ys73X áT

Kilka uwag o leczeniu ropnego zapalenia ucha

środkowego.

N apisał

Dr. Stefan Schoengut.

— ------ -----------------------------------------------

A rty k u ł K. Koehlera p. t . : Gzy leczenie suche p r z y oti­

tis media purulenta ma racyą bytu

zamieszczony w Nowinach

lekarskich 1893., zeszyt 10, zachęca mnie do wypowiedzenia
k ilk u uwag, tyczących się roztrząsanego tam że przedmiotu.

A utor wymienionego arty k u łu powiada, że każde zapalenie

ucha środkowego m a swoiste cechy i, że w ybór środka m usi
być dla każdego przypadku z osobna zastosowany.

N a to

można tylko zgodzić się, j a k również przyznać trzeba, że
używ anie środków sproszkow anych a nierozpuszczalnych

w ogóle nie daje tu dobrych wyników.

Z nich dermatol,

ja k o bardzo osuszający, w k ilk u przypadkach okazał m i się

naw et wprost szkodliwym ta k , że zarzuciłem go zupełnie.

Inaczej, mojem zdaniem, rzecz m a się z kw asem borowym

sproszkow anym , który K. widocznie potępia w jednym rzę­
dzie z nierozpuszczalnymi środkam i. Co do tego leku, nastę­

pujące uczyniłem spostrzeżenia: stosowanie go w postaci

bardzo miałkiego proszku w ostrych zapaleniach ropnych
ucha środkowego daje prawie zawsze lepsze w yniki od

2

w szystkich innych tu zalecanych środków.

Należy tylko

uwzględniać pewne okoliczności; i tak n. p. nie używ ać kw.

borowego bezpośrednio po przebiciu błony bębenkowej, kiedy

zazwyczaj jeszcze utrzym ują się gw ałtow ne, ostre objaw y.

"G rdy

otwór w błonie je st zbyt m ały, również zaniechać trzeba

tego leczenia; chociaż w niektórych przypadkach nastąpić

może z innych powodów konieczność sztucznego rozszerzenia

otworu perforacyjnego, poczem znów ze skutkiem w dm uchi­

wać można kw as borowy.

T a k więc w pewnych okresach

ostrego ropnego zapalenia środek ten okazał mi się naj cen­
niejszym lekiem .

Co do przewlekłego ropotoku, to w for­

m ach niepow ikłanycli kw as borowy, co najm niej, nie gorsze

od innych oddaje usługi; a jeśli często nie prowadzi do
szybkiego wyleczenia, to przyczyna tkwi raczej w uporczywości
choroby, k tó ra i pod wpływem innych, czy stałych czy płynnych

leków niełatwo ustępuje. Stósowawszy najrozm aitsze sposoby

leczenia w całym szeregu przypadków, wróciłem znów do

kw asu borowego sproszkow anego, słusznie zalecanego przez

Bezolda. Jasn ą jest rz e c z ą , że t a m , gdzie na tle przewlek­

łego ropienia w ytw orzyły się ziarniny, polipy albo caries
szerzy s ię , po tym sposobie leczenia niczego spodziewać się

nie można i stosować tu będziemy jużto przyżegania chlor­

kiem żelaza, ju żto zabiegi chirurgiczne i t. d Również le­

czenie spraw przewlekłych na tle gruźliczem lub kiłowem
będzie wym agać innych modyfikacyj. Przekroczyłoby ram y

ty ch moich uw ag rozwodzenie się nad tym przedm iotem.

Działanie sproszkowanego kw asu borowego tłomaczyć

możnaby w ten sposób, że jak o ciało powoli rozpuszczające
się działa przez czas dłuższy, tw orząc z wydzieliną rozczyny.

N igdy nie dostrzegłem, żeby kwas borowy w m iernej ilości
każdym razem wdm uchiwany, utrudniał lub tam ował odpływ

w ydzieliny, ja k to kol. K. podaje o środkach nierozpuszczal­

nych.

Oczywiście nie należy go stosować w takiej ilości,

żeby cały przewód zew nętrzny był nim w ypełniony.

P rzy ­

padki, w któ ry ch ucho nie znosi kw asu borowego, stosowa­
nego przy uwzględnieniu powyższych okoliczności i gdzie

3

wzmaga się szum i następuje zajęcie głowy, należą według
m y cli spostrzeżeń do wielkich, rzadkości. W iad o m o , że małe
ilości kw asu borowego naw et dłuższy czas pozostawać mogą

w ucliu nie wywołując żadnych złych następstw *).

Jeszcze kilka słów o przestrzykiw aniu ucha w ropotoku

ja m y bębenkowej. Kol. Koehler życzy sobie aby przestrzy-

kiw anie ograniczyć do m inim um , bo „każdorazowy prąd

płynu uderza o ścianę błędnika a mechaniczne te urazy m u­
szą dlań być szkodliwym i“. S ąd zę, że ostrożne przestrzyka-

n ie , szczególnie zaś ręką lekarza, nie może stanowić urazu.

N gidy też nie widziałem rzekom ych szk ó d , ztąd pow stają­

cych a nie znam innego sposobu, k tó ry b y wydzielinę, często

w niezm iernej ilości jam ę i przewód w ypełniającą, mógł w y­
dalić skutecznie.

W przy p ad k ach , gdzie już w godzinę po

przestrzykaniu jam a i przewód są zalane ropą, bez przestrzy-

kiwań, i to częstych, obejść się chyba nie można. W ydzieliny

nieobfitej, gęstej i lepkiej także inaczej oddalić nie potrafi­

my.

W kraplanie małej ilości płynu nigdy nie zdoła ucha

środkowego oczyścić z produktów zapalnych, ja k to kol. K.

podaje.

O tem łatwo każdy może się przekonać.

Nie da

się zaprzeczyć, że przestrzykiw ać należy do pewnego stopnia

w praw ną ręką, lecz to przeciw pożytkowi m etody bynajm niej

nie przemawia. Zdarzający się czasem po przestrzykaniu

chw ilowy zawrót głowy (objaw ucisku na ścianę błędnika),
doraźnie usunąć można przedm uchaniem ucha przez trąb kę

sposobem Politzera.

T en zabieg wogóle winien grać ważną

rolę w leczeniu ropotoku ucha środkow ego, raz dla utrzy­

m ania drożności trąbki, po drugie dlatego, że p rąd powietrza

ja k o vis a ter go wydzielinę posuwa k u zewnątrz i czyni ją

przystępniejszą dla prądu płynu, którym przestrzykujem y.

K to widział wiele przypadków , w których w przebiegu

ropotoku ucha środkowego w ystąpiły groźne objaw y, czy
zadrażnienia opon mózgowych, czy rozpoczynającego się za-

') U rbantschitsch: L ehrbuch der Ohrenheilkunde- Wien. 1890.

str. 320.

palenia w yrostka sutkowego i w których po 2— 3 dniowych

pilnych przestrzykiw aniach i po w ydaleniu zatrzym anej ropy

wszystkie te objaw y ustąpiły, przyezem oczywiście zapalenie

ucha trw ać może d a le j, ten chyba nie może tw ierdzić, „źe

przestrzykiw anie uszu je st wogóle przeciw w skazanem “.

N a

mechaniczne oddalanie wydzieliny, mojem zdaniem , w ielki

kłaść nacisk należy a kom plikacye w rodzaju wspomnia­

nych najłatw iej wystąpią ta m , gdzie w ropotoku zaniedbuje
się system atycznego oczyszczania za pomocą przestrzykiw ań.

Tego zaś nie możemy zrobić przez wlanie k ilku kropel płynu
do ucha.

W szak są przypadki szczególnie, gdzie i antrum

mastoideum lub w yrostek zajęte, w których i przestrzykanie

przewodu nie wystarcza do oczyszczenia jam y bębenkowej

i gdzie uciec się trzeba do przepłukiwali k an iu lą H artm ana,

do jam y bębenkowej wprowadzona lub do przepłukiw ań przez

trąbkę, ja k to zaleca van Millingen, a w tedy dopiero otrzy­

mać można pożądany skutek.

Kolega K. zaleca jedynie w kraplanie rozczynów leków,

nie podając jakich. Bezwątpienia są przypadki nadające się
do tej terapii, ale i tu bez poprzedniego przestrzykania

i oczyszczenia nic nie uzyskam y.

J a k bowiem ma działać

lek płynny na błonę śluzow ą, pokrytą w arstw ą gęstej ropy
lub oddzielonych, zm artw iałych przybłonków?

Tem mniej to jest możliwem w schorzeniach stropu

ja m y (atticus), o których słusznie mówi kol. K ., źe dość

często towarzyszą ropotokowi.

T u w kraplanie przez niego

zalecane nie może odnieść sku tk u , bo płyn albo wcale tam
się nie dostanie, albo tylko niedostatecznie, chociażbyśm y
i ucisk w yw ierali n a tragus.

A gdy dostanie się ju ż i do

stropu, to nie zdoła go oczyścić z w ydzieliny, k tóra właśnie
w tych formach zw ykła mocno przylegać i często byw a po­

mieszaną z m asam i przybłonkowemi. Jeśli się tych mas nie
oddala system atycznie, może się następowo wytworzyć chole­
steatoma. W tych przy padkach proste przestrzykanie strzy ­

kaw ką lub balonem także nie w ystarczy , tu użyć m usim y

zakrzyw ionych ru re k H artm ana lub Politzera, którem i można
skierować siłę prądu ku stropowi ’).

Szczegółowy rozbiór różnych sposobów leczenia w róż­

nych formach ropotoku jam y bębenkowej pozostawiam na

później; w dając się w niniejszą dyskusyę chciałem jedynie

zwrócić uwagę, że jakkolw iek nie można być zwolennikiem

wyłącznie suchego leczenia, ta k znów nie m ożna ograniczać
się wyłącznie do w kraplań płynów, z pominięciem przestrzy-
kiw ania, które w daleko większej liczbie przypadków okaże
się niezbędnem.

J) W tym celu podaf Politzer zmyślny, lecz nieco skom plikow any

przyrząd, za pomocą którego przez rotac.yę zakrzyw ionej rurki m ożna
nadać dow olny kierunek prądow i płynu.

Osobne odbicie z „Przeglądu Lekarskiego*1 1894. Nr. 3.

K rak ó w , 189 4. — D ru k arn ia U n iw ersytetu Ja g ie il. pod zarządem A . M . K osterk iew icza.