobowości. 
Dochodzenie do samorealizacji wymaga:  odpowiednio dużej siły ego zdolności wykorzystywania 
wszystkich swoich zasobów i możliwości. 
 
Samorealizacja osobowości 
15 cech charakteryzujących osoby samorealizujące się: 
1). większa sprawnośd w realistycznej percepcji 
2). akceptacja siebie i innych  
3). spontanicznośd 
4). koncentracja na problemach 
5). potrzeba odosobnienia się 
6). autonomia 
7). świeżośd ocen 
8). doznania mistyczne 
9). przywiązanie do ludzkości 
10). niepowtarzalne relacje międzyludzkie 
11). demokratyczne skłonności 
12). rozróżnienie między środkami a celami 
13). filozoficzne poczucie humoru  
14). zdolności twórcze 
15). odpornośd na wpływy kulturowe 
Stres w okresie dorosłości 
                  
Stres bywa definiowany jako całościowa, niespecyficzna odpowiedź organizmu na stawiane mu 
wymagania, mające charakter psychologiczny i fizjologiczny.  
Stres w okresie dorosłości 
Stresorami są zewnętrzne wydarzenia lub warunki,  które wpływają  na równowagę organizmu, czyli 
stresorami  są sytuacje wprowadzające osobę w stan stresu.  
 
Powszechnie występujące stresory obejmują zmęczenie, chorobę, zranienie fizyczne i konflikt 
emocjonalny  
Stres w okresie dorosłości 
Stresogenne sytuacje życiowe 
   Poziom stresu obliczany jest w następujący sposób: 
1). osoba badana proszona jest o opisanie określonych wydarzeo życiowych, które były jej udziałem 
w pewnym przedziale czasu,  
np.: w przeciągu ostatnich dwóch lat 
2). każdemu opisanemu wydarzeniu przyporządkowuje się odpowiednią wartośd stresu 

3 

 

3). przez dodanie wartości opisanych wydarzeo otrzymuje się ogólny wskaźnik stresu dla badanej 
osoby 
 
Stresogenne sytuacje życiowe 
Śmierd współmałżonka, Rozwód, Kara więzienna, Śmierd bliskiego członka rodziny, Własna choroba 
lub uszkodzenie ciała, Zawarcie małżeostwa, Utrata pracy. 

 Im wyższy poziom stresu, któremu poddana jest jednostka, tym częstsze są problemy zdrowotne 
 

Rodzina 

Przystosowanie do okresu postrodzicielskiego 
 pełne gniazdo 
 puste gniazdo  
 
 

Rozwój zawodowy 



 

Wiek średni może byd okresem największych osiągnięd zawodowych, jak również okresem 
kryzysu w rozwoju kariery zawodowej.  



 

Wynik oceny dotychczasowego życia i dokonao życiowych ma duże znaczenie z punktu 
widzenia tego, która z tych dwóch ewentualności ma miejsce.  



 

Wiele osób w średnim wieku postrzega pracę jako źródło stabilizacji i utrzymania.  



 

Większośd ludzi jest zadowolona ze swego zajęcia i szczęśliwa z dokonanego wyboru zawodu. 
Niektórzy jednak zmieniają zawód.  

 
Osoby pozbawione pracy w okresie przedłużającego się bezrobocia przechodzą cztery stadia 
psychologiczne:  

   odprężenie i 
ulga 

   wysiłek 

   rezygnacja i 
zwątpienie 

   napięcie i 
cynizm