Fotografja tradycyjna

Lekcja 1:
Fotografia portretowa
Lekcja 2:
Fotografia podróżnicza
Lekcja 3:
Fotografowanie Architektury
Lekcja 4:
Fotografowanie Dzieci
Lekcja 5:
Fotografie Obiektów i Martwej Natury
Lekcja 6:
Krajobrazy
Lekcja 7:
Fotografia przy Dostępnym Oświetleniu
Lekcja 8:
Fotografia sportowa
Lekcja 9:
Zbliżenia i Makrofotografia
Lekcja 10:
Fotografowanie Nagości lub Wdzięku
Lekcja 11:
Fotoreportaż
Lekcja 12:
Fotografowanie Dzikiej Przyrody
Lekcja 13:
Fotografowanie z fleszem
Lekcja 14:
Zdjęcia przy złej pogodzie
Lekcja 15:
Pomiar światła
Lekcja 16:
Fascynacja filtrami
Lekcja 17:
Kompozycja Zdjęcia Lekcja 18:
Zastosowanie Światła
Lekcja 19:
Efekty, Odbicia i inne...
Lekcja 20:
Serie Fotograficzne...
Lekcja 21:
Poszukiwanie Tematu
Lekcja 22:
Długie Naświetlanie / Światło Zastane
Lekcja 23:
Głębia Ostrości
Lekcja 24:
Ustawienie Aparatu
Lekcja 25:
Kolor to coś więcej niż widzisz

Lekcja 26:
Naświetlanie
Lekcja 27:
Efekty Zoom
Lekcja 28:
Cienie jako motyw
Lekcja 29:
Wielokrotna ekspozycja
Lekcja 30:
Wywoływanie crossowe
Lekcja 31:
Przypadkowa martwa natura
Lekcja 32:
Sekwencje i serie fotograficzne
Lekcja 33:
Miękkie zdjęcia

Lekcja 1

Fotografia portretowa: Będziesz tematem mojego zdjęcia
Sztywne portrety wyszły z mody! Dzięki wyczuciu odpowiedniego stylu oraz umiejętnościom
technicznym możesz stworzyć wspaniałe ujęcia szczególnych momentów.
Fotografując znajomych lub krewnych stawiasz wyzwanie upływowi czasu. Fotografie są zarówno
historycznym zapisem, jak i subiektywnym portretem. Portrety mogą być ponadczasowe - pomyśl o
fotografii czarno-białej. Dzięki niej można uchwycić ducha epoki: wykorzystując odpowiednie
ubiory, dobór kolorów lub aranżując pozy.

Fotograf ustala formę i merytoryczną zawartość zdjęcia. Pomaga mu w tym jego zmysł obserwacji
i przy pomocy aparatu wyławia elementy charakterystyczne osoby portretowanej. Wybiera wysokie
lub niskie, bliskie lub dalekie ustawienie aparatu.. Kadr określony przez długość ogniskowej
pozwala na pozbycie się zbędnych szczegółów, uwydatniając to co istotne. Dzięki wykorzystaniu
perspektywy możesz stworzyć wrażenie trójwymiarowości, podzielić przestrzeń na plany. Przede
wszystkim musiszy wybrać odpowiednie tło! Format zdjęcia określa zewnętrzny szkielet, dzięki
któremu, poprzez odpowiednią kompozycję obrazu, możesz ustawić elementy wizualne w
odpowiedni sposób. Oświetlenie jest ważnym elementem tworzonego obrazu niezależnie od tego,
czy fotografujący będzie subiektywnie idealizował, czy obiektywnie zapisywał. Oznacza to, że
oświetlenie pełni funkcję narzędzia twórczego pozwalającego ukształtować plastykę i tonację
obrazu.

Film jako narzędzie do tworzenia nastroju
Poszukiwanie odpowiedniego otoczenia - lokalizacji - jest nie mniej ważne. Wybór akcesoriów
także wpływa na efekt zdjęcia; muszą być dobierane z jak największą uwagą. Na ostateczny wynik
zdjęcia ma znaczący wpływ także użyty film.
Tu znajduje się największy potencjał techniczny fotografa. Przy rozproszonym świetle czułe filmy
takie, jak Agfacolor HDC 400 lub Optima 400, dzięki zwiększonej ziarnistości, mogą stworzyć
impresjonistyczny efekt. Z drugiej strony specjalne filmy "portretowe" - jak Agfa Portrait 160 -
gwarantują najlepsze odtworzenie bary skóry. Dziei filmom odwracalnym Agfachrome CTx200 lub
RSX 200 fotograf korzysta z materiału oddającego wszelkie niuanse obrazu, który jest świetny do
sesji portretowych. Inne emulsje potrafią odtworzyć jaskrawe kolory (np. Agfacolor Ultra 50).
Uwolnienie się od koloru (dzięki czarno-białym filmom Agfapan takim, jak APX 25, 200 lub 400)
pozwala na coraz bardziej popularne, podejście klasyczne. Nie zapomnij też o jedynym czarno-

białym filmie odwracalnym - Agfa Scala 200.

Jak się zbliżyć
Portret powienien wywierać na odbiorcy subiektywne wrażenie i posiadać wyraźny charakter.
Fotograf musi odczuwać osobowość, obserwować i tworzyć spontaniczne wrażenie. Poszukuje
niepowtarzalnego momentu. MOże się to zakończyć sukcesem tylko dzięki cierpliwości oraz
zrozumieniu i dobremu kontaktowi z modelem. Dlatego nawet profesjonaliści stosują się do zasady:
pierwsze ujęcia na rozgrzewkę. Indywidualny scenariusz może być stworzony jedynie, gdy model i
fotograf zgrają się ze sobą. Koncentracja na istocie zdjęcia dodaje mocy wizualnemu przekazowi.
Oznacza to po prostu, że musisz zbliżyć się do modela. Nie nawiążesz kontaktu przez zawstydzone
spojrzenie przez teleobiektyw, musisz zmniejszyć dystans. Z tego powodu coraz więcej fotografów
podchodzi z aparatem do modela, używając krótszych długości ogniskowych niż wymagane w
fotografii klasycznej.

Sytuacja jest inna przede wszystkim przy zdjęciach plenerowych, gdy chcesz uzyskać wyraźny
podział pomiędzy fotografowanym obiektem, a tłem. Stosuje się wtedy obiektywy o długich
ogniskowych. Oddal się od fotografowanego tła, żeby uzyskać delikatny i rozmyty ostatni plan. Im
bliżej aparatu znajduje się model i im większa jest długość ogniskowej, tym wyraźniejszy będzie
ten efekt.

Efekt zmiękczający

Przy pomocy nasadek zmiękczających można bardziej atrakcyjnie przedstawić skórę. Nakładka
zmiękczająca, znana jako 'soft-image', 'softar', 'fog filter', 'diffuser', 'dream or pastel lens', umożliwia
ogólne zmniejszenie kontrastów. Dzięki przysłonie ustala się skalę miękkości światła powodowaną
przez filtr. Wpływ filtru jest największy przy w pełni otwartej przysłonie i zmniejsza się wraz jej
domykaniem.

Lepsze portrety przy użyciu aparatów cyfrowych!

Przy fotografowaniu aparatami cyfrowymi (takimi jak Agfa ePhoto 780 i 1680) należy zwrócić
uwagę na kilka spraw. Poniższe wskazówki odnoszą się szczególnie do aparatów z wizjerem:
za wszelką cenę unikaj silnych kontrastów!

nie rób zdjęcia bezpośrednio pod światło!

jeśli jest to możliwe unikaj fotografowania modela z dużej odległości!

nie rób zdjęć przy przyćmionym oświetleniu bez lampy błyskowej!

nie wykonuj portretów w trybie macro!

przy szybkich zdjęciach pamiętaj o opóźnieniu migawki!

aparat cyfrowy nie nadaje się do robienia serii zdjęć, ponieważ po wykonaniu każdego zdjęcia
potrzebuje czasu na jego zapamiętanie!

po zmroku ustaw aparat na statywie, jeśli nie chcesz, żeby zdjęcia były poruszone!

W następnej lekcji: Fotografia Podróżnicza

Lekcja 2

Fotografia podróżnicza: Gromadzenie Nowych Wrażeń

Podróżnicy mają dużo do opowiadania i pokazania. Oczywiście, aparat jako "przyrząd

rejestrujący" niezapomniane momenty jest zawsze częścią ekwipunku! Profesjonalny fotograf
Michael Nischke wyjaśnia jak zamienić zdjęcia pamiątkowe w najlepsze fotografie.

Elastyczność jest nazwą gry. Suweniry wahają się od szczegółów do całkowitych widoków, od
portretów w ruchu do egzotycznych fotografii krajobrazowych. Fotografia podróżnicza często
pokrywa cały repertuar fotograficzny. Kurs fotograficzny da dodatkową informację w swoich
indywidualnych lekcjach. Taka sama wszechstronność jest prawdopodobnie odnajdywana w kasetce
aparatu. "Tyle ile potrzeba, ale możliwie mała waga" - jest mottem. Chociaż jest to całkiem fajne
używać aparatów z nowoczesnymi wizjerami z dużymi zakresami Zoom do fotografowania w
wolnym czasie, ambitne fotografie podróżnicze wymagają czegoś więcej:

Oprócz wymienialnych obiektywów, dobra lampa błyskowa i statyw są standardowym
wyposażeniem większości fotografów. To, że zawsze przed podróżą sprzęt musi być sprawdzony,
nie trzeba mówić. Okazjonalni fotografowie powinni może inaczej spoglądać na instrukcje obsługi
(-co jest obecnie robione jak w nocy?-). Jest to polecane do pełnego zabezpieczenia osprzętu
aparatu przed zniszczeniem i stratą, zwłaszcza gdy jest tego dużo. Specjalne ubezpieczenie aparatu
jest często bardzo pomocne, ponieważ ubezpieczenia na podróż pokrywają jedynie sprzęt do
pewnej maksymalnej wartości, która jest często bardzo znacznie zaniżona.

Zrób listę całego wyposażenia fotograficznego i używaj tej listy jako dowodu dla towarzystwa
ubezpieczeniowego, a także do własnych celów. Testuj wszystkie funkcje aparatu pod względem
możliwych wad i naprawiaj je w miarę konieczności.
Sprawdzaj także inny sprzęt, i czyść zarówno aparat jak i obiektywy przy pomocy sprężonego
powietrza lub nadającej się do tego celu szmatki.

Porada: Pozwól sobie na krótką wycieczkę fotograficzną w weekend przed właciwą podróżą. W ten
sposób możesz dokonać kontroli "bezpośrednio na filmie".

Bardziej krytyczne przewodniki dadzą ci szczegółowe sugestie o dobrych tematach czekających na
sfotografowanie. Wiele z nich daje ci nawet wskazówki jak i gdzie znaleźć plenery fotograficzne
jeszcze nie wyczerpane na pocztówkach.

Do podróżowania sprzęt powinien być umieszczony w mocnym futerale aparatu. Umieszczanie w
mnieszej i mniej pokaźnej torbie prawdopodobnie dobrze zrobi. Bardzo użyteczna może być nawet
stara torba transportowa (dając zabezpieczenie przed kradzieżą) gdy idziesz na polowanie
fotograficzne po wydeptanym tropie.

Podróżowanie na długich odcinkach zwykle wiąże się z wilgotnym klimatem i różną temperaturą.
Wiem z doświadczenia, że aluminiowy futerał jest tu najlepszym rozwiązaniem. Małe torebeczki z
żelem silikonowym lub niegotowany ryż zapobiegną wilgoci.

Jednak, zanim spakujesz swój bagaż, przemyśl następujące punkty i dokonaj swojego własnego
wyboru:
Filtr
Siatka przeciwko rozpraszaniu

Statyw
Zdalnie Sterowany Wyzwalacz
Lampa Błyskowa
Akcesoria
Futerał Aparatu
Baterie
Dziennik
Materiały Filmowe
Lista

Jakie filmy są potrzebne?

Aby być zdolnym do rejestrowania różnych nastrojów światła i przedmiotów w możliwie najlepszy
sposób, możesz zastanawiać się jakiego użyć filmu w danej sytuacji.

Magia światła

Jakość światła i skuteczność luminancji nie są jedynymi nieokreślonymi wartościami do idealnego
efektu obrazu, ale także tworzą extra narzędzie projektanckie dla fotografa. W rozproszonym
świetle kolory są przedstawiane takimi jakimi są. Wysokokontrastowe oświetlenie boczne powoduje
jednak zwiększenie nasycenia koloru, podczas gdy oświetlenie od tyłu tłumi wartości kolorów.

Fotografia z Lotu Ptaka

Powinieneś być elastyczny w swoim planowaniu, celowym jest branie pod uwagę lotów rankiem
lub późnym popołudniem. Dokładna informacja, włącznie z typem samolotu, może być odnaleziona
zarówno w broszurach podróżniczych jak i rozkładach lotów. Załączone rysunki przedstawiają
rozmieszczenie miejsc, tak więc można z wyprzedzeniem zobaczyć, które siedzenia są najlepsze do
fotografii. Najlepsze siedzenie przy oknie nad skrzydłem jest całkowicie nieprzydatne, podczas gdy
kilka rzędów dalej z przodu lub z tyłu daje dużo lepsze możliwości. W maszynach śmigłowych
zazwyczaj siedzi się poniżej skrzydła - dobra pozycja dla fotografa. W Jumbo jet najwyższy pokład
jest najlepszy. Na loty komercyjne możesz zarezerwować miejsce za pośrednictwem swojej agencji
podróży.

Ważnym źródłem informacji jest naziemna załoga lotniska. W odprawie pasażerów można
zamówić sobie odpowiednie miejsce i tak długo dopóki nie ma wielkiego ścisku, życzenia
pasażerów są zazwyczaj realizowane. Ważnym pytaniem jest także którą stronę samolotu wybrać.
Rozważ drogę lotu: Czy interesujące obiekty będą pojawiać się z prawej czy lewej strony? Np, w
przypadku podróży do Wenecji nejlepiej jest siedzieć po prawej stronie, ponieważ te siedzenia przy
oknach dają wspaniały widok laguny miasta podczas zbliżania się do lądowania.

Popularne są także miejsca obok wyjść bezpieczeństwa. Do fotografowania w kierunku lotu, spytaj
stewardess'ę czy możliwe jest odwiedzenie kokpitu.

Podczas kontroli promieniami X możesz być poproszony o zademonstrowanie funkcji aparatu.
Dobry powód do załadowania filmu na lotnisku - a nie przed.

Pod względem dobrych i równomiernych warunków oświetlenia ponad chmurami dobre są filmy o
średniej i niskiej czułości. Obiektywy 28-50mm okazują się najlepsze. Za pomocą obiektywu
przyciśniętego do okna otrzymujesz dobry ogólny widok. Do szczegółów stosój teleobiektyw 90-

105mm . Czas naświetlania nigdy nie powinien przekraczać 1/125 sekundy.

Jedna rzecz może niekorzystnie wpływać na fotografowanie z samolotu: Źle wyszorowane okno,
okazuje się jeszcze gorsze podczas gdy na fotografii jest słońce. Poproś stewardess'ę o zmianę
miejsca.

Porady dla fotografów cyfrowych
Nie fotografuj pod słońce.

Unikaj odległych krajobrazów.

Zwracaj uwagę na tło.

Nie fotografuj bez lampy błyskowej przy słabym oświetleniu.

Nie używaj funkcji macro do portretów.

Rozważ opóźnienie naświetlania podczas robienia zdjęć.

Szybkie serie są niemożliwe ze względu na czasy zapisywania.

Stosuj podpory podczas słabego oświetlenia bo zdjęcia będą mętne i widoczne poruszenie
aparatem.

Przy pomocy prostych aparatów musisz wziąć pod uwagę zniekształcenia (np. architektura).

Zbliżenia i zdjęcia szczegółów są genaralnie bardzo udane.

Stosuj PC do polepszenia kolorów i zwiększenia jasności oraz kontrastu.

W kolejnej lekcji : Fotografowanie Architektury

Lekcja 3

Fotografowanie Architektury:
Kształty, Struktura i Kompozycja Linii

Budowle architektoniczne nie muszą być przedstawiane na zdjęciach sztywno i standardowo.
Najczęściej fotografowane są główne perspektywy i ostre szczegóły w dekoracjach ścian.
Wspaniałe połączenie punktu widzenia, perspektywy i światła może przemienić mierne zdjęcie
domów w ambitne fotografie architektoniczne. Można wykonywać je w klasyczny sposób: przez
prawdziwe podobieństwo wielkości i geometrii tak jak zaprojektował architekt na planie- tj., Linie
Pionowe są rzeczywiście pionowe także na zdjęciu; przez pochylenie aparatu ku górze - wtedy te
same linie zaczynają się zbiegać - . Im bliżej budynku znajduje się fotograf tym efekt staje się
mocniejszy; a przez zastosowanie obiektywów szerokokątnych może być dodatkowo
wyolbrzymiony, dając nowe dynamiczne odwzorowanie.

Najlepszy kadr można uzyskać jedynie przez chodzenie i zbliżanie się ze wszystkich stron:

Czy możesz zrobić zdjęcie z posesji znajdującej się po drugiej stronie ulicy? Jak wygląda oszklenie
korytarza z krańcowo niskiego punktu widzenia? Jaki typ zdjęcia otrzymasz robiąc je prosto w dół
na plac od frontu budynku? Czy możesz opowiedzieć historię o lokalizacji włączając do

kompozycji otoczenie?

Obiektywy szerokokątne są stosowane do uchwycenia atmosfery wewnętrznego otoczenia; w
przypadku zewnętrznych rzutów, także mogą przedstawiać motyw w doskonały sposób.
Teleobiektywy mogą być używane do wizualnego oddzielenia domu lub budynku od tła.
Szczególnie ekscytujące są niskie punkty widzenia, na przykład rzuty z lotu ptaka. Monotonne
fotografie można pobudzać przez przycięcie ukończonego zdjęcia: ekstremalnie poziome lub
ekstremalnie pionowe rzuty gwarantują przyciągnięcie uwagi.

Mówiąc o portretach i formatach krajobrazowych, fotografowie APS powinni pamiętać oczywiście
o opcji panoramicznego ustawienia swoich aparatów, a w tym kontekście rozważyć także
możliwości zastosowania ustawień Panoramy w pionowych zdjęciach. Specjalne aparaty do
fotografii mają większe możliwości, zachęcając do uchwycenia klasycznej fotografii
architektonicznej z nowego punktu widzenia.

Bezwarunkowym jest prawidłowe oświetlenie, absolutnie niezbędne do zapewnienia
odpowiedniego oddania efektu głębi różnych struktur powierzchni muru, betonu, szkła lub
konstrukcji stalowych. Stosując odpowiednie oświetlenie należy dążyć do ustawienia motywów tak,
aby wydobyć ich głębię - co jest najlepiej osiągane wczesnym rankiem, popołudniem lub
zmierzchem.

Ważną rolę odgrywa także pora roku: pełne emocjonalnej wymowy efekty koloru w lecie,
abstrakcyjne zimowe krajobrazy w czerni i bieli, lub nawet jesienne impresje budowli z minionych
dekad. Interesujące aspekty architektury lub przeznaczenie budynku są najlepiej odzwierciedlone w
zbliżeniach.
Co prawda, naświetlanie we wnętrzach i zdjęcia nocne przy sztucznym świetle mogą być trochę
bardziej skomplikowane, ale filmy są na każdą okazję - czy będzie to szeroki rzut, czy prosta
atmosfera pokoju pełnego kontrastów. Wybór filmu określa także ostateczną jakość Twoich zdjęć
architektury.

Zalecany Temat: Perspektywa

Kadrowanie - gdy jest wprawnie wykonane - może zwrócić całą uwagę oglądającego na ważne
elementy obrazu. Ten prosty trick daje nadzwyczajny 'plan'.

Coś Specjalnego: Zdjęcia Czarno-białe

Skrzydła starej fabryki, najnowocześniejsza architektura ze szkła i stali, ale także uśpione

zamki - wszystko to staje się czarno-białą klasyką.

Porady do Zdjęć Cyfrowych Wykonywanych Tanimi Aparatami:
Nigdy nie wykonuj zdjęć pod światło.
Fotografuj detale, uzyskując je za pomocą powiększenia podczas obróbki na PC-cie pogarsza się
jakość.
Wybieraj możliwie najwyższą rozdzielczość dla druku zdjęć.

Zdjęcia wnętrz zazwyczaj okazują się lepsze bez lampy błyskowej.
Zaplanuj swoje zdjęcia tak aby zapełnić wybrany format.
Uważnie wybieraj widok przez ekran LCD.
Podpieraj aparat i używaj statyw przy zdjęciach statycznych.
Panoramiczne rzuty mogą być osiągane przez sklejanie pojedynczych zdjęć (używaj statywu!).

W następnej lekcji: Fotografowanie Dzieci

Lekcja 4

Fotografowanie Dzieci: Zbyt dobre do rodzinnego albumu
Nie tylko mamusie i tatusiowie przepadają za tymi niewinnymi twarzyczkami dzieci, fotografowie
na całym świecie także odkryli małych modeli. Fotografujący ludzi Michael Nischke z Monachium
ma jedenaście porad i tricków, których nauczył się podczas swojej pracy, a które przytaczamy
poniżej.
Szczególnie dzieci nie są przewidywalne i jest to powodem dlaczego ich zdjęcia są często tak
przepełnione radością życia. Tak, że Twoje zwyczajne pamiątki mogą zamienić się w zdjęcia warte
wystawy, stąd też powinieneś poznać te porady.

Czasami płasko na Twojej twarzy

Pierwszy raz gdy próbujesz fotografować dzieci stąpasz po nieznanym terytorium.

Dobre oświetlenie warunkiem najlepszych zdjęć

Dobre zdjęcie dziecka bez wątpienia wymaga odpowiedniego oświetlenia.

Bardziej interesujące są zbliżenia

Pełno-formatowe portrety obnażają zawartość do najdrobniejszych szczegółów.

Tło ma drugorzędne znaczenie

Wszystko zbyt często zamienia szczegół w główny obiekt - ilekroć w swoim entuzjazmie zbyt
koncentrujesz się na tle.

W decydującym momencie

Najlepsze zdjęcie będzie rezultatem spontanicznej reakcji, refleksu - możesz to sobie wyobrazić.

Portrety marzeń

Dotyk światła na zdjęciach w wysokim kluczu, czułe efekty uzyskane za pomocą miękkich filtrów
oraz podświetlenie przedmiotów - wszystko to składa się na dobry portret.

Zamrożona akcja

Dotyk światła na zdjęciach w wysokim kluczu, czułe efekty uzyskane za pomocą miękkich filtrów
oraz podświetlenie przedmiotów - wszystko to składa się na dobry portret..

Zawsze bądź gotów

Nie pozwól aby tylko jedno zdjęcia opowiadało historię, pokazuj zarówno co było przed, jak i co
stało się później.

Mocna grupa pod kontrolą

Portrety grupowe zasłużenie mają reputację bycia sprytnymi przedsięwzięciami.

Ekscytujący pierwszy plan

Zdjęcia mogą jedynie przedstawiać trójwymiarową rzeczywistość w dwóch wymiarach.

Standardowy czy wyróżniający się?

Pytanie o odpowiedni format coraz częściej pojawia się gdy przestawiasz się ze zwykłego
poziomego formatu.

Mali ludzie, wielkie zdjęcia
Często żałujesz utraconej szansy. Jeśli byś tylko mógł sfotografować to czy tamto, nagrać lub
zrobić chociaż kilka zdjęć szczególnie miłych, ale przeszłych momentów... Zdjęcia z pierwszych
paru godzin po urodzeniu stają się z biegiem czasu bardziej wartościowe i drogie. Inne pojedyncze
zdjęcia mogą ewentualnie stworzyć ciąg. Do zdjęć nowonarodzonych dzieci najlepsze jest światło
obecne w danej chwili, nie flesz. Lampa, nawet o małej mocy daje błysk, który może oślepić
dziecko. Lepiej jest mieć w aparacie czulszy film.

Uczyń fazy rozwoju jasnymi

Wiele wydarza się podczas pierwszych tygodni po narodzinach, zmiany mogą być

fotografowane niemal co godzinę. Później odstępy czasu pomiędzy interesującymi wydarzeniami
będą dłuższe, w miarę jak dzieci stają się starsze. Zdjęcia w świetle otoczenia tworzą bardziej
autentyczny efekt, ale świadomi jakości, przy fotografii kolorowej używać będą dopełnienia lampą
błyskową dla uzyskania nieco większej ostrości i bardziej neutralnego tonu skóry. Profesjonalnie
fotografującym dzieci, zabiera to bardzo dużo czasu, co nie powinno być lekceważone przez
prywatnych entuzjastów, podkreślić należy - staranność przy szukaniu odpowiedniego miejsca i
scenerii!

Kształtowanie Twoich tematów, zbliżenie do dzieci powinno być takie jakie zamierzyłeś. Wymyśl
sobie temat, znajdź odpowiednie rekwizyty. Rozpocznij od żartobliwej uwagi i upewnij się, że
rodzice pozostają w tle. Zabiera trochę czasu zanim dzieci się rozluźnią, ale później one naprawdę
się w to włączają. Czy robisz zdjęcia spontanicznie, czy masz plan, powinieneś pozostawać
wyjątkowo elastyczny w swoim podejściu. Czasami lepiej jest zrobić krok do tyłu i pozwolić
dzieciakom przejąć inicjatywę. Możesz wtedy otrzymać doskonałą okazję zrobienia wyjątkowych
zdjęć.

Kolejną rzeczą do zapamiętania jest fakt, że dzieci potrzebują różnorodności i przerw podczas
zabawy. Lody lub sok owocowy w międzyczasie zmienią scenę i stworzą więcej możliwości do
pełnych wymowy zdjęć.

Nie unikaj zmian

Odejście od zwykłej rutyny może nagle zmienić zwyczajne tło. Możesz uwydatniać szczegóły, lub
po prostu zaciemnić nieistotne rzeczy. Fotografia dziecięca często przybiera nowy wspaniały aspekt
z punktu widzenia żaby lub lotu ptaka. Możesz wykorzystać możliwość trzymania aparatu pod
nietypowym kątem. Wrażenie jest piorunujące - dzieci są pod kontrolą obiektywu i pojawiają się
niezwykłe proporcje, dodatkowo na zewnątrz masz możliwość włączenia niebieskiego koloru nieba,
zwłaszcza podczas bezchmurnych dni. Kontrast pojedynczych kolorów jest bardzo efektowny.

Możliwym wariantem jest bezpośredni kadr z dołu do góry. Połóż aparat płasko na podłożu, przy
pomocy samowyzwalacza możesz zrobić zdjęcia nawet sobie samemu. Jeśli ustawisz krótką
długość ogniskowej, nada to scenie dynamizmu. Tutaj także regułą jest nadanie głębi ostrości przy
pomocy przesłony, która powinna być niezbyt duża: przedmiot będzie ostry na rozmytym tle.

W następnej lekcji: Fotografie Obiektów i Martwej Natury

Lekcja 5

Fotografie Obiektów i Martwej Natury: Znalezione i szukane po klatce

Składniki są oczywiste: kompozycja, światło, perspektywa i rzut. Muszą być odpowiednio

dobrane, nie zapominając o zwróceniu uwagi na szczegóły. Dzisiejsze szerokie spektrum fotografii
obiektów i martwej natury jest charakteryzowane przez skrajności dobrze podzielonych kompozycji
zdjęcia i ostrych eksperymentalnych linii wizji.

Przechodząc, przez próg czy też w samym domu, zwróć uwagę - uderzające motywy po prostu
czekają, aby się o nie potknąć. Najprostsze rzeczy prowadzą do całkowicie nowych aranżacji i
punktów widzenia. Wprawne eksperymentowanie i zmienianie znalezionych obiektów czynią to
wszystko jeszcze bardziej fascynującym. Wspomagane przez luksus całkowitej wolności
projektowania i nieograniczonego czasu: rzuty, odległości, perspektywy, rozmycia i sposoby
oświetlenia są łapane spontanicznie. Oświetlenie odgrywa szczególną rolę: kolory i struktury
powierzchni są akcentowane przez częściowe rozmazanie bezpośredniego światła. Nawet
konwencjonalne wyposażenie aparatu pozwala na oryginalne kompozycje. Po prostu zwracaj uwagę
na następujące rzeczy:

Poprzez odpowiedni wybór pozycji aparatu i długość ogniskowej obetnij możliwie

dużo z niepotrzebnego otoczenia.

Odnajdź i zrób zdjęcie po przekątnej.

Wyraźnie rozróżnij pomiędzy częściową rozdzielczością a rozdzielczością całego obrazu.

Do wyjątkowo wysokiej rozdzielczości wybieraj filmy o czułości 50 lub 100 ISO.

Stosuj statyw do podtrzymania wysokiego standardu technicznego.

Zdalnie kierowany wyzwalacz migawki zapobiega poruszeniom aparatu.

Do mniejszych motywów używaj białego kartonu w celu zredukowania cieni: trzymaj go i

kieruj ku cieniom spoza sceny.

Próbuj różnych perspektyw.

Przemyślane użycie świateł i cieni

Wszyscy wiedzą, że moc oświetlenia spada do kwadratu odległości. Dlatego możliwa jest

zmiana efektywnej jasności przedmiotu poprzez różnicowanie odległości. Jednak bardzo niewielu
fotografów zastanawia się nad tym, że gdy tak robią, efekt także ulega zmienia powodowany
szczególną naturą światła. Drugim parametrem jest kierunek światła, wywiera on nawet większy
wpływ na efekt widoczny na zdjęciu.

Dobrze wybrane rekwizyty
Drobne i najdrobniejsze pomoce - takie jak zaciski, pomoce do montowania i specjalny
wszechstronny klej kontaktowy - są rzeczami, które mogą być decydujące dla sukcesu lub porażki

wielu produkcji. Dodatkowo do kolekcji konwencjonalnych / tradycyjnych rekwizytów możesz
potrzebować dalszych pomocy do efektów specjalnych, takich jakimi są, np.: kostki lodu wykonane
z plastiku lub akrylu; efekt góry lodowej stworzony przez żelatynę, pokruszony lód lub wióry
lodowe. Tym sposobem możesz pracować poprawnie nawet przez dłuższy czas pomimo ciepła
wywoływanego oświetleniem punktowym. Efekty mgły, szronu, rosy i kapania mogą być osiągnięte
za pomocą rozpylaczy. Schody, kolumny i inne wyposażenie o wielkich rozmiarach dostępne jest u
dostawców dekoracji.

Martwa Natura w Odmianach w odmianach

Zaaranżuj z grubsza martwą naturę na powierzchni gdzie pracujesz i odpowiednio ustaw

swój aparat. Następnie ustaw lampy jedną przy drugiej. Ustaw główne oświetlenie. Nie zapomnij o
drobnym makijażu lustrem dla efektu odbijania światła na scenę. Dostępne są także dodatkowe
ekrany odbijające, w formie białych kartonów lub polistyrenu.

Możliwie najlepiej chroń konstrukcję

Tworzenie efektów za pomocą najprostszych środków

'Latające' obiekty

Celowe kontrolowanie cieni

Małe duże pomoce

Technika skierowana na obiekt

Tkaniny, tekstylia

Metal, błyczczące powierzchnie

Plastiki

Drewno, materiały naturalne

Szkło - temat sam w sobie

Zatopione w świetle i jaśniejące

W następnej lekcji : Krajobrazy

Lekcja 6

Krajobrazy

Rozpoczęło się od przywożenia przez podróżników do domu zdjęć egzotycznych

krajobrazów. Dziś wszędzie można się łatwo dostać. Jednak to podróżowanie samolotem nie daje
możliwości zrobienia wspaniałych zdjęć, ale fascynacja nieskażoną przyrodą.

Ten rodzaj fotografii jest często charakterysowany jako wymyślny i zawiły. Nie ma znaczenia jak
zapiszecie krajobraz na filmie, najważniejsza jest jakość zdjęcia. Więc, żeby zabrać do domu
ambitne impresje krajobrazowe, staraj się uniknąć poruszenia aparatem i - jeśli to możliwe - daj
zdjęciu jak największą głębię. Prosty, mały statyw może zdziałać cuda, a zdalne sterowanie to
"pomocna dłoń" dla niespokojnych fotografów. Korzyści: Masz dowolną ilość czasu do
sprawdzenia i poprawienia efektu krajobrazowego poprzez wizjer.

Idealne do tego celu filmy to ISO 50 lub 100, ponieważ gwarantują odpowiednie nasycenie
kolorów z bardzo drobnym ziarnem i doskonałym odtwarzaniem szczegółów. Dodatkowo filtr
polaryzacyjny może jeszcze bardziej zwiększyć wartości kolorów oraz wyeliminować odbicia
światła, które mają dodatki wpływ na niebieskie cienie. Co więcej, fotograf jest nagrodzony jeszcze
bogatszymi kolorami dzięki wyeliminowaniu rozmywania kolorów przez odbicia. Niebo jest
błękitne z pięknymi białymi chmurami!

Kompozycja zdjęcia

W przeciwieństwie do aktywnych mediów (np. technologii wideo), fotografia krajobrazowa
wymaga większej skrupulatności. Musisz przyłożyć szczególną uwagę do umiejscowienia
poszczególnych elementów zdjęcia względem siebie. Tylko przez zmianę punktu widzenia możesz
wybrać najlepszą klatkę. Po prostu ustal kierunek światła i spróbuj różnych ustawień aparatu (np.
bardzo nisko lub bardzo wysoko). Odległość i ogniskowa zawsze powinny odpowiadać żądanej
perspektywie. Równie ważny dla efektu zdjęcia jest wybór formatu:
Fotografia krajobrazowa przedstawia spokój i harmonię.
Prosty obraz może stworzyć atmosferę pełną tajemniczości.

Pytania:

Czy Twoje oko zwraca uwagę na przekątne zdjęcia, które mogą służyć jako linie wiodące?

Co z odpowiednim rozkładem obszarów obrazu?

Jaki efekt będzie miała istniejąca kompozycja kolorów na przyszłych widzów (harmonijna, pełna
kontrastów)?

Opracowywanie projektu

Robienie długiego zdjęcia

Rozległość zamiast zbliżeń

Jeden motyw - dwa efekty

Sekwencja zdjęć może opowiadać historie

Kolor jest zawsze subiektywny oraz temperatura barwowa

Użyj pory dnia jako narzędzia

Zdjęcia panoramiczne

Własnoręcznie wykonywany efekt panoramiczny

Klasyczne krajobrazy oraz znajomość filtrów

Głębia i perspektywa

W następnej lekcji: Fotografia Przy Dostępnym Oświetleniu

Lekcja 7

Fotografia przy Dostępnym Oświetleniu

Ilekroć światłomierz Twojego aparatu podaje bardzo niskie odczyty, możesz spodziewać się zdjęć
pełnych emocjonalnego wyrazu - oczywiście pod warunkiem, że wyłączysz flesz i zastosujesz
wyjątkowo światłoczuły film. Wszystko co jest szczególne powinno zostać odkryte w Twojej
następnej lekcji praktycznej fotografii. Magia zmierzchu, lub nadzwyczajne odniesienie do
fotografii nocnej, może pokusić każdego fotografa o naśladownictwo. W przeciwieństwie do
bardziej lub mniej niedoświetlonych fotografii z fleszem, fotografie przy świetle takim jakie jest
dostępne dobrze oddają atmosferę doświadczanej scenerii. Są one po prostu inne niż zdjęcia przy
oślepiającym świetle słonecznym.

Celem tzw. fotografii przy dostępnym świetle jest uchwycenie motywu w danych warunkach
oświetlenia, przy użyciu jedynie 'dostępnego światła`! Dlatego konieczne jest użycie
wysokoczułych filmów. Warto stosować obiektywy o dużej jasności: Jasny obraz w wizjerze (duża
intensywność światła) znacznie polepsza odtwarzanie nawet przy słabych warunkach świetlnych.

Całkowicie inna jest sytuacja dla fanów fotografii nocnej. Tutaj generalnie dobry statyw

okazuje się być bardziej przydatny niż wysokoczułe filmy. Większość strukturalnych motywów
wymaga wyjątkowo długich czasów naświetlania: nie ma w tym nic niezwykłego zważywszy, że
migawka musi pozostać otwarta przez kilka sekund lub nawet minut. Zarówno nośnik jak i
niskoczułe filmy mogą reprodukować ekstremalnie drobne niuanse. ["Schwarzschild effect" znany
także jako wzajemne zniekształcenie]

Szybkie obiektywy nie są tu naprawdę potrzebne, ponieważ małe przesłony (ogromny zakres
ostrości obrazu) są w tym wypadku lepsze.

Fotografie Przy Dostępnym Świetle

Naświetlenia we wnętrzach, zdjęcia przy sztucznym świetle lub o zmierzchu. Większość
oglądanych później motywów to sceny, osoby lub seryjne historyjki obrazkowe. Zrób fotografię z
wolnej ręki, jeśli to potrzebne - podeprzyj aparat. Wysokoczułe filmy i szybkie obiektywy dają
stosunkowo nierozmyte zdjęcia.

Fotografie Nocne
Naświetlanie o zmierzchu lub zdjęcia o zmroku. Większość oglądanych później motywów to
architektura, linia nieba lub krajobrazy. Fotografuj przy użyciu statywu. Średnioczułe filmy dają
technicznie perfekcyjne reprodukcje.

Dla obu metod naświetlania fundamentalną zasadą jest wyłączenie automatycznego flesza. W
przypadku programowanych fleszy równie ważne jest dezaktywowanie funkcji synchronizacji

światła słonecznego jak i flesza z długim czasem naświetlania! Długie czasy naświetlania i prawie
każda głębia ostrości (w przypadku fotografii z wolnej ręki) nie prowadzą automatycznie do
słabych rezultatów.

Mniej intensywne oświetlenie i znaczne kontrasty światła są ogromnym wyzwaniem dla aparatu,
obiektywu, filmu, ale także i fotografa. Niemniej jednak, mistrzowska fotografia zmierzchu i nocy
pokazuje znane otoczenie w całkowicie nowym świetle i zachęca do rzucenia kolejnego, bardziej
wnikliwego spojrzenia.

Zbieranie dowiadczeń
Jeśli chcesz zostać fotografem z sukcesem, musisz być mistrzem swojego aparatu również
zmierzchem lub nocą. Np. fotografując z wolnej ręki, powinieneś wiedzieć, które obiektywy
pozwalają na dobre rezultaty nawet przy dłuższych czasach naświetlania rzędu 1/60 s.
Bardzo przydatne może być przetestowanie działania Twojego systemu naświetlania w takich
warunkach. Jeśli Twój światłomierz pokazuje 'niedoświetlenie', powinieneś znać poszczególne
współczynniki korekcji: Czy korekcja przy + 1 EV jest wystarczająca, czy też musisz naświetlić
bardziej hojnie?

Wybierz odpowiedni film

Pozostać przy swietle dziennym czy sztucznym

Wywoływanie forsowne i mierzenie światła

Porady do fotografii sztucznych ogni

W następnej lekcji: Fotografia Sportowa

Lekcja 8

Fotografia sportowa: Zamrożona szybkość

Fotografia sportowa jest dynamiczna. Porządna dawka spontaniczności, dobry aparat i odpowiedni
materiał filmowy są absolutnie niezbędne, ażeby uzyskać zapierającą dech dynamikę, by uchwycić
krytyczny moment w jakiejkolwiek dyscyplinie sportowej.
Innowacje aparatów i ulepszenia materiałów fotograficznych są na pewno w największym stopniu
wykorzystywane przez fotografów sportowych. Dzięki wszechstronności oraz coraz
dokładniejszym światłomierzom i systemom kontroli nowoczesne aparaty bardzo sprzyjają szybkiej
reakcji podczas robienia zdjęć.

Standardy zdjęć akcji odnoszą znaczną korzyść również dzięki nowoczesnemu komputerowemu
wyliczaniu parametrów obiektywów. Teleobiektywy, które są mniej lub bardziej niezbędne do
uzyskania autentycznego zbliżenia, są bardziej światłoczułe, łatwiejsze do ustawiania i dają
doskonałe wyniki przy jedynie 1-2 stopniach przesłony niżej. Oczywiście innym kluczowym
czynnikiem jest ustawianie ostrości, które musi być szybkie i zarazem dokładne. Automatyczne
ustawianie ostrości, zwłaszcza w najnowszych aparatach fotograficznych, może być tu bardzo
pomocne. Aparaty są wyposażone nie tylko w indywidualnie kontrolowane czujniki, wrażliwe na
złe warunki oświetleniowe podczas zawodów wewnątrz pomieszczeń, ale także uzupełnione o

Oprogramowanie Przewidujące służące do ustawiania ostrości w szczególności podczas szybkiego
ruchu. Niektóre obiektywy są także zintegrowane ze stabilizatorem obrazu. Elektronika aparatu
kompensuje mimowolne poruszenia i uzyskujemy dobrze wykonane zdjęcie z teleobiektywu.

Wskazówka: Jeżeli nie dysponujesz żadnym systemem automatycznego ustawiania ostrości, należy
najpierw ustawić ostrość na obszarze, w którym najprawdopodobniej pojawi się obiekt. Podczas
ustawiania orientuj się za pomocą znaków na podłodze, płotków, poprzeczek do skoku wzwyż itp.
Później, we właściwym momencie ustaw szybko zbadaną uprzednio ostrość.

Wykorzystuj postęp
Materiał Filmowy jest także przedmiotem ulepszeń. Nowoczesne filmy nie tylko mają mniejsze
ziarno, co jest szczególnie ważne dla filmów o czułości ISO 200/21° i ISO 400/24°, ale jeszcze
kilka drobnych udogodnień. W przypadku zdjęć z teleobiektywem ograniczony zasięg ostrości
kontrastuje z tłem dużo bardziej niż przed kilku laty. Przy fotografowaniu z teleobiektywem
szczególnie ważne jest korygowanie błędów aberracji. Dlatego zawsze jest lepiej robić zdjęcia akcji
zamiast monotonnych fotografii.

Punkt kulminacyjny występu sportowca nie jest odpowiednim momentem do naciśnięcia

spustu migawki - należy to zrobić chwilę wcześniej; trzeba uwzględnić zarówno czas reakcji
fotografa jak i działania systemu aparatu fotograficznego. Jedynie wtedy wynikiem fotografowania
będzie właściwy moment akcji.

Mnóstwo tematów

Obiektywy długoogniskowe

Szybkość jest słowem

Wyraźny czy nieostry

Prowadź aparat za obiektem

Dynamika z efektem zoom

Dochodzenie do prawidłowej ekspozycji

Czy prawdziwe kolory są zagwarantowane?

Uchwycenie skrajności

W następnej lekcji: Makrofotografia

Lekcja 9

Zbliżenia i Makrofotografia

Fascynujący świat makrofotografii przyciąga Twoje oczy małymi motywami. Film rejestruje

rzeczy, które łatwo uchodzą spojrzeniu. Dzięki rozszerzeniu granic konwencjonalnych zbliżeń
całkowicie nowy świat niesamowitych wprost motywów otwiera się przed Tobą.

Zbliżenia i makrofotografia są tematami podlegającymi różnym prawom. Materiał filmowy i
optyka muszą być perfekcyjnie zgrane. Jeśli technologia i projekt będą odpowiednie nagrodzony
zostaniesz wspaniałymi strukturalnymi zdjęciami. Szczegóły prezentowane są z niezwykłą
gęstością. Oglądaj swoje otoczenie niczym przez szkło powiększające. Początkujący często
zastanawia się nad tematem kwiatów. Motywy takie są całkowicie nieruchome i znajdziesz je
wszędzie. Nie wymagają skomplikowanej technologii ponieważ większość aparatów i obiektywów
posiada obecnie funkcję makro do zbliżeń.

Praktyka staje się łatwa
Zbliżenia i makrofotografia są tematami podlegającymi różnym prawom. Materiał filmowy i
optyka muszą być perfekcyjnie zgrane. Jeśli technologia i projekt będą odpowiednie nagrodzony
zostaniesz wspaniałymi strukturalnymi zdjęciami. Szczegóły prezentowane są z niezwykłą
gęstością. Oglądaj swoje otoczenie niczym przez szkło powiększające. Początkujący często
zastanawia się nad tematem kwiatów. Motywy takie są całkowicie nieruchome i znajdziesz je
wszędzie. Nie wymagają skomplikowanej technologii ponieważ większość aparatów i obiektywów
posiada obecnie funkcję makro do zbliżeń.

Porady od profesjonalisty: Do wypraw w świat makro, zaawansowany fotograf powinien
wyposażyć swoje aparaty w zdalnie kierowany wyzwalacz w celu zapobiegnięcia rozmazaniu przez
poruszenie. Dodatkowo aparaty z dźwignią blokującą Lustro także minimalizują akcję powrotu
lustra. Wymienialne wizjery pomagają Tobie w ustawianiu ostrości, a wizjer kątowy pozwala na
wygodny wgląd.

Wyjątkowo pożyteczny pożyteczny jest pomiar światła przez obiektyw (Through The Lens - TTL),
który kompensuje straty światła spowodowane rozszerzeniami i filtrami, oraz dokonuje
precyzyjnych poprawek ze względu na współczynnik odbicia. Z drugiej strony, ze względu na
nieruchome motywy i duże skale powiększenia, automatyczne nastawianie ostrości jest prawie
nigdy nie polecane. W tym wypadku manualne ustawianie ostrości bardzo dobrze się sprawdziło.
Akcesoria odpowiednie do makrofotografii zależą głównie od zamierzonej skali reprodukcji.

Dodatkowe obiektywy do zbliżeń

Tuby lub pierścienie odwracające

Tuby lub pierścienie pośrednie

Obiektywy Makro

Układy mieszkowe

Dla znawców: Filtr polaryzacyjny

Odpowiednie oświetlenie

Oczywiście możesz korzystać z każdego dostępnego źródła światła:
Dziennego,
sztucznego lub
błyskowego.

Weź pod uwagę, że ze względu na nieuniknioną utratę światła w fotografii z bliska, poprzez duże
rozszerzenia pomiędzy obiektywem, a powierzchnią filmu, wybór materiału filmowego staje się
szczególnie ważny. W razie wątpliwości, każdy ekspert używa filmów o niskiej czułości i statywu.
Niskoczułe filmy gwarantują wysoką rozdzielczość i dobrą wyrazistość.

Porada: Ekrany fluorescencyjne i tablice świetlne okazały się bardzo przydatne. Ich światło
podobne do światła dziennego jest rozproszone a rozkładane równomiernie na ogromnych
powierzchniach daje doskonałe oświetlenie tła martwej natury w świecie makro. Jeśli to możliwe

–

mogę szczególnie polecić filmy Agfachrome, jako że reagują one absolutnie neutralnie na długie
czasy naświetlania i doskonale kompensują zjawiska `zielonego błysku`. Jeśli masz stanowisko
reprodukcyjne praca Twoje będzie ułatwiona i pozbawiona dodatkowych trudności -
zagwarantowany jest równoległy układ filmu, obiektywu i lśniącej płaszczyzny.

Kompozycja zdjęcia z bliska Dzięki elektronice najnowszych aparatów coraz łatwiej uzyskać
doskonałą jakość zdjęć makro. Dlatego realizacja techniczna traci ostatnio na znaczeniu ostatecznie
kierując większą uwagę na zawartości fotografii: nie może satysfakcjonować jeśli wszystko się
udaje ... dzisiejsze wymagania są wyższe, wszystko włącznie z kompozycją obrazu musi doskonale
współgrać. Oczywiście takie wyjątkowo wysokie wymagania mają bardzo ograniczone możliwości
`projektowania` przestrzeni, niewiele większej niż kilka centymetrów kwadratowych. Z drugiej
strony wszystko jest możliwe, nawet w świecie makrofotografii. Reguły kompozycji obrazu,
łączenia kolorów lub form prezentacji stosują się także do makrofotografii, za wyjątkiem
wielkoformatowych aranżacji w przestrzeni zdjęcia i oczywiście ograniczenia wolności w
ustawianiu zakresu ostrości - z powodów technicznych.

Prezentacja

Ktokolwiek zainteresował się tym tematem wie, że filmy muszą wychodzić naprzeciw wyjątkowo
wysokim wymaganiom. Marginalna rozdzielczość, luminancja i w końcu ziarno są czynnikami,
które muszą być w doskonałej harmonii jaką można znaleźć tylko w przypadku nisko- i
średnioczułych filmów. Finalny efekt zdjęcia obiektu bardzo zależy od skali reprodukcji,
jakkolwiek stosunek pomiędzy rozmiarem obiektu, a rozmiarem reprodukcji na filmie (dany jako
współczynnik proporcjonalności) nie określa ostatecznej skali powiększenia jednej dla
wszystkich ... ponieważ negatyw i/lub slajd są kolejny raz powiększane.

I jest to Twoja ogromna szansa: naprawdę dobry materiał filmowy może w bardzo elegancki
sposób pomóc Tobie w ominięciu niektórych kłopotów podczas robienia zdjęć (mała głębia
ostrości, niedostateczne oświetlenie) poprzez wybór formatu królewskiego - plakaty po prostu
zachwycają oglądającego. Tutaj nowoczesna chemia fotograficzna daje niewyobrażalną jakość. Np.
Agfa Ultra 50, ze względu na swoją dużą kontrastowość jest idealny do powiększania reprodukcji
rzeczywistości! Nawet przy powiększeniach do 50x60cm jego wspaniała ostrość konturów daje
niewidzialne ziarno. W każdym razie jest to warte spróbowania.
W następnej lekcji: Fotografowanie Nagości

Lekcja 10

Fotografowanie Nagości lub Wdzięku

Fotografie obnażonych osób dzielą się na dwie kategorie - zdjęcia artystyczne i kicze - oddzielone
od siebie bardzo wąską granicą, uchylaną nie tyle przez technikę co przez ekspresję. Zamierzamy
pokazać Tobie, że fotografowanie aktów wcale nie musi być czymś trudnym.

Zaangażowanie się w tę bardziej czułą sferę fotografii bazuje na pewnych fundamentalnych
zasadach. Po pierwsze koncepcja, czyli pomysł. Dobre fotografie, włącznie z ukazującymi wdzięki,
przybierają swoje początkowe kształty w umyśle fotografa. Motywy i potencjalne cele muszą być
rozważone z precyzją. Nagi model nie jest oczywiście gwarancją dobrych rezultatów, szczególnie

gdy fotograf rozpoczyna robić zdjęcia na ślepo, bez żadnego pomysłu określającego co chce
osiągnąć.

Ważną sprawą jest to, aby nie robić, a nawet nie próbować robić zbyt wiele podczas jednej sesji.
Zarówno Ty jak i modelka będziecie przemęczeni jeśli spróbujesz wykonywać nieskończoną liczbę
fotografii. Angażuj się, ale bądź odpowiedzialny za luźną atmosferę pozbawioną gorączkowego i
niepotrzebnego technicznego eksperymentowania; Twoja niepewność łatwo przechodzi na innych.
Dobra znajomość własnego sprzętu jest niezbędna w tej dziedzinie fotografii, aby pozwalała Tobie
pozbyć się wrażenia, że sytuacja wymyka ci się spod kontroli.

Odpowiednia modelka

Dla wielu fotografów jest to niemal nierozwiązywalny problem - gdzie znaleźć modelkę? Po
pierwsze, niektórzy zamierzają przejrzeć najbliższe otoczenie, lecz nie zaczynaj proszenia
znajomych i przyjaciół. Zobaczysz, że na ten temat można całkiem szczerze dyskutować pod
warunkiem, że zadajesz sobie trud zaprezentowania swojego projektu w poważny i szczegółowy
sposób. Pierwsze wrażenie określi poziom Twojego sukcesu w rekrutacji.

Alternatywne źródło modelek

Próby znalezienia modelki przez ogłoszenia drobne zazwyczaj okazują się bezowocne. Równie
rozczarowują "modelki" które oferują próbne fotografie w zamian za wkład w koszty. Prawdziwe
seminarium fotograficzne może podać bardziej pomocną dłoń przy tym problemie. Ci, którzy
pracują na poziomie półprofesjonalnym mogą rozpocząć rekrutowanie przez skontaktowanie się z
agencjami modelek - prawdziwa natura informacji prawie na pewno jest wtedy sprawdzona. Małe
port folio może być bardzo pomocne. Czasami kluby fotograficzne podają na górze zdjęcia z
nagością swoje adresy. Jeśli jesteś zainteresowany możesz zapytać o interesujące Cię aspekty.

Jasno definiować oczekiwania

Wyjaśnij swoje intencje. Wprowadź modelkę. Pokaż fotografie

demonstrujące jak przewidujesz realizację swojego projektu oraz zaaranżuj spotkanie na zdjęcia
próbne. W ten sposób możesz przejąć inicjatywę i odkryć do jakich granic modelka ma
zahamowania i na ile zainteresowana jest pracą . Pierwsza przeszkoda do pokonania to zdolność do
współpracy. Z czasem kooperacja poprawi się, tak że wprowadzenie pewnej pozy i sytuacji będzie
mogło być omawiane i szacowane z wyprzedzeniem. A czasami jedna rzecz prowadzi do drugiej:
przyjaciele oglądają Twoje zdjęcia i nagle chcą być fotografowani w taki sam sposób.

Poprawna kompozycja

Ekstremalne wymagania

Czas

Kształty i Wymiary

Czarno-białe bez koloru

Odpowiednia długość ogniskowej

Projekcje na ciele

Zaoszczędzi niekończących się kłopotów:

Deklaracja Praw Autorskich

W następnej lekcji: Fotoreporterstwo

Lekcja 11

Fotoreportaż: Fotografie mogą opowiadać historie

Fotografie chwytają cenne chwile, które mogłyby zostać na zawsze utracone - lecz nie w
przypadku aparatu fotograficznego. Uwieczniają one momenty o dużym znaczeniu zarówno dla
życia osobistego jak również dla fotoreporterstwa - w tym drugim przypadku jako pełne wyrazu
historyczne dokumenty.
Jednak, nie tylko pamiętne wydarzenia, lecz także powszednie rzeczy mogą być warte
fotografowania. Okresy Twojego życia mijają tak szybko - później będzie Ci przykro jeśli nie
będziesz mieć dokumentacji zdjęciowej. Dzięki nowoczesnej technologii fotograficznej, nie jest
obecnie żadnym problemem zatrzymywanie wydarzeń na zdjęciach.

W większości przypadków otrzymywane są zdjęcia, które mogą być z dumą prezentowane: zdjęcia
pełne życiowej energii i fotografie momentów krytycznych. Jeśli aparat jest zablokowany i osiada
na nim kurz, jeśli nie bierzesz odpowiedniej liczby filmów, lub nawet jeśli nie czujesz się w danym
momencie jak fotograf, po prostu stracisz unikalne chwile. Jeśli jednak robisz zdjęcia codziennych
rzeczy, a także zmieniasz perspektywy, długości ogniskowych, jednym słowem masz podejście
profesjonalisty - szybko znajdziesz uznanie u swojej rodziny i przyjaciół.

Fotografia prasowa

Reguły fotoreportażu stosują się do wszystkich typów historii obrazkowych. Po pierwsze fotografie
powinny opowiadać historię bez konieczności obfitej dodatkowej informacji. Szczególna uwaga
powinna być przywiązywana do wyboru sekwencji zdjęć:
Lepiej pokazuj niezbyt dużo zdjęć - niech opowiadają zwartą historię.
Zawsze przygotowuj się do tematu. Konsultuj się ze wszystkimi możliwymi źródłami informacji
zanim zaczniesz fotografować.
Przybywaj na miejsce w odpowiednim czasie, aby mieć możliwość ocenienia danych warunków.
Przewiduj odpowiedni moment i planuj go z wyprzedzeniem, włącznie z ustawieniem aparatu i
sprzętu, kontrolowaniem biegu akcji.

Odpowiedni sprzęt?

Zakres fotoreporterstwa jest doprawdy bardzo szeroki tak, że wiele tematów fotografii jest
automatycznie włączanych. Rozumie się, że osprzęt apaartu jest równie wszechstronny. Generalną
regułę można określić, że fotografowie prasowi powinni zwracać uwagę na następujące szczegóły
techniczne:
Szybko reagujące obiektywy z automatycznym ustawianiem ostrości.
Dobrze obmyślony system naświetlania, idealnie nadaje się nawet w wyjątkowych warunkach.
Szybkie przewijanie filmu.
Szybkie obiektywy, raczej lekkie i łatwe w obsłudze.
Osprzęt do aparatu, który wytrzymuje ekstremalne warunki pogodowe.
Drugi korpus aparatu do filmów o wysokiej czułości lub jako zapas podczas długich zagranicznych

podróży.
Drugi flesz do bezprzewodowego oświetlenia portretów i innych przedmiotów, ręczny flesz do
wypełniania światłem większych pomieszczeń.

Dodatkowy sprzęt powinien zawierać następuące rzeczy:
Mały statyw.
Styropianowe pudełko do przechowywania filmów w obniżonej temperaturze.
Eksykator do tropików.
Zestaw śrubokrętów do aparatu, flesza i innego osprzętu.
Mały dyktafon do uwag.

Filmy

Historie fotograficzne często osiągają swój autentyczny efekt poprzez brak flesza i/lub sztuczne
oświetlenie. W większości przypadków oznacza to stosowanie filmów o czułości przynajmniej
ISO100/24° lub ISO400/27°. Szczególnie kolorowe negatywowe filmy cechują się szerokim
zakresem tolerancji naświetlania, która pozwala, dzięki technologii laboratoryjnej, uczynić rzeczy
widzialnymi na zdjęciu. Ta obróbka zwiększająca czułość filmów, zwana 'forsowaniem', jest
stosowana przez fotografów zawodowych: cały film jest niedoświetlony, a następnie korygowany
podczas wywoływania przez taką samą wartość ekspozycji (np., -1 stopnia). Nie zapomnij o
trwałym pisaku do oznaczania pudełka z odpowiednim filmem!!.

Oczywiście nie każdy hobbysta fotografii może osiągnąć taki sam status jak fotograf zawodowy. W
każdym razie większość profesjonalistów odkrywa zdarzenia, które są mniej spektakularne niż po
pojawieniu się w prasie. W większości przypadków dużo bardziej interesujące jest fotografowanie
codziennych zdarzeń, które dzieją się przy Tobie. Chwyć swój aparat i poeksperymentuj, sprawdź
jak wytrenowane są Twoje zdolności percepcji, zwróć uwagę na rzeczy, które stały się interesujące
ze względu na wiek - poszukaj inspiracji u swoich znajomych.
Z różnorodności tematów proponujemy bliższy wgląd w niektóre sytuacje, które mogłyby być
warte poświęcenia Twojego czasu - wzięcia aparatu w ręce i robienia zdjęć:

Nowy dom, jeśli sobie życzysz!

Dobre ujęcie

Odwaga

Pierwsza kąpiel

Młodość

Zmiany

Marzenie mężczyzny - samochód

Prawdziwa historia 'obrazkowa'

Klasyczne zawsze na czasie

W następnej lekcji: Fotografowanie Dzikiej Przyrody

Lekcja 12

Fotografowanie Dzikiej Przyrody: Tematy w naturze

Na dobrą fotografię dzikiej przyrody rzadko składa się tylko dobry sprzęt. Te zdjęcia wymagają

doskonałego intuicyjnego zrozumienia, a w niektórych przypadkach, nieco wiedzy o zachowaniu
szczególnych przecież obiektów.
Prędkość sprzętu fotograficznego połączona z dobrą spostrzegawczością fotografa są dodatkowymi
wymaganiami. Często fotograf musi mieć wiele cierpliwości, ale... nagle przychodzi czas do
działania: aparat musi pracować perfekcyjnie tak aby kadr i akcja mogły być zgrane, zazwyczaj w
ułamkach sekund. Nagroda jest fascynująca - żywe zdjęcia, które oddają ekscytujący świat obrazów
o niezmierzonej różnorodności.

Miejsce: od fotela do góry lodowej

Nie musisz długo szukać, aby znaleźć odpowiednie motywy. Domowi ulubieńcy są przecież w
zasięgu ręki. Łąki i pola niedaleko domu dają dalsze możliwości, a w niedzielę można pójść do
ZOO. Fotografie dzikiej natury przywożone są z podróży zagranicznych. Dla niektórych
entuzjastów fotografii, specjalne safari fotograficzne są tak samo ważne jak ekspedycje do
odległych zakątków. Rozróżnić można zdjęcia dzikiej natury wykonane przy pomocy tradycyjnego
sprzętu i zdjęcia, które powstały z bardzo dużych odległości, przy długiej ogniskowej i szybkim
sprzęcie fotograficznym. Wartość estetyczna fotografii dzikiej przyrody może być wzbogacona
przez kadrowanie kompozycji. Może również służyć jako dokumentacja, pogarszającego się
niestety stanu środowiska.

Co zawiera torba fotograficzna?

Wyłączając zdjęcia w domu, fotografowanie dzikiej natury wymaga przede wszystkim

bardzo mocnych teleobiektywów, najlepiej o największych długościach ogniskowej - ponad
180/200 mm. Odległość, np.: odległość od fotografa do obiektu, także wzrasta z długością
ogniskowej. Jeśli fotograf bardziej się przybliża, kadr staje się większy. Automatyczne ustawianie
ostrości i kontrola naświetlania są dodatkowymi czynnikami. Funkcja autofocus nowych modeli
aparatów działa bardzo szybko i niezawodnie, nawet w przypadku ruchu równoległego do
płaszczyzny ogniskowej, lub jeśli zwierzęta idą prosto na aparat. Warunkiem podstawowym dla
szybkiego sekwencjonowania jest dobry napęd, dający szybki przesuw klatek. Nie obejdzie się bez
zaawansowanej funkcji wyzwalania migawki na odległość.

Ujęcia gotowe do plakatu

Osiąganie zakresu zbliżeń

Dokonanie dobrego wyboru

Przygotowanie się opłaca

Reguły takie jak dla prawdziwych modeli

Świat safari zaraz za twoimi drzwiami wyjściowymi

Na wielkich wyprawach

W następnej lekcji : Używanie flesza - Czysta twórczość

Lekcja 13

Fotografowanie z fleszem: Czysta twórczość i technologia

Ultra szybkie flesze stały się najnowszym osiągnięciem technologii: używanie do zdjęć czasów
"profesjonalnie" jest łatwiejsze niż kiedykolwiek przedtem. Za pomocą opcji do stosowania
twórczej kontroli światła uzyskuje się efekty specjalne.
Liczni profesjonaliści lubią pracować z fleszem. Powody tych preferencji są zrozumiałe. Flesz -
światło, które powstaje z wyładowania w gazie, a następnie jest emitowane w ułamkach sekund -
nie tylko poprawia jakość zdjęć, może ono również wydobyć efekt motywów. Jednym z czynników
odpowiedzialnych za to jest np. temperatura barwowa błysku. Skład tego źródła światła
(temperatura barwowa) odpowiada średniej światła dziennego. To ogromnie upraszcza mieszanie
światła błyskowego i dziennego. Po prostu pomyśl o dopełnieniu oświetlenia przy pomocy flesza.

Duża moc z małego źródła

Światło powstaje z minimalnej objętości i masy. Porównanie daje czytelną ilustrację. Spróbuj
ustawić odpowiednie oświetlenie stosując konwencjonalne lampy w taki sposób, aby możliwe było
naświetlanie przy przysłonie f11 i czasie 1/125 s. Naprawdę będziesz musiał się przy tym napocić!
Także ze względu na wydzielanie ciepła, które nie powstaje podczas użycia flesza.

Gwarantowana prędkość

Powinieneś pamiętać przede wszystkim o szybkich lub ultraszybkich błyskach uzyskiwanych za
pomocą lamp błyskowych. Błysk trwa od 1/100000 do 1/50000000 s lub krócej. To rzeczywiście
zapobiega jakimkolwiek wstrząsom aparatu powstałym w wyniku wydłużonego naświetlania lub
poruszenia samego motywu. Zmiany kolorów ze względu na długie czasy naświetlania są także
eliminowane. Dodatkowo, temperatura barwowa światła emitowanego przez flesz pozostaje
wyjątkowo stała przez długi odstęp czasu.

Efekty odkrywane jedynie dzięki lampie błyskowej

Przy pomocy flesza, mogą być uchwycone szybkie serie ruchu na filmie z ostrą

wyrazistością. To zostało obrazowo zademonstrowane nie później niż w eksperymentach
prowadzonych przez Harold'a Edgerton'a, pioniera ultraszybkiej fotografii. Technika stroboskopowa
daje szybki postęp błysków w bardzo krótkich odstępach czasu: procesy dynamiczne są rozbijane
na indywidualne fazy. Serie ruchów mogą być wyraźnie uwidocznione na pojedynczym zdjęciu.
Intensywność poszczególnych naświetlań, częstotliwość i całkowita liczba ekspozycji może być
różna. Jednak im wyższa jest częstotliwość, tym mniej światła jest emitowanego w poszczególnych
przypadkach. Dzisiaj, ta technika błysku, która pierwotnie była rezerwowana dla zastosowań
technicznych, jest już zintegrowana z niektórymi fleszami komputerowymi.

Jak wiele światła potrzebuje flesz?
Aby sklasyfikować poszczególne flesze, przemysł zgodził się na specyfikowanie mocy w liczbach
przewodnich. Ta wielkość reprezentuje produkt przysłony roboczej i odległość obiektu, oparte na
czułości filmu ISO 100/21°. Niektóre wartości specyfikowane są dla lamp zoom. Ta zmienna lampa
posiada różne kąty pokrywania aby zapobiec utracie światła na brzegach zdjęcia (przy szerokich
kątach aparatu). Np. jeśli obsługiwany automatycznie lub manualnie flesz rozprasza światło dla
szerokokątnych obiektywów, to osiągana efektywna skuteczność oświetlenia spada na rzecz
szerokiego rozproszenia. Przeciwnie, jeśli strumień świetlny jest skoncentrowany do zdjęć z

teleobiektywem, efektywna liczba przewodnia wzrasta. Ta wielkość jest zazwyczaj oparta na
średnich długościach ogniskowej, takiej jak w standardowym obiektywie. Nierówne załamanie się
może wyglądać następująco:

GN 16 - 30

Małe bezprzewodowe flesze do poszczególnych portretów i dopełniania

oświetlenia

GN 32 - 40

Średni zakres do stosunkowo duźych obiektów, flesze do światła odbitego z

zaawansowanymi funkcjami

GN 42 - 50

Najszerszy zakres fleszy z uchwytem montażowym rozbudowanymi

akcesoriami

GN 60 Skomplikowany flesz dla profesjonalistów

Dodatkowo dla efektywnej osiągalnej sprawności świata bardzo ważnymi cechami są inne
szczegóły, takie jak częstość błysków. Chociaż odgrywa właściwie drugorzędną rolę w fotografii
martwej natury, to czas pomiędzy rozładowaniem flesza, a następnym możliwym błyskiem ma duże
znaczenie przy zastosowaniach dynamicznych. Szybkie ponowne naładowanie prowadzi do
szybkiego sekwencjonowania obrazu, flesz gotowy za każdym razem umożliwia krótki czas reakcji.
Osiągają to niektóre modele przez pewnego rodzaju procedurę dostrajania: zewnętrzne źródło
zasilania nie tylko przyspiesza ładowanie, ale także zwiększa ogólną moc możliwych ekspozycji
flesza.

Osiągnięciem nowoczesnych technologii lamp błyskowych jest zastosowanie

pomocniczego reflektora jako dodatkowego źródła zredukowanego frontalnego oświetlenia.
Większe tempo błysków może być osiągane w wersjach napędzanych silnikiem. W niektórych
jednostkach moc wyjściowa światła może być redukowana indywidualnie, co jest dobre w
przypadku zbliżeń, makrofotografii i efektów specjalnych.
Niektóre lampy mają także tak zwaną funkcję urządzenia podporządkowanego. Tak jak w
profesjonalnej fotografii tylko jeden moduł jest zsynchronizowany z aparatem. Pozostałe jednostki
rozmieszcza się dowolnie w całym pomieszczeniu. Uruchamiane są w tym samym czasie, łącznie z
kontrolerem TTL. Tak więc mini studio z lampami błyskowymi jest dostępne, gdy jesteś w drodze i
co warte jest szczególnej wzmianki, składa się ono z komputerowo sterowanego, zredukowanego
do nieznośnie małych wymiarów - superlekkiego flesza.

Ostatnie moduły są wyposażone w ciekłokrystaliczne wyświetlacze, które przekazują wszystkie
szczegółowe informacje. Znajdziesz tu dane o zasięgu lampy (co jest ważne przy kontroli
oświetlenia obszaru wokół fotografowanego motywu i przy obiektach znajdujących się w pewnej
odległości), minimalną odległość (by zapobiec prześwietleniu) oraz oczywiście ustawienie lampy,
pozycję zooma i inne funkcje operacyjne.

Dlaczego zdjęcia z lampą błyskową wyglądają na "czystsze"?
Motywy z użyciem lampy błyskowej wydają się być dobrze określone. Jeżeli naświetlenie jest
prawidłowe, często mają one lepsze kolory a także cechują się atrakcyjnym wyglądem, względnie
wolnym od obsady kolorów. Właściwości filmu są na przykład jednym elementem
odpowiedzialnym za ten efekt. Ilustruje to porównanie: długa ekspozycja nadaje zdjęciu inny
wygląd niż krótka przy odpowiednio dużej ilości światła. W dodatku, aby uzyskać mniejsze ziarno -
wyższy kontrast uzyskany przez błysk lampy daje wrażenie lepszej ostrości.

Nowoczesne filmy dają kolorystyczne optimum jedynie wtedy, gdy są skoordynowane z

temperaturą barwową światła. Jest to znany efekt w przypadku użycia lampy błyskowej. Nie
powinieneś także zapominać, że wypełniające światło lampy błyskowej jest tym, co może
kształtować zakres kontrastów, z którym materiał filmowy może sobie lepiej poradzić. Mowa tu
głównie o cieniach, które mogą być rozjaśnione. Jest rzeczą oczywistą, że chodzi o precyzyjne
określenie i ustawienie naświetlania jako najważniejszej rzeczy w całej procedurze. Oczywiście
ustawienie światła jest bardzo ważne. Lampa błyskowa użyta bezpośrednio z przodu, w najlepszym
przypadku, zapewni jedynie ogólne oświetlenie. Nie ma wątpliwości, że bezprzewodowy flesz
gwarantuje specjalne efekty oświetleniowe i technicznie wysokiej jakości zdjęcia.

Bez "efektu czerwonych oczu"
Jeżeli flesz zostanie użyty prostopadle do twarzy, efektem będzie powstanie czerwonych oczu.
Lampa błyskowa oświetla czerwonawą siatkówkę na dnie oka. Można tego uniknąć przez użycie
funkcji błysku z wyprzedzeniem: przy wysyłaniu kilku błysków wstępnych źrenice zamykają się
przed błyskiem właściwym. Efekt zostaje złagodzony. Błysk odbity od białej powierzchni (ściany
lub sufitu) jest nawet lepszym rozwiązaniem. Przeznaczone do tego są lampy błyskowe z
reflektorami o zmiennym kącie ustawienia. Usytuowanie lampy z dala od aparatu jest najlepszym
wyjściem, również co do jej ustawienia. Nawiasem mówiąc, bezpośrednie światło nie powinno być
nigdy używane przy fotografowaniu małych dzieci czy niemowląt.

Użycie lampy błyskowej w praktyce

Studio na wolnym powietrzu

Prawidłowa ekspozycja

Gdy nie ma dosyć światła

Podnieś zasłonę!

Efekty z fleszem

Zabawa kolorem

Odejście od zwyczajności

Prawidłowe ustawienia

Podwójne obrazy

Obiektyw zoom i lampa błyskowa

W następnej lekcji : Fotografowanie przy złej pogodzie

Użycie lampy błyskowej w praktyce

Lampa błyskowa może być używana o każdej porze dnia i nocy. Gdy masz do czynienia z

jasnym światłem dziennym, silnie kontrastowym lub oświetlającym od tyłu, światło wypełniające
lampy poprawi jakość zdjęcia. Wbudowany flesz zazwyczaj jest w tej sytuacji wystarczający. Przy
słabym świetle, w pomieszczeniach lub przy złej pogodzie konieczny jest większy zasięg błysku,
mający bezpośredni wpływ na wynik. System lamp błyskowych najlepiej spełnia te wymagania.

Wskazówka: Duże pomieszczenia nie mogą być oświetlone małą lampą błyskową. Zbliż się do
fotografowanego motywu lub pracuj na mniejszych kadrach używając obiektywów o zmiennej
ogniskowej.

Lampa powinna być stosowana przy zbliżeniach. Maksymalny zasięg wielu lamp ogranicza ich
zastosowanie. Im większa jest liczba przewodnia, tym większa jest odległość, z jakiej może być
oświetlony obiekt. Lampy zamocowane na uchwycie dzięki swym rozległym funkcjom i
możliwościom użycia różnorodnych akcesoriów są najlepsze. Reflektor o pełnym zasięgu i
zmiennym kącie nachylenia lub zamontowany na statywie jest w wielu przypadkach bardzo
potrzebny.

Studio na wolnym powietrzu

Portrety robione w porze popołudniowej na werandzie wychodzącej na ocean, martwa natura w
mroku parku... Fotograf indywidualnie oświetla wyodrębnione drzewo za pomocą swojej lampy
błyskowej. Fotografie krajobrazowe mogą być wypełnione dziwacznymi kontrastami a ich
luminancja wzmocniona przez użycie lampy błyskowej do oświetlenia pierwszego planu.

Prawidłowa ekspozycja

Dobra ekspozycja oznacza znalezienie prawidłowego związku między światłem dziennym a
światłem lampy błyskowej. Ponieważ faktycznie zajmujemy się podwójnym naświetlaniem, dwa
typy oświetlenia mogą być rozpatrywane oddzielnie.
W przypadkach, gdzie lampa błyskowa jest jedynym źródłem oświetlenia, intensywność jej światła
jest decydująca.
W obszarach, gdzie jest wmieszane światło dzienne, oba źródła światła są złożone razem.
Wszystko poza zasięgiem lampy jest oświetlone przez światło dzienne lub światło z reflektorów i
lamp.

Wskazówka: Przy użyciu automatycznej lampy błyskowej ekspozycja może być zmieniona przez
użycie korekcji. W programie długiej ekspozycji aparat automatycznie zwiększa czas naświetlania.
Otoczenie na otrzymanym zdjęciu wydaje się jaśniejsze.

Fotografowie, którzy ręcznie ustawiają aparat, mogą dokładniej sterować efektami wywołanymi
światłem lampy błyskowej.
Ustawienie przysłony w dużej mierze steruje jasnością fotografowanego motywu podczas użyciu
flesza.
Ustawienie czasu naświetlania zmienia jasność otoczenia.

Gdy nie ma dosyć światła

W przypadku zdjęć w pomieszczeniu, szczególnie przy widokach ogólnych, ani światło dzienne ani
komputerowo sterowana lampa nie są wystarczające. Technika wielokrotnych błysków pomaga
rozwiązać ten problem przy nieruchomych motywach. W tym celu aparat fotograficzny umieszcza
się na statywie. Ustawiasz ręcznie ekspozycję bez użycia lampy błyskowej. Musi ona wynosić do

kilku sekund. Aby to zrobić, ustaw pożądaną aperturę flesza, na przykład f8. Po otwarciu migawki
(czas B) możesz wziąć do ręki lampę błyskową i oświetlić motyw. Większość lamp ma funkcję
ręcznego uruchamiania. "Wypełniasz" pokój światłem, jeśli można tak to ująć.

Wskazówka: Ta technika umożliwia także osiągnięcie większej głębi ostrości. Jeżeli flesz jest
dwukrotnie skierowany na motyw, ilość światła jest podwójna. Wartość przysłony może być na
przykład ustawiona na 11 zamiast na 8. Im więcej błysków zostanie zrobionych, tym więcej będzie
skumulowanego na zdjęciu światła.

Podnieś zasłonę!

Duża szybkość lampy błyskowej zatrzymuje ruchy na zdjęciu. Jest to ciekawe w mroku lub gdy
obiekty, jak samochody, mijają ze swoimi włączonymi światłami fotografa. Długie naświetlanie
otoczenia odtwarza światła jako dynamiczne, świecące smugi barwne. Jednakże doświadczeni
fotografowie mogą powiedzieć czy lampa błyskowa była użyta jako pierwsza, czy też dopiero pod
koniec naświetlania.

W pierwszym przypadku smuga światła jest na czele obiektu, który nie wydaje się realistyczny. W
drugim przypadku świetlny ogon spływa z tyłu obiektu. Wiele nowych aparatów fotograficznych
oferuje opcję synchronizacji. Zazwyczaj flesz jest uruchamiany zaraz po otwarciu migawki. Jednak
synchronizacja lampy błyskowej z drugą roletą migawki oznacza, że flesz wyłącza się ułamek
sekundy przed rozpoczęciem otwierania się drugiej migawki. Czas ekspozycji powinien wynosić
więcej niż 1/15 s.

Efekty z fleszem

Jest rzeczą możliwą, by połączyć użycie lampy błyskowej z filmem o wysokiej czułości. Filmy te
przedstawiają przedmioty przy bardzo słabym świetle wyraźniej, niż się tego oczekuje i utrwalają
ruchy z większą wyrazistością. Jeśli szukasz nowych form wyrazu w fotografii, możesz znaleźć
unikalne kombinacje w tym kontekście. Jednakże nie tylko sam efekt jest kuszący, są także pewne
korzyści, o których warto pamiętać. Połączenie to skutecznie poprawia zasięg lampy bez
konieczności zwiększania jej liczby przewodniej.

Na przykład uzupełnienie teleobiektywowe (dodatkowe) może zamienić nieszkodliwy

amatorski flesz w prawdziwą kanonadę świetlną. Głębia ostrości wzrasta z czułością, niezależnie
czy flesz jest użyty do ogólnego oświetlenia, czy też jako główne źródło światła.
Kombinacja ta pociąga za sobą inny zdumiewający efekt fizyczny. Filmy o maksymalnej czułości
naświetlane z lampą błyskową wydają się mieć mniejsze ziarno niż zdjęcia zrobione bez lampy.
Dzieje się tak ze względu na fakt, że wzrost kontrastu daje wrażenie większej ostrości. Jest rzeczą
oczywistą, że ziarnistość zdjęcia wzrasta wraz z czułością. Tak więc flesz może być pomocny w tej
sytuacji. Na dodatek, niewielki wzrost kontrastu ma pozytywny wpływ na występujący zazwyczaj
efekt zmiękczający. Oczywiście inną ważną korzyścią jest eliminacja efektów poruszenia aparatu
podczas robienia zdjęcia.

Ale jak połączysz tak różne rzeczy bezkompromisowo obiektywną i rzeczową ekspozycję z

–

fleszem z jednej strony i estetyczną fotografię przy słabym świetle z drugiej?
Aby nie zakłócać dostępnych warunków oświetleniowych, lampa błyskowa powinna być używana
jedynie do dodatkowego doświetlania, jako światło wypełniające lub w połączeniu z dostatecznie
długim czasem ekspozycji, by ująć szczegóły tła. Jeżeli prawidłowo zmieszasz istniejące światło ze
"sztucznym" otrzymasz zdjęcia o wysokiej jakości technicznej, zrobione przy dostępnym świetle,

które ani nie wydają się ruchome, ani nie ukazują żadnych przeszkadzających cieni. Przede
wszystkim kontrasty świetlne na tych zdjęciach nie są silne.
W celu dokładnego ustawienia lampy błyskowej, dostępne światło musi być najpierw zmierzone w
zwykły sposób. Uzyskana wartość służy do ustawienia ekspozycji przestrzeni obrazowej, która nie
jest oświetlona przez lampę. Nieco jaśniejsze lub ciemniejsze tło musi albo być określone przez
czas naświetlania albo ustawienie stopnia przysłony w obiektywie. Gdy światło lampy jest
synchronicznie emitowane jako druga ekspozycja, otrzymasz zdjęcie bez korekcji, prześwietlone. Z
tego powodu światło flesza musi być zredukowane. Najprostszym sposobem jest użycie
komputerowego sterowania przysłoną.
To zupełnie wystarcza do ograniczenia mocy światła lampy błyskowej od 1 do 2 stopni. Dokładna
wartość jest określona przez testy. Dzięki swojej skomplikowanej elektronice nowoczesne aparaty
fotograficzne są zdolne do poradzenia sobie z tego rodzaju sytuacjami. Specjalny program światła
wypełniającego zapewnia, że dodatkowe światło z flesza zostanie prawidłowo zredukowane. W
ciągu ułamka sekundy elektroniczny system określa w pełni automatycznie jasność tła i obiektu
oraz dba o dokładne 'zgranie' obu rodzajów światła.

Wskazówka: Mimo wszystkich automatycznych funkcji nie można całkowicie obyć się bez ręcznej
interwencji: aby sprostać oczekiwaniom ręczna korekcja naświetlania powinna być użyta do
odpowiedniego kontrolowania końcowych wyników.

Każdy zaznajomiony z fotografią wie, że wskutek większego zasięgu flesza odległość do obiektu
może być powiększona. Światło jest bardziej rozpraszane. Wszystkie możliwe odbicia światła są
redukowane, a ich wpływ zmniejszony. Kąt oświetlenia przez lampę błyskową wzrasta wraz z
odległością do obiektu. Nawet krótsze niż 35 mm czy 28 mm ogniskowe mogą być oświetlone w
ten sposób.

Jeżeli używasz więcej niż jedną lampę błyskową, synchronizacja jest regulowana przez wtyczkę
dwukierunkową lub ogniwo synchronizacyjne (urządzenie podporządkowane) - możesz kreować
sytuacje ze światłem mieszanym, które są idealne do osiągania efektów specjalnych.

Zabawa kolorem

Weź kawałek kolorowej folii, przymocuj ją taśmą do reflektora lampy błyskowej i masz już

gotowy kolorowy flesz. Kolorowy błysk może być przytłumiony lub ostry i w ten sposób wywiera
wpływ na cały motyw. Przefiltrowany błysk wypełniający, który wzmacnia światło dzienne,
dostarcza wymagane kolory. W przypadku wypolerowanych obiektów z obszaru technicznych
technologii często jest dobrym dodatkiem do ożywienia zdjęć.
W zdjęciach oświetlonych przez lampę błyskową, barwa błysku jest na pierwszym planie. Jeżeli
pracujesz z kilkoma lampami, możesz w każdej z nich użyć innego koloru.
Zależnie od celu i stopnia filtrowania, zdjęcia te mają bardzo nierzeczywisty wygląd.

Odejście od zwyczajności

Efekt ten może być wzmocniony by stworzyć abstrakcyjną fotografię. Filtr kolorowy jest wkręcony
na obiektyw aparatu fotograficznego. Do tego celu dobrze nadają się monochromatyczne filtry
kolorowe. Filtrujący kolor przeważa nad wszystkimi innymi walorami kolorów. W szczególności
technika ta stwarza uzupełniający, bardzo dramatyczny efekt, wyznaczając pary kolorów takich jak
niebieski/żółty czy czerwony/zielony i inne.

Dopełniające walory kolorów są znane z obszaru kolorymetrii:
niebieski - żółty

zielony - purpura
czerwony - niebiesko-zielony

Na przykład, jeżeli przyłączasz do obiektywu filtr zielony, ale lampa błyskowa ma założony filtr
purpurowy, obszar dostatecznie oświetlony przez błysk lampy będzie neutralny. Dwie barwy filtrów
znoszą się (redukują). Reszta zdjęcia jest mniej lub bardziej zielonkawa. Te warunki wyraźnie
pokazują, że lampa błyskowa powinna mieć dużą moc (poczynając od liczby przewodniej około 40)
i przede wszystkim, że odległość od obiektu nie może być za duża.

Wskazówka: Zawodowcy używają techniki filtrowej i przygotowanej dodatkowej odpowiedniej
lampy błyskowej, by stworzyć nadzwyczajne kombinacje kolorystyczne. W tym przypadku
pierwszy plan zdjęcia wydaje się względnie neutralny, porównując do otoczenia i tła.
"Tajemnica" techniki tkwi w użyciu filtrów o barwach dopełniających, jednego nałożonego na
obiektyw i drugiego na reflektorze lampy błyskowej.
Producenci lamp błyskowych oferują wciskane lub nasuwane filtry o podstawowych kolorach

Prawidłowe ustawienia

Z powodu faktu, że opisana technika wymaga światła wypełniającego z lampy błyskowej, funkcja
automatyczna musi być wyłączona. Gdy pracuje się ręcznie, najlepiej jest wykonywać pomiary
światła, byle tylko tło było nieco ciemniejsze niż motyw główny. Wybierz tło, od którego odróżnia
się główny motyw (na przykład niebo). Filtr uzupełniający na lampie błyskowej powoduje
nieznaczną utratę światła, zależną od barwy filtra. Granatowy i ciemno czerwony pochłaniają
największą ilość światła. W tym przypadku powinieneś dodać co najmniej 1/2 stopnia przysłony.

Podwójne obrazy

Efekty specjalne kuszą każdego fotografa. Panoramiczne ujęcia poruszających się obiektów

stają się jeszcze bardziej imponujące. Mieszanie dwóch częściowych obrazów wzmaga iluzję
szybkości. Czasy ekspozycji większe niż 1/15 czy 1/8 s dają w wyniku surrealistyczną kombinację
zdjęcia z jasnym błyskiem i mroczną scenerią. Ukazują się podwójne kontury, jasne obszary
rozlewają światło na cienie a ogólny kontrast zdjęcia jest zredukowany. Daje to szczególnie dobry
efekt przy zdjęciach zrobionych w mroku i nocą, ponieważ uzyskane wówczas kontrasty między
światłem a ciemnością są bardzo wyraźne.

Technika ta zawsze wymaga oświetlonych scenerii, dlatego łączenie światła dziennego (lampy
błyskowej) i żółtego mroku lub światła sztucznego stwarza ciekawe kombinacje kolorystyczne.
Jako wynik otrzymuje się zdjęcia, których unikalna kompozycja i przemiana kolorystyczna w
ostatnich latach zdołała dać światu fotografii nowe pomysły. Głębokie, mroczne niebieskie światło,
ciepły żółty kolor światła sztucznego i zimna zieleń neonów - wszystkie komponują się
bezbarwnym światłem rzuconym przez flesz. Efekt jest najbardziej dramatyczny, gdy motyw
oświetlony przez lampę błyskową wydaje się być wklejony do zdjęcia.

Obiektyw zoom i lampa błyskowa

Już połączenie naświetlania z lampą błyskową i długiej ekspozycji zmienia obraz w bardzo ciekawy
sposób. Dodanie efektu zooma bardziej wzmacnia efekt zdjęcia. Efekt ten jest osiągalny przez
płynną zmianę ogniskowej przy otwartej migawce. Jest oczywiste, że technika ta wymaga
dłuższych czasów ekspozycji niż wymagany czas synchronizacji z aparatem fotograficznym. Czas
naświetlania przez 1/15 s daje najlepszy efekt. Przez zmianę ogniskowej wszystko w środku zdjęcia
przesuwa się na zewnątrz. Linie rozciągają się ku krawędziom, gdzie motyw jest bardziej
zniekształcony niż w środku. W dodatku światło lampy błyskowej jest najintensywniejsze w części

centralnej, podczas gdy widzialna zakładka z długim czasem naświetlania występuje na zewnątrz.
Intensywność efektu rozmycia zależy od:

wybranej szybkości migawki
prędkości ruchu zooma
stosunku światła lampy błyskowej do światła dostępnego.

Ruch zooma powinien być jak najbardziej płynny. Rozpocząć należy przed naciśnięciem spustu
migawki. Kadrowanie powinno być wstrzymane na największej ogniskowej i najkrótszym
ustawieniu. Odpowiednia przysłona jest dobierana do ustawionego czasu ekspozycji.
Neutralne szare filtry pomagają dobrać ustawienie w sytuacjach granicznych. Wynikająca wielkość
otworu przysłony determinuje ustawienie lampy błyskowej. Stopień przysłony wskazuje na
komputerowe ustawienie kontroli mocy błysku. Aby uniknąć prześwietlenia najlepiej ustaw
wartość, która jest zredukowana w zakresie od 1/2 do 2 stopni przysłony. Dłuższa ekspozycja niż
zalecany czas synchronizacji nie stwarza obecnie żadnych problemów, nawet w trybie
automatycznym. Bezpośredni system pomiaru błysku TTL w nowoczesnych aparatach oferuje także
łatwość dowolnego wyboru stopnia przysłony i czasu przez uruchomienie automatycznego
programu sterowania lampą błyskową. W ten sposób lampa nastawia efektywną jasność miedzy
oświetlonym głównym motywem a naturalnie oświetlonym tłem nawet podczas ruchu zooma.

Lekcja 14

Zdjęcia przy złej pogodzie

Wspaniałe zdjęcia bez słońca

Nie musisz zostawiać aparatu fotograficznego w domu, gdy jest zła pogoda. Jednak warunkiem
wstępnym by zdjęcia były udane, jest dokładne przygotowanie się do wycieczki podczas burzowej
pogody. Jeśli to zrobisz, uzyskasz dobre zdjęcia podczas deszczu, śniegu, gradu, mgły, burzy,
wichury i w mroku.

Z drugiej strony jeśli zaczniesz fotografować, zła pogoda będzie wyglądać zazwyczaj znacznie
mniej szkodliwie na zdjęciu, niż wygląda w rzeczywistości. Na przykład fotografowie pejzażowi od
dawna wiedzą, że najlepsze oświetlenie i barwy mogą być uchwycone bezpośrednio przed zmianą
pogody lub zaraz po niej.

Krople deszczu jako motyw zdjęcia
Niezależnie czy jest to długotrwały czy przelotny deszcz, słota może stworzyć wspaniałe obrazy.
Podczas takiej pogody zazwyczaj zwiększają się walory kolorystyczne. Wilgotne powierzchnie są
bardziej nasycone niż suche. Rozproszone światło zachmurzonego nieba sprawia, że tony barw stają
się bardzo intensywne. Jest to szczególnie dostrzegalne wiosną lub wczesnym latem, gdy krople
deszczu sprawiają, że świeża zieleń roślin staje się jeszcze bardziej jaskrawa. Również ciekawe
warunki świetlne są wynikiem przedzierania się promieni słonecznych przez ostatnie chmury
deszczowe i wysychania ulic. Wzmocniony żółty składnik popołudniowego światła słonecznego
sprawia, że barwy przyrody stają się cieplejsze i świeższe. Filmy kolorowe, takie jak Agfacolor
Ultra, wzmacniają w takich sytuacjach kolorystykę. Slajdy, jak Agfa RSX 100, mają szeroki zakres
tonów brązowych i szarych.

Wskazówki:
Powinieneś wypróbować też czulsze filmy. Nieco większa ziarnistość jest również sposobem, by
stać się kreatywnym. W tym przypadku, jeśli robisz slajdy, powinieneś nieco ograniczyć
naświetlanie .
Zbliżenia są zalecane wtedy, gdy wilgotny obiekt ma być głównym elementem zdjęcia. Mokre od
deszczu szyby okienne są typowym motywem podczas deszczowej pogody. Oczywiście krople
deszczu rozpryskujące się w kałuży również przyciągają wzrok.
Deszczowe dni mogą stanowić również twórczy obszar dla fotografii czarno białej. "Świat
burzowej pogody" staje się bardziej avstrakcyjny przez oddanie tonów szarości, głębokich cieni
oraz stref średnio szarych.
Do graficznych reprodukcji takich tematów najlepsze są filmy o czułości ISO 100 oraz ISO 400.
Fotografowie mający własną ciemnię mogą podczas wywoływania negatywów kontrolować nie
tylko efektywną czułość filmu ale także ich kontrast.

Gdy dni stają się krótsze

Deszczowe dni tłumią barwy. Mgły i zamglenia zmiękczają kontury i wyrównują kontrasty.
Dominuje kilka kolorów ziemistych. Wszystkie walory kolorystyczne spadają do minimum. Jeżeli
światło jest bardziej rozproszone, najlepiej jest użyć filmów o większej gradacji. Sprawią, że efekt
końcowy będzie "świeższy" i dadzą wiekszą wyrazistość. Barwne akcenty, takie jak na przykład
czerwony płaszcz przeciwdeszczowy lub żółta piłka, ożywiają zdjęcie.

Wskazówki:
Filmy czarno białe dają większy kontrast, jeżeli są niedoświetlone o około 1 stopień i dłużej
przetrzymane w wywoływaczu.

Ożywione zostają zdjęcia o niskim kontraście zrobione na przykład we mgle. Prześwietlenie o
około 1 stopień i niedowołanie filmu powoduje jego zmiękczenie. Jest to korzystne przy pogodzie o
dużych zmianach kontrastów oraz o świcie i zmierzchu.

Padająca woda najlepiej da się uchwycić przy długich czasach ekspozycji (ponad 1/60 s).

Ustaw aparat ręcznie lub użyj ustawiania automatycznego. Opcja zmiany programu też jest tu
pomocna. Możesz ją zastosować, by szybko zmienić ustawienie programu i wydłużyć czasy
naświetlania.

Upewnij się jednak, czy wciąż jesteś w stanie utrzymać aparat i nie poruszyć zdjęcia.

Z drugiej strony krótkie czasy naświetlania "zatrzymują" deszcz. Nie będziesz mógł na zdjęciu
ujrzeć padającego deszczu, z wyjątkiem zbliżeń.

Używaj filtrów

Z filtrem polaryzacyjnym na obiektywie możesz częściowo pozbyć się odbić promieni świetlnych
od mokrych powierzchni. Wówczas fotografie wydają się być nieco "wilgotniejsze". Duże miasta są
dobrym miejscem do robienia zdjęć o zmierzchu lub w nocy, szczególnie przy złej pogodzie. Neony
i światła uliczne pięknie odbijają się od mokrych nawierzchni. Kolejną grę kolorów odnajdziesz na
mokrych samochodach i dużych kałużach. Trzymanie aparatu nisko przy ziemi pozwoli Tobie ująć

odbity podwójny obiekt. Gdy fotografujesz tego rodzaju motywy, używaj zawsze statywu. Nie
zapomnij zabrać także wężyka spustowego i pamiętaj o błędzie naświetlania podczas długiej
ekspozycji. Aby przy dłuższych czasach uzyskać pożądany efekt naświetlania, ekspozycja musi być
większa niż wartość zmierzona przez aparat.
Możesz również pracować bez statywu i używać czulszych filmów, powyżej ISO 400 "Pchnięcie"
filmu dodatkowo o 1 lub 2 stopnie przysłony pozwoli uzyskać czułość ISO 800 lub ISO 1600.

Zmiana pogody

Grzmoty i błyskawice

Zmiękczający efekt mgły

Motywy burzowe

Śnieg i deszcz

Wiatr, woda i piasek

W następnej lekcji : Zawsze prawidłowa ekspozycja

Lekcja 15

Pomiar światła

Koniec z nieprawidłowym naświetlaniem

Pomimo zaawansowanych technologicznie aparatów, ciągle jeszcze zdarzają się zbyt ciemne lub
prześwietlone slajdy, mętne kolory i czarne jak smoła sylwetki w miejsce rozpromienionych twarzy.
Czy jest to wina zepsutego aparatu, czy braku umiejętności fotografa?

Przejdźmy od razu do rzeczy - w produkcji filmów i technice obróbki końcowej dokonał się taki
sam postęp jak w wytwarzaniu aparatów fotograficznych, więc zdjęcia odbierane z laboratorium są
raczej naświetlone prawidłowo. Tym większe jest zdziwienie, gdy coś jednak pójdzie źle. Rzecz w
tym, aby wiedzieć co się stało. Jednak jeszcze lepiej jest temu zapobiec. Jeżeli weźmiesz sobie do
serca poniższe porady, nic już więcej nie powinno pójść źle!

Co to jest film fotograficzny?

Nic się nie zmieniło od kiedy wynaleziono fotografię na błonie srebrowej - filmy są pokrywane
światłoczułą warstwą metalicznego srebra. Aby zrobić zdjęcie aparat potrzebuje światła. Pytanie
tylko ile tego światła musi dotrzeć do filmu, aby rezultatem było dobre zdjęcie?

Cztery czynniki decydują o tym, jak dużo szczegółów obiektu może być uchwyconych na zdjęciu:
ilość światła wokół obiektu
czułość filmu (numer ISO),
jasność obiektywu,
wielkość przysłony i długość czasu ekspozycji.

Bazując na rodzaju filmu, zależność pomiędzy ilością światła, a parametrami ustawienia aparatu

musi być prawidłowa.
W przeciwnym wypadku rezultatem będzie źle naświetlone zdjęcie. Te odchylenia od wartości
optymalnych będą uwidocznione poprzez blade, wymyte kolory, nadmierny kontrast, czy matowe
odcienie szarości. Jeśli nie dość światła pada na film, to zdjęcia są niedoświetlone - szare,
nieprzejrzyste.

Prawidłowa ekspozycja = Najlepsze rezultaty

Pomimo dużej tolerancji naświetlania oferowanej przez filmy kolorowe, nadal trzeba być
dokładnym gdy się je używa. Ściśle mówiąc, zarówno niedoświetlenie jak i prześwietlenie zdjęcia
powoduje redukcję informacji niesionej przez obraz i w konsekwencji zbyt dużą gęstość
negatywów. Z technicznego punktu widzenia film może pomieścić ściśle określoną ilość informacji.
Jednak zbyt mało lub zbyt dużo światła prowadzi nie tylko do zmiany gęstości poszczególnego
negatywu lub slajdu, lecz także, w przypadku materiałów kolorowych, do zmiany kolorów widma,
które uważamy za "normalne". Najbardziej istotne jest to, że zmniejsza się ilość widocznych
szczegółów. W bardzo jasnych częściach obrazu widać tylko białe plamy. Drugim, skrajnym
przypadkiem są rozmyte, czarne cienie. Negatywy ukazujące jedynie ślad informacji są
bezużyteczne i stracone na zawsze. Mimo że znaczne prześwietlenie oznacza utratę ostrości oraz
nieprawidłowe odwzorowanie odcieni szarości i kolorów, nadal, z reguły, możliwe jest zrobienie
odbitek.

Odpowiednia ilość

Poza całkowitą ilością światła istnieje jeszcze jeden czynnik, który także ma istotny wpływ na
jakość fotografii. W języku technicznym zdolność filmu do odzwierciedlania odpowiedniego
zakresu wartości jasności jest nazywana zakresem kontrastu. Jednym z najważniejszych warunków
uzyskania dobrej jakości fotografii jest odzwierciedlenie tylu odcieni szarości i kolorów na ile
pozwala użyty film. Zakres kontrastu negatywów i slajdów jest różny. Filmy wysokoczułe różnią
się od tych o niskiej czułości. Stopień, w jakim nieprawidłowa ekspozycja wpływa na zdjęcie
zależy także od typu filmu. W przybliżeniu można powiedzieć, że:
Negatywy mają większą tolerancję naświetlania i zakres kontrastu. Tak więc mogą być lekko
prześwietlane lub niedoświetlane.
Filmy o niskiej czułości muszą być naświetlane dokładniej, ponieważ mają "twardsze" właściwości
i są bardziej skłonne do ukazywania błędów.
Filmy wysokoczułe są trochę bardziej "miękkie" tak jak specjalne filmy do portretów. Tolerują
więc lekkie odchylenia od optymalnych wartości ekspozycji.
Filmy forsowane charakteryzują się większym kontrastem. Posiadają mniejszą tolerancję
naświetlania.
Slajdy zawsze muszą być naświetlane dokładnie. Późniejsze poprawki możliwe są tylko poprzez
zmianę obróbki filmu.

Porównywalność przez normalizację

Co oznacza ISO?

Kontrast to sedno sprawy

Kiedy obiekt jest mało kontrastowy

Kontrast obiektu i dopasowanie zakresu kontrastu

Problem: bardzo kontrastowe oświetlenie

Stosowanie filmów o niskiej gradacji

Ustawienia korygujące

W następnej lekcji (8 Luty 1999): Fascynacja filtrami

Lekcja 16

Filtry, system filtrów

Filtry nie są stosowane jedynie do uzyskiwania efektów optycznych. Są także potrzebne do
tworzenia wyrafinowanych fotografii. Istnieją filtry korekcyjne, kolorowe do efektów specjalnych
oraz ogromna różnorodność filtrów twórczych.

Tradycyjne filtry nakręcane toczą od dłuższego czasu ciężki bój - uchwyty na wymienialne dyski
filtrów stanowią interesującą alternatywę. Jakie rozwiązanie wybrać? Ten problem, uważany przez
niektórych fotografów za kluczowy, można szybko rozwiązać w praktyce.

Ostateczne rozwiązanie zależy od tego, co jest pod ręką, jakie są osobiste przyzwyczajenia i jaki
jest typ wyposażenia.
Filtry nakręcane są mocowane do obiektywu za pomocą gwintu lub połączenia bagnetowego i, w
związku z tym, usytuowane równolegle do płaszczyzny soczewek.
Każdy, kto chce stosować oprócz korekcyjnych i technicznych również filtry twórcze, powinien się
rozejrzeć za systemem z uchwytem do filtrów.

Te filtry zrobione z wysokiej jakości szkła charakteryzują się przekonująco dużą trwałością.
Producenci aparatów oferują jedynie filtry nakręcane. Ponadto wiele specjalnych filtrów
dostępnych jest jedynie w tej formie. Filtry twórcze oferowane są w takiej postaci, aby można było
zamontować na obiektywie więcej niż jeden.

Filtry nakręcane są z punktu widzenia technicznego znacznie lepszym rozwiązaniem, jeśli chcemy
mieć je przed obiektywem przez dłuższy czas. Tak więc każdy, kto pragnie używać jedynie filtra
polaryzacyjnego, UV czy skylight powinien być usatysfakcjonowany takim rozwiązaniem.

Filtry w systemie

Praktyka używania filtrów dyskowych znana była już jakiś czas wcześniej nim Jean Coquin
wprowadził swój system (Cokin) na rynek. Plastikowy uchwyt zapewnia mocowanie dla płaskiej
przegrody mogącej pomieścić najczęściej kilka plastikowych, żelatynowych lub szklanych filtrów.

Uniwersalne uchwyty do filtrów stosowane są głównie do aparatów 35 mm. Tanie pierścienie
pośrednie pozwalają na używanie ich do różnych obiektywów o jednakowych średnicach.

Rada: Koszty tego systemu szybko się zwracają gdy ilość filtrów rośnie.

Ważne jest, aby uchwyt do filtrów mógł się obracać i możliwe było uzyskanie efektów
otrzymywanych przy długim czasie ekspozycji. Bardzo interesującą opcją, chociaż nie zawsze
łatwą do zrealizowania, jest możliwość używania wielu filtrów jednocześnie. Dla dłuższych

ogniskowych mogą być również łączone osłony na obiektyw.

Specjalne elementy pośredniczące sprawiają, że możliwe jest stosowanie obu systemów
jednocześnie. Dyski filtrów zrobione z przezroczystego plastiku, których właściwości optyczne są
porównywalne z tymi ze szkła, mają teoretycznie niewyczerpane zastosowania.
Wady systemu filtrów:

Jakość transmisji optycznej spada, gdy używa się kilku filtrów.
Dodatkowa przestrzeń pomiędzy filtrami może prowadzić do zanieczyszczeń.
Czyszczenie musi być przeprowadzane bardzo ostrożnie, ponieważ przezroczysty plastik jest
znacznie bardziej wrażliwy na zarysowanie niż szkło.

Zalety systemu filtrów:
Te same filtry mogą być używane do różnych rozmiarów obiektywów.
Możliwości kombinacji są teoretycznie nieograniczone.
Filtry można zmieniać znacznie szybciej.
Są lekkie i zajmują mało miejsca.
Mogą być używane filtry własnej roboty.
Można stosować nietypowe filtry twórcze.

W jaki sposób filtry filtrują?

Struktura światła ekspozycji może się różnić znacznie pod względem właściwości. Widmo daje na
kolorowym filmie bardzo zróżnicowane efekty w zależności od mieszaniny. Filtry muszą się
charakteryzować dokładnie zdefiniowaną wartością stosunku absorpcji do transmisji. Ta ostatnia
wielkość odnosi się do części światła, jaka może przejść przez filtr i mieć wpływ na ostateczny
efekt.

Rada zawodowa:
Wysokiej klasy obiektywy wymagają filtrów o porównywalnej jakości. Każda dodatkowa
powierzchnia powietrze-szkło na ścieżce optycznej powoduje dodatkowe odbicia, zmniejszoną
transmisję światła wynikającą z rozproszenia, a także zmniejszenie zdolności załamującej
obiektywu.
Równoległość płaszczyzn jest uważana za jedną z najważniejszych cech filtra. Występujące
odchylenia odgrywają jednak znacznie mniejszą rolę niż można by się spodziewać. Rzadko można
napotkać problemy używając filtrów o standardowych rozmiarach. Tylko w przypadku obiektywów
o bardzo długiej ogniskowej można zaobserwować niewielkie przesunięcia. Dlatego tego typu filtry
należy dobierać oddzielnie.

Wymagana jest jakość i precyzja

Różnorodność kolorystyczna

Twórcze Filtry

Poszukiwanie optimum

Gwiazdy gwarantowane

Łagodne tendencje

Bogaty asortyment

Kolor w czarno-białych?

Zróżnicowanie szarości

Podstawowe wyposażenie

Efekty

Porady praktyczne

W następnej lekcji : Kompozycja fotografii

Lekcja 17

Kompozycja Zdjęcia

Punkt widzenia

Niespodziewanie coś przyciąga Twój wzrok: spotykasz obiekt, który chcesz uczynić głównym
tematem zdjęcia. W większości przypadków szybkie spojrzenie przez celownik aparatu nie
wystarcza! Kadrowanie, perspektywa, tło i przede wszystkim światło to elementy, które muszą
współgrać. Dopiero wtedy przeciętne zdjęcia migawkowe mogą stać się profesjonalnymi
fotografiami.

Zamiast zagłębiać się w skomplikowaną teorię pozwólmy przemówić praktycznemu
doświadczeniu. Serie przykładów pomogą zrozumieć zasady. Fotografie krajobrazowe, wakacyjne i
portretowe po prostu będą lepsze.

Klasyczne czy nowoczesne

Wyobraźmy sobie, że byliśmy na górskiej wycieczce na wyspie Lanzarote - "hiszpańskich
Kanarach". Niemal sztuczny wygląd nienaturalnie błękitnego nieba kontrastujący ze zmiennymi
tonami ziemi aż prosił się by być fotografowany. Nieco później, przypadkowo naszą uwagę przykuł
stary wrak samochodu. Porzucony w ukrytym miejscu, w oddali utwardzonej drogi, rdzewiejący
grat stanowił ekscytujący widok. Na szczęcie w naszym plecaku mieliśmy niskoczuły, kolorowy
film, gwarantujący wysokie nasycenie kolorów połączone z drobnym ziarnem. Takie zestawienie,
dając niebywałą rozdzielczość detali wręcz rozpieszcza fotografów. Dla fotografujących na filmach
35 mm jest to doskonałe rozwiązanie. Na obiektyw założony został dodatkowo filtr polaryzacyjny.
Powoduje on wzrost natężenia kolorów i redukcję odblasku. Cienie stają się mniej niebieskie i
fotograf uzyskuje wyższe nasycenie kolorów. Pastelowa paleta barw jest w dużym stopniu
wyeliminowana.

Patrz głębiej

Długa przerwa pozwoliła nam dokładnie przestudiować ten zajeżdżony wrak. Stojąc niedbale na

krawędzi drogi jakby dekorował krajobraz. Paleta rdzawych kolorów odzwierciedlała barwy
otaczającego krajobrazu. Wyglądało to jakby Natura i technologia w ciągu lat zbliżyły się nieco.
Wyblakły niebieski lakier nie mógłby być lepszym dopełnieniem prawie bezchmurnego, wydawało
się bezkresnego nieba. W odróżnieniu od nagrań video fotograf tworzy statyczne obrazy.
Pojedyncze zdjęcie ma dużą wagę, musi uchwycić cały efekt. Dlatego też spojrzenie przez wizjer
aparatu jest tak ważne, szczególnie dla nieruchomych motywów. Ogranicza zdjęcie, odcinając to, co
nie jest ważne. Uważne spojrzenie mówi jak poszczególne elementy tematu zdjęcia aranżują się
wzajemnie w kadrze. Odległość od fotografowanego obiektu i długość ogniskowej, wpływają na
zdjęcia w równym stopniu co położenie aparatu. Punkty przecięcia i krawędzie rozróżniają
wielkość obiektu i perspektywę.

Nie spiesz się

Spacer dookoła fotografowanego obiektu może podsunąć Ci pomysły na najlepsze ujęcia. Ustal
skąd pada światło i próbuj znaleźć różne warianty poprzez zmiany punktów widzenia od bardzo
wysokich do niskich. Odległość i długość ogniskowej powinny być zaadoptowane do szukanej
perspektywy:
Format krajobrazowy daje poczucie spokoju i harmonii.
Format portretowy może wzbogacić fascynującym wymiarem.

Jeśli zamierzasz w późniejszym czasie stworzyć inne widoki danego motywu powinieneś podczas
robienia zdjęcia rozważyć następujące aspekty:
Czy dostrzegasz jakiekolwiek linie przekątne w obrazowanej przestrzeni, które mogłyby posłużyć
jako linie przewodnie?
Jaki jest ogólny rozkład zdjęcia?
W jaki sposób obserwator odbierze kompozycję kolorów?

Wybierając ostateczną pozycję fotograf powinien rozważyć te i inne kwestie.

Wskazówka:
Lepiej jest sprawdzić obszar kadru. Oko ludzkie, zupełnie tak jak skaner szybko przebiega
fotografowaną przestrzeń skupiając uwagę zarówno na obiektach jak i na ich otoczeniu.

W jaki sposób główny motyw zmienia się w odniesieniu do tła, jeśli przesuniesz się lekko w prawo
czy też w lewo?
Może powinieneś przyklęknąć i z tej perspektywy spojrzeć na obraz?
A może dobrze byłoby wspiąć się nawet na niewysoki mur aby spojrzeć na całą scenerię z góry?

Maksymalne wykorzystanie motywu
Zupełnie jak z pisanym tekstem - przy tworzeniu obrazu nie można liczyć, że nieskładne
kombinacje zaowocują czystym, wyraźnym efektem. Wprost przeciwnie, kluczem sukcesu jest
dobrze uporządkowana kompozycja:

Relacja między pierwszym i dalszym planem musi być optymalizowana przez powolną zmianę
pozycji.
Podobnie należy postępować przy umiejscawianiu horyzontu.
Rozkład obszarowy zdjęcia musi być skoordynowany z całością widoku.
Malownicze otoczenie głównego motywu zdjęcia powinno być brane pod uwagę.

Aranżacja różnych obszarów zdjęcia powinna uwydatniać ich charakter, wyrażany w skrajnej
jedności i dysharmonii.
Punkty przecięcia powinny być dokładnie zaadoptowane do wrażenia jakie ma dana fotografia
wywrzeć.
Powyższe zdanie odnosi się także linii rozgraniczających elementy kompozycji.
Powyższe zdanie odnosi się także linii rozgraniczających elementy kompozycji.
Przestrzeń obrazu może być szczególnie zróżnicowana poprzez wykorzystanie efektów
oświetlenia.

Następujące fotografie ilustrują, jak mogą wyglądać serie niemal spontanicznych pstryknięć.

Wykorzystaj efekt panoramiczny
Pierwsze zdjęcie wygląda jak przesuwający się ruchomy obraz. Wąski format podkreśla jego
rozległość. Zgodnie ze sposobem w jaki zazwyczaj patrzymy na rzeczy - od lewej do prawej,
motyw umiejscowiony na linii granicznej ma wyjątkowo duży wpływ na całość zdjęcia. Efekt
pseudo-panoramiczny można osiągnąć poprzez obcięcie standardowego, 35 mm-ego negatywu.
Fotografowie wykorzystujący standard APS mogą podczas robienia zdjęć wybrać format
panoramiczny.

W ciemni:

Na początek zdjęcie całości

Zbliżenie

Diabeł tkwi w szczegółach

Jeden motyw - Dwie atmosfery

Miejsce pracy z minionych dni

Zmiany są ważne

Oczekiwanie na odpowiedni moment

Serie zdjęć

W ciemni

Za pomocą maskownicy uzyskano zwężone ustawienie. Na powiększeniu przyciemniony jest
obszar nieba. Linia graniczna z lewej strony jest kompozycyjnie wydłużona dla dramatyzacji
efektu.

Jeśli nie posiadasz własnej ciemni możesz przyciąć od góry i dołu plakatowe powiększenie.
Gotowe! Doskonała panorama i nic nie kosztuje!

Wskazówka:
Niestandardowe wymiary papieru zazwyczaj stale uwydatniają efekt obrazu.

W tym kontekście szczególnie elegancką metodą jest wykonywanie odbitek z białym

obramowaniem tak, że motyw jest precyzyjnie ulokowany na papierze fotograficznym, którego biel
tworzy dodatkowo ramę zdjęcia.

Na początek zdjęcie całości

Położenie aparatu, zdeterminowane przez kierunek padającego światła i tło, było bardzo szybko
określone dla pełnego zdjęcia. Trochę niżej i niebo stałoby się zbyt dominujące. Natomiast widok
nieco z góry odsłania barwy ziemi, które nawiązują do samochodu. Niewielkie przechylenie obrazu
powoduje lekko przekątną perspektywę, co dodaje interesujący wymiar do zdjęcia. Szczególna
uwaga poświecona została efektowi tła. Mimo, że rozmyte, wierzchołki gór tworzyły jednolitą linię
Nawet drzewa palmowe, znacznie oddalone od domów, są integralną częścią całego obrazu.
Wspomagane filtrem polaryzacyjnym, ciągle zmieniające się poranne światło słoneczne bardzo
silnie akcentuje jasne i ciemne miejsca. Pełne ujęcie zapewnia punkt orientacyjny i jeśli chciałbyś
stworzyć multimontaż, ukazuje relację między różnymi detalami.

Zbliżenie

Wysłużona ciężarówka wygląda z przodu prawie jak ogromna zabawka. Efekt ten uwydatnia z
jednej strony kąt z jakiego zostało zrobione zdjęcie, z drugiej strony krótką długość ogniskowej.
Patrząc przez wizjer wyraźnie widać jak stopniowe obniżanie pozycji aparatu powoduje, że kratka
chłodnicy, rozciągając się do nieba, staje się coraz bardziej dominująca. W tym przypadku obiektyw
o ogniskowej 28 mm jest najlepszy. Linie wysokiego napięcia i słupy tworzą niewidoczną prawie
granicę. Jak w przypadku większości zdjęć plenerowych centralny, zintegrowany pomiar spełnia
wymogi dostatecznie ziarnistego filmu. Dla dalszego wzrostu nasycenia barw, jak również dla
delikatnego zwiększenia ostrości zdjęcia, klatka została lekko prześwietlona. W przypadku
kolorowych filmów sposób ten daje zamierzony efekt na bardziej drobnym ziarnie, a jeśli film
wywoływany jest uważnie nie traci się ostrości na brzegach z powodu odblasków. Stosunkowo
wczesne światło słoneczne, a także ograniczenie głębi pola do przedniego krańca samochodu
złożyły się na gradację przestrzeni obrazu.

Diabeł tkwi w szczegółach
Kompozycja zdjęcia pokazuje kilka prostych kształtów, które czynią przedni plan bardziej
abstrakcyjnym. Reflektory wyglądają jak gigantyczne oczy owada. Ostrość ustawiona jest do jednej
trzeciej głębokości przestrzeni zdjęcia, także pozostała część jest rozmyta. Przekątna linia
nachylona ku górze od dolnego, lewego rogu nadaje cokolwiek statycznemu motywowi tchnięcie
dynamizmu. Krótka ogniskowa ponownie podkreśla wymowę fotografii. Bliskość motywu daje
wrażenie, że obserwator niemalże mógłby dotknąć jego powierzchni. Kąt z jakiego wykonano
zdjęcie nadaje tematowi dominujący charakter. Bezchmurne niebieskie niebo stanowi tło. Motyw
wygląda niemalże jakby został nałożony na nie. Powściągliwe kolory, należące prawie do tej samej
palety, uwydatniają dramatyczną redukcję obrazu do kilku powierzchni, kształtów i barw.

Jeden motyw - Dwie atmosfery

Jeśli jest to możliwe powinniście odwiedzać swój motyw kilkakrotnie, analizować sposób w jaki
warunki oświetleniowe wpływają na wymowę zdjęcia. W naszym przykładzie mięliśmy nastrój do
eksperymentów:
Jak wygląda temat jeżeli w aparacie mamy zupełnie inny film?
Co się stanie, jeżeli użyjemy filmu o wyższej czułości zamiast ulubionego drobnoziarnistego?

Pierwsza wizyta nastąpiła bezchmurnego dnia. Podczas następnej niebo było odrobinę
zachmurzone. Cała sceneria wyglądała na całkowicie zmienioną. Ponure kolory są optymalne dla
tego typu motywu. Twarde cienie zanikają. Nie ma już połysków na zmatowiałym chromie.
Pomimo mieszaniny różnorodnych barw, kolory gruchota ciągle dopełniają jego bezpośrednie
otoczenie. Bliskie linie i relatywnie wysokie płożenie aparatu eliminuje rozpraszający wpływ
otoczenia. Podczas późniejszego wywoływania odbitek, skala obu motywów została dobrana w taki
sposób, by oglądający mógł dokonać bezpośredniego porównania.

Miejsce pracy z minionych dni

Wewnątrz małej ciężarówki panuje totalny bałagan. Musieliśmy użyć obiektywu szerokokątnego,
aby wydobyć cokolwiek z tego chaosu. Dodatkowo użyta została lampa błyskowa dla oświetlenia
wnętrza i zminimalizowania bardzo intensywnych kontrastów. W wielu aparatach program lampy
błyskowej (fill-in) automatycznie umożliwia uzyskanie dodatkowego światła flesza. Można również
ustawiać flesz manualnie. W takim przypadku należy standardowo zmierzyć aktualne światło i
zestawić czas naświetlania z ustawieniem przesłony dla danego flesza. Aby zapobiec prześwietleniu
powinieneś zmniejszyć aperturę obiektywu w przybliżeniu o 1/2 stopnia. Dla bezpieczeństwa z
pomocą funkcji grupowania można wykonać kilka ujęć z różnym czasem naświetlania, aby później
wybrać na negatywie najlepsze. Jest to najważniejszy krok: niewystarczające światło flesza objawi
się ciemnymi, wręcz czarnymi cieniami. Zbyt dużo światła i naturalność zniknie.

Ważne są zmiany

Zmiany często oznaczają sukces, szczególnie w przypadku ujęć portretowych. Weźmy jako
przykład karnawał w Wenecji. Spróbuj użyć filmu czarno-białego zamiast kolorowego. W ten
sposób fotografie będą odróżniać się od typowych karnawałowych zdjęć jakich zrobiono już wiele.
Wczuj się w rolę reżysera, poproś grzecznie aby interesujące Cię osoby przybrały pozy, jakie
chcesz. W wąskich alejach zazwyczaj panuje ogromny tłok. W takim przypadku odpowiednie tło
ma bardzo duże znaczenie:

Czy oglądający zdjęcia powinien rozpoznawać miejsca, gdzie zabawa świąteczna miała miejsce: na
Placu Św. Marka, czy Moście Rialto?
Czy ciemności wąskiej alei zapewniają odpowiedni kontrast?
Czy może koncentrujesz się na konkretnej osobie, uznając że tło powinno być tak neutralne jak to
możliwe?

Możesz bardzo szybko przetestować różne widoki przez zmianę punktu położenia

aparatu. Przejdź na odpowiednie miejsce ze swoim modelem i zmieniaj wysokość położenia
aparatu. Wykonane na poziomie oczu zdjęcia dają w rezultacie zbliżone warunki przestrzenne,
podczas gdy nisko położonym aparatem uchwytujemy niebo. Maski zostały sfotografowane jako
kontrast do bardzo prostego tła. Przykłady pokazują, że zdjęcia ludzi mogą być udane zarówno w
formacie krajobrazowym jak i portretowym. Jedyną ważną rzeczą jest właściwe kadrowanie
motywu w danym formacie. W wielu przypadkach warto podejść bliżej. Stwierdzenie to
szczególnie sprawdza się w przypadku tej weneckiej scenerii. Ostateczny efekt jest polepszony
dzięki włączeniu do kompozycji narożników budynków, dziedzińców i strasznych bram
wejściowych. Zwracaj uwagę by ustawiać przesłonę obiektywu w zakresie średnich wartości.
Powoduje to rozmycie tła i podkreśla jasność i ostrość modeli na pierwszym planie.

Oczekiwanie na odpowiedni moment

W przeciwieństwie do fotografii pozowanej możesz uchwycić bardzo interesujące motywy siedząc
i obserwując zdarzenia. Pierwszą czynnością jest ustalenie kierunku padającego światła.
Najbardziej realistyczne i żywe efekty daje światło boczne.

Wskazówka:
Stanowisko fotografa jest szczególnie ważne. Nie powinien on sfotografować własnego cienia.

Z aparatem w ręku możesz trzymać oko na tym co się dzieje. Jest bardzo dobrze jeśli przewidzisz
moment w którym zdarzy się coś ciekawego. W naszym przypadku na małej wysepce w Tajlandii,
rybakowi nie zajęło dużo czasu lądowanie małą, podłużną łódką na plaży.

Cała łódź została uchwycona obiektywem szerokokątnym o ogniskowej 30 mm. Przekątna
perspektywa została osiągnięta poprzez przesunięcie się kilku kroków w lewo. Drobny piasek
koralowej plaży stał się widoczny w prawym, dolnym rogu zdjęcia.

Linia horyzontu jest prosta i dzieli fotografie w proporcjach 1 do 2, aby pierwszy plan nie był
nadto dominującym. Chwilę później młody człowiek zakotwiczył łódź niedaleko linii brzegowej.
Druga łódź, będąca w tle mogłaby zostać włączona, tak że powstała by równoległa do horyzontu
linia. Łódź na pierwszym planie wygląda bardziej dynamicznie. Kierunek ruchu człowieka dodaje
do fotografii odrobinę "życia". Refleksy odbitego od powierzchni wody światła mogą być
doskonale usunięte za pomocą filtra polaryzacyjnego. W czystej wodzie Morza Andaman stoi
człowiek. Nieduży teleobiektyw skupia przestrzeń zdjęcia, czyniąc sąsiadujące na horyzoncie
wyspy bardziej widocznymi.

Serie zdjęć

Seria, która posłuży nam jako przykład dydaktyczny z powodzeniem może stać się częścią
fotografii codziennej. Jeśli możesz spróbuj różnych ustawień parametrów, robiąc zdjęcia tej samej
sceny. Zmieniaj szybko pozycje aparatu i długość ogniskową. W ten sposób możesz uzyskać serię
zdjęć opowiadającą jakąś historię, sekwencję, która zahipnotyzuje oglądającego.

Rybak z naszych serii przybył na plażę i był zadowolony z roli modela. Dobrze się bawił
przybierając kolejne pozy. Format krajobrazowy ze standardową ogniskową 50 mm umożliwia
uchwycenie łodzi jak również bezkresu kryształowo błękitnego oceanu. Prosta, klasyczna pozycja
osoby w centrum fotografii umożliwia fotografowanie z dalszej odległości. W ten sposób cień
mężczyzny, tworzący przekątną linię rozciągającą się do dziobu łodzi, mógł być także uchwycony.
Funkcja szybkiego przewijania, dostępna w wielu aparatach umożliwia wykonywanie szybkich serii
naświetlań. Wydawaj polecenia. Poproś osobę o lekki obrót w prawo lub w lewo.

Lekcja 18

Zastosowanie światła

Jak światło zmienia twarz

Piękne portrety osiągają doskonałość tylko wtedy, gdy światło pada z odpowiedniego kierunku.
Znajomość zasad rządzących oświetleniem pozwala poprzez niewielkie obrócenie głowy modela
lub szybką zmianę miejsca, z którego wykonywane jest ujęcie zmienić przeciętne zdjęcie w
atrakcyjną fotografię.

Oświetlenie frontalne

Światło padające bezpośrednio na twarz modela, niezależnie od tego czy naturalne, czy z lampy
błyskowej, jest najgorszym możliwym rozwiązaniem. Praktycznie w ogóle nie daje ono cieni, a

ponadto często występują dodatkowe niedogodności w postaci silnych odbić. Nie ma wtedy szans
na uzyskanie naturalnego, trójwymiarowego efektu. Innymi słowy, kiedy tylko to możliwe należy
unikać bezpośredniego oświetlenia z przodu.

W tym przypadku są wyjątki od reguły. Jednym z nich jest bez wątpienia światło uzupełniające z
flesza. Lampa błyskowa nie jest jedynym źródłem światła, ma za zadanie jedynie delikatne
rozjaśnienie cieni oraz zmniejszenie kontrastu.

Profesjonalna wskazówka:

Efekt miękkiego oświetlenia można uzyskać stosując różnego rodzaju ekrany odbijające. W
sklepach fotograficznych są do nabycia składane ekrany, chociaż często dla zapewnienia
pośredniego oświetlenia twarzy wystarczy duży arkusz białego kartonu. Arkusz powinien być
umieszczony poza kadrem, naprzeciw źródła światła. Umieszczony z boku, dodatkowo rozjaśnia
obszary zacienione.

Oświetlenie frontalne jest dobrze znane osobom zajmującym się makrofotografią. Używają oni co
najmniej dwie lampy błyskowe rozmieszczone wokół obiektywu. Najbardziej wyrafinowanym
rozwiązaniem jest flesz pierścieniowy, którego lampa wyładowcza otacza obiektyw. Ponadto
frontalne światło błyskowe może być wykorzystywane do uzyskania specjalnych efektów i
zniekształceń obrazu.

Alabastrowe odcienie skóry, podobne do widzianych na reklamach kosmetyków można uzyskać w
czarno-białych portretach.

Bezpośrednie światło lampy błyskowej może być pomocne kiedy używany jest specjalny program
dostępny w wielu aparatach. Przy zdjęciach wykonywanych w półmroku aparat przełącza się na
dłuższy czas ekspozycji i automatycznie dodaje wymagane światło flesza. Otwiera to możliwości
tworzenia interesujących portretów.

Używając bezprzewodowych, montowanych na uchwytach lamp błyskowych, dopóki fotografia
nie jest gotowa, nie można zobaczyć w jaki sposób błysk rozkłada światło i cienie. Istnieją jednak
sposoby na uprzednie sprawdzenie efektów rozkładu światła. Wyzwalając błysk za pomocą
przycisku testowego można obserwować kątem oka emitowane światło. Innym sposobem jest
improwizacja niewielkiego studia przez rozstawienie domowych lamp obok fleszy, które będą
pozorować w ten sposób kierunki padania światła. Ci, którzy chcą zainwestować nieco więcej,
powinni rozejrzeć się za kompaktowymi systemami fleszy. Są to małe, profesjonalne reflektory
przystosowane do pracy ciągłej, służące dokładnemu wskazywaniu kierunku i efektu
wywoływanego przez światło.

Wady bezpośredniego oświetlenia fleszem:
Gwałtowna utrata światła obok fotografowanego obiektu i poza nim. Tło jest czarne. Przy ujęciach
szerokokątnych wbudowany flesz działa jak reflektor punktowy
Oświetlenie tego rodzaju powoduje odbicia i odblaski.
W ujęciach portretowych często zauważalne są świetlne plamy na skórze.
Odwzorowanie kolorów bywa nierzeczywiste. Całkowite odbicie od kolorowych powierzchni daje
w wyniku nienaturalną jasność.

Wykonywanie fotografii z rozpraszaczem

Fotografik nie zawsze może wykorzystać wszystkie możliwości, jakie daje oświetlenie. Czasem
musi powrócić do prostych narzędzi. W takich sytuacjach pomocny okazuje się montowany na
reflektorze lampy rozpraszacz światła (sklep z akcesoriami fotograficznymi). Częściowo redukuje
twarde, dające ostry kontrast cienie. Dostarczane z rozpraszaczem kolorowe arkusze dodatkowo
umożliwiają wypróbowanie efektów barwnych. Tego rodzaju dystrybucja światła jest szczególnie
przydatna przy zbliżeniach osób.

Oświetlenie pośrednie

Lampa błyskowa jest najczęściej stosowanym źródłem światła, nie licząc Słońca. Jeśli Twój aparat
jest wyposażony w mocowanie lampy błyskowej lub dodatkowe gniazdo do kabla lampy, możesz
zacząć eksperymentować z bardziej zaawansowanym oświetleniem. Jeśli skierujesz ostre światło
lampy błyskowej bezpośrednio na białą powierzchnię i odbijesz je od niej na fotografowaną osobę,
możesz oczekiwać znacznie lepszych rezultatów. Większość reflektorów lub nowoczesnych lamp
błyskowych (bezprzewodowych i wyposażonych w odpowiedni uchwyt) może być obracanych i
przekręcanych (tilt reflector).

Wskazówka:
Jeśli nie dysponujesz taką lampą, możesz poszukać tzw. "nakładki obrotowej do lampy" Nakładki
te umożliwiają na zmianę ustawienia całej lampy.

Mimo to, miękkie i stosunkowo bezcieniowe światło tworzy raczej sztuczny efekt, gdy pada z
przodu. W związku z tym nie należy ustawiać reflektora dokładnie tyłem do miejsca, w którym
znajduje się fotograf. Z tego powodu często ustawia się reflektor tak, żeby był skierowany lekko w
dół, żeby światło padało pod kątem ok. 45ø. Tworzy to efekt podobny do oświetlenia słonecznego,
niedługo po południu. Jeśli jest to możliwe należy ustawiać reflektor lekko w górze i z boku.

Powierzchnia odbijająca powinna:
jak najlepiej odbijać światło
być biała lub jasno-szara, gdy używamy filmów kolorowych.

Powierzchnie kolorowe często powodują zniekształcenie kolorów.
Ważne:
Należy pamiętać, że światło ma do pokonania podwójną drogę nim dotrze do modela. Zatem
wysokie sufity są mniej odpowiednie dla pośredniego oświetlania. Należy wybrać znacznie większy
otwór przesłony przy nie zmienionej mocy błysku, maleje w efekcie głębia ostrości. Ważne jest
także uwzględnienie całkowitej ilości odbitego światła w otoczeniu. Pracując w pomieszczeniach
bogatych w duże, białe powierzchnie można uzyskać lepsze rezultaty niż w otoczeniu ciemnym.
Pośredni błysk flesza właściwie nie ma zastosowania w pomieszczeniach z ciemnymi ścianami lub
sufitami. Sufity z drewnianych paneli są do tego celu najmniej odpowiednie.

Wskazówka:
Należy pamiętać, że światło ma do pokonania podwójną drogę nim dotrze do modela. Zatem
wysokie sufity są mniej odpowiednie dla pośredniego oświetlania. Należy wybrać znacznie większy
otwór przesłony przy nie zmienionej mocy błysku, maleje w efekcie głębia ostrości. Ważne jest
także uwzględnienie całkowitej ilości odbitego światła w otoczeniu. Pracując w pomieszczeniach
bogatych w duże, białe powierzchnie można uzyskać lepsze rezultaty niż w otoczeniu ciemnym.
Pośredni błysk flesza właściwie nie ma zastosowania w pomieszczeniach z ciemnymi ścianami lub
sufitami. Sufity z drewnianych paneli są do tego celu najmniej odpowiednie. .

Jakość światła nie zależy od warunków panujących w pomieszczeniu. Dodatkową zaletą tych
niewielkich akcesoriów jest większa wydajność świetlna. Poza tym, droga jaką pokonuje światło
jest w tym wypadku bardzo krótka. Większa moc światła oznacza również mniejszy otwór
przesłony, a więc większą głębię kadru lub, przy nie zmienionym ustawieniu przesłony, możliwość
zastosowania filmu o mniejszej czułości. W celu pomiaru natężenia światła odbitego lampy
błyskowej należy posługiwać się komórką fotoelektryczną w lampie albo skorzystać z -
precyzyjniejszego - pomiaru przez obiektyw (TTL - Through The Lens). Niektóre lampy błyskowe
wyposażone są we wskaźnik błędu, zintegrowany z elektronicznymi funkcjami aparatu. Niewielka
dioda lub lampka zapala się, jeśli ilość światła jest wystarczająca dla poprawnej ekspozycji.

Wskazówka:
Każdy kto często pracuje z oświetleniem pośrednim bez wątpienia wie, że ujęcie wykonane przy
przesłonie zwiększonej o pół punktu daje lepsze rezultaty, szczególnie przy filmach negatywowych.
W takiej sytuacji należy zatem zawsze sprawdzić sprzęt i wprowadzić poprawkę opierając się na
własnym doświadczeniu.

Używanie odbitego światła pochodzącego z pojedynczego flesza zwykle pomaga osiągnąć
naświetlenie miękkim światłem. Jednakże tego rodzaju oświetlenie nie jest w pełni doskonałe. Przy
ujęciach portretowych po dokładniejszym przyjrzeniu, dostrzega się delikatne cienie, głównie pod
nosem, zdradzające kierunek z którego padało światło. Przemysł fotograficzny jest świadom tego
problemu i od dawna oferuje dodatkowe, uzupełniające lampy błyskowe o niewielkich wymiarach i
mniejszej mocy, wbudowane w wyższej jakości flesze. Umożliwiają one zastosowanie
niezależnego, dopełniającego oświetlenia od przodu. Fotograf uzyskuje zadowalające oświetlenie
stosunkowo prostymi środkami. Co więcej, tego rodzaju sprzęt pozwala łatwo podążać za modelem
dokądkolwiek się on udaje!
Idealne warunki, pozwalające na uzyskanie pełnych ekspresji zdjęć portretowych, powstają przy
kilku źródłach światła sztucznego lub kilku lampach błyskowych. W tym kontekście często pojawia
się termin "bezprzewodowe" Bezprzewodowe oznacza po prostu, że główne źródło światła, na
przykład flesz, nie znajduje się bezpośrednio na aparacie. Zalety tej techniki są oczywiste: lampa
błyskowa może być ustawiana w pomieszczeniu niezależnie od aparatu. W praktyce stosowane są
trzy rodzaje twórczego oświetlenia błyskowego.

Oświetlenie boczne

Oświetlenie górne

Światło padające z dołu

Światło padające z tyłu

Oświetlenie Boczne

Jedna lampa błyskowa lub pojedyncze źródło światła sztucznego są wystarczające w prostych
sytuacjach. Oto sposób na uzyskanie uderzającego oświetlenia: flesz zamontowany na trójnogu.
Jednak jeśli nie ma innej możliwości, może on być umieszczony na dowolnym podłożu. Należy
mieć na względzie końcowy efekt: światło i cień stają się teraz istotnymi środkami wyrazu. .

Nieco większy wysiłek opłaca się. Znani fotografowie stworzyli sensacyjne portrety używając
jedynie małych, kompaktowych fleszy. Oświetlenie boczne, podobne do wlewającego się przez

duże okno, zapewnia pełen życia efekt. Faktura powierzchni wyraźnie ukazuje mroczne cienie. Jeśli
światło nadbiega z boku i z góry, jest podobne do światła zachodzącego słońca. Jednakże związane
z nim cienie nie zawsze są pożądane - szczególnie w fotografii portretowej. Z tego powodu przy
pewnych bardziej wyrafinowanych studiach portretowych fotografowie rozjaśniają nieco boczne
cienie.

Profesjonalna wskazówka:
Nawet biała tafla styropianu umieszczona poza kadrem jest wystarczająca, by zauważalnie
rozjaśnić cienie. Jeśli musisz improwizować, możesz użyć także np. dużego białego prześcieradła.
Postaraj się o obecność drugiej osoby, która podtrzyma ten "odbijający ekran ".

Z drugiej jednak strony, niektórzy dla uzyskania specjalnych efektów lubią pracować z twardymi
cieniami i po prostu rozjaśniają połowę twarzy. W tym celu flesz musi być umieszczony bardziej z
przodu w stosunku do aparatu. Każdy, kto pracuje z dwiema lampami błyskowymi może użyć
jednej z nich do uzyskania dopełniającego oświetlenia. Jej moc musi zostać zredukowana
przynajmniej o 2 do 3 punktów. Oczywiście pośrednie, miękkie boczne oświetlenie jest również
możliwe a nawet często potrzebne przy pracach portretowych. W takim przypadku należy
skierować flesz na delikatnie kolorową ścianę lub ponownie użyć arkusza styropianu, korzystając z
odczytu TTL w celu określenia parametrów naświetlania. Można także postępować tak samo, jak w
wypadku ustawień ręcznych:

Należy wziąć pod uwagę odległość między fleszem a obiektem. Pamiętaj...

... możesz regulować intensywność oświetlenia nie zmieniając ustawień - poprzez zmiany
odległości.

... możesz zmieniać efekt i rozkład cieni przez zmiany pozycji flesza względem osi obiektu, przed
nim lub za nim.
Im bardziej zbliżasz flesz do osi obiektu, tym dłuższe będą cienie.
Krótsze cienie - niektóre przesłaniane przez główny motyw - pojawiają się, gdy przesuwasz flesz
dalej ku bokowi i przodowi w kierunku osi aparatu.

Kolejnym czynnikiem jest odległość między obiektem a jego tłem. . Jeśli tło jest ciemne, a nawet
czarne, po prostu otrzymasz cienie na obiekcie. Jeśli fotografowany motyw znajduje się
bezpośrednio przed ścianą o jasnych kolorach, otrzymasz wyraźne cienie jego kształtu stopniowo
zanikające w miarę zwiększania się odległości od tła.

Oświetlenie Górne

Jeśli światło pada bezpośrednio z góry, w pierwszej chwili oko obserwatora przyciąga twarz
modela. Jako że ilość światła gwałtownie się zmniejsza, jasność spada wyraźnie w kierunku
podłogi. Niestety, tego rodzaju oświetlenie wywołuje ciemne cienie pod nosem. Traci się również
blask oczu. Z drugiej jednak strony, warto poeksperymentować z tą techniką oświetleniową. Dla
zmniejszenia cieni , można użyć ekranu odbijającego ustawionego z przodu i, co najważniejsze, od
dołu.

Światło Padające z Dołu

Światło padające z dołu wygląda ostro i tajemniczo. W celu uzyskania takiego efektu, możesz
umieścić flesz na podłodze przed modelem. Tego rodzaju portretowe ustawienie jest określane jako
oświetlenie sceniczne lub teatralne. "Aktor" wygląda jak demon z innego świata. Rozkład świateł i
cieni musi być wcześniej ze szczegółami zaplanowany. Przy bardzo ostrym błysku, duża ciemna

powierzchnia może zdezorientować odczyt lampy. Podobnie odczyt TTL aparatu będzie miał
tendencje do rozjaśnienia ciemnego pomieszczenia i tworzenia zbyt dużej ilości światła. W takim
przypadku powinieneś wykonać serię ujęć lub skorygować ustawienie przesłony o przynajmniej 1
punkt.

Światło Padające z Tyłu

Oświetlenie od tyłu w przypadku korzystania z flesza, podobnie jak przy ujęciach w świetle
dziennym, stwarza dla fotografa znaczące utrudnienie. Najważniejsze jest unikanie bezpośredniego
światła, jeśli to tylko możliwe. Z wyjątkiem zamierzonych efektów, takie jego zastosowanie jest
bardzo trudne do utrzymania pod kontrolą. W szczególności brak ogniskującego lub
naprowadzającego światła zamienia planowanie końcowego efektu w zgadywankę. Tylne
oświetlenie z założenia podkreśla pewne aspekty obiektu poprzez otoczenie ich obwódką halo. Z
drugiej strony, światło to nie powinno docierać bezpośrednio do obiektywu, ponieważ refleksy w
systemie soczewek i na otworze przesłony mogą powodować, że rezultatem będzie obraz pełen
niepożądanych odbić. Znacznie lepiej i łatwiej jest używać pośredniego światła flesza. Flesz należy
umieścić z boku i skierować pod kątem około 45o na białą powierzchnię, a model ustawić w
odległości przynajmniej 2 metrów od niej. Końcowy efekt można poprawić osłaniając flesz
kawałkiem czarnego kartonu umieszczonym od strony fotografowanego motywu.

Na przykład: błysk można skierować na białe drzwi, podczas gdy stoi przed nimi

fotografowana osoba. Bez uzupełniającego światła z przodu, otrzyma się zarys jej sylwetki.
Odbijające ekrany lub dopełniający flesz umieszczony z przodu może zmniejszyć kontrast do
poziomu tolerowanego przez film. Odczyt TTL, jak również czujnik na lampie błyskowej pomogą
określić odpowiednie ustawienia parametrów ekspozycji. Ważne jest, by wypróbować kilka różnych
ustawień, by właściwie naświetlony materiał w rezultacie dał perfekcyjny efekt.

Jeśli pracuje się nad portretem sylwetkowym, można również zastosować podwójną

ekspozycję i dodać drugie ujęcie z normalnymi ustawieniami. Jest to chwyt, który w swoim
repertuarze ma dziś wiele studiów portretowych.

Lekcja 19

Efekty

Odbicia i inne ...

Różnego rodzaju odbicia można mieć za darmo. Ekstremalne ujęcia pod ekstremalnymi kątami
także mogą dodać nieco pikanterii do pracy fotografa.

Wszędzie gdzie spojrzycie, o dowolnej porze dnia lub nocy, możecie zobaczyć odbicia. Są one
niezależne od pogody i pory roku. Zwracając na nie nieco uwagi, można je wkomponować w
zdjęcie uzyskując niezwykłe rezultaty. Pozwalają na przekazywanie zupełnie nowych treści bez
stosowania specjalnych filtrów lub komputerów. Każdy, kto uczuli wzrok na różne odbicia w
wodzie, metalu, na szkle lub innych materiałach zostanie wkrótce nagrodzony imponującymi
odbiciami lustrzanymi.

Zasada tego zjawiska optycznego jest zawsze taka sama i nie jest wcale taka spektakularna.

W przypadku odbić, kąt padania światła na powierzchnię odbijającą jest równy kątowi odbicia.

Jeśli ustawisz się pod odpowiednim kątem do odbijającej powierzchni, kierunek padającego
światła zostanie po prostu zawrócony i będziesz mógł zobaczyć swoje własne odbicie. Jeśli się
odsuniesz, możesz zobaczyć obiekty, które znajdują się naprzeciw tej powierzchni. Powinieneś
zawsze zwracać uwagę na tą zasadę wybierając pozycję aparatu.

Wskazówka:
Powierzchnia odbijająca powinna być jak najbardziej gładka i błyszcząca.

Przykładami takich powierzchni są:
Wszystkie rodzaje luster,
Zwykła szyba okienna,
Spokojna powierzchnia wody,
Błyszcząca powierzchnia metalu, oraz
inne pomalowane farbą powierzchnie.

Im bardziej jednolita jest powierzchnia, tym czystszy i prawdziwszy jest odbity obraz. Wszelkie
zniekształcenia zmieniają go. Dotyczy to również wyrównanych i zakrzywionych powierzchni.
Falowanie wody powoduje "rozmywanie" linii na odbitym obrazie, co także może zaowocować
interesującym zdjęciem. Najbardziej interesujące efekty można uzyskać przy pomocy
zniekształcenia obrazu spowodowanego przez lustra do efektów specjalnych. Dzięki nim
perspektywa jest odwrócona do góry nogami! Efekt ten nie musi być wykorzystywany tylko do
tworzenia fotograficznych karykatur. Akty sfotografowane przez André Kertesza w latach 30-tych
są tego dowodem. Podobny efekt można uzyskać przy odbiciu obrazu od błyszczącej kuli.

Skupienie na odbitym obiekcie

Wystarczy rozejrzeć się dookoła, by znaleźć różnego rodzaju odbicia. Istnieją one w różnym
natężeniu, niezależnie od światła. Jeśli chcesz utrwalić je na zdjęciach musisz pamiętać, że obiekt
zawsze znajduje się z grubsza w takiej samej odległości od odbijającej powierzchni, co jego
odbicie. W związku z tym nastawianie ostrości na powierzchnię nie pozwoli na wykonanie ostrego
zdjęcia! Powodem tego jest tzw. obraz "wirtualny". Należy ustawić ostrość po prostu na odbiciu
obiektu chyba, że celowo chcesz uzyskać nieostry obraz.

Przykład:
Jeśli Twój model znajduje się metr od lustra, ostry obraz uzyskamy ustawiając ostrość na 2 metry.

Odbicia na wodzie są najczęściej stosowanymi motywami szczególnie, gdy popołudniowe

słońce oświetla całą scenę ciepłym, czerwonym światłem. Jednakże, oświetlenie wcześnie rano i
późno wieczorem może być wykorzystane do podkreślenia ujęć panoramicznych i
architektonicznych. Wieczorne światło podkreśla intensywność kolorów, co przeciwdziała redukcji
ich intensywności spowodowanej przez odbicie. W rezultacie kolory są bogatsze, a film o nieco
większym kontraście (niższej czułości) może jeszcze bardziej podkreślić ten efekt. Światło
przechodzące przez chmury lub światło bardzo wcześnie rano spowoduje chłodniejszy i bardziej
pastelowy wygląd odbić.

Najciekawsze efekty można znaleźć po deszczu, na zmoczonych wodą ulicach, szczególnie gdy
liczne wieczorne światła miasta znajdują odbicia w mokrym chodniku. Jeśli powierzchnia
odbijająca jest kolorowa, wywrze to bezpośredni efekt na odbiciu. Kolor złoty i mosiężny tworzą
cieplejszą atmosferę, a obiekty chromowane dadzą czystsze odbicia i większe kontrasty. Malowane
powierzchnie samochodów, chromowane części motocykli lub części maszyn mogą być zawsze
wykorzystane przy wyczarowywaniu fascynujących odbić.

Wskazówka:
W całym zamieszaniu nie można zapomnieć o tym, aby na zdjęciu nie pojawiło się nasze własne
odbicie. Należy stosować duże długości ogniskowej, pamiętając oczywiście o zwiększeniu
odległości od obiektu przy zwiększeniu długość ogniskowej.

Obiektywy makro mogą być używane tylko jako alternatywa przy bardzo dużych zbliżeniach.
Oczywiście stosowanie obiektywów szerokokątnych także może być interesujące. W odpowiednich
warunkach mogą dzięki nim powstać szczególnie dynamiczne zdjęcia.

Bardzo interesujące może być także fotografowanie przezroczystych odbijających powierzchni
takich jak sklepowe okna wystawowe. Połączenie odbicia z widokiem zza szyby tworzy efekt
wielowarstwowości. Odbicia od szkła formowanego, luster parabolicznych, lub ceramiki
dostarczają dalszych możliwości.

Mniej często znaczy lepiej

W poszukiwaniu ekstremów

Odejście od norm

Obramowane widoki

Koncentracja na podstawach

Celowy wybór

Lekcja 20

Serie Fotograficzne

Gdy fotografie opowiadające historię

Dzięki automatycznemu przesuwowi filmu, nowoczesne aparaty mają możliwość robienia
szybkich zdjęć seryjnych. Sekwencja ujęć może być wykonana w mgnieniu oka. Niestety
możliwość ta jest wykorzystywana zbyt rzadko. Czasem wystarczą dwa lub trzy zdjęcia do
stworzenia wyrazistych obrazów opowiadających historię.

Ten rodzaj fotografii wykracza poza ramy pojedynczego obrazu i to jest prawdopodobnie
powodem, dzięki któremu jest tak skuteczny. Serie zdjęć przeciwstawiają się efemeryczności.

Seria zdjęć może być opracowana w różny sposób:
Możesz fotografować kilka ruchów i uzyskać ujęcia poszczególnych faz.

Możesz sfotografować historię poprzez wykonanie różnych ujęć z centralnym motywem.
Możesz wykorzystać różne ujęcia i kadry pojedynczego tematu.
Możesz unieruchomić aparat i dokumentować zmiany, które są widoczne w kadrze.
Możesz połączyć zdjęcia o podobnej tematyce.

Wskazówka:
Wyjątkowo atrakcyjnie wizualnie historie mogą powstać po prostu poprzez zmiany oświetlenia.

Jeden temat, nieskończona ilość możliwości

Nawet dzieci są zafascynowane porównywaniem zdjęć: czym się różnią? Co od razu może
zobaczyć wprawne oko? Tylko dokładne spojrzenie odkryje odpowiedź: niektóre szczegóły są
różne, brakujące, zamienione lub dodane.

Do tej kategorii należą serie zdjęć obejmujące stosunkowo długi okres. Wydaje się, że bardzo łatwo
coś takiego zrobić. Po prostu trzeba wziąć statyw, zamocować aparat i czekać. Na filmie zapisane są
zmiany następujące w ciągu dnia, od wschodu do zachodu słońca, w regularnych odstępach. Stała
długość ogniskowej i identyczny kadr są niezbędnymi elementami wszystkich zdjęć tego typu.

Temat zdjęcia wygląda zupełnie inaczej w świetle wczesnego poranka, w środku dnia i późnym
popołudniem.
W rześkim porannym świetle, mały kąt padania promieni słońca wydaje się wzmacniać
trójwymiarowy efekt zdjęć panoramicznych. Jednak kolory są bardziej stonowane i stosunkowo
chłodne.
Światło w południe powoduje odblaski i krótkie cienie. Reprodukcja kolorów w tym przypadku
jest bardziej naturalna.
Gdy surowe światło wdziera się w delikatną atmosferę popołudnia, pojawiają się cienie, które
rozpraszają przestrzeń obrazu i upodabniają panoramę do impresjonistycznych obrazów.
Światło późnym popołudniem jest bardzo dobre do pokazania atmosfery ujęć - z czerwonawym
zabarwieniem i dramatyczną wymową.
Późniejszy czas można nazwać "błękitnymi godzinami wieczornymi". Musisz szybko reagować,
żeby zdążyć uchwycić przygasające światło na filmie. Monochromatyczny, błękitny odcień
scenerii, w połączeniu z dodatkowym kontrastem źródeł sztucznego światła, tworzy niezwykle
ekscytujący obraz.

Najlepszą porą do wykonywania zdjęć jest ranek lub popołudniowe światło padające pod
niewielkim kątem.

Specjaliści fotografii panoramicznej doceniają znaczenie temperatury kolorów, która w
rzeczywistości oznacza, ciągle zmieniającą się jakość światła. Czasem w świetle dominuje jego
niebieska część, podczas gdy, innym razem mamy przesunięcie w kierunku czerwonego spektrum,
co może być uchwycone na filmie.

Niewielka część tych wszystkich czynników, zapisywana na filmie w ciągu całego dnia, jest
widoczna na każdym zdjęciu. Szczególny wydźwięk tego rodzaju zdjęć staje się widoczny po
porównaniu. Moment w którym zostało wykonane zdjęcie nie jest widoczny na pojedynczym
zdjęciu, ale widz systematycznie zbliża się do ostatecznej kolejności zdjęć. Okres w którym robi się
zdjęcia może być wydłużony do miesięcy lub lat. Na przykład, jeśli wykonujecie portrety osoby w
jednakowych przedziałach czasu, z pewnością powstanie bardzo wymowna seria zdjęć. Inne
aspekty codziennego życia mogą także być tematem:
Możecie w równych odstępach czasu i w identycznych warunkach fotografować rzeczy, które
kupujecie, np. samochód.
Możecie dokumentować pokoje hotelowe podczas podróży.
Możecie wykonywać zdjęcia migawkowe np. codziennych czynności.
Użyjcie swojego aparatu jako pamiętnika: kolekcjonujcie wspomnienia na filmie.

Oprócz tych kilku przykładów, technikę tą można stosować przy wykonywaniu dokumentacji np.
fotograf wybiera poszczególne fazy - podczas budowy domu - następnie łączy te "fragmenty" w
formie fotograficznego kolażu.

Wskazówka:
Każdy, kto chce zająć się bardziej dogłębnie taką fotografią powinien określić podstawową
koncepcję przed rozpoczęciem zdjęć: co ma być przedstawione, które momenty lub motywy
opowiedzą historię najlepiej i przede wszystkim zwięźle.

Czas jako czynnik

Planowanie jest opłacalne

Jeden temat, kilka zdjęć

Od pomysłu do serii zdjęć

Koncentracja na niezwykłym

Z dziećmi w wesołym miasteczku

Ruch i martwa natura

Lekcja 21

Poszukiwanie Tematu

Planowanie zbiegu okoliczności

Patrząc na rzeczywiście imponujące zdjęcia nie możesz nadziwić się w jaki sposób udało się
fotografowi znaleźć ich temat. Czy możesz zaplanować tego rodzaju ujęcia? Jak to zrobić i na co
zwracać uwagę? Spróbujmy przypomnieć kilka podstawowych zasad.
Ujęcia tego typu nie są zazwyczaj tak spontaniczne na jakie wyglądają. Piękne krajobrazy lub
typowe widoki miasta nie powstają z marszu. Wymagają pewnej dozy planowania. Jakkolwiek
nowoczesna technologia ułatwia wykonywanie prostych fotografii, tak w celu uzyskania
prawidłowego kadrowania, kompozycji, kierunku i efektu światła, nadal wymagane jest coś więcej
niż tylko ostre, poprawnie naświetlone zdjęcia.

Zwykle zakłada się, że profesjonalni fotograficy posiadają większe środki finansowe do

tworzenia lepszych zdjęć. Jednakże fakt ten, jak i sprzęt, nie przesądzają o jakości fotografii. Wręcz
przeciwnie, najważniejsza jest codzienna pomysłowość i szybka reakcja. Profesjonaliści często
pracują pod presją napiętych terminów, podczas gdy amatorzy mogą pozwolić sobie na luksus
spędzania długiego czasu na próbach. Dla osób fotografujących dla przyjemności najlepszym
okresem są wakacje. Kiedy indziej będziecie mieli czas i natchnienie? Są jednak pewne rzeczy, na
które trzeba zwracać uwagę planując wakacje.

Dobra rada pomaga robić lepsze zdjęcia

Samo Słońce nie tworzy jeszcze idealnej atmosfery. Plaża także się nudzi po zrobieniu trzeciego
filmu. Gdzie więc można robić dobre zdjęcia plenerowe?
Na początek najlepiej jest mieć dobre kontakty z agencją turystyczną. Wskazówka od ekspertów
może czasem pomóc w celowym wyborze fotogenicznych miejsc na wakacje.
Przeglądając katalogi patrzcie nie tylko na ceny, ale dokładnie przeanalizujcie zdjęcia.
Przedstawcie agentowi biura swoje plany. Znają oni osobiście wiele kompleksów hotelowych.
Dzięki temu już na samym początku możecie otrzymać wiele pomocnych wskazówek.

Na przykład, który pokój powinniście wynająć w Paryżu, żeby mieć dobry widok ponad dachy?
Gdzie jest hotelowy korytarz z niezwykłą atmosferą, lub który pokój posiadł czar minionych dni dla
fotografii portretowej i aktów?
Kto wie, który pokój jest najlepszy do spania i robienia zdjęć? Czy hotel znajduje się w starym
parku? Czy niezwykłe położenie basenu oferuje widok obszernej zatoki? Czy szklana winda
posiada konieczny blask nowoczesnej technologii?

Zacznij szukać tematów na mapie
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, musisz trochę poczytać. Dobrze ilustrowane przewodniki
turystyczne i magazyny mogą dać kilka wstępnych wskazówek, gdzie możesz uchwycić
interesujące motywy. Mapy w odpowiednio dużej skali są nieodzowne do planowania w domu.

Wskazówka:
Robienie na mapie notatek może pomóc w późniejszym dobieraniu tematów.

Ilustrowane książki dostarczają pierwszych wrażeń i wprowadzają fotografa w odpowiedni nastrój.
Celem nie powinno być kopiowanie tematów, ale raczej przygotowanie się do wyprawy. Oglądając
zdjęcia możesz określić jaki zestaw sprzętu będzie najodpowiedniejszy. Czy powinien to być film
czarno-biały, czy kolorowy? Lektura także może pomóc w podjęciu decyzji. To samo dotyczy
doboru filmów. Pomysły na własne historie fotograficzne mogą powstać od razu, w domu.

Cała ta praca przygotowawcza oszczędza wam kłopotów z poszukiwaniem tematów. Czas
spędzony w podróży jest cenny, więc fotograf powinien skupić się na widokach, które są dla niego
najważniejsze.

Bardzo ważna jest szczegółowa mapa, która pozwoli na określenie kierunku padania światła. Jak
wiemy, zmiana położenia Słońca jest związana z konkretnymi porami dnia. Kierunek światła
możecie zaznaczać strzałkami na mapie.

Wskazówka:
Nie na każdej mapie północ jest dokładnie u góry.

Teraz możesz dostosować wycieczkę do celów fotograficznych. Unikaj robienia zdjęć w środku
dnia, szczególnie w rejonach południowych i w okolicach równika. Najlepsze są godziny poranne i
popołudniowe. Pamiętajcie jednak, że w niektórych rejonach okres pomiędzy zmierzchem, a
ciemną nocą jest bardzo krótki. W tych krajach, o zmierzchu czasu wystarcza na zrobienie tylko
kilku zdjęć.

Jeśli dobrze się przygotujecie, szybko będziecie w stanie określić kiedy są najlepsze szanse na
uchwycenie, na przykład, popołudniowej atmosfery. Pozwoli to na uniknięcie późniejszego
rozczarowania, jak wtedy, gdy ze sfotografowanej głównej bramy zamku na zdjęciu pozostał tylko
ciemny kontur, ponieważ zrobiliśmy zdjęcie w złym momencie. Jeśli wycieczki krajobrazowe mogą
być zorganizowane indywidualnie, należy je skoordynować z celami fotograficznymi.

Najważniejsza jest mobilność

Dopasuj wszystkie szczegóły do tematu

Przygotowywanie ujęć

W odpowiednim momencie

Kontrola jest ważna

Lekcja 22

[kursy fotograficzne]
[podstawy fotografii]
[cyfrowe początki]
[fotografia cyfrowa]
[fotografia tradycyjna]
[czarno-biały kurs laboratoryjny]
[przydatne programy]
[odzyskiwanie zdjęć]
[ciekawe miejsca w sieci]
[usługi fotografów]

sprawdź adresy:
Galeria Sart
Internetowe galerie sztuki. Załóż własne konto w galerii.
fotografia artystyczna
otwarta galeria artystycznych zdjęć czarno-białych

Długie Naświetlanie / Światło Zastane

Wszystko przeradza się w bezruch

Techniki specjalne, jak fotografowanie przy długim czasie naświetlania, są szczególnym
wyzwaniem. W porównaniu do fotografowania aparatem trzymanym w ręku, przy użyciu krótkiego
czasu naświetlania - zazwyczaj otrzymujesz mniej dobrych ujęć. Mimo to długie naświetlania w
nocy lub ujęcia w półmroku - tzw. zdjęcia przy świetle zastanym - posiadają wiele uroku.
Gdy światło słoneczne straci twardość i intensywność, a pozostałości dnia jeszcze delikatnie
oświetlają scenerię, nadchodzi czas na specjalne fotografie nocne.

Wskazówka:
Najlepszych ujęć nie uzyskuje się w nocy, ale raczej o zmroku lub wczesnym rankiem.

W tym czasie jasność różnych źródeł światła, o różnych temperaturach kolorów, tworzy bardzo
interesujące kombinacje kolorów. Mniej ważne obszary motywu są szybko ukrywane w mroku, a
rzeczy ważniejsze, lepiej oświetlone, zostają uwypuklone. Zazwyczaj powstają wtedy silne
kontrasty. Ważny staje się odpowiedni dobór filmu, a przede wszystkim odpowiednie ustawienia
czasu naświetlania.

Cienka linia pomiędzy mobilnością, a jakością

W zasadzie, można podzielić te zdjęcia na dwie grupy:
Ujęcia wykonywane bez statywu (fotografie przy świetle zastanym), przy dużej aperturze (czułe
obiektywy, f2.8 lub nawet 1.8) oraz "czułe" filmy - ASA 400 lub więcej.
Prawdziwie nocne zdjęcia wykonywane przy użyciu statywu z czasem naświetlania od 1 s. do kilku
minut. Apertury średnie do dużych, oraz średnie czułości filmów gwarantują najlepszą jakość zdjęć.
Większość motywów fotografii przy świetle zastanym porusza się. Jest to kolejny czynnik
utrudniający tę technikę. Czas naświetlania musi być wystarczająco krótki, ażeby aparat nie
poruszył się podczas zwolnienia migawki. Wybór prędkości migawki zależy także od prędkości
fotografowanego obiektu. Jeśli czas będzie zbyt długi, ruch spowoduje utratę ostrości zdjęcia.

Wskazówka:
W przypadku zdjęć aparatem trzymanym w ręku należy ustawiać najwolniejszą migawkę dla
ustawionej długości ogniskowej. Na przykład, jeśli ustawisz zoom na 125 mm, musisz ustawić

migawkę na 1/125 s lub mniej.

Jeśli w tych warunkach ustawisz krótszy czas naświetlania dla średnio czułych filmów, szybko
zorientujesz się, że musisz zastosować większe otwarcie przesłony. Znacznie ograniczy to głębię, a
właściwości optyczne niektórych obiektywów staną się niezadowalające. Jeśli potrzebujesz
większej głębi przy tych samych ustawieniach migawki, po prostu użyj bardziej czułego filmu.

Ostatnie światło dnia

Fotografie zachodów Słońca są bardzo popularne. Ich efekty możesz bardzo precyzyjnie
kontrolować używając ustawień czasu naświetlania. Jeśli chcesz zrobić zdjęcie bezpośrednio w
kierunku zachodzącego Słońca - bez korekcji - scena będzie wyglądała jak grafika. Więcej
szczegółów cieni możesz uzyskać poprzez:
Ustawienie korekcji naświetlania na + 1 do 2 wartości f.
Obniżenie nieco aparatu i zapisanie w pamięci uzyskanego ustawienia naświetlania.
Odczyt ustawień dla punktu o średniej jasności.

Wskazówka:
Jeśli używasz kolorowego filmu negatywowego, profesjonalne laboratorium może wydobyć z
niego znacznie więcej. Jeśli nie podoba Ci się klimat zdjęcia, zrób dodatkową odbitkę zgodnie z
własną specyfikacją (jaśniejszą lub ciemniejszą).

Fotografowie wykorzystujący slajdy powinni wykonywać kilka naświetleń (otworzyć przesłonę o
dodatkowe + 1/2, + 1, + 1 1/2 i + 2 f). Odnosi się to przede wszystkim do wartości obliczonych
przez wbudowany czujnik. Dzięki temu, po wywołaniu filmu możesz wybrać ujęcie, które ma
najlepsze oświetlenie.

Wskazówka:
Fotografowie cyfrowi powinni od razu sprawdzać rezultaty na wyświetlaczu LCD i jeśli jest to
konieczne, wprowadzić odpowiednie poprawki. Późniejsze rozjaśnianie podczas obróbki graficznej
spowoduje utratę nastroju zdjęcia. W takim przypadku musisz oddzielnie zmieniać gradację
jasności i cieni, a następnie dostosować kontrast.

Bardzo ostre motywy

Uderzająca fala

Duże kontrasty, mało światła

Jaki typ filmu najlepiej się do tego nadaje?

Fotografowanie sztucznych ogni

Bardzo ostre motywy

Zdjęcia nocne wymagają długiego czasu naświetlania. W związku z tym zazwyczaj są

wykonywane ze statywu i mają bardziej statyczny charakter niż zdjęcia przy świetle zastanym.
Podczas gdy wykonując szybkie zdjęcie aparatem trzymanym w ręku, ze względu na niskie
natężenie światła stosujemy relatywnie otwarty obiektyw, to długi czas ekspozycji wymaga małej
apertury obiektywu i w efekcie uzyskuje się dużą głębię ostrości.

Nie musisz mieć kosztownych, czułych obiektywów, żeby robić zdjęcia z długim czasem
naświetlania. Możesz także obejść się bez drogich, bardzo czułych filmów. Poprawki podczas
obróbki (zazwyczaj w przypadku filmów slajdowych), znane jako "push processing", także rzadko
są konieczne. Wszystko, czego potrzebujesz do robienia zdjęć nocnych, to przygotowanie aparatu
do długich czasów naświetlania. Musisz znaleźć specjalną funkcję naświetlania lub ręcznie ustawić
czas naświetlania.
Ustawienie "B" (ang.bulb - żarówka) zazwyczaj może być stosowane do nieograniczonych czasów
naświetlania:

Migawka zostaje otwarta tak długo, jak wciśnięty jest przycisk zdalnego uruchamiania migawki.
Chociaż jest to rzadsze, czasem możesz znaleźć ustawienie "T" (od ang. time - czas) w aparacie.

Wskazówka:
W niektórych typach aparatów, długie czasy naświetlania znacznie zużywają baterie. Lepiej jest
wykorzystywać aparaty z mechaniczną funkcją długiego naświetlania.

Zawsze powinieneś posiadać zapasowe baterie. Twój aparat także może czasem zawieść,
szczególnie podczas długich sesji nocnych. W niskich temperaturach powinieneś trzymać zapasowe
baterie blisko ciała, ażeby utrzymać je w cieple.

W celu uniknięcia wstrząsów aparatu powinieneś używać zdalnego lub kablowego wyzwalacza
migawki. Upewnij się, że nie jest on zbyt krótki (co najmniej 15 cm). Specjalna uwaga dla
zapominalskich: jeśli zapomnieliście zdalnego wyzwalacza, możecie zastosować następującą
sztuczkę: użyj funkcji samowyzwalacza. Zdjęcie zostanie zrobione automatycznie bez konieczności
dotykania go. Jest to także wygodne, gdy umieścisz aparat np. na murze lub stole, zamiast na
statywie.

Uderzająca fala

Jeśli chcesz osiągnąć więcej w tej specjalnej dziedzinie fotografii, powinieneś zakupić naprawdę
stabilny statyw. Powinieneś także sprawdzić go, gdy będzie w pełni rozłożony. Jeśli znajdujecie się
na nienajlepszym podłożu lub wieje mocny wiatr powinieneś przykręcić do statywu dodatkowe
obciążenie.

Profesjonalna wskazówka:
Funkcja wstępne uruchomienie lustra może być wykorzystana do zmniejszenia drgań
wytwarzanych przez ruch lustra (w aparatach SLR). Lustro jest odchylane przez niewielką dźwignię
jeszcze przed wykonaniem zdjęcia.

Z tego względu, aparaty typu "wyceluj i zrób" oferują optymalne warunki początkowe, ponieważ
nie posiadają systemu luster. Dodatkowym efektem jest to, że możesz patrzeć przez bezpośredni
wizjer optyczny podczas całego czasu ekspozycji. W aparatach typu SLR wizjer jest ciemny. W
niektórych typach aparatów, powinieneś zakryć otwór wizjera wbudowaną zaślepką, żeby
uniemożliwić wykonanie złego naświetlenia.

Rozbudowane systemy naświetlania są bardzo pomocne podczas wykonywaniu zdjęć nocnych.

Duże kontrasty, mało światła

Najważniejszym elementem w fotografii nocnej jest uchwycenie odpowiedniego momentu. Jak już
wspomnieliśmy, zmierz jest bardziej odpowiedni do tego rodzaju zdjęć niż czerń nocy. Najlepsze co
możesz zrobić to ustawić aparat przez zmrokiem i czekać na moment, gdy światło dzienne zmieni
odcień z pomarańczowo-czerwonego na niebieski. Tylko wtedy nowe światła wychodzą na
pierwszy plan, a resztki światła dziennego oświetlają jeszcze pozostałą scenerię.

Teraz musisz określić odpowiedni czas naświetlania. Wbudowany światłomierz zazwyczaj okazuje
się nieprzydatny. Technika naświetlania, która podkreśla tony pośrednie, zbyt mocno wyodrębnia
jasne miejsca, w porównaniu z jasnością otoczenia. Powoduje to zbyt słabe naświetlenie zdjęć.

Z drugiej strony, odczytywanie wartości dla punktów ciemnych prowadzi do wybielania punktów
jasnych, co także jest niepożądane. Najlepsze, co można zrobić, to wybrać obszar motywu o
średniej jasności, taki jak np. powierzchnia drogi oświetlona przez latarnię.

Wartość ta może być wpisana ręcznie lub zapisana w pamięci.

Wskazówka profesjonalna:
Pomocne może być wykorzystanie karty skali szarości. W tym celu, standardowa karta skali
szarości jest zapamiętywana w obrazie wizjera poprzez wykonanie odczytu z małej odległości.

Najlepszą metodą określenia czasu naświetlania jest ustalenie przesłony, a następnie dobranie
odpowiadającego jej czasu naświetlania. Przy czasach naświetlania dłuższych niż 1 s. powinieneś
pamiętać o Efekcie Schwarzschild'a. Znacznie mniejsze prędkości migawki wymagają dłuższych
czasów naświetlania w stosunku do wybranych przez aparat.
Decyzja, czy powinieneś wykonywać zdjęcie z lub bez automatycznego ustawiania ostrości, należy
wyłącznie do Ciebie. W fotografii przy świetle zastanym jeśli kontrast jest wystarczająco duży,
funkcja autofocus może okazać się bardzo przydatna. W tym przypadku, pozwoli na szybsze i
dokładniejsze znalezienie motywu w ciemnym obrazie widocznym przez wizjer. Im bardziej
nieruchome są obiekty przed aparatem, tym mniejszy sens ma stosowanie funkcji automatycznej. W
przypadku dłuższych czasów naświetlania lepiej jest ustawiać ostrość manualnie, na statywie.

Jaki typ filmu najlepiej się do tego nadaje?

Z jednej strony, dobrze jest wykorzystywać bardzo drobne ziarno, tzn. niskoczuły film z

bardzo dużą rozdzielczością. Z drugiej strony, niskoczułe filmy posiadają twardszą gradację. W
związku z tym źle tolerują wysokie kontrasty i wykazują mniejszą tolerancję naświetlania niż
emulsje średnio- lub wysokoczułe. Musisz także pamiętać, że niskoczułe filmy wymagają
odpowiednio dłuższych czasów naświetlania. Efekt Shwarzshcild'a staje się bardziej widoczny.

Najbardziej pomocne są testy

Koniecznie musisz spróbować najpierw naświetlić kilka filmów testowych, ponieważ w tym
rodzaju fotografii, skądinąd podobne filmy reagują bardzo różnie. Każdy, kto stosuje kolorowe
filmy negatywowe może poradzić sobie nawet z najtrudniejszymi kontrastami dzięki zastosowaniu

płaskiej gradacji i późniejszemu poprawieniu efektów kolorowych w laboratorium. W fotografii
czarno-białej nie ma nic lepszego, niż własnoręczne wywoływanie, gdy możesz sam
zoptymalizować gradację i wartości szarości.

Wskazówka profesjonalna:
Jeśli chciałbyś bezpieczniej stosować filmy slajdowe i wykonywać niepowtarzalne zdjęcia,
powinieneś poprosić o "clip processing" w profesjonalnym laboratorium. W tym procesie,
pierwszych kilka naświetleń na filmie jest odcinanych i wywoływanych w pierwszej kolejności. Na
podstawie tego testu, fotograf może zamówić odpowiednie dla niego korekty.

Jeśli chodzi o temperaturę kolorów w fotografii nocnej, zazwyczaj masz do czynienia z mieszanką
różnych źródeł światła. Jest to istotny aspekt, który kreuje specyficzną atmosferę tych fotografii. W
związku z tym powinieneś wykonywać zdjęcia na materiale do światła dziennego nawet wtedy, gdy
przeważa światło sztuczne. Unikaj filtrów korekcyjnych.

Ci z Was, którzy mają odwagę spróbować tego rodzaju fotografii, powinni rozważyć także kwestię
formatu filmu. Format 35 mm czerpie najwięcej z najnowszych technologii emulsyjnych, ale nie ma
wątpliwości, że większe formaty również z nich czerpią. Efektywna rozdzielczość ma mniejsze
znaczenie w tym szczególnym rodzaju fotografii. Znacznie większe znaczenie ma dostępne
nasycenie kolorów i mniejszy współczynnik powiększania w procesie obróbki. Dziś, większe
formaty nadal prowadzą w tym względzie. W związku z tym każdy, kto chce wykonywać fotografie
nocne, doskonałe pod względem technicznym, powinien przynajmniej spróbować użyć dużego
formatu.

Fotografowanie sztucznych ogni

Gra ognia i światła może być uchwycona całkiem prosto. Prawie każdy aparat jest do tego zdolny.
Ustawienie "B" (bulb) lub "T" do długiego naświetlania jest warunkiem wstępnym. Ustawienie to
umożliwia dowolnie długie utrzymywanie otwartej migawki. Ważne jest także posiadanie statywu i
kablowego wyzwalacza migawki.

Wskazówka:
Doświadczeni fotografowie zabierają ze sobą małą latarkę, żeby mogli z zewnątrz sprawdzać
ustawienia aparatu.

Filmy o średniej i wysokiej czułości (ASA 100 - 400) są najlepsze do tego celu. Jeśli jest to
możliwe, przy wyborze obiektywów, powinniście preferować standardowe lub szerokokątne
długości ogniskowej. Obiektywy nie mogą być zbyt niskoczułe (najlepiej f = 2.8).

W związku z tym, że pokazy sztucznych ogni przyciągają wielu widzów, powinniście przyjść
wcześniej i znaleźć odpowiednie miejsce dla aparatu. Istotne jest, ażeby w polu widzenia aparatu
nie było oświetlonych budynków, ponieważ mogą one spowodować niechcianą poświatę.

Przygotowania są ważne

Oczywiście powinniście wcześniej dokonać wszystkich koniecznych ustawień i załadować film.
Czarny kawałek papieru może być użyty do przykrycia obiektywu pomiędzy krótkimi przerwami
między kolejnymi eksplozjami. Umożliwi to zapisanie kilku z nich na jednej klatce. Zwiększy to
ogólny efekt zdjęcia.

Jak przygotować ustawienia?

Przy tym rodzaju fotografii nawet wyszukane systemy naświetlania nie poradzą sobie. Kontrast
pomiędzy jasnościami i miejscami ciemnymi jest po prostu za duży. Warunki oświetleniowe
zmieniają się zbyt szybko. Migawka musi być otwarta przynajmniej przez kilka sekund, żeby ślady
światła były zapisane na filmie. Generalnie:
Ustawienie przesłony ma duży wpływ na smugi światła
Czas naświetlania określa długość rozmazań i ich obfitość.

Wskazówka:
Używaj filmów o średniej czułości (ASA 100-200) nie schodź zbyt z przesłoną, najlepiej 4.0 lub
5.6. Migawka powinna być otwarta przez 10 do 30 sekund.

Zdecydowanie powinieneś robić kilka różnych ujęć jedno po drugim. Osoby, które wcześniej
pracowały nad tym tematem wiedzą, że najbardziej efektowne wystrzały zdarzają się pod koniec
pokazów, a tzw. Wielki Finał gwarantuje najlepszy rezultat!

Lekcja 23

Głębia ostrości

Poprawne użycie ostrości i rozmycia

Dzięki nowym obiektywom i filmom wszystko jest możliwe: ostrość dokładnie tam, gdzie tego
chcesz. Kreatywne ustawianie ostrości jest bardziej wyraziste i łatwiejsze niż dotąd!
Jak wiemy do kompozycji zdjęcia najpierw należy wybrać odpowiednie ustawienie. Odległość od
fotografowanego obiektu ma duży wpływ na ostateczny efekt zdjęcia. Równie ważny jest obszar
zawarty w efektywnej ogniskowej oraz perspektywa.

Zazwyczaj zaniedbuje się inny aspekt fachowej fotografii. Niektórzy fotografowie uważają
kombinację czasu naświetlania i wielkości przesłony tylko za środek pomiaru światła. Ale to coś
więcej:
Czas naświetlania tworzy dynamiczne lub statyczne wrażenie poprzez użycie większej lub
mniejszej prędkości migawki.
Oprócz kontroli naświetlania, apertura służy także do stopniowania obszaru obrazu.
W pełni automatyczne funkcje skłaniają ludzi do pozostawienia całej pracy aparatowi. Wiele
przeciętnych zdjęć, które wszyscy widzieliśmy jest tego dowodem. Tylko zaangażowany fotograf
wie jaka będzie zależność pomiędzy obszarami ostrymi i rozmazanymi jeszcze przed zrobieniem
zdjęcia, a przy odrobinie doświadczenia, może nawet przewidzieć stopień nieostrości. Używaj
konkretnych ustawień apertury, żeby bawić się efektami przestrzennymi.

Odpowiedni stopień kontroli

Osoby posiadające aparaty SLR mogą wcześniej skutecznie ocenić jak ustawienie apertury wpływa
na fotografię. Większość wymiennych obiektywów lub wysokiej jakości obiektywów
wbudowanych posiada do tego celu skalę głębi ostrości. Pokazuje ona zakres ostrości przy różnych
ustawieniach apertury. Innymi słowy, możesz zobaczyć jak duża będzie głębia ostrości przy
ustawieniu odległości np. na 10 metrów. Im większa jest liczba f, a w związku z tym mniejsza
apertura (otwór przesłony), tym większy będzie zakres ostrości przed i za ustawioną odległością 10
m. Obiektywy typu zoom posiadają zazwyczaj kilka skal, stosuje się je w zależności od długości
ogniskowej.

Innym optycznym narzędziem, które posiadają niektóre aparaty jest tzw. przyciski stop-down.
Umożliwia on zejście do wybranej apertury przed rzeczywistym zrobieniem zdjęcia, w celu
sprawdzenia efektu. Przy zmniejszaniu apertury, obraz w wizjerze staje się stopniowo ciemniejszy,
a zakres ostrości zwiększa się. Doświadczeni fotografowie mogą ocenić ostateczny efekt.

Coś co powinieneś wiedzieć...
Określenie "ostrość" nie jest jasno zdefiniowane w sensie technicznym. Nie istnieją precyzyjne
liczby, które określają stopień ostrość. Zbyt wiele czynników wpływa na to zjawisko. Oświetlenie i
kontrast odgrywają tak samo ważną rolę jak odtwarzanie kontrastu na filmie. Fotografie zazwyczaj
wydają się ostrzejsze, gdy efekt ostrości zwiększany jest poprzez kontrasty wynikające z małego
konta padania światła, którego źródło jest maksymalnie oddalone od osi optycznej. Filmy z większą
gradacją (większym kontrastem) tworzą motywy z większą ostrością niż filmy z emulsjami bardziej
miękkimi (takimi jak filmy portretowe). Natura ostrości i rozmazania jest kluczowa. Rozmazanie
może wynikać także z poruszenia aparatu. Wibracje wewnątrz aparatu (praca lustra) mogą również
wpłynąć na ogólne rozmazanie obrazu. Częściowe rozmazanie wynika zazwyczaj z ruchu obiektu.
Mówimy wtedy o rozmazaniu ruchowym.

Co składa się na ostrość?

Apertura obiektywów nie tylko kontroluje strumień światła poprzez zmianę jego średnicy, ale
wpływa także bezpośrednio na zakres ostrości przed i za płaszczyzną ostrości. Ustawienia ostrości
wykonywane są zazwyczaj z największą, tzn. otwartą aperturą. Zmniejszenie średnicy apertury
(zwiększenie liczby f!) zwiększa głębię ostrości. W związku z faktem trójwymiarowości obiektów,
powoduje to następujące konsekwencje:

Głębia ostrości powinna być traktowana jako płaszczyzna. Obraz zawsze posiada miejsce o
wysokiej ostrości i obszar, który jest rozmazany.

Dokładnie mówiąc, ostrość występuje w ogniskowej promieni światła, tzn. w płaszczyźnie
ogniskowej.

Z grubsza, głębia ostrości zwiększa się o 1/3 do przodu i 2/3 do tyłu.

W strefie 20-krotności długości ogniskowej i przy obrazie w oryginalnym rozmiarze, zazwyczaj
należy założyć stosunek 1:1. W zbliżeniach, stosunek ten zmienia się do: 2/3 z przodu i 1/3 za
płaszczyzną ogniskowej. W związku z tym nie ma wątpliwości, że maksymalna ostrość jest
uzyskiwana bezpośrednio w płaszczyźnie ogniskowej.

Istnieją dwa czynniki, które ograniczają głębię ostrości:
Odległość pomiędzy obiektywem, a obiektem, tzn. odległość od motywu.
Zwiększenie liniowe (tzn. długość ogniskowej) użytego obiektywu.

W związku z tym przy tych samych ustawieniach apertury czasem uzyskamy większą głębię
ostrości, a czasem niewystarczającą. Absolutna głębia ostrości zmniejsza się gwałtownie, jeśli
pracujesz w zbliżeniach lub większych odległościach ogniskowych.

W związku z tym, mniejsza odległość od obiektu odpowiada małej głębi ostrości.

Obiektywy telephoto tworzą powiększony widok motywu. Obraz jest ograniczony kadrem.
Zbliżanie się do obiektu dalej zmniejsza głębię ostrości. Jest to sztuczka używana przy
fotografowaniu mody przez fotografów, którzy chcą, żeby ich zdjęcia wyglądały jak montaż.
Pracują z tłem, które nagle zupełnie się rozmazuje. Z drugiej strony, małe obiektywy 35 mm są
popularne wśród fotoreporterów.

Tworzą większą głębię ostrości przy tych samych ustawieniach apertury, jak w przypadku

standardowych obiektywów w odpowiedniej odległości. Chociaż drastycznie zmniejszając aperturę,
zwiększają głębię ostrości, jakość fotografii może na tym ucierpieć. Fotografia wykonywana przy
średnich ustawieniach apertury (np. 5.6, 8 lub 11) wydają się bardziej ostre niż te, wykonywane
przy małej aperturze (np. 32). Przyczyną ogólnego pogorszenia jakości jest efekt dyfrakcji.
Powinieneś także mieć na uwadze fakt, że głębia ostrości nie zależy od późniejszego stopnia
powiększenia. Tylko oddziaływanie pomiędzy obszarami ostrymi i rozmytymi wydaje się bardziej
wyraźna na powiększeniach.

Jak uzyskać większą głębię ostrości

Kreatywne narzędzie dla ekspertów

Jak uzyskać większą głębię ostrości Jeśli ręcznie modyfikujesz program aparatu, możesz łatwo
zwiększyć głębię ostrości zdjęcia. W tym celu możesz zastosować kilka sztuczek:

Ustawienie krótszych odległości ogniskowych (większy kadr) przy tej samej odległości do

obiektu powoduje zwiększenie głębi ostrości.
Ogólnie: najlepszym rozwiązaniem dla wielbicieli ostrości jest statyw. Można wtedy ustawić
mniejszą aperturę, nawet gdy zwiększa się czas naświetlania.
Pomóc może także zastosowanie bardziej czułych filmów. Zmiana z ISO 100 na ISO 200 zwiększa
głębię ostrości o jeden stopień, a ISO 400 nawet o dwa
Nie ma zbyt wiele miejsca na głębię ostrości w zdjęciach wykonywanych w małych odległościach.
Jeśli jest to możliwe należy zwiększyć nieco odległość od obiektu. Spowoduje to zwiększenie głębi
ostrości.
Jeśli nie możecie wystarczająco zbliżyć się do obiektu: zmniejszcie aperturę o kilka stopni.
Zwiększy to nieco ograniczenie ustawień dla małych odległości. Jeśli Twój aparat posiada przycisk
stop-down (modele SLR), możesz sprawdzić efekt w wizjerze

Kreatywne narzędzie dla ekspertów

Niezależnie gdzie oglądasz zdjęcia: na reklamach, w mediach czy na wystawie, często nie
znajdujesz pełnej ostrości.

Jednak gra pomiędzy ostrością i rozmazaniem nie powinna być traktowana jako niedociągnięcie,
ale prawdziwie profesjonalne wykorzystanie tej techniki. Ostrość jest bardzo ważnym narzędziem
kreatywnym. Istnieją dwa powody dla których efekt ten jest dziś jeszcze ważniejszy:
Wiele popularnych obiektywów uzyskało bardzo wysoki standard techniczny. Niektóre z nich
osiągają optymalną rozdzielczość i ostrość nawet przy dużych aperturach.
Nowe filmy także są ważnym czynnikiem: mogą "dostrzec" dużo więcej niż kiedyś. Ich
rozdzielczość pozwala na znacznie czystsze przedstawienie szczegółów. Filmy posiadają tak drobne
ziarno, że jeśli się uważnie przyjrzysz, możesz całkiem wyraźnie zobaczyć głębię ostrości.

Jednak nowoczesne filmy także bardzo wyraźnie ukazują miejsca o gorszej ostrości. Nowoczesna

fotografia nie charakteryzuje się płynnym przejściem pomiędzy dwoma ekstremami, ale ich
wyraźnym rozróżnieniem: ostre - tu, rozmazane - tam.

W związku z tym ważniejsze jest teraz, nawet w powszechnej fotografii żeby robiąc zdjęcie mieć
konkretny pomysł na jego wymowę

Można to osiągnąć przez celowe ustawianie głębi ostrości. Chociaż nadal będziecie natrafiać na
motywy, które muszą być ostre w całym obszarze zdjęcia, to znacznie częściej będziecie w stanie
stopniować obszar obrazu poprzez celowe sterowanie ostrością. Zwiększy to efekt
trójwymiarowości i głębi fotografii. Fotografie nie wyglądają wtedy tak martwo, przedstawiając
trzy wymiary w formie dwóch. Zejście o 1 do 3 numerów przesłony (f) podkreśla to, co jest ważne i
powoduje rozmycie elementów mniej znaczących.

Wiedzą o tym nie tylko fotografowie zajmujący się portretami i modą, którzy używają długości
ogniskowych od 135 do 300 mm z dużą aperturą wstępną. Zmniejszają aperturę tak, żeby ich
modele były wyraźnie odróżnione od rozmazanego tła. Kolory mogą być celowo wyodrębniane i
łączone.
Podstawowa zasada: bardziej aktywnie podkreślicie przesłanie zdjęcia jeśli zastosujecie celowy
podział obszarów ostrych i rozmytych. Jeśli będziecie w stanie to robić, nigdy już nie przyniesiecie
do domu przeciętnych zdjęć!

Lekcja 24

Ustawienie aparatu

Szukaj okazji!
Mobilność jest potrzebna. Może wnieść urozmaicenie w świat Twoich fotografii. Większość zdjęć
wykonuje się z poziomu oczu a wybór odpowiedniego ustawienia aparatu nie może być sprawą
przypadku! Spróbuj czegoś innego! Odejście od utartych schematów może zaowocować
pasjonującymi zdjęciami.

Zdarza się, że do uzyskania ciekawszego zdjęcia wystarczy zmienić położenie aparatu o kilka
centymetrów! Ważna jest odległość od motywu, jak i położenie osi optycznych. Kombinacja obu
tych wielkości oraz ustawienie efektywnej długości ogniskowej wpływają na końcowy efekt.
Wskazówka:
Prawie każda zasada kompozycji może być złamana. Zależy to od motywu. Potrzebne jest jednak
doświadczenie wynikające z praktyki i własnych eksperymentów. Gdy się je zdobędzie,
niekonwencjonalne kompozycje będą ożywiać fotografie.

Różnorodność jest kluczem do sukcesu

Przy "standardowym" ustawieniu aparatu oś optyczna znajduje się na wysokości od 1.50 do 1.65 m
nad ziemią. Jeśli nieco przysiądziesz, staniesz na podwyższeniu lub poruszysz się w bok, uzyskasz
zupełnie inny efekt.

Wielu fotografów nie zdaje sobie sprawy z wagi wpływu wysokości ustawienia aparatu na
portretowane obiekty. Ostatecznie, w ten sposób fotograf decyduje o położeniu różnych elementów
obrazu względem siebie.

Zmiana położenia aparatu powoduje nachodzenie na siebie, przykrywanie lub obramowywanie się
poszczególnych elementów. Na przykład, jeśli wykonujesz zdjęcie poprzez okno, którego ramy są
widoczne na fotografii, podkreślisz efekt przestrzenny.
Wskazówka:
Wykonaj próbę: wyceluj aparat bez filmu na zwykły codzienny obiekt, taki jak ławka w parku czy
samochód. Następnie zmieniaj położenie aparatu. Obserwuj jak zmienia się obraz. Zwróć uwagę na
efekt pierwszego planu i tła w zależności od wysokości, na której znajduje się aparat.

Fotografowanie stało się szybkie i łatwe. Nadal jednak powinieneś poświęcić kilka sekund na
znalezienie odpowiedniego ustawienia aparatu. Patrząc przez wizjer zwracaj uwagę nie tylko na
główny motyw, ale patrz na obraz jako na całość. Końcowy rezultat będzie lepszy!

Motyw najlepiej wybrać zanim spojrzymy przez wizjer. Wcześniej powinieneś także zaplanować
długość ogniskowej. Zdecyduj, czy chcesz sfotografować wycinek widocznej scenerii, czy poprzez
zmniejszenie długości ogniskowej, pragniesz pokazać więcej z otoczenia.

Zastanów się:
Czy niebo jest odpowiednim tłem...
...A może łąka lub chodnik wyglądałyby lepiej?

Zmiana ustawień powoduje, że tło nagle wygląda zupełnie inaczej. Możesz wyeksponować
niektóre elementy, a inne po prostu ukryć. W zależności od ustawienia aparatu, zarysy i struktura
stają się bardziej lub mniej widoczne. Znajome motywy będą znacznie wyróżnione, jeśli zostaną
pokazane z dolnej perspektywy, lub z góry - "z lotu ptaka".

Odpowiedni kąt

Każdy, kto opuści aparat z poziomu wysokości oczu zmieni nastrój wielu swoich zdjęć. Po prostu
zniż się i zobacz jak zmienia się wygląd motywu. Usiądź, jeśli planujesz wykonanie serii fotografii.
Uklęknij, gdy wykonujesz zdjęcia dzieci, aby znaleźć się na ich poziomie. Jeśli chcesz być
kreatywny, stosuj bardzo ostre kąty. Spróbuj położyć się na ziemi. Efekt będzie zadziwiający: dzieci
(i oczywiście inne motywy) nagle stają się ogromne!
Teleobiektywy dają powiększony widok. Obraz jest ograniczony kadrem. W takim przypadku,
zbliżenie się do fotografowanego obiektu zmniejsza głębię ostrości. Jest to sztuczka używana często
przez fotografów mody i portrecistów pragnących, aby zdjęcia wyglądały jak montaż. Fotografia
wykonywana jest na tle, które nagle zupełnie się rozmywa. Z drugiej strony małe, 35 mm-
obiektywy są popularne wśród fotoreporterów.

Odchodzenie od norm

Eksperymenty

Waga praktyki

Widok jak z samolotu

Widok z lotu ptaka

Fotografie "na wyczucie"

Obramowane widoki

Przypadki szczególne

Lekcja 25

Kolor to coś więcej niż widzisz
Zapalony fotograf nie zadowoli się samymi kolorowymi fotografiami. Poświęci dużo wysiłku by
uzyskać dobre zdjęcia z interesującą kompozycją kolorów.

Bez światła - nie ma koloru
Ludzkie oko, jak wiemy, rozróżnia tylko bardzo wąski zakres spektrum promieniowania. Rejestruje
fale elektromagnetyczne o długości od 400 do 700 nm (nanometrów). Widzialne spektrum w
uproszczeniu dzieli się na niebieskie ( długość fali: 400 - 500 nm), zielone (500 - 600 nm) oraz
zakres fal długich - czerwonych
(700 nm).

Obecność wszystkich części składowych kolorów charakteryzuje światło białe (średnie światło
dzienne). Składają się na nie wszystkie kolory od niebieskiego do czerwonego. Obiekty fizyczne, w
zależności od swojej natury: albo odbijają wszystkie fale (dając kolor biały) albo pochłaniają ich
część. Mieszanka pozostałych, odbitych daje widoczny kolor.

Zielone pole odbija zielony zakres spektrum światła, pochłaniając jednocześnie składową niebieską
i czerwoną. Zmiana proporcji powoduje zmianę nasycenia koloru. Na przykład zielony pieprz
będzie widoczny w naturalnym kolorze tylko wtedy, gdy odpowiadające kolorowi długości fali
będą obecne w świetle. Oświetlany światłem barwnym będzie zmieniał swój wygląd. Jeśli zostanie
na przykład oświetlony pomarańczowym światłem, zielony pieprz stanie się ciemny, prawie
bezbarwny.

Ten sam efekt widoczny jest wieczorem i w nocy. Przy zbyt słabym oświetleniu, nie jesteśmy w
stanie rozpoznawać i wyróżniać kolory. W nocy wszystkie koty są czarne - przynajmniej dla
ludzkiego oka! Widzenie kolorów przez oko jest charakterystyczne tylko dla wysokiego natężenia
światła. W półmroku, receptory czarno-białe przejmują pracę receptorów czułych na kolor.

Oprócz dominującej kompozycji kolorów światła padającego (temperatury koloru), istnieją inne
parametry, równie ważne dla opisu natury koloru: Odcień
Powierzchnia obiektu
Nasycenie koloru
Jasność koloru
Natężenie oświetlenia
Pigmentacja

Kontrast
Jasność nie jest jedynym czynnikiem, powodującym różnice w odtwarzaniu kolorów. Kontrast
oświetlenia ma także duży wpływ na wygląd barw. Kolory w cieniu są mniej wyraźne i jaskrawe.
Natomiast kolory powierzchni oświetlonych przez słońce wydają się być bardziej nasycone i
dopełnione. Wysokokontrastowe światło, towarzyszące niskiemu położeniu słońca na niebie,
podkreśla wyrazistość kolorów. Z drugiej strony mgła, zachmurzenie i deszcz powodują

wygaszenie kolorów o mało zróżnicowanej jasności. Oświetlenie powoduje wtedy bardzo mały
kontrast.

Ważna różnica

Oprócz efektu kolorów indywidualnych, także grupy kolorów wywierają wpływ na ostateczny
wygląd fotografii. Na przykład, kolory achromatyczne - biały, szary i czarny - kontrastują ze
wszystkimi innymi barwami. Doświadczone oko zawsze rozpozna rodzaj koloru na podstawie barw
achromatycznych, szczególnie na podstawie szarych elementów obrazu. Czerń i biel nie mają tak
wyraźnego wpływu na odtwarzanie kolorów. Każdy, kto próbuje zidentyfikować rodzaj koloru na
podstawie barw chromatycznych, będzie miał problemy. Widoczne są jedynie bardzo drastyczne
błędy. Jeśli nie ma żadnych kolorów odniesienia, można utknąć w miejscu. Nasza zdolność do
zapamiętywania kolorów jest bardzo słaba, ponadto kolory zmieszane zapamiętywane są z dużym
przekłamaniem w stosunku do oryginału.

Spektrum kolorów
Kontrast kolorów występuje, gdy w spektrum kolorów znajdują się one daleko od siebie. W
ekstremalnych przypadkach są kolorami przeciwstawnymi (znajdują się po przeciwnych stronach
koła kolorów). Wydźwięk obrazu jest zupełnie inny, gdy motyw składa się tylko z jednej barwy
zróżnicowanej poprzez zmiany jasności i nasycenia. Obrazy takie nazywane są
monochromatycznymi, a ich atrakcyjność polega na umiejętnej kombinacji odcieni kolorów.
Ogólnie mówiąc, kolor daje fotografowi narzędzie do tworzenia efektów specjalnych. W tym
przypadku kombinacja kolorów bardziej zależy od dnia niż obiektywnego odwzorowania.

Kolory chromatyczne i achromatyczne

Biel

Kolor niebieski

Kolor żółty i zielony

Kolor czerwony i Brązowy

Kolor jako kontrast
Kolory tworzą kontrasty, gdy połączy się różne barwy o tej samej jasności i nasyceniu. Podstawą
jest umiejętne łączenie, niezależnie od tego, czy kolory mają czysty odcień, czy też są mieszaniną.
Ważne jest by były spektralnie odległe od siebie. Pożądany kontrast można stworzyć łącząc ze sobą
kolory: jasne i ciemne, powściągliwe i wyraźne; albo używając uderzającego koloru sygnałowego.

Ciepłe kolory
Po dodaniu żółtego, uzyskany kolor będzie cieplejszy. Ilustruje to także psychologiczny efekt barw.
Kolory, takie jak zielony, pomarańczowy i czerwony stają się szczególnie ciepłe po wymieszaniu z
żółtym. Na przykład żółto-zielony wydaje się tak ciepły jak pomarańczowy lub czerwono-
pomarańczowy. Dotyczy to głównie stłumionych odcieni, gdy efekt mniej nasyconych kolorów jest
słabszy. W tym przypadku zimne kolory tworzą szczególnie wyraźny kontrast.

Kolor i harmonia

Wewnętrzna równowaga motywów, która emanuje spokojem i pogodą opiera się głównie na
świadomym doborze harmonijnych kolorów poszczególnych elementów. Podobne odcienie,
zbliżone do siebie spektralnie lub skoordynowane mieszaniny mogą scalić martwą naturę. Żaden z
kolorów nie dominuje, żaden z obiektów nie przyciąga całej uwagi. Zdjęcie powinno wywierać
określony efekt jako całość i oddziaływać na obserwatora odpowiednim rozkładem kształtów i
powierzchni. Stosunkowo duże kolorowe powierzchnie i najwyżej kilka barw wystarczy do
kolorowej fotografii tego typu.

Kolory dopełniające

Największy możliwy kontrast pomiędzy dwoma barwami osiąga się, gdy znajdują się one
dokładnie po przeciwnych stronach koła kolorów. W takim przypadku nazywane są kolorami
"dopełniającymi". Prawdziwie dopełniający efekt kontrastowy osiągany jest, gdy używane są razem
niebieski z żółtym, magenta z zielonym, cyan z czerwonym. Wszystkie mieszaniny tych kolorów
także mają uzupełniających partnerów, chociaż efekt optyczny jest znacznie słabszy.

Kolory punktowe
Im intensywniejszy kolor punktowy, tym mocniejszy efekt. Nie potrzeba dużego obiektu, żeby to
osiągnąć. Duża powierzchnia tła o wyciszonych kolorach także może zostać wzbogacona tego typu
kolorowymi akcentami. Kontrasty mogą ożywić kompozycję i dodać motywom nieco wigoru.

Zimne kolory
Niebieski nie jest jedynym kolorem, który tworzy chłodną atmosferę - wszystkie mieszaniny tego
koloru dają taki efekt. Mieszaniny niebieskiego z zielonym (cyan) i czerwonym (magenta) są
szczególnie silnymi kolorami sygnałowymi. Eksperymenty twórczych zmian motywu za pomocą
"chłodnych" kolorów można przeprowadzać stosując niebieski filtr.

Wskazówka:
Same kolory nie stworzą dobrego zdjęcia. Jednak używane rozważnie mogą pomóc w uzyskaniu
lepszych fotografii

Lekcja 26

Naświetlanie
Wyłącz opcję automatycznego ustawiania przesłony w swoim aparacie i zapoluj na motyw lub
sytuację, w której będą dominować ciemne, przytłumione kolory. Zorientujesz się wtedy, czym jest
dotarcie do granic "zwykłej" fotografii.

Prawdopodobnie zauważyłeś już, że poprawnie naświetlone zdjęcie nie zawsze wygląda najlepiej.
Funkcje naświetlania Twojego aparatu działają zgodnie z prawami fizyki. Ostateczna wymowa
fotografii zależy także od spojrzenia i interpretacji motywu przez fotografa.
Na przykład niektórzy fotografowie przykładają większą wagę do subiektywnego spojrzenia, niż

do najdokładniejszego odtworzenia obrazu.

Alternatywą, niezwykle prostą z technicznego punktu widzenia, jest świadome modyfikowanie
wartości wskazywanych przez światłomierz. W tym celu możesz:

Wyłączyć program naświetlania
Wprowadzić poprawki
Uruchomić pamięć aparatu, lub
Wprowadzać ustawienia manualnie.

Wskazówka:
Najpierw powinieneś zdecydować, czy motyw jest odpowiedni. Jakie są warunki oświetleniowe?
Czy kontrasty motywu pozwalają na duże zmiany w ustawieniach parametrów naświetlania? Jak
silny efekt wywoła celowe prześwietlenie lub niedoświetlenie?

Sedno specjalnych fotografii kryje się w pojęciach "high-key" oraz "low-key". Odejście od
dokładnego odwzorowania może nadać kompozycji unikalną atmosferę. W tym celu powinieneś
zastosować światło rozproszone lub przynajmniej kontrolować jego kierunek. Rozmyślnie
skoordynowane, umiarkowane barwy także mają duże znaczenie.
Zdjęcia wykonywane na filmach: negatywowych lub slajdach; czarno-białych lub kolorowych,
mogą być modyfikowane w ten sposób, zyskując znaczną swobodę indywidualnej interpretacji i
subiektywnej kreatywności.

Wskazówka:
Zasadą jest, że najlepszy efekt uzyskuje się uczestnicząc zarówno w procesie naświetlania, jak i
późniejszej obróbki.

Efekty dramatyczne

Określenie "low-key" jest łatwe do opisania. Fotografie wykonane w tym stylu charakteryzują się:
Nasyconymi kolorami na dolnym końcu skali wartości barw,
Głębokimi cieniami, oraz
Kilkoma, ale bardzo silnymi kontrastami.

Światło jest słabe, zazwyczaj ukierunkowane lub delikatnie rozproszone. "Low-key"

oznacza celowe naświetlanie i komponowanie w sposób odbiegający od normy. Można to osiągnąć
poprzez świadome wybranie motywów o ciemniejszych barwach i niedoświetlenie klatki o półtora
do dwóch f-stopni. Te dwa elementy należy łączyć bardzo ostrożnie. Kierunek i intensywność
światła ma znaczący wpływ na rezultat. W odróżnieniu do ujęcia "high-key" z rozproszonym
oświetleniem, oświetlenie "low-key" powinno być stonowane, ale skierowane z boku.

Kontrast a stosowany film
Na filmie, który został naświetlony "normalnie" i prawidłowo, zakres kontrastów motywu zawiera
się w zakresie kontrastów filmu. Odtworzenie jasności i cieni jest zrównoważone. W przypadku

celowego niedoświetlenia tak nie jest. Dlatego fotograf musi zwrócić szczególną uwagę na
elementy, które uważa za najważniejsze i "otoczyć" je tajemniczym półmrokiem. Elementy, które
wydają się mieć drugorzędne znaczenie będą jedynie zarysem, zbędne znikają w ciemnościach.
Kilka elementów jaśnieje, a cienie stają się czarne

Głównymi przesłaniami ujęcia "low-key" są:
Spokój,
Melancholia,
Smutek,
Dekadencja,
Dramat,
Patos.

Określenia "high-key" i "low-key" od samego początku związane są wyłącznie z fotografią czarno-
białą. Jednak obecnie nowoczesne, kolorowe filmy mogą tworzyć porównywalne efekty.

Jaki film?

Ujęcia low-key w praktyce

Praca z miękkimi kolorami i odcieniami szarości

Mniej często znaczy więcej

Kolory obiektu

Mgła jako efekt specjalny

Dobre rezultaty ze slajdami i negatywami kolorowymi

Lekcja 27

Efekty Zoom

Nowoczesne zmiennoogniskowe obiektywy dają możliwość tworzenia pełnych ujęć, półzbliżeń i
ujęć macro. Serie zdjęć powstają szybko i łatwo. Kilka fotografii z różnym kadrowaniem jest
bardziej interesujące niż pojedyncze ujęcie. Zakres najczęściej stosowanych długości ogniskowych
to przedział od 28 do 300 mm. Zmiennoogniskowe obiektywy szerokokątne i specjalne
teleobiektywy obejmują ten zakres.

Nowoczesne obiektywy zmiennoogniskowe są dobrą alternatywą dla obiektywów o stałej

ogniskowej: standardowe typy dają optymalną jakość ostrości i zniekształceń zdjęć. Można tworzyć
zarówno ujęcia szerokokątne, jak i duże zbliżenia. To co wyróżnia ten typ obiektywów od innych,
to efekt zoom. Jest to kreatywna sztuczka, której nie można uzyskać przy pomocy żadnego
obiektywu o stałej ogniskowej - w dodatku jest zupełnie prosta.

Efekt zoom zmienia zwykłe zdjęcia w prawdziwe "dzieła sztuki". Obiektywy zmiennoogniskowe
znacznie zwiększają różnorodność uzyskiwanych efektów, jak w magii. Alternatywne stosowanie
dodatkowych filtrów oraz komputerowa edycja, często nie może równać się ze świeżym,
przyciągającym uwagę efektem oryginalnym. Poza tym, jak już wspomnieliśmy, są to bardzo proste
metody, nie wymagają żadnego dodatkowego wyposażenia i związanych z nim kosztów

finansowych.

Przy niewielkiej wprawie, metoda uzyskiwania dynamicznych ujęć zoom może być stosowana w
wielu sytuacjach. Ci z was, którzy są bardzo oszczędni powinni mieć na uwadze, że film
wykorzystywać trzeba hojnie.

Wskazówka:
Weź ze sobą odpowiednią ilość filmów, żeby wypróbować różne ustawienia naświetlania i
ogniskowej.

Wspaniały efekt, bez trudu
Sztuczka ta polega na kombinacji stosunkowo małej prędkości migawki z jednoczesną zmianą
długości ogniskowej. Podczas długiego naświetlania zmieniasz ustawienie z małej ogniskowej na
dużą lub odwrotnie.

Wskazówka:
Dobre efekty uzyskasz tylko, jeśli ustawisz czas naświetlania dłuższy niż 1/30 s. Możesz
wykorzystać odpowiedni program, a jeżeli możesz ustawiać czas i przesłonę manualnie, dobierz
małą prędkość migawki i dostosuj do niej przesłonę.

Przesuwane obiektywy zmiennoogniskowe są wygodniejsze niż obracane szczególnie, gdy chodzi
o płynną i szybką zmianę ogniskowej. Naturalnie można to zrobić również w przypadku obiektywu
obrotowego, ale w tym przypadku zaleca się stosowanie statywu, który zapobiegnie ruchowi
aparatu podczas przekręcania obiektywu. Z drugiej strony, fotografowie, którzy chcą
eksperymentować mogą spróbować wykonać zdjęcia "z ręki".

Nierzeczywiste efekty

Fotografie wyglądają jakby ktoś szybkim pociągnięciem pędzla rozmazał kolory i cienie od środka
w kierunku brzegów. Motyw wydaje się nierealny i skąpany w świetle. Efekt zwiększa się w
kierunku brzegów, a tło wydaje się wkraczać na pierwszy plan. Przy obmyślaniu ujęcia powinieneś
zwracać na to szczególną uwagę.
Centrum obrazu wprost przeciwnie - pozostaje stosunkowo realistyczne. Skupienie uwagi widza na
środku obrazu jest kluczowym elementem.

Odpowiedni film

Niezależnie, czy wykonujesz zdjęcia przyrodnicze, sportowe, czy krajobrazowe, powinieneś
wybrać właściwy film. Nakładanie się obszarów obrazu powoduje ogólne zmniejszenie kontrastu,
powinieneś zatem wybrać film o rozdzielczości "plakatowej". Ujęcia z efektem zoom najczęściej są
mniej kontrastowe, często zbyt jasne i raczej płaskie. Najlepszym antidotum jest użycie filmów
wysoko kontrastowych. Zamiast miękkiej, portretowej błony lepiej użyć film, który zagwarantuje
jakość plakatu. Do tego celu najlepiej nadają się filmy niskoczułe. Mocniejsza, kontrastowa
rozdzielczość zapewnia niezbędny wydźwięk. Najlepiej będą filmy o czułości ISO 50 i 100.
Posiadają drobniejsze ziarno. Podczas wykonywania zdjęć w świetle słonecznym, długi czas
naświetlania prowadzi do konieczności stosowania małej przesłony. Niskoczułe filmy powodują, że
nie musimy używać najmniejszej, a w związku ze zjawiskiem dyfrakcji, bardzo małe przesłony
pogarszają jakość zdjęcia. W przypadku większości obiektywów, optymalnym zakresem są
ustawienia średnie - od 5.6 lub 8 do 11.

Wskazówka:

Jeśli jest zbyt jasno na długi czas naświetlania, możesz zastosować filtry o neutralnym
przyciemnieniu. Można takie kupić w sklepach fotograficznych.

Używając filmu slajdowego powinieneś skorygować zmierzone parametry naświetlenia. Zmniejsz
wartości o -0.5 lub -1 EV. Bardzo często jasne obszary zdjęcia rozlewają się na obszary
ciemniejsze. Cienie są rozjaśniane, a miejsca jasne błyszczą się. W przypadku filmów
negatywowych, efekt ten jest łagodzony przy wywoływaniu.

Wskazówka:
Otrzymane zdjęcie jest zależne od czasu naświetlania, zakresu i szybkości zmiany długości
ogniskowych.
Efekty zoom nie zawsze dają się dokładnie przewidzieć. Jeśli jednak poświęcisz odpowiednią ilość
czasu na doskonaleniu tej techniki, szybko znajdziesz własną metodę. Niektórzy fotografowie
najpierw ustawiają najmniejszą ogniskową i sprawdzają kadr. Następnie zmieniają jej długość
patrząc w obiektyw, aż do zaplanowanego efektu. Inni fotografowie robią to odwrotnie.

Szukaj prostych motywów

Silniejszy, czy słabszy efekt?

Panorama

Zbliżanie z lampą błyskową

Odpowiednie naświetlenie - znakomity rezultat

Efekty specjalne: wieczorna godzina

Efekty dla fotografów ryzykantów

Lekcja 28

Cienie jako motyw

Nie ma czegoś takiego, jak światło bez cienia! Kierunek i rozproszenie światła determinuje
intensywność cieni. Ważnym tematem do przemyślenia jest fakt, że światło ze źródła punkowego
tworzą zupełnie inne efekty, niż światło padające z dużego obszaru.

Zależnie od gustu: cienie mogą być uważane za element niepożądany, lub mogą być celowo użyte
jako kreatywne narzędzie.
Pomimo że sylwetki mogą być dobrze wkomponowane w obraz, wykonując zdjęcie często nie
zwraca się na nie uwagi, a później uważa się, że psują ostateczną fotografię.

Nie każde zdjęcie z rozproszonym oświetleniem bez żadnych cieni przyciąga uwagę obserwatora.
Wrażenie zazwyczaj powstaje dzięki niezwykłemu oświetleniu. Powstające wtedy cienie mogą stać
się częścią zaplanowanego motywu.

Cienie można uzyskać zarówno przy świetle dziennych, jak i sztucznym. Niezależnie od tego, czy
używasz bardzo szybkiej lampy błyskowej, czy oświetlenia stałego, kształt źródła światła i
odległość od obiektu określa intensywność i jakość cieni.

Wskazówka:
Przywiązuj taką samą wagę cieniom, jak i powierzchniom oświetlonym.
Fotografia reklamowa słusznie uważana jest za pole innowacyjne. Wyszukane produkcje
reklamowe ilustrują nie tylko aktualne tendencje, ale także pokazują przyszłe trendy. Z tego punktu
widzenia, zdjęcie nie posiadające cieni, które zostało oświetlone przy użyciu wszystkich
"książkowych" metod, wydaje się odsunięte w przeszłość. Cienie i związana z nimi żywotność,
pokazywane są celowo i przeciwstawiają się tendencjom do tworzenia "sterylnych" fotografii.

Cienie jako motyw

Wyrazistość cieni

Sylwetki

Lekcja 29

Wielokrotna ekspozycja

Coś więcej niż pojedyncze zdjęcie
Dla wielu fotografów zrobienie zdjęcia kończy się po ułamku sekundy, wymaganym do
naświetlenia filmu. Dla fotografów lubiących eksperymentowanie i doświadczonych amatorów
prawdziwa twórczość może zacząć się dopiero wtedy! Dlaczego nie naświetlić dodatkowego
motywu na tej samej klatce filmu? Bardzo interesujące montaże mogą powstawać również później.

Wielokrotne ekspozycje można tworzyć zarówno w indywidualnych sekwencjach, jak i z
czasowym opóźnieniem. Uzyskane efekty mogą być nierzeczywiste, surrealistyczne, a czasem
bajkowe. Metodę wielokrotnego naświetlania należy jednak stosować z rozwagą.
Istniej kilka technik, pozwalających osiągnąć cel, zależnie od rodzaju aparatu i zamierzonego
efektu. Rozróżnienie między ekspozycją podwójną a wielokrotną wynika z faktu, że to drugie może
składać się z teoretycznie nieskończonej ilości pojedynczych obrazów.

Odpowiedni aparat ułatwia zadanie

Ci z Was, którzy posiadają aparat wyposażony w funkcję wielokrotnej ekspozycji, mają ułatwioną
pracę. Poszczególne naświetlenia są precyzyjnie koordynowane ze względu na paremetry
ekspozycji i uproszczone jest odpowiednie ustawienie całego obrazu. Film nie jest przesuwany.
W aparatach wyposażonych w funkcje wielokrotnej ekspozycji przełącznik znajduje się zazwyczaj
na górze, w łatwo dostępnym miejscu. Wciśnięty, po pierwszym naświetleniu wyłącza mechanizm
przesuwu filmu i zatrzymuje licznik klatek. W tym momencie, przy dalszym wykonywaniu zdjęć
uruchomiana zostaje jedynie migawka. Procedura ta może być powtarzana tak często, jak tylko
chcecie. Po ostatnim naświetleniu, film zostanie normalnie przesunięty. Każdy może stworzyć
nawet efekt pseudostroboskopowy, gdzie dynamiczna scena zapisywana jest w pojedynczej
sekwencji obrazów.

Wskazówka:
Pamiętaj o wciśnięciu przycisku wielokrotnego naświetlania przed zrobieniem pierwszego zdjęcia.

Aparaty SLR bez funkcji wielokrotnego naświetlania
Aparaty, które nie są wyposażone w funkcje wielokrotnego naświetlania także mogą być
wykorzystywane do tych eksperymentów. Wszystko, co trzeba zrobić, to "obejść" funkcje aparatu.

Wskazówka:
W tym celu, najpierw napnij film przy użyciu dźwigni do przewijania. Następnie naciśnij przycisk
cofania, który zazwyczaj znajduje się na spodzie aparatu. Ostrożnie uruchom migawkę.
Jednocześnie, delikatnie przytrzymaj dźwignię przewijania i jeszcze raz przytrzymaj przycisk
cofania. Jeśli chcesz, możesz powtórzyć tą procedurę kilkukrotnie.

Następnie możesz normalnie przesunąć film do przodu. Przycisk zwalniający migawkę znów
wyskoczy do góry. Upewnij się, że zamknąłeś migawkę i zrób puste ujęcie (z przykrywką
zasłaniającą obiektyw!). Następna klatka zostanie ustawiona w odpowiedniej pozycji i uniknie się
nałożenia zdjęć. Licznik klatek nie będzie już pokazywał rzeczywistej liczby naświetleń.
Powodzenie tej metody zależy w dużym stopniu od typu aparatu. W związku z tym powinieneś
wziąć ze sobą próbną rolkę filmu.

Pole do popisu dla pomysłowości

Niezwykłe portrety

Dwa obrazy, jedno zdjęcie

Wspaniałe efekty lampy błyskowej

Alternatywy

Lekcja 30

Wywoływanie crossowe

Niezwykłe Kolory
Kolory, które zaprzeczają zwykłym zasadom równowagi i harmonii, podbijają świat obrazu.
Krzykliwe kolory i ostre kontrasty charakteryzują kolorowe zdjęcia nowoczesnych fotografów. Na
pierwszy rzut oka, wydają się niewłaściwe, ale dzięki temu są tak atrakcyjne. Fotografie tego
rodzaju są bardzo łatwe do wykonania i każdy, kto zna kilka fachowych sztuczek, może osiągnąć
biegłość w świecie niezwykłych kolorów.

Dziwne obrazy bez dodatkowych narzędzi

Akcesoria są pierwszą rzeczą, o której myślimy gdy chodzi o twórcze modyfikacje. Jednak, sprytni
fotografowie sam film potrafią wykorzystać jak skarbiec unikalnych efektów.

Może Cię kusić do eksperymentowania nie tylko z filmem wywoływanym w sposób standardowy,
ale także manipulując zarówno filmem, jak i procesem jego obróbki. Wybór odpowiedniego filmu i
połączenie go z niestandardowym procesem obróbki może zaowocować osobliwymi efektami.

Więc co jest standardem?

Oczywiście, żeby wykorzystać cały zakres możliwości, każdy film musi być wywoływany
odpowiednio do typu i specyfikacji obróbki. Jednak, nawet standardowy proces pozwala na
odchodzenie od normy. Czas wywoływania jest wielkością, która wpływa na wynik. Oczywiście
można go zmieniać. Na przykład filmy mogą być niedoświetlane i prześwietlane - proces ten jest
określany jako wywoływanie forsowne. Jego przeciwieństwem jest wywoływanie "hold".

Wykorzystywanie efektów
Jeszcze więcej do zaoferowania mają te techniki dla twórczych fotografów: wywoływanie
forsowne filmów slajdowych o więcej niż jeden lub dwa stopnie tworzy wyraźną ziarnistość,
szczególnie w przypadku czułych i bardzo czułych filmów.

Efekty graficzne uzyskane przez "nieprawidłową obróbkę"

Wywoływanie kolorowych filmów negatywowych w procesie slajdowym zmniejsza ilość kolorów
do tylko kilku monochromatycznych mieszanin. Ale jak znaleźć sposób nie tylko na zmianę
reprodukcji kolorów, ale także na tworzenie stosunkowo realistycznych wartości kolorów na
jednym i tym samym zdjęciu?
Fotograf może usunąć kolory bez większego wysiłku technicznego poprzez wywoływanie
standardowego filmu slajdowego w kolorowym procesie negatywowym. Brak odwrotnego
wywoływania w tym procesie zapobiega tworzeniu kolorowych pozytywów. W związku z tym film
jest podczas wywoływania zmieniony w negatyw.

Proces także dla filmów slajdowych

Filmy slajdoweg przechodzą standardowy, kolorowy proces negatywowy w temperaturze 38 °C: po
kolorowym wywoływaczu następuje kąpiel w wybielaczu, płukanie, a następnie kąpiel utrwalająca.
W wyniku tego kolorowe negatywy następująco różnią się od standardowych:
Brakuje typowego pomarańczowego maskowania emulsji.
Można zauważyć bardziej stromy zakres kontrastów oraz większe gęstości kolorów. Negatywy
wyglądają bardziej "jaskrawo".

Nowe parametry, nowe kolory

Zastosowanie filmu slajdowego nie zapewnia automatycznie dobrych rezultatów. Chociaż
wykorzystanie filmów ze stosunkowo twardymi zakresami kontrastów (właściwym filmom
slajdowym) prowadzi do większego nasycenia kolorów, nadal trzeba przestrzegać pewnych zasad
podczas pracy z filmami wywoływanymi krosowo:
Kontrasty oświetlenia muszą być odpowiednie.
Kolory obiektów muszą być dopasowane.
Ważne jest odpowiednie naświetlenie.

Kluczową rolę pełni kontrolowanie kontrastu poprzez dobór czasów obróbki
Musisz zwracać szczególną uwage na odpowiednie oświetlenie. Ponieważ negatywy posiadają
bardzo ostre kontrasty, tzn. ukazują zupełnie białe i czarne obszry, powinieneś unikać bardzo
dużych kontrastów oświetlenia.

Wskazówka:
Staraj się nie wykonywać zdjęć bezpośrednio pod Słońce. Negatywy staną się zbyt twarde.

Możesz także kontrolować efekty poprzez kolory obiektu. Bardzo ciemne, achromatyczne
powierzchnie mają tendencje do wpadania w czerń, a jaśniejsze, pastelowe - w biel. Najlepsze są
motywy, w których dominują czyste kolory. Ich wyrazistość jest podkreślana poprzez technikę
wywoływania krosowego: przeważają bogate, jasne kolory.

Wskazówka:
Istnieją filmy slajdowe, które oferują inną reprodukcję kontrastu, zwaną także zakresem kontrastu.
Filmy do zdjęć portretowych są bardziej miękkie. Są nieco bardziej zrównoważone w procesie
wywoływania crossowego. Efekt wysokiego kontrastu filmów slajdowych jest zwiększany.
Powinieneś rozważyć także technikę charakteryzacji, jeśli stosujesz tą metodę do poprawiania
portretów. Nakładaj makijaż oszczędnie, ponieważ cross-developing silnie akcentuje usta, brwi i
oczy. W nowoczesnej fotografii mody, powierzchnia skóry jest fotografowana w bezpośrednim
oświetleniu. W połączeniu z bardzo delikatnym makijażem metoda ta tworzy blady, a czasem nawet
śnieżno-biały wygląd cery.

Wskazówka:
Takie fotografie zazwyczaj wymagają jedynie specjalnej uwagi, gdy niektóre powierzchnie (np.
miejsca jasne) wyglądją neutralnie, a inne kolory nierzeczywiście.
Twarde światło z jasnymi miejscami silnie oświetlonymi i bardzo ciemnymi cieniami tworzy
graficzny efekt artystyczny związany z twardszą reprodukcją na papierze kolorowym. Wartości
kolorów są zredukowane.

Natarcie koloru

Poprawki w ciemni

Inny sposób powiększania

Nowe kolory, nowe warunki

Lekcja 31

Przypadkowa martwa natura

To nie czas potrzebny na dotarcie do odległych celów decyduje o tym, czy znajdziesz interesujące
motywy martwej natury, ale raczej twoje oko do niezwykłych widoków i kompozycji. Mnóstwo
motywów czeka na odkrycie nawet na twoim własnym progu. Przepis na te, zazwyczaj
nieplanowane zdjęcia jest całkiem prosty:

Zbliż się do motywu.
Lub użyj dłuższych obiektywów.

Uchwyć rzeczy z bliskiej odległości używając makro-ustawienia
lub specjalnych makro-obiektywów.

Patrząc w ten sposób, możesz szybko ulec urokowi niedostrzeganych obiektów przy drodze. Nagle
zostają ujawnione niewyczerpywalne zasoby fascynujących obrazów. Tajemnicze okno, kształt lub
po prostu gra kolorów - wszystko to ma swoje własne, intensywne graficzne oddziaływanie. Mogą
być tylko częścią widoku, ale to istotny powód, dla którego mają tak graficzny wygląd.

Poprzez wybranie części widoku, kładziesz większy nacisk na motyw i nagle wydaje się on być
mniej funkcjonalny, a bardziej kombinacją kształtów, kolorów i światła.

Rozpocząwszy kolekcjonowanie tego rodzaju motywów, szybko staniesz się dobry w wybieraniu
ich. Będziesz stopniowo trenował swoje oko i zaczniesz postrzegać selektywnie. Skupienie się na
danym temacie może być urozmaicone:

Możesz fotografować uderzające szczegóły.
Możesz trzymać się jakiegoś tematu (np. refleksów światła, znaków, szczegółów
architektonicznych , a nawet neonów). .
Możesz fotografować pary obrazów lub pary motywów.
Możesz zbierać optyczne akcenty (specyficzne kształty, kolory).

Wyposażenie

Jeśli chodzi o aparat i film, możesz używać niemal wszystkich rodzajów współczesnego sprzętu
fotograficznego. Powinieneś zazwyczaj podchodzić do tego tematu z drobnoziarnistym filmem,
który zapewnia wysoką rozdzielczość detali. Niemniej jednak, również średnio- i bardzo czułe
filmy mają współcześnie na tyle drobne ziarno i dobrą rozdzielczość, że i one mogą być używane
do tego rodzaju motywów. Warto czasem użyć aparatu cyfrowego, zwłaszcza odkąd oferuje on
znakomitą rozdzielczość obrazu przy zbliżeniach i powiększenie bez żadnych dodatkowych
akcesoriów.
Jednakże nawet bardzo prosty sprzęt jest zupełnie wystarczający. Obiektyw ze standardową
ogniskową wystarczy, byś osiągnął swój cel.

Niedocenione wymiary

Powstają nowe obiektywy macro o coraz dłuższych ogniskowych. Są jedynymi, które oferują
komfort wyboru różnych ujęć. Z drugiej strony, co mają do zaoferowania obiektywy o standardowej
ogniskowej? Sporo, włączając kilka korzyści nie do przebicia. To wystarczający powód, by
wyciągnąć twój stary, zakurzony obiektyw o standardowej ogniskowej do fotografowania martwej
natury.

Kąt widzenia aparatu to nie wszystko, ponieważ przy około 45 do 46°, ogniskowa 50 mm z
grubsza odpowiada świadomemu polu widzenia postrzegania człowieka. Minęły też czasy, kiedy
byłeś w stanie odróżnić wysoką jakość optyczną zdjęć wykonanych obiektywami stałoogniskowymi
od tych wykonanych obiektywami zoom.

Więc dlaczego tym razem sugerujemy używanie "standardowych" obiektywów?

Przy określonej minimalnej odległości, ogniskowa 50mm daje bardzo realistyczny obraz bez
zniekształceń. Brak jest skrajnego dynamizmu należnego przesadnie szerokim kątom i
skondensowania przestrzeni obrazu przez skrajnie długie ogniskowe. Zamiast tego dostajesz czysto
zbudowane obrazy, które są skoncentrowane zgodnie z właściwym wyborem kadru.

Oto, co jest przede wszystkim niezbędne do zdjęć napotkanej martwej natury!

Poprzez ograniczenie się do jednej ogniskowej, możesz powrócić do tradycyjnych wartości
fotograficznej ekspresji. Wyjście w celu robienia zdjęć z jak najmniejszym ekwipunkiem jest
uważane za proste ćwiczenie w rozważnym szukaniu właściwej pozycji aparatu i, przede wszystkim
, właściwego kadru.
Trochę w lewo lub prawo, trochę wyżej i może kilka kroków bliżej obiektu: konfrontacja z
motywem jest dużo intensywniejsza i trochę bardziej naturalna niż gdy masz inne ogniskowe. Czyż
nie może to być kontrastem dla zalewu manipulowanych zdjęć? Powrót do korzeni technologii
jednoobiektywowej lustrzanki?

Łatwe do wykorzystania porady o małych kosztach.

Wszechstronny czy specjalista?

Różne rodzaje wzorów.

Stworzone dla kolekcjonerów.

Lekcja 32

Sekwencje i serie fotograficzne: Zmiany Motywu w Czasie

Fotografia była zawsze uważana za medium dokumentalne, przeznaczone do zapisu wydarzeń.
"Fotografia wyraża więcej niż tysiąc słów" - w tym stwierdzeniu jest dużo prawdy. Pojedyncze
ujęcie często opowiada całą historię. Co więcej, jeśli połączycie fotografie sytuacji powtarzającej
się co pewien czas w serię fotograficzną, możecie stworzyć kompletną dokumentację fotograficzną

Zazwyczaj sam motyw wymusza wybór czasu i przerw pomiędzy poszczególnymi ujęciami.
Ogólnie można dokonać następującego podziału.
Zmiany, które mogą być dostrzeżone "gołym" okiem (zdjęcia wykonywane przy użyciu statywu, w
krótkich odstępach czasu)
Serie fotograficzne, które trwają wiele godzin lub dni (zazwyczaj zdjęcia wykonywane przy użyciu
statywu z ustawieniem czasowym lub manualnym naświetlaniem)
Projekty fotograficzne, które obejmują dłuższy czas, mierzony w miesiącach lub latach (zdjęcia
wykonywane przy pomocy statywu lub "z ręki")
Technika

Do powyższych projektów można wykorzystać dowolny sprzęt fotograficzny, analogowy lub
cyfrowy. Można jednak wyróżnić trzy techniki fotografowania:
Fotografie wykonywane za statywu, ukazujące ten sam kadr w każdym ujęciu. W tym przypadku
statyw pozostaje umocowany w jednym miejscu lub jest za każym razem ustawiany w oznaczonym

miejscu. Widz może dostrzec bardzo subtelne zmiany w kolejnych ujęciach.
Zdjęcia wykonywane w podobnym kadrowaniu i porównywalną długością ogniskowej. W tym
przypadku ważne są także zmiany oświetlenia i atmosfery
Historie w stylu dokumentalnym zapisywane w różnych miejscach i różnych ustawieniach
naświetlania
Wysokiej jakości aparaty lustrzankowe posiadają ustawienia odpowiednie do wykonywania zdjęć
w określonych przedziałach czasu. Fotograf wprowadza sekwencje czasowe, a następnie aparat
automatycznie wykonuje zdjęcia. Jest to bardzo wygodny sposób. Stabilny statyw jest w tym
wypadku koniecznością.

Jeśli chcesz robić zdjęcia obiektu w stosunkowo długich odstępach czasu, powinieneś oznaczyć
położenie nóg statywu na ziemi. Zapisz ustawienia aparatu, takie jak długość ogniskowej,
ustawienie odległości i przesłony (ważne do osiągnięcia porównywalnej głębi ostrości). Najlepiej
stosować samowyzwalacz. Przesłona jest ustalona, a ustawienia migawki wynikają ze zmiennych
warunków oświetlenia. Dla odmiany, program automatyczny także pracuje z różnymi czasami
naświetlania dla odpowiadających im przesłon.

Jaki film?

Przy tym rodzaju fotografii możesz w pełni wykorzystać wszystko, co oferuje Ci chemia
fotograficzna. Jeśli najważniejsze są kolory, odpowiednim wyborem jest film kolorowy. Jeśli
historia ma być bardziej dokumentalna, spróbuj użyć filmu czarno-białego. Filmy negatywowe
oferują zazwyczaj większą tolerancję naświetlania i bardziej efektywnie bilansują kontrast.
Powinieneś wziąć to pod uwagę podczas wykonywania zdjęć w niekorzystnych warunkach
oświetleniowych. Dotyczy to także zdjęć wykonywanych w pomieszczeniach zamkniętych bez
użycia lampy błyskowej, w półmroku i serie zdjęć wykonywanych w godzinach popołudniowych.

Pomysł musi być odpowiedni!

Jeśli wychodzisz z aparatem w poszukiwaniu tematu, powinieneś z góry wiedzieć, mniej więcej,
jak ma wyglądać Twoja seria fotograficzna. W przypadku sekwencji czysto dokumentalnych
pojedynczych sytuacji, widz oczekuje jak najbardziej realistycznego wyglądu fotografii. Jeśli
jednak chcesz zapisać atmosferę oświetlenia i kolorów lub pozwolić na subiektywną interpretację,
wtedy możesz eksperymentować. Można wykorzystać filtry do aparatu, następnie dodać efekty w
ciemni lub wykorzystać szeroką gamę cyfrowych możliwości edycyjnych na komputerze.

Temat: Światło

Mali ludzie, wielkie zdjęcia

Dobry pomysł gwarantuje dobry efekt

Zawsze zabieraj aparat, gdy podróżujesz

Temat: Światło

Oczywiście nie trzeba więcej przekonywać: każdy początkujący wie o wpływie oświetlenia na
wydźwięk zdjęcia. Jednak same blaski i cienie nie tworzą motywu. Kolor i kompozycja światła oraz
jego siła i jakość są równie ważne, jeśli zajmujemy się efektami świetlnymi.

Światło dzienne, które wydaje się po prostu oświetlać, staje się wszechstronnym narzędziem. Jest

wszędzie, a wprawne oko może odróżnić różne typy tego rodzaju światła. Jednak, sposób w jaki
efekt zostaje odtworzony na filmie jest określony następującymi czynnikami:
Godziną, o której wykonywane jest zdjęcie,
Pogodą,
Porą roku.

Do tych czynników należy dodać jakość promieni słonecznych. Temperatura

barwowa opisuje stan światła. Wysokie wartości oznaczają nadmiar niebieskiego, co zazwyczaj
można zaobserwować w środku dnia. Niskie wartości oznaczają zwiększoną zawartość czerwonego
(późno po południu).

Mali ludzie, wielkie zdjęcia Użycie aparatu jako pamiętnika lub pewnego rodzaju notesu - tak
fotografowie dokumentalni zapisują unikalne momenty. Często, w życiu prywatnym, dobrze jest
zapisywać wszelkie zmiany na filmie. Dzieci i wnuki, które tak szybko rosną są idealne do tego
rodzaju fotografii.

Wiele ludzi później żałuje straconych okazji: "Gdybym zrobił zdjęcie lub zapisał ten szczególny
moment na kilku fotografiach". Zamiast rozwodzić się nad przeszłością, włóżcie film do aparatu i
róbcie zdjęcia swojego dziecka np. od dnia urodzenia do dnia ślubu! Zdjęcia pierwszych kilku
godzin po urodzeniu stają się jeszcze cenniejsze i bardziej ekspresyjne wraz z dorastaniem dziecka.

Zdjęcia wykonywane oddzielnie są stopniowo łączone w sekwencję. Fotografie

wykonane zaraz po urodzeniu są początkiem cyklu. Następnie są portrety wykonywane co tydzień,
miesiąc lub rok. Wykorzystuj raczej światło naturalne i unikaj stosowania lampy błyskowej. Światło
nawet małych lamp błyskowych może być oślepiające, szczególnie dla noworodków.

Chociaż będziesz musiał wykorzystywać czasy naświetlania wynoszące 1/4 lub 1/15 s, wynik
takiego ryzyka fotograficznego często jest nagradzany autentycznością zdjęć. Oczywiście,
przyjazne otoczenie i atmosfera - bez grania reżysera - także pomagają w uchwyceniu
odpowiedniego momentu. Czas wykonywania serii zdjęć może być bardzo różny. Dotyczy to
zarówno przerw pomiędzy poszczególnymi zdjęciami, jak i czasu wykonywania całej serii.

Wyraźne portretowanie faz rozwoju

To nie przedziały czasowe mają największe znaczenie, a raczej obserwacja i umiejętne uchwycenie
charakterystycznych faz rozwoju. Bardzo wiele dzieje się w ciągu pierwszych kilku tygodni.
Zmiany można zauważać prawie co godzinę. Później przerwy pomiędzy zdjęciami mogą być
dłuższe, żeby podkreślić interesujące różnice. Przerwy zwiększają się z wiekiem. To jakość, a nie
ilość, gwarantują sukces. Tylko najlepsze zdjęcia powinny być wykorzystane do zbudowania serii
zdjęć i nadania jej unikalnego charakteru.

Dobry pomysł gwarantuje dobry efekt
Podstawa sukcesu w tego rodzaju dokumentacji fotograficznej, zawierającej stosunkowo długie
przedziały czasowe jest zamysł, który musi być ustalony na samym początku. Czy jesteś pewien,
jakiej użyć metody fotograficznej? Czy dokładnie ustaliłeś cele i wybrałeś sprzęt? Jeśli tak, nie
będziesz miał skłonności do zmiany metody. Mieszanie fotografii czarno-białych z kolorowymi lub
stosowanie różnych czułości i technik naświetlania spowoduje, że ostateczny efekt będzie
heterogeniczny.

Trudno precyzyjnie określić specyfikację techniczną, ponieważ wybór sprzętu jest okreslony przez
osobiste preferencje fotografa. Zdjęcia wykonywane w oświetleniu naturalnym wyglądają bardziej
autentycznie. Jednak, fotografowie doceniający jakość mogą uzyskać nieco lepszą rodzielczość i
bardziej neutralny kolor skóry wykorzystując w fotografiach kolorowych funkcję 'fill-in' lampy
błyskowej, zmniejszony o jeden lub dwa stopnie.

Zawsze zabieraj aparat, gdy podróżujesz
Łącz swoje "znaleziska" w geometryczne martwe natury. W związku z tym powinieneś
fotografować napotkane motywy, a nie te, które przygotowałeś specjalnie do tego celu.
Przygotowania i kąty widzenia wynikną automatycznie. Eksperymentowanie i zmiana położenia
aparatu oraz długości ogniskowej stanowią o atrakcyjności tego rodzaju pracy. Obramowania,
odległości, perspektywy, nieostrości i oświetlenie są łatwe do sfotografowania

W tych ujęciach najważniejszą rolę gra oświetlenie: kolory i struktury powierzchni są najlepiej
podkreślane przez częściowo rozproszone i ukierunkowane światło późnego popołudnia.

Korzystne jest także tworzenie montażu pary zdjęć. W tym celu, oba motywy -

wcześniejszy i teraźniejszy - są drukowane na identycznym formacie papieru i przecinane po
środku. Na przykład, można połączyć dawną sytuację, po lewej stronie, z aktualnym obrazem po
prawej. Montaż jest bardzo łatwy do stworzenia na komputerze, przy użyciu programu do obróbki
obrazu. Oba zdjęcia mogą być połączone z dokładnością do jednego piksela i, jeśli jest to
konieczne, zmodyfikowane narzędziami edycyjnymi.

Istnieje wiele pomysłów na serie fotograficzne. Do opisania Wam, wybraliśmy tylko kilka spośród
nich.

Lekcja 33

Miękkie Zdjęcia

Portrety i akty mogą uzyskać niezwykłą lekkość dzięki zastosowaniu filtrów zmiękczających. Jeśli
wykorzystujesz filtry podczas wykonywania zdjęć, możesz uzyskać zarówno wizerunek bardziej
realistyczny lub też twórczo go zmodyfikować. Do pierwszej grupy zaliczamy filtry poprawiające
barwy, np. dodające lub ujmujące odcienie szarości na czarno-białych filmach (filtry kolorowe).
Filtry polaryzacyjne, mogą wyeliminować odbicia światła od powierzchni wysokoodblaskowych.
Wszystkie te filtry wchodzą w skład podstawowego zestawu wyposażenia.

Dla odmiany, tzw. "filtry kreatywne" są sprawą osobistych preferencji. Mogą być wykorzystywane
do tworzenia różnego rodzaju zniekształceń, zależnie od typu naświetlenia i filtra. Jednym z filtrów
należących do tej grupy jest filtr zmiękczający. Występuje on pod różnymi nazwami:
Miękki obraz (Soft image),
Zmiękczający (Soft focus),
Softar,
Filtr mgłowy,
Rozpraszacz,
Dreams lub
Pastel.

W swój sposób, każdy z tych filtrów tworzy następujące efekty:
Zmniejszenie kontrastu ,
Dodanie poświaty do miejsc dobrze oświetlonych, oraz

Niewielkie zmniejszenie rozdzielczości (w niektórych przypadkach).

Wskazówka:
Te dodatki, wsuwane lub nakręcane na obiektyw, mogą także pomóc fotografowi w uatrakcyjnieniu
wyglądu skóry.

Nie wszystkie filtry zmiękczające dają takie efekty. Jeśli dobrze się przyjrzysz zobaczysz, że
osiągane efekty znacznie się różnią. Poza kilkoma wyjątkami, efekty uzyskiwane w znacznym
stopniu zależą od zastosowanej przesłony. Ustawienia przesłony wpływają na stopień
"zniekształcenia" przez filtr promieni światła od ich naturalnego biegu. Odbicia promieni światła
tworzą poświatę. Ogólnie można się spodziewać, że uzyskamy najlepsze efekty przy zmniejszeniu
przesłony o 1 lub 2 stopnie.

Wskazówka:
Efekt "zmiękczający" jest najmocniejszy, gdy przesłona jest najbardziej otwarta, a słabnie wraz z
jej zmniejszaniem. W związku z tym, podczas wykonywania zdjęcia, powinieneś sprawdzić
stosowaną przesłonę, żeby uniknąć niepożądanych efektów na ostatecznych ujęciach.

Wiele filtrów ... porównywalne efekty

Dobre wyniki z odpowiednim naświetleniem

Alternatywne efekty zmiękczające

Sztuczki w ciemni

Zmiękczanie na PC

Wiele filtrów ... porównywalne efekty

Filtry zmiękczające, można podzielić na kilka grup. Rozpraszające, zmiękczające i mgielne
zapewniają jednorodny efekt, ale pozwalają na zróżnicowanie obszarów na bardziej lub mniej
rozproszone. Podkreślone są odcienie pastelowe. Powinniście uważać przy obiektach oświetlonych
od tyłu. Dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie modela w jasnym ubraniu na tle stosunkowo
ciemnego tła. Zwiększy to efekt poświaty wokół najjaśniejszych obszarów.

Fotografie wyglądają jakby były zanurzone w baśniowym świetle, a miejsca w różny sposób
otoczone poświatą. Reszta obrazu wydaje się stosunkowo naturalna. Zaleca się ostrożne stosowanie
nakładek zmiękczających. Poświaty są zazwyczaj tworzone przez małe, koncentryczne okręgi na
powierzchni filtra. Łatwo je odróżnić od równomiernie matowej powierzchni pierwszej grupy
filtrów. Oczywiście powinieneś pracować ze stosunkowo dużymi przesłonami, tzn. rzadko schodzić
poniżej f 5.6 (zależnie od obiektywu). Dodatkową zaletą tej techniki jest fakt, że przy zastosowaniu
długich ogniskowych, możesz stworzyć rozmyte i jednolicie rozmazane tło za modelem.

Jeśli za bardzo zmniejszycie ogniskową, możecie czasem uzyskać podwójny obraz. Filtry typu
Softar, których powierzchnia pokryta jest "mini obiektywami", zachowują się zupełnie inaczej.
Tworzą szczególnie dokładny i delikatny efekt zmiękczenia. Efekt ten możesz uzyskać także w inny
sposób: możesz zastosować filtry gwiazdowe, które również zmniejszają kontrast. Jasne miejsca na

obrazie zmieniane są w małe gwiazdy. Oprócz kilku obiektywów zmiękczających można
zastosować domowej produkcji nakładki do praktycznego uchwytu do filtrów.

Dobre wyniki z odpowiednim naświetleniem

Fotograf tworzy ostateczny efekt dla obserwatora poprzez dokładne przemyślenie kompozycji
fotografii wykorzystując ciemne, jasne i podświetlone obszary, odpowiednio dostosowując
naświetlenie. Jest to czynnik najważniejszy, ponieważ nakładki zmiękczające nie spełnią swojego
zadanie, jeśli nie zastosujecie odpowiedniej korekcji naświetlenia. Zmylony przez zbyt intensywne
poświaty, nawet najlepszy system naświetlający zazwyczaj zareaguje błędnie. Zamiast miękkiego,
atmosferycznego ujęcia, otrzymacie ciemny i brązowawy - wszystko z powodu niedoświetlenia.
Dotyczy to także filmów negatywowych, pomimo większej tolerancji naświetlania w porównaniu z
filmami diapozytywowymi.

Wskazówka:
Naświetlenie powinieneś zawsze mierzyć bez filtr, lub zmienić wartość zmierzoną o 1 lub 2 stopnie
(ustawić korekcję naświetlenia w aparacie o + 1-2 EV)..

Fotografie muszą być mocniej naświetlane czyli, jeśli manualnie dokonujesz ustawień, musisz
otworzyć przesłonę lub przedłużyć czasy naświetlania. Korekcja naświetlenia może zostać wpisana
także w programy automatyczne. Niektórzy lubią bardzo miękkie, pastelowe efekty, a inni średnie
odcienie, które nadal są realistycznie odtworzone. Przy testowaniu filtra, powinniście wykonać serie
zdjęć z różnymi ustawieniami naświetlenia i wybrać to, które najbardziej się Wam podoba.

Przy pracy z filmem odwracalnym należy być bardzo ostrożnym, ponieważ zmiana nawet o 1/3 lub
1/2 stopnia w kierunku niedoświetlenia może stworzyć bardzo zły rezultat. Filmy negatywowe
reagują na takie zmiany słabiej, ponieważ posiadają większy użyteczny zakres naświetlania.
Dodatkowo, w celu stworzenia efektów specjalnych, filmy negatywowe pozwalają na różnego
rodzaju interwencje w późniejszych procesach obróbki.

Jeśli wykonujesz portrety przy użyciu nowoczesnego, bardzo ostrego filmu, często zostaniesz
skrytykowany przez modela. Niedoskonałości skóry są odtwarzane bardzo wyraźnie, a lepszy
kontrast uniemożliwia osiągnięcie pożądanej atmosfery. Reprodukcja skóry jest znacznie lepsza
przy zastosowaniu nakładki zmiękczającej, ponieważ wygląda ona na bardziej gładką.

Kombinacja technologii emulsyjnej nowoczesnych filmów i wyważone użycie nakładek
zmiękczających, gwarantuje uzyskanie niepowtarzalnych portretów, aktów lub zdjęć nastrojowych.
W każdym razie, zalecamy dokładne sprawdzenie własnej kombinacji filtrów zmiękczających i
filmów.

Alternatywne efekty zmiękczające

Podobne efekty zmiękczające można osiągnąć bez stosowania jakichkolwiek filtrów. Na przykład,
możecie wykorzystać technikę pseudo-zoom. Ustawcie nieco większy czas naświetlania, np. 1/8 s.
Następnie szybko przesuńcie pierścieniem nastawiania ostrości obiektywu w czasie uruchamiania
migawki. Im większy czas naświetlania, tym bardziej motywy będą się ze sobą zlewać. Uzyskacie
prawie malarski efekt.

Bardzo prosta jest także sztuczka z chuchaniem na obiektyw. Tuż przed wykonaniem zdjęcia,
chuchnijcie na obiektyw - lub lepiej na filtr neutralny - popatrzcie przez wizjer i zobaczcie jak
zmienia się efekt zmiękczenia. Metoda ta jest szczególnie efektywna podczas mokrej pogody.

Nie zapominajmy o sztuczce okiennej. Fotograf patrzy na model poprzez mokrą szybę okienną.
Krople deszczu tworzą atrakcyjny efekt zmiękczający, który jest zależny od odległości od szyby i
ustawienia przesłony.

Sztuczki w ciemni

Specjaliści znają ten problem: kontrast zmiękczonych zdjęć nie zawsze jest zadowalający. Jeśli
posiadacie własną ciemnię, możecie dodać zmiękczonym fotografiom trochę treści i życia poprzez
zastosowanie papieru fotograficznego o wyższym kontraście lub ustawienie twardszego stopnia
kontrastu papieru (3.5 do 4.5 dla czarno-białych papierów fotograficznych). Jednak, nawet
standardowe negatywy i slajdy mogą być później zmiękczone. W procesie odwracalnym, możecie
to uzyskać poprzez zastosowanie filtra w powiększalniku.

To samo dotyczy procesu powiększania. Jednak uzyskujemy odwrotny efekt. To nie jasne obszary
rozmywają się na ciemne, ale raczej na odwrót: cienie rozlewają się na obszary oświetlone. W
wyniku otrzymujemy unikalny efekt zmiękczenia, który od razu zostanie doceniony przez
specjalistów.

Efekt pseudo-zoom użyty podczas naświetlania także można stworzyć w ciemni. W tym celu,
poruszajcie dzwignią ustawienia ostrości powiększalnika podczas naświetlania papieru. Efekt jest
bardzo delikatny. Oddzielne naświetlanie ostrych i rozmazanych obrazów także daje niezwykłe
efekty. W tym przypadku, najpierw, przez 50% czasu, naświetlany jest ostry obiekt, a następnie
lekko się go rozmywa na resztę czasu.

Ciemnia nadal jest znakomitym miejscem na twórcze eksperymenty. Dodatkowe unikalne efekty,
można osiągnąć poprzez umieszczenie folii na papierze fotograficznym. W tym celu, papier
fotograficzny umieszcza się w kopioramce. Nieco zmatowiona, przezroczysta folia nakładana jest
na cały lub część papieru. Następnie naświetlamy papier.

Zastosowanie "negatywów do specjalnych efektów" jest także bardzo ciekawe. Umieszcza się taki
negatyw w karetce powiększalnika wraz z negatywem którego obraz chcemy zniekształcić. Mocne
efekty można uzyskać poprzez umieszczenie kawałka przezroczystego papieru na lub pod
negatywem. Tworzy to rodzaj faktury na odbitce. Efekt ten jest różny, zależnie od umiejscowienia
papieru (nad - mniej zmiękczony - lub pod negatywem).

Sztuczki w ciemni
Skanowane odbitki, negatywy lub slajdy mogą być poprawione poprzez obróbkę cyfrową. Przy
zdjęciach zmiękczonych, największą uwagę należy poświęcić kontrastowi. Zazwyczaj trzeba nieco
zwiększyć kontrast (ustawiając "krzywe"). W ten sposób możecie także poprawić jasność. Zasadą
jest niewielkie zwiększenie kontrastu i jasności..

Jeśli chcesz miękko zamglić cały portret lub akt bez wykorzystania efektu zmiękczenia, nie

ma problemu!

To, co filtry zmiękczające mogą zrobić podczas naświetlania, można osiągnąć także na
komputerze. Wyższością tego rodzaju obróbki jest możliwość dokładnego kontrolowania efektu.
Wszystkie programy do edycji obrazu oferują różne ustawienia w menu "Filtry". Opcje
zgromadzone pod hasłem "filtry rozmywające" ("blur filters") umożliwiają osiąganie szerokiego

zakresu efektów. Specjalne plug-iny lub programy mogą rozszerzyć ten repertuar. Próbne odbitki
pomogą w osiągnięciu ostatecznego efektu

Wskazówka
Najważniejsze w tworzeniu szczególnie zaawansowanych, zmiękczonych fotografii jest zwracanie
uwagi na szczegóły. Wybierzcie poszczególne obszary obrazu i dla każdego oddzielnie stosujcie
efekt zmiękczający. Unikniecie w ten sposób rozmycia całego obrazu.