2013-05-29
1
Ćwiczenia
Rozwój organizacji i zarządzanie zmianą
dr S. Białas
SCHYŁEK
CZAS
UDZIAŁ
W
RYNKU
NARODZINY
WZROST
DOJRZAŁOŚĆ
X
FAZY ROZWOJU SYSTEMÓW SPOŁECZNYCH
W
ie
lk
o
ś
ć
o
rg
a
n
iz
a
cj
i
m
a
łe
d
u
że
K r y z y s
p r z y w ó d c t w a
F a z a 1
F a z a 2
F a z a 3
F a z a 4
F a z a 5
K r y z y s
a u t o n o m i i
K r y z y s
d e c e n t r a l i z a c j i
K r y z y s
b i u r o k r a t y z m u
K r y z y s ?
W z r o s t p r z e z
k r e a t y w n o ś ć
W z r o s t p r z e z
f o r m a l i z a c j ę
W z r o s t p r z e z
d e l e g a c j ę
u p r a w n i e ń
W z r o s t p r z e z
k o o r d y n a c j ę
W z r o s t p r z e z
w s p ó ł d z i a ł a n i e
W i e k o r g a n i z a c j i
" m ł o d e "
" d o r o s ł e "
zmiany ewolucyjne
zmiany rewolucyjne
Pięć faz rozwoju organizacji wg L.E. Greinera
WEWNĘTRZNE PRZYCZYNY ZMIAN
WEWNĘTRZNE PRZYCZYNY ZMIAN
WADY „WRODZONE”
Wady konstrukcyjne modelu organizacji (model zawiera błędy merytoryczne
i formalne już na etapie projektowania)
Wady powstałe w czasie wdrożenia modelu
WADY „NABYTE”
Zmiany zasobów ludzkich (struktura kwalifikacji, motywacji, kultury
organizacyjnej),
Zmiany zasobów materialnych (technicznych warunków wykonywania zadań
tj. wyposażenia obiektów, urządzenia, materiału eksploatacyjnego).
Zmiany zasobów finansowych (wielkość, struktura i sposób dysponowania
środków finansowych stojących do dyspozycji organizacji).
Metodyka wprowadzania zmian
Bezpośrednie koszty zmiany:
Bezpośrednie koszty zmiany:
czasowe wstrzymanie działalności podstawowej (produkcji,
świadczenia usług itp.) nie eliminuje ponoszenia kosztów
stałych,
koszty wymiany środków pracy,
koszty opracowania nowych procedur,
koszty szkolenia pracowników,
koszty
zmiany
szyldów,
pieczątek,
druków,
oprogramowania itp.
2013-05-29
2
Pośrednie koszty zmiany:
Pośrednie koszty zmiany:
koszty zgromadzenia produktów gotowych w celu zachowania ciągłości
oferty wraz z kosztami zamrożenia środków obrotowych / oprocentowania
kredytów przeznaczonych na ten cel,
obniżenie ceny produktów schodzących z oferty,
koszty zgromadzenia zapasów nowych produktów przed oficjalnym
uruchomieniem sprzedaży wraz z kosztami zamrożenia środków obrotowych
/ oprocentowania kredytów przeznaczonych na te cele.
Poziom sprawności
instytucji
Czas
spadek
ro
zr
uc
h
eksploatacja
0
A
B
C
0 – moment wprowadzenia zmiany
- - ·- - minimalny, jeszcze akceptowalny poziom sprawności
xxxxx – maksymalny, jeszcze akceptowalny czas oczekiwania na efekty.
KRZYWA SPRAWNOŚCI
KRZYWA SPRAWNOŚCI ORGANIZACJI
ORGANIZACJI W OKRESIE ZMIAN
W OKRESIE ZMIAN
Źródło: A. Czermiński i in., Zarządzanie organizacjami, Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2002
PRZYCZYNY OBNIŻENIA
SPRAWNOŚCI
ORGANIZACJI W OKRESIE ZMIAN
1. Wzrost kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych ze zmianą.
2. Zaangażowanie członków instytucji w dodatkowe czynności związane ze
zmianą, co powoduje wzrost kosztów funkcjonowania instytucji bądź obniża
sprawność realizowania zadań podstawowych.
3. Osłabienie sprawności wykonywania nowych zadań (zmiana zakresu miejsca,
czasu, sposobu) ze względu na brak wprawy.
4. Wzmożenie nacisków na instytucję ze strony pracobiorców. Traktują oni
zmianę jako okazję do poprawy swojej sytuacji (negocjowanie, stawek,
zakresów działania itp.).
5. Konieczność
poświęcania
uwagi
diagnozowaniu
i
usuwaniu
oporów
związanych ze
zmianą. Wzmożenie kontroli funkcjonowania nowych
rozwiązań.
Metody
Poziom sprawności
organizacyjnej
Stan
istniejący
Us
pr
aw
ni
an
ie
st
an
u
is
tn
ie
ją
ce
go
Projekt
diagnostyczny
Projekt
prognostyczny
W
ar
un
ki
og
ra
ni
cz
aj
ąc
e
Wzorzec
idealny
Sposoby podejścia stosowane w projektowaniu organizacji
Sposoby podejścia stosowane w projektowaniu organizacji
Konkretyzacja celów
i zakresu badania
Krytyczna analiza i
ocena stanu
istniejącego
Wariantowe
projektowanie
kierunków zmian
Identyfikacja stanu
istniejącego
Wybór wariantu
najsprawniejszego
Jak jest?
co
gdzie
kiedy
kto
jak
Dlaczego tak jest?
Jakie są tego konsekwencje?
Jakie są inne
możliwe rozwiązania?
co jeszcze
gdzie jeszcze
kiedy jeszcze
kto jeszcze
jak inaczej
Jakie rozwiązanie
należy wybrać?
Dlaczego taki wybór?
co należy
gdzie należy
kiedy należy
kto powinien
jak powinien
STRATEGIA DIAGNOSTYCZNA
STRATEGIA DIAGNOSTYCZNA
Konkretyzacja celu
i zakresu badania
Budowa wzorcowego
systemu
Identyfikacja ograniczeń
Projektowanie wariantów
systemu możliwego do
wdrożenia
Gromadzenie
informacji
Wybór
optymalnego projektu
organizacji
STRATEGIA PROGNOSTYCZNA
STRATEGIA PROGNOSTYCZNA
2013-05-29
3
REAKCJE LUDZI NA ZMIANY
ZACHOWANIA
Opór
Obojętność
Współpraca
Podwładni robią
wszystko, aby
zmiana nie
zaistniała
Podwładni nie
przeszkadzają we
wprowadzaniu zmian,
ale w nim nie
uczestniczą
Podwładni
uczestniczą w
zmianie i wnoszą
do niej swój wkład
Źródło: M.Czerska, Kierowanie zmianą w organizacji, (w:) A. Czermiński i in.: Zarządzanie organizacjami, Dom
Organizatora, Toruń 2002
PRZYCZYNY OPORU WOBEC ZMIAN
• OPÓR TKWIĄCY W SAMEJ ZMIANIE
• OPÓR WYNIKAJĄCY Z ORGANIZACJI PROCESU ZMIAN
• OPÓR WYNIKAJĄCY Z OSOBOWOŚCI CZŁOWIEKA
• OPÓR TKWIĄCYW CZYNNIKACH SPOŁECZNYCH
Zmiana jako źródło oporu
• Treść i charakter zmiany
• Zakres przeprowadzanych zmian
• Przewidywane efekty
Przebieg procesu zmiany jako źródło
oporu
• Czas i metoda wdrażania zmian
• Zakresu udziału pracowników
• Ilość informacji przekazywanych pracownikom
Osobowość człowieka a opór wobec
zmian
• Samoocena
• Kwalifikacje
• Wiek
• Nastawienie do zmian
• Dotychczasowe doświadczenia związane z
wprowadzaniem zmian
WSKAŹNIKI GOTOWOŚCI DO ZMIAN
• pomysłowość
• napęd (pasja)
• pewność siebie
• optymizm
• skłonność do podejmowania ryzyka (śmiałość)
• zdolność adaptacyjna
• tolerancja na niepewność
2013-05-29
4
Społeczne czynniki oporu wobec
zmian
• Wpływy grup formalnych i nieformalnych
• Małe zaufanie do kierownictwa
• Wartości kulturowe
TAKTYKI RADZENIA SOBIE Z OPOREM
TAKTYKI RADZENIA SOBIE Z OPOREM
WOBEC ZMIAN
WOBEC ZMIAN
Edukacja, komunikacja
Współuczestnictwo
Ułatwianie i wsparcie
Negocjacje
Kooptacja
Manipulacja
Przymus