Lwica

Księga Ezechiela należy do najtrudniejszych w Starym

Testamencie. Przede wszystkim z racji wielości, wieloznaczności i

głębi stosowanych przez autora alegorii, metafor, przypowieści.

Prorok często odwołuje się do doświadczeń bliskich adresatom

jego Księgi, zwłaszcza związanych z przyrodą. Trudność pojawia

się wówczas, gdy ukryte przez proroka głębsze znaczenia chce się

wydobyć na wierzch, wypowiedzieć wprost, zidentyfikować

wydarzenia i osoby.

Tak właśnie dzieje się w rozdziale 19. Księgi, w którym Ezechiel zwraca się

do “książąt Izraela”: “Cóż za lwicą była twoja matka pośród lwów” (Ez 19,

1). Słowa te są lamentacją, jednak wypowiedzianą z podziwem dla

utraconej matki, której troska doprowadziła do pełni sił jej lwiątka. Autor

opowiada dwa epizody z życia lwiej rodziny. Najpierw lwica “odchowała

jedno ze swych małych. Stało się młodym lwem” (19, 3). Gdy

zachowywało się jak dorosły lew, “nauczyło się chwytać zdobycz, ludzi

pożerało” (19, 3), spotkało go nieszczęście: “w dół zostało schwytane i w

łańcuchach zaprowadzono je do ziemi egipskiej” (19, 4). Tok relacji

przerywa więc konkretna nazwa geograficzna - Egipt. Podobnie przebiega

drugi epizod, dotyczący kolejnego ze szczeniąt lwicy: “Stało się lwem.

Nauczyło się chwytać zdobycz, ludzi pożerało” (19, 6). Tym razem jednak

pada określenie innego miejsca: “Osadzono je w klatce w łańcuchach,

przywieziono do króla Babilonu i zaprowadzono do twierdzy...” (19, 9).

Druga część rozdziału zawiera inną alegorię: “Twoja matka była jak

winorośl” (19, 10). Początkowo mowa o jej rozkwicie: “Zasadzona nad

wodami w twej winnicy krzewiła się i owocowała dzięki obfitości wód” (19,

10). Potem - o nieszczęściu: “w gniewie została wyrwana i rzucona na

ziemię. Wschodni wiatr zasuszył jej owoce, oderwał i wysuszył jej silny

konar. Ogień go strawił” (19, 12). Różnica między obu obrazami polega na

tym, że w drugim nie pada żadna ukonkretniająca wydarzenia konotacja.

Los matki, wyraźniej niż w pierwszej alegorii, powiązany jest też z losem

jej “dzieci” - pędów i owoców.

Podstawowym pytaniem pozostaje, kim jest “twoja matka”, przedstawiana

jako lwica i winorośl. Istnieje kilka prób odpowiedzi na to pytanie.

Najbardziej ogólna nawiązuje do innych fragmentów Biblii, w których

pokolenia Jakuba, zwłaszcza Juda, porównywane są do lwa (np. Rdz 49, 9;

Lb 24, 9). Wówczas lwica symbolizowałaby zbiorowość - Królestwo Judy

czy też cały Izrael. Inne próbują odnaleźć historyczne postaci kobiece,

odpowiadające opisowi. Chodzić może wówczas o matki królów (hebr.

gebirah), odgrywające znaczącą rolę. Zwraca się uwagę zwłaszcza na

dwie: Chamital i Nechusztę.

W przypadku Chamital alegoria Ezechiela mogłaby tłumaczyć, opisane w

Drugiej Księdze Królewskiej, wydarzenia związane z wprowadzeniem na

tron Królestwa Judy Joachaza (pierwsze lwiątko). Wstąpił na tron, mimo że

żył jego starszy, przyrodni brat. Może dzięki działaniom matki? Uwięziony

przez faraona Neko umarł w Egipcie (2 Krl 23, 31-34). Chamital była też

matką późniejszego króla Sedecjasza (2 Krl 24, 20). Niektórzy egzegeci

widzą w opisie wyrwania i spalenia winorośli obraz upadku Jerozolimy i

zburzenia Świątyni (2 Krl 25, 1-21) oraz niewoli babilońskiej króla

Sedecjasza (2 Krl 25, 6n). Gdyby lwica symbolizowała Nechusztę, jej

(drugim) lwiątkiem byłby Jojakin - uprowadzony z matką do Babilonu (2

Krl 24, 8-17).

Jakkolwiek interpretować alegorię Ezechiela, jedno wydaje się pewne. W

lamentacji opłakuje raczej utratę matki niż winy jej dzieci, które

sprowadziły nieszczęścia na siebie i naród.