Wady serca wrodzone i nabyte.

Wady wrodzone.

W r o d z o n e w a d y ser ca s n ast pst w e m za ha m o w a n i a lu b n i e p ra w i d o w e g o r o z w o j u

ą

ę

ł

u k a d u k r

en ia w y c i u p o d o w y m . M o g b y u w a r u n k o w a n e g e n et y c z n i e lu b

ł

ąż

ż

ł

ą

ć

za le e o d sz k o d l i w y c h c z y n n i k ó w d z i a aj c y c h n a r o z w i j a j c y si p ó d, z w asz c za w

ż ć

ł ą

ą

ę ł

ł

p i e r w s z y m tr y m est r ze c i

y. D o c z y n n i k ó w t y c h n a le in f e k c j e w i r u s o w e (np.

ąż

żą

p r ze b y c i e p r z e z m a t k r ó y c z k i w p i e r w s z y c h m i es i cac h c i

y) i n i e k t ó re le k i.

ę ż

ą

ąż

T o w a r z y s z i m c z st o w r o d z o n e w a d y in n y c h n a r z d ó w.

ą

ę

ą

Z a sa d n i c z y m o b j a w e m n as u w a j c y m p o d e j r ze n i e w a d y w r o d z o n e j jest w y s t p o w a n i e

ą

ę

sz m e r ó w n a d ser ce m. T o w a r z y s z y i m m o e d r e n ie k l a t k i p i e rs i o w e j („k o c i m r u k ”) i

ć

ż

ż

z m i a n y s y l w e t k i ser ca. N i e k i e d y st w i e r d za si n i e p ra w i d o w o c i w za k res ie c i n ie n ia

ę

ł

ś

ś

t tn i c ze g o k r w i. W a d y p o w o d u j ce d u e za b u r ze n ia h e m o d y n a m i c z n e m o g o p ó n ia

ę

ą

ż

ą

ź

ć

r o z w ó j f i z y c z n y d z i e c k a. Z w i ks ze n ie p r z e p y w u k r w i p r ze z p u ca, w y s t p u j ce p r z y

ę

ł

ł

ę ą

n i e k t ó r y c h w a d a c h , sp r z y j a n a w r a ca j c y m za k a en i o m d r ó g o d d e c h o w y c h. Jed n y m z

ą

ż

p i e r w s z y c h o b j a w ó w w a d y w r o d z o n e j ser ca jest d us z n o w y s i k o w a, k t ó r e j m o e

ść

ł

ż

t o w a r z y s z y k as ze l. D l a n i e k t ó r y c h w a d ser ca z si n i c c h a ra k te r ys t y c z n e jest

ć

ą

p r z y b i e ra n i e p o z y k u c z n e j (z w i ksz si p r ze p y w p u c n y) . P o j a w i a j si b ó l e ser ca

ę

ę

ł

ł

ą ę

(nie w y s ta r c za j c y p r z e p y w k r w i p r z e z n a c z y n i a w i e c o w e w c zas ie w y s i k u),

ą

ł

ń

ł

o b j a w y n i e d o k r w i e n i a k o c z y n d o l n y c h. Z a b u r z e n i a k r

en ia m ó z g o w e g o m o g b y

ń

ąż

ą ć

p r z y c z y n n a g e j u t rat y p r z y t o m n o c i i w y s t p ie n ia d r g a w e k. S i n i c a jest o b j a w e m

ą

ł

ś

ą

w a d w r o d z o n y c h, ce c h u j c y c h si p r ze c ie k i e m y l n o-t tn i c z y m. C z ase m p o j a w i a si

ą

ę

ż

ę

ę

t y l k o p o w y s i k u, w w i e l u p r z y p a d k a c h p o w o d u j e p o w s ta w a n i e p a ec z k o w a t y c h

ł

ł

p a l c ó w. L e c z e n ie w a d w r o d z o n y c h ser ca jest g o w n i e o p e ra c y j n e.

ł

1) w a d y ser ca w r o d z o n e b e z si n i c y i p r ze c ie k u:

- z w

en ie c i e n i t tn i c y g ó w n e j – z w

en ie m o e b y z l o k a l i z o w a n e p o n i ej,

ęż

ś

ę

ł

ęż

ż

ć

ż

p o w y e j lu b w m i e js c u o d e j c ia p r ze w o d u B o t a l l a. P o w y e j z w

en ia, a w i c w g ó r n e j

ż

ś

ż

ęż

ę

p o o w i e c ia a, d o c h o d z i d o r o z r ost u c i n ie n i a t tn i c ze g o k r w i – st d w y s t p u j r ó n i ce

ł

ł

ś

ę

ą

ę ą ż

w c i n ie n i u t tn i c z y m i w y p e n ie n i u t tna m i d z y k o cz y n a m i g ó r n y m i i d o l n y m i .

ś

ę

ł

ę

ę

ń

C z st o u d o r os y c h w i d o c z n e s c h a ra k te r ys t y c z n e u b y t k i d o l n y c h b r ze g ó w eber

ę

ł

ą

ż

(tz w. u z u r y), p o w s ta e p r ze z u c is k ze str o n y p os ze r z o n y c h n a c z y k r

en ia

ł

ń ąż

o b o c z n e g o. D o c h o d z i d o p o w i ks ze n ia le w e j k o m o r y i w y s t p ie n i a ce c h je j

ę

ą

p r ze c i

en ia.

ąż

- w r o d z o n e z w

en ie t tn i c y p u c n e j - d o p r o w a d z a d o n a d c i n ie n i a w p ra w e j

ęż

ę

ł

ś

k o m o r z e i z n a c z n e g o p r ze r ost u je j i p r a w e g o p r z e ds i o n k a. P o c z t k o w o m o e n i e

ą

ż

d a w a ad n y c h d o l e g l i w o c i, z c zase m p o j a w i a si d us z n o w y s i k o w a i m o g

ć ż

ś

ę

ść

ł

ą

w y s t p i o b j a w y p r a w o k o m o r o w e j n i e w y d o l n o c i k r

en ia.

ą ć

ś

ąż

- d e ks t r o k a r d ia – p o l e ga n a p r ze o e n i u ser ca ta k, e le w a k o m o r a i k o n i u s ze k z n a j d u j

ł ż

ż

ą

si p o p r a w e str o n ie k l a t k i p i e rs i o w e j, a p ra w a k o m o r a w je j le w e j p o o w i e.

ę

ł

2) w a d y ser ca w r o d z o n e b e z si n i c y z p r ze c ie k i e m:

- u b y t e k w p r z e g r o d z i e m i d z y k o m o r o w e j - d o c h o d z i d o p r ze p y w u k r w i z le w e j

ę

ł

k o m o r y d o p r a w e j, c o p o w o d u j e je j p r z e r ost i w z r o st p r ze p y w u k r w i p r z e z k r

en ie

ł

ąż

m a e.

ł

- u b y t e k w p r z e g r o d z i e m i d z y k o m o r o w e j – m o e b y r ó ne j w i e l k o c i, o d

ę

ż

ć ż

ś

ca k o w i te g o b r a k u p r ze g r o d y (ci

ka w a d a w r o d z o n a) d o n i e d o m k n i c ia zasta w k i

ł

ęż

ę

o t w o r u o w a l n e g o. R o z r ó n ia m y u b y t k i p r z e g r o d y w t ó r n e j - u m i e js c o w i o n e w g ó r n e j

ż

c z

ci p r ze g r o d y m i d z y p r z e ds i o n k o w e j – o r a z u b y t k i d o l n e j je j c z

ci - p r ze g r o d y

ęś

ę

ęś

p i e r w o t n e j (cz sto t o w a r z y s z y je j n i e d o m y k a l n o zasta w k i d w u d z i e l ne j). W y s t p u j e

ę

ść

ę

p r ze c ie k k r w i z le w e g o d o p ra w e g o p r ze ds i o n k a, c o p r o w a d z i d o r o zs ze r ze n ia i
p r ze r ost u p ra w e g o p r ze ds i o n k a i p ra w e j k o m o r y o ra z z w i ksz o n e g o p r ze p y w u k r w i

ę

ł

p r ze z n a c z y n i a p u c ne. N a j c i

sz p osta c i te j w a d y jest w s p ó l n y k a n a

ł

ęż ą

ą

ł

p r ze ds i o n k o w o-k o m o r o w y.

- p r zet r w a y p r ze w ó d t tn i c z y B o t a l la – p o w o d u j e p r ze c ie k k r w i z a o r t y d o t tn i c y

ł

ę

ę

p u c ne j, c o z w i ks za p r z e p y w k r w i p r z e z k r

en ie p u c n e, p r o w a d z c w k o n se k w e n c j i

ł

ę

ł

ąż

ł

ą

d o p r z e c i

en ia le w e g o p r ze ds i o n k a i le w e j k o m o r y.

ąż

3) wa d y ser ca w r o d z o n e z si n i c :

ą

- tet ra l o g i a F a l l o ta – s k ada j si n a n i : *ub y te k w p r ze g r o d z i e m i d z y k o m o r o w e j *

ł

ą ę

ą

ę

z w

en ie t tn i c y p u c n e j * p r z e o en ie a o r t y (aorta je d z ie c) *pr ze r ost p ra w e j k o m o r y

ęż

ę

ł

ł ż

ź

- p e n ta l o g i a F a l l o ta – d o l e g l i w o c i tetra l o g i i F a l l o ta w s p ó ist n i e j z u b y t k i e m

ś

ł

ą

p r ze g r o d y m i d z y p r ze ds i o n k o w e j, z p r ze c ie k i e m k r w i z p ra w e g o d o le w e g o

ę

p r ze ds i o n k a

- tr y l o g i a F a l l o ta – s k a da j si n a n i : *zasta w k o w e z w

en ie t tn i c y p u c n e j *ub y te k

ł

ą ę

ą

ęż

ę

ł

w p r z e g r o d z i e m i d z y p r z e ds i o n k o w e j *pr ze r ost p ra w e j k o m o r y

ę

- p r ze o e n ie w i e l k i c h p n i t tn i c z y c h – w w a d z i e te j a o r ta o d c h o d z i z p ra w e j, a t tn i ca

ł ż

ę

ę

p u c na z le w e j k o m o r y. T y l k o w s p ó ist n ie n i e p r ze c i e k u m i d z y p r z e ds i o n k a m i,

ł

ł

ę

k o m o r a m i, c z y p r ze z p r zet r w a y p r ze w ó d t tn i c z y u m o l i w i a yc ie z t w a d .

ł

ę

ż

ż

ą

ą

Wady serca nabyte.

W a d y ser ca n a b y t e p o w s ta j w w y n i k u us z k o d z e n i a zasta w e k ser ca, g ó w n i e p o p r ze z

ą

ł

p r o ces y za pa l n e (np. c h o r o b a re u m a t y c z n a). U s z k o d z e n i e p o w o d u j e p o w s ta n ie
z w

en ia o d p o w i e d n i e g o u j cia lu b n i e d o m y k a l n o zasta w k i (czase m p o j a w i a si

ęż

ś

ść

ę

r ó w n o c ze n ie z w

en ie i n i e d o m y k a l n o ). N a j c z

cie j us z k o d z e n i u u l e ga zasta w k a

ś

ęż

ść

ęś

d w u d z i e l na, r za d z i e j zasta w k a a o r t y, a zasta w k i „ se r ca p r a w e g o ” n i e z m i e r n i e r za d k o.
U s z k o d z o n e m o g z osta c zase m d w i e zasta w k i. O p r ó c z w a d ser ca, b d c y c h

ą

ć

ę ą

n ast pst w e m us z k o d z e n i a o r g a n i c z n e g o zasta w e k, r o z r ó n ia m y t z w. W a d y w z g l d ne.

ę

ż

ę

D o c h o d z i d o n i c h n a s k u te k r o zst r ze n i o d p o w i e d n i e j k o m o r y, c o p o w o d u j e r o z c i gac ie

ą

p i e r c ie n ia zasta w k o w e g o i p o w s ta n ie w z g l d ne j n i e d o m y k a l n o c i. W n ast pst w i e

ś

ę

ś

ę

z w i ksz o n e g o p r ze p y w u k r w i p r z e z o d p o w i e d n i e u j c ie p o w s ta je w z g l d ne z w

en ie

ę

ł

ś

ę

ęż

te g o u j c ia.

ś

1) w a d y zasta w k i d w u d z i e l n e j:

- z w

en ie le w e g o u j c ia y l ne g o – n a j c z

cie j jest n ast pst w e m re u m a t y c z n e g o

ęż

ś

ż

ęś

ę

za pa le n ia w s i e r d z ia, w w y n i k u c ze g o d o c h o d z i d o z g r u b i e n i a p at k ó w zasta w k i, ic h

ł

za r o n i cia, z w ó k n i e n i a i z w a p n i e n i a. Z b l i z n o w a c e n i u i s k r ó ce n i u u l e g a j te str u n y

ś ę

ł

ą ż

ci gn iste i m i sn ie b r o d a w k o w a te. Z n a c z n i e z w

a si le w e u j cie y l ne, c o

ś ę

ę

ęż

ę

ś

ż

p o w o d u j e w z r o st c i n ie n i a (g ó w n i e p o d c z as w y s i k u), r o zst r ze n i e i p r ze r ost le w e g o

ś

ł

ł

p r ze ds i o n k a. W z r asta c i n ie n ie w n a c z y n i a c h p u c n y c h, a w e fe k c i e d o c h o d z i d o

ś

ł

z g r u b i e n i a ic h cia n, z w i ksza si szt y w n o t k a n k i p u c ne j i u t r u d n i o n a z osta je

ś

ę

ę

ść

ł

d y f u z j a g a z ó w (dusz n o c i). W k o c o w y m o k r es ie o bser w u j e si o b j a w y

ś

ń

ę

n i e w y d o l n o c i p r a w o k o m o r o w e j. N a j w c z e n ie jsz y m o b j a w e m jest d us z n o -

ś

ś

ść

p o c z t k o w o w y s i k o w a; sp o c z y n k o w a p o j a w i a si p r z y z n a c z n y m z w

en i u („cias na

ą

ł

ę

ęż

ste n o za”). P o j a w i a si k o ata n i e ser ca, b ó l e i u c z u c i e u c is k u w je g o o k o l i c y,

ę ł

k r w i o p l u c i e (nast pst w o p r z e k r w i e n i a p u c, p k n i cia r o zs ze r z o n y c h y os k r ze l o w y c h

ę

ł

ę ę

ż ł

l u b za w a u ser ca), k as ze l

ł

( w n o c y lu b p o w y s i k u) – w p l w o c i n i e tz w. K o m ó r k i w a d ser ca (du e k o m ó r k i z

ł

ż

l i c z n y m i z ia r n ist o cia m i). N a g e n as i le n ie si zast o j u w p u ca c h p o w o d u j e

ś

ł

ę

ł

w y s t p ie n ie o b r z k u p u c. C h a ra k te r ys t y c z n y jest w y g l d c h o re g o: r u m i e ce p l i c z k ó w,

ą

ę

ł

ą

ń

l e k k a si n i c a w a r g i k o n i us z k a n osa o r a z u w y p u k l e n i e p r z e pe n i o n y c h k r w i y

ł

ą ż ł

sz y j n y c h ( p r z y zast o j u w i ksze g o st o p n i a).

ę

-n i e d o m y k a l n o zasta w k i d w u d z i e l n e j – p o l e ga n a n i e d ostate c z ne j sz c ze l n o ci

ść

ś

zasta w k i p o d c z as s k u r c z u, c o p o w o d u j e w s te c z n y o d p y w k r w i z le w e j k o m o r y d o

ł

l e w e g o p r ze ds i o n k a – d o c h o d z i d o w z r o st u c i n ie n i a, r o zst r ze n i i p o w i ks ze n ia.

ś

ę

N i es z c ze l n o p o w s ta je w s k u te k z g r u b i e n i a i z w ó k n i e n i a p at ó w zasta w e k,

ść

ł

ł

us z k o d z e n i a n i c i ci gn ist y c h i z b l i z n o w a ce n ia p i e r cie n i a zasta w k o w e g o. M o e b y

ś ę

ś

ż

ć

w y n i k i e m za pa le n ia re u m a t y c z n e g o, b a k te r y j n e g o za pa le n ia w s i e r d z ia, p o u ra z o w e g o
l u b z w i za ne g o z za w a e m, p k n i c ia zasta w k i, n i c i ci gn ist y c h a l b o m i

nia

ą

ł

ę ę

ś ę

ęś

b r o d a w k o w a te g o. W y s t p u j e d us z n o (w ys i k o w a; w p osta c i zaa w a ns o w a n e j

ę

ść

ł

sp o c z y n k o w a), z m cze n i e, k o ata n ie ser ca, o b r z k i p u c i zat o r y.

ę

ł

ę

ł

2) wa d y zasta w k i a o r t y:

- n i e d o m y k a l n o zasta w k i a o r t y – p r z y c z y n w a d y jest c h o r o b a re u m a t y c z n a, k i a,

ść

ą

ł

b a k te r y j n e za pa le n ie w s i e r d z i a lu b u ra z. U s z k o d z e n ie zasta w k i p o w o d u j e je j
n i es z c ze l n o i w s t e c z n y o d p y w k r w i w o k r es ie r o z k u r c z u z a o r t y d o le w e j k o m o r y –

ść

ł

w z r o st c i n ie n ia, r o zst r ze n ie, p r ze r ost m i

nia (mo e d o j d o o g r o m n y c h r o z m i a r ó w

ś

ęś

ż

ść

– t z w. ser ce w o l e) Na j c z stsze d o l e g l i w o c i t o: si l ne b i c i e ser ca, za w r o t y g o w y,

ę

ś

ł

k r ó t k o t r w a e o m d l e n ia (w y n i k p r z e j c i o w e g o n i e d o t l e n ie n ia m ó z g u, sp o w o d o w a n e

ł

ś

g w a t o w n y m i z m i a n a m i c i n ie n i a w n a c z y n i a c h m ó z g o w y c h), b ó l e za m o s t k i e m o

ł

ś

c h a ra k te r ze d us z n i c y b o l es ne j – w c i

k ie j n i e d o m y k a l n o c i k i o w e j.

ęż

ś

ł

C h a ra k te r ys t y c z n e jest w y s t p o w a n i e: sz y b k i e g o i w y s o k i e g o t tna, n is k i e g o c i n ie n i a

ę

ę

ś

r o z k u r c z o w e g o k r w i, w y r a ne t tn ie n ie n a c z y o b w o d o w y c h. W c i

k i m sta n ie

ź

ę

ń

ęż

p o j a w i a j si o b j a w zast o j u w p u ca c h i n i e w y d o l n o c i p r a w o k o m o r o w e j (obr z k i,

ą ę

ł

ś

ę

p o w i ksze n i e w t r o b y, p r z es i k i d o ja m c i a a.

ę

ą

ę

ł

-z w

en ie le w e g o u j c ia t tn i c ze g o – r o z r ó n ia m y z w

en ie: p o d- i n a d-zasta w k o w e

ęż

ś

ę

ż

ęż

(wr o d z o n e) o r a z zasta w k o w e (prz y c z y n c h o r o b a re u m a t y c z n a, za pa le n i e b a k te r y j n e

ą

w s i e r d z ia, m i a d y ca). Z w

en i u m o g t o w a r z y s z y z w a p n i e n i a zasta w k i; sta n o w i

ż ż

ęż

ą

ć

o n o p r z esz k o d d l a p r ze p y w u k r w i z le w e j k o m o r y d o a o r t y – w z r o st c i n ie n ia i

ę

ł

ś

p r ze r ost le w e j k o m o r y, ostate c z n ie n i e w y d o l n o le w o k o m o r o w a. D o c h o d z i d o

ść

n i e d o k r w i e n i a n a r z d ó w, g ó w n i e m ó z g u – p r z e z p o d r a n ie n ie o r o d k a

ą

ł

ż

ś

n a c z y n i o r u c h o w e g o t w a r d n i e j t tn i ce. W y s t p u j za w r o t y i b ó l e g o w y, za b u r z e n ia

ą ę

ę ą

ł

w i d z e n ia i o m d l e n i a. C h a ra k t e r y st y c z n e jest n is k i e c i n ie n i e t tn i c ze i t tn o o m a e j

ś

ę

ę

ł

a m p l i t u d z i e (jeg o f a l a p o w o l i n a rasta i s pa da.

3) wa d y zasta w k i t r ó j d z i e l ne j:

-n i e d o m y k a l n o zasta w k i tr ó j d z i e l n e j – r za d k o jest p o c h o d z e n i a o r g a n i c z n e g o,

ść

c z

cie j jest t o w a d a w z g l d na, p o w s ta a w w y n i k u r o zst r ze n i a p r a w e j k o m o r y.

ęś

ę

ł

D o c h o d z i d o c o f a n i a si w c zas ie s k u r c z u k r w i z p r a w e j k o m o r y d o p ra w e g o

ę

p r ze ds i o n k a – r o zs zer ze n i e i p r ze r ost p r ze ds i o n k a i k o m o r y; n i e w y d o l n o p r a w o

ść

k o m o r o w a. W y s t p u je d us z n o w y s i k o w a (zast ó j k r w i w p u ca c h), b ra k a k n ie n ia,

ę

ść

ł

ł

ł

n u d n o c i, u c z u c ie p e n o ci w ja m i e b r z us z ne j, b ó l e b r z u c h a (spo w o d o w a n e

ś

ł ś

p r ze k r w i e n i e m p r ze w o d u p o k a r m o w e g o, p o w i ks ze n ie m w t r o b y lu b w o d o b r z us ze m.

ę

ą

C h a ra k te r ys t y c z n e jest w y r a ne w y p e n ie n ie y sz y j n y c h i ic h t tn ie n i e.

ź

ł

ż ł

ę

B i b l i o g ra f i a: „ C h o r o b y w e w n tr z ne” F r a n c is ze k K o k o t, P Z W L , 2002.

ę